WYKŁAD – 7.

„ PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO ”.

    Przedstawicielstwo  jest  to  reprezentowanie  przez  osobę  zwaną 
przedstawicielem  ( pełnomocnikiem,  prokurentem )  innej  osoby 
( reprezentowanego,  mocodawcy )  przy dokonywaniu  czynności  prawnych.  
    Osoby  fizyczne  i osoby  prawne nie zawsze  muszą działać osobiście w obrocie 
cywilnoprawnym.     Z zastrzeżeniem  wyjątków  ustawą  przewidzianych  lub 
wynikających  z charakteru  czynności prawnej  np.  sporządzenie  testamentu,  
można  to  osiągnąć  za pośrednictwem  osoby  trzeciej.  
    Osobę  taką  nazywa się  przedstawicielem. 
    Osobę  zastępowaną  przez  przedstawiciela  -  osobą  reprezentowaną. 
    Upoważnienie  przedstawiciela  do działania  na rzecz  osoby  reprezentowanej 
nazywa się umocowaniem 
    Przedstawicielstwo  polega  na tym,  że  osoba  zwana  przedstawicielem 
dokonuje  z osobą  trzecią  -  w imieniu reprezentowanego – czynności  

prawnej, 

która  ma  wywrzeć  skutek  bezpośrednio  na  reprezentowanym. 

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Nikt  jednak  nie może  samowolnie  ingerować  w cudzą  sferę  prawną. 
Dlatego,  aby  działanie  przedstawiciela  osiągnęło  zamierzony  rezultat,  tj. by 
wywarło  odpowiedni  skutek  między  reprezentowanym  a  osobą  trzecią, 
przedstawiciel  musi  mieć  tzw. umocowanie. 
Umocowanie  to kompetencja  do działania,  przysługująca  przedstawicielowi 

albo 

z mocy  ustawy,  albo  na podstawie  oświadczenia  woli  reprezentowanego  
( art. 96 KC ). 
    Wyróżnia się  dwa  rodzaje  przedstawicielstwa : 
    1. Przedstawicielstwo  ustawowe – dokonywanie  przez  przedstawiciela 
czynności  prawnych w czyimś  imieniu  wynikające  z obowiązujących  ustaw 
( np. przedstawicielem  ustawowym  małoletnich  dzieci są  z mocy  ustawy ich 
rodzice  - Ustawa  Prawo Rodzinne  i  Opiekuńcze ), 
    2. Pełnomocnictwo – prawo  przedstawiciela  do dokonywania  czynności 
prawnych  w cudzym  imieniu  ( umocowanie ),  opiera się  na  woli  osoby  
reprezentowanej ( mocodawcy )  -  Ustawa  Kodeks  Cywilny.

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Pełnomocnictwo  to jednostronne  oświadczenie osoby  (mocodawcy), 
na mocy  którego  inna  osoba  ( pełnomocnik )  staje się  upoważniona 
do działania  w imieniu  mocodawcy.  Innymi słowy,  każda  czynność  wykonana 
przez  pełnomocnika  w imieniu  mocodawcy  i  w zakresie  udzielonego
pełnomocnictwa  wywoła  skutki  bezpośrednio  w sferze  prawnej  mocodawcy. 

Przykład:  jeśli  Kowalski  udzieli Nowakowi  pełnomocnictwa  do sprzedania  jego 
    samochodu,  to Nowak  będzie  mógł  skutecznie  zbyć  ten  samochód 
    w imieniu  Kowalskiego,  podpisując się  na umowie  jako  Nowak  działający
    w imieniu Kowalskiego.

Pełnomocnictwa  może  udzielić  każda  osoba fizyczna  i  prawna  mająca 
zdolność  do czynności  prawnych. 
Pełnomocnictwo  nie wymaga  szczególnej  formy,  z wyjątkiem  pełnomocnictwa 
ogólnego,  które  musi  być  udzielone  na piśmie 

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Można  wyodrębnić  różne  rodzaje  pełnomocnictw: 
    1.  pełnomocnictwo  ogólne,
    2.  pełnomocnictwo  szczególne,
    3.  pełnomocnictwo  rodzajowe,
    4.  pełnomocnictwo  domniemane,
    5.  reprezentacja  wzajemna  małżonków
    6.  prokura,
    7.  pełnomocnictwo  w administracji.

    W  pełnomocnictwie  ogólnym  nie wskazuje się  wyraźnie  czynności, 

których 

ma  dokonać  pełnomocnik.  Jest  on  upoważniony  do działania  w sprawach   
tzw. zwykłego  zarządu.  Może  więc dokonywać  czynności prawnych  związanych 
z normalną,  codzienną  eksploatacją rzeczy. 
    W pełnomocnictwie  szczególnym  wyraźnie  określona  jest  konkretna 
czynność,  która  winna  być  dokonana  przez pełnomocnika  ( art. 98 KC ). 

