WYKŁAD – 25.

„ POKREWIEŃSTWO, POWINOWACTWO, OPIEKA

I KURATELA

”.

1.USTALENIE POCHODZENIA DZIECKA
-stosunki miedzy rodzicami a dziećmi można podzielić na:
stosunki polegające na samym fakcie pochodzenia dziecka od rodziców
stosunki wynikające z władzy rodzicielskiej
stosunki alimentacyjne
pozostałe stosunki
-pochodzenie decyduje o stanie cywilnym dziecka i rodziców i stanowi dla

tych

osób jedno z najważniejszych dóbr osobistych oraz warunkuje dalsze

stosunki

prawne między rodzicami a dziećmi
A.MACIERZYŃSTWO
-skoncentrowanie ustawodawcy na pochodzeniu dziecka od ojca, problem
macierzyństwa nie nastręcza poważniejszych trudności w praktyce, co

znalazło

wyraz w łacińskiej paremii mater semper certa est- matka jest zawsze pewna

-dopóki nie wiadomo, która kobieta jest matką dziecka, dopóty nie jest

możliwe stwierdzenie, kto jest jego ojcem, ojcostwo jest następstwem

obcowania określonego mężczyzny z określona kobietą, konieczna

przesłanka ustalenia ojcostwa jest uprzednie ustalenie macierzyństwa

OJCOSTWO
-ojciec dziecka jest zawsze niepewny, dlatego ten problem ma istotne

znaczenie praktyczne i został szczegółowo uregulowany w k.r.o.

-sposoby ustalenia ojcostwa;
domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki;
-dotyczy dzieci urodzonych w małżeństwie
-pater est quem nuptiae demonstrant-ojcostwo wynika z faktu urodzenia

dziecka w małżeństwie

-art.62§1-„ jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo

przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia,

domniemywa się, że pochodzi od męża matki” ( domniemania tego nie

stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia

separacji).Termin 300 dni odpowiada czasowi najdłuższej ciąży

uznanie dziecka przez jego ojca:
-dotyczy dzieci pozamałżeńskich
-ustalenie ojcostwa z mocy oświadczenia mężczyzny, który poczuwa się

do ojcostwa, następuje z woli ojca, nie jest mu narzucone

-uznanie dziecka powinno być zgodne z rzeczywistym

(biologicznym)pochodzeniem dziecka

-organ przyjmujący oświadczenie o uznaniu ma obowiązek odmowy

przyjęcia oświadczenia, jeżeli jest oczywiste, że mężczyzna pragnący

złożyć takie oświadczenie nie jest jego ojcem np. gdy wynika to z

porównania jego wieku z wiekiem dziecka

-oświadczenie to musi być złożone osobiście
-skutki ustalenia ojcostwa: ustalenie ojcostwa jest orzeczeniem

deklaratywnym, sięgającym wstecz do chwili urodzenia dziecka a

nawet jego poczęcia w związku z tym ojciec obowiązany jest łożyć na

utrzymanie dziecka od chwili jego przyjścia na świat a nie od

uprawomocnienia się wyroku. Dziecko takie także dziedziczy po ojcu

-przysposobienie(adopcja) pochodzi z łaciny adoptio, zwane także

usynowieniem, polega na kreowaniu miedzy przysposabiającym a

przysposobionym takiego stosunku prawnego, jaki istnieje miedzy

rodzicami a dzieckiem-art.121§1

-przesłanki przysposobienia: dotyczące przysposabiającego:
a)zgoda przysposabiającego na przysposobienie, która wyrażana jest

przez

złożenie wniosku o orzeczenie przysposobienia ( przysposobić można

osobę małoletnią )

b)istnienie między przysposabiającym a przysposobionym odpowiedniej

różnicy wieku-art.114§2, powinna wynosić co najmniej tyle ile wynosi

najmniejsza różnica miedzy wiekiem dziecka a wiekiem jego

naturalnych rodziców tzn. około lat 18.

