TEORIA NAZW – nazwa to wyrażenie, które w (dowolnym) zdaniu podmiotowo – orzecznikowym nadaje się na podmiot lub orzecznik. Oznacza pewien przedmiot, gdy można ją zgodnie z prawdą orzec o tym przedmiocie. Nazwy dzielimy na:

- INDYWIDUOWA – nadaje się na podmiot (imiona własne, zaimki wskazujące), wskazują na pewne przedmioty, nie przypisując im cech wyróżniających.

- GENERALNA – nadaje się wyłącznie na orzecznik. Pełnią semantyczną funkcję oznaczanie. Znaczeniem nazwy generalnej nazywa się pojęcie, w którym odróżnia się dwa różne, ściśle ze sobą powiązane czynniki: treść i zakres.

NAZWA – zbiór wszystkich cech przysługujących wspólnie każdemu z desygnatów (przedmioty oznaczone przez nazwy) pewnej nazwy.

POJĘCIE W SENSIE PSYCHOLOGICZNYM – ma za zadanie wykluczyć możliwość utożsamiania nazwy z konkretnym (indywidualnym) procesem jej rozumienia. Nienaoczne przedstawienie sobie czegoś, pewne zjawisko psychologiczne.

DENOTATYWNA TEORIA NAZW – (denotacja = zakres)zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy. Każda nazwa generalna denotuje pewien zakres, chociaż może nimi być także zbiór pusty. („Pegaz” – zbiór pusty, nic nie oznacza bo w realnym świecie nie istnieje). Od zakresu nazwy odróżnić należy jej treść (pewien określony zbiór cech przysługujących każdemu z jej