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Pełnomocnictwo  rodzajowe  określa  pewien  rodzaj czynności,  których ma 
dokonywać  pełnomocnik  ( np.  pełnomocnictwo  procesowe ). 
    Pełnomocnictwo  domniemane  polega  na przyjęciu  założenia,  iż  osoba 
znajdująca się  w lokalu  przedsiębiorstwa  przeznaczonego  do obsługi  i  tam 
działająca  ( sprawiająca  wrażenie  osoby  związanej  z prowadzeniem  zakładu ) 
jest  umocowana  do czynności  zwykle  tam  dokonywanych ( art. 97 KC ). 
    W razie  przemijającej  przeszkody  małżonkowie  mogą  działać  za  siebie 
nawzajem  w sprawach  zwykłego  zarządu,  bez  wyraźnego  pełnomocnictwa. 
Jest to  działanie  w ramach  tzw.  Reprezentacji  wzajemnej  małżonków, 
przewidzianej  przez  Kodeks  Rodzinny  i  Opiekuńczy ( art. 29 ). 
   Specyficznym  rodzajem  pełnomocnictwa  jest  tzw.  prokura. 
To  pełnomocnictwo  udzielane  przez  spółki  handlowe.  
Ze względu  na  szeroki  zakres  musi  być ono ujawnione  w  rejestrze  

handlowym 

prowadzonym  przez  sąd.   Prokurent  nie jest  osobą  prowadzącą  sprawy  spółki 
( podejmującą  decyzje  gospodarcze ). 

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Prokura  uprawnia  prokurenta  do wszystkich  czynności  sądowych 
i pozasądowych,  jakie są  związane z prowadzeniem  przedsiębiorstwa  spółki, 
z tym  że  do zbycia  przedsiębiorstwa,  wydzierżawienia i  ustanowienia  na nim 
prawa  użytkowania  oraz  do zbywania  i obciążenia  nieruchomości  potrzeba 
wyraźnego  upoważnienia spółki.  Prokura  może  być odwołana  w każdym czasie. 
Wygasa  ona  wskutek  ogłoszenia  upadłości  kupca  ( spółki ). 
    Organy  administracji  mogą  w stosunkach  cywilnoprawnych  działać  przez 
pełnomocnika.  Jest  nim  np.  pracownik  organu,  któremu  udziela  się 
specjalnego  umocowania.  Jednak  umocowanie  może  też  wynikać  z samego 
faktu  sprawowania  przez  pracownika  określonej  funkcji,  z którą  wiąże się 
dokonywanie  czynności prawnych  danego  rodzaju. 
    Mamy  wtedy do czynienia  z tzw.  pełnomocnictwem  w  administracji, 
przypominającym  wyżej  zasygnalizowane  pełnomocnictwo  domniemane. 

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Bardzo  ważną  kwestią  jest  sposób  udzielenia  pełnomocnictwa.
Obowiązuje  tu  generalna  zasada,  że  forma  oświadczenia  woli  mocodawcy  
może  być  dowolna. 
    Od  tej  zasady są  liczne  wyjątki.     Jeśli  pełnomocnictwo  zawiera 
umocowanie  do  dokonania  czynności  prawnej,  dla  której  pod  sankcją 
nieważności  została  przewidziana  forma  szczególna,  wtedy  winno  być 
sporządzone  w tej  samej  formie.     
    Można  powiedzieć,  że  forma  czynności  prawnej  pociąga  za sobą  formę  
pełnomocnictwa  udzielanego  do dokonania  tej  czynności. 
    Jeśli więc  np. pełnomocnictwo ma  być  udzielone  do przeniesienia  

własności  

nieruchomości,  to  musi  być  dokonane  w formie  aktu  notarialnego.   
    Ponadto,  dla  określonych  pełnomocnictw,  przepis  szczególny  może  
wymagać  konkretne j  formy,  np.  pełnomocnictwo  ogólne  wymaga  zwykłej  
formy  pisemnej. 

 

 

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO     CD…

    Działanie  bez  umocowania  lub  z przekroczeniem  jego  granic  nosi  nazwę 
pełnomocnictwa rzekomego. 
Działanie  pełnomocnika  rzekomego  ( tzw.  falsus procurator  -  nieprawdziwy 
pełnomocnik )  nie  rodzi  skutków  prawnych  dla  reprezentowanego. 

    Pełnomocnictwo  wygasa,  gdy : 
   - upłynął  termin,  na który  zostało  udzielone, 
   - czynność,  do której  pełnomocnik  był  upoważniony,  została  dokonana, 
   - w skutek  odwołania,  co  może  nastąpić  w  każdym  czasie,
   - w  skutek  utraty  przez  pełnomocnika  zdolności  do  czynności  prawnych,
   - umarł  pełnomocnik, 
   - umarł  mocodawca  ( jeśli  w  pełnomocnictwie  nie  zastrzeżono  inaczej ). 

 

 

PODSUMOWANIE – ĆWICZENIA – ANALIZA.

    1.  Podaj różnice  pomiędzy przedstawicielstwem
         a  pełnomocnictwem. 
    2.  Określ  możliwość działania  pełnomocnika.
    3.  Omów  wygaśnięcie  pełnomocnictwa.