c)pełna zdolność przysposabiającego do czynności prawnych
d)pozostawanie przysposabiającego przy życiu-art.117§3-

e)odpowiednie właściwości osobiste (prawy charakter, zdolności

wychowawcze)-tzw. kwalifikacje podmiotowe przysposabiającego

f)możliwość wychowania przysposobionego przez

przysposabiającego bez nadmiernego dla niego uszczerbku,

zwłaszcza uszczerbku na zdrowiu

przysposobienie przez jedna osobę
przysposobienie wspólne dokonane przez dwie osoby,

dopuszczalne tylko wtedy, gdy przysposabiający są

małżeństwem-art.115§1, przysposobienie ma skutki

przysposobienia wspólnego także wtedy, gdy osoba

przysposobiona przez jednego z małżonków zostaje następnie

przysposobiona przez drugiego, gdy przysposobienie zostaje co

do każdego małżonka orzeczone oddzielnie.

c)opiekuna dziecka-jeżeli dziecko pozostaje pod opieką, do

przysposobienia potrzebna jest zgoda jego opiuekuna-art.120,

-obowiązek alimentacyjny polega na czynnościach mających na celu

zaspokojenie potrzeb osoby, która sama utrzymać się nie może,

przedmiotowo obejmuje dostarczenie środków utrzymania- środki na

wyżywienie, odzież, mieszkanie, leczenie, potrzeby kulturalne i

rozrywkowe i wychowania-potrzebne tylko małoletniemu dziecku,

wydatki na szkołę i pomoce szkolne.

OPIEKA
-opieka: dbałość o osobę potrzebującą pomocy- o osobę małoletnią i

osobę całkowicie ubezwłasnowolnioną

A.OPIEKA NA MAŁOLETNIM;
ustanawiana dla:
a)dzieci, którzy nie mają rodziców
b)gdy rodzice są małoletni
c)gdy rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej



d)rodzice są całkowicie lub częściowo ubezwłasnowolnieni



opiekę sprawuje opiekun-art.146 (osoba fizyczna z pełną zdolnością

do czynności prawnych, która nie została pozbawiona praw

publicznych, rodzicielskich lub opiekuńczych i daje gwarancję, że z

obowiązków wywiąże się znakomicie-art.148§1)



jeżeli dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie,

opiekunem małoletniego powinna być osoba wskazana przez ojca lub

matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej-art.149§1



jeżeli opiekunem nie została ustanowiona osoba wskazana przez

rodziców-powinien być nim krewny lub inna osoba bliska

pozostającego pod opieką albo jego rodziców



sąd opiekuńczy może ustanowić jednego opiekuna dla kilku osób,

jeżeli nie ma sprzeczności miedzy ich interesami. Opieka nad

rodzeństwem powinna być w miarę możności powierzona jednej

osobie.-art.151



wspólne sprawowanie opieki może być powierzone tylko małzonkom-

art.146zd.2

2.KURATELA
-cel kurateli jest podobny do celu opieki-ochrona praw oraz interesów

osób, które tej ochrony potrzebują

-różnice między opieką a kuratelą:
kuratela głównie dotyczy majątku i
kuratela na ogół ma krótkotrwały charakter
-kuratora ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych np. dla

osób częściowo ubezwłasnowolnionych, dla nasciturusa, dla osoby,

której miejsce pobytu jest nieznane

-kuratelę ustanawia:
-sąd opiekuńczy lub organ państwowy
-kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest powoływany do jej

reprezentowania i do zarządu jej majątkiem, tylko wtedy gdy sąd

opiekuńczy tak postanowił-art.181

-dla nasciturusa ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do

strzeżenia przyszłych praw dziecka-art.182

-osoba ułomna może żądać ustanowienia

kuratora, jeżeli potrzebuje pomocy do

prowadzenia wszelkich spraw albo spraw

określonego rodzaju-art.183

-dla ochrony praw osoby, która z powodu

nieobecności nie może prowadzić swoich

spraw, a nie ma pełnomocnika lub gdy

pełnomocnik nieobecnego nie może

wykonywać swoich czynności albo gdy je

wykonuje nienależycie ustanawia się kuratora-

art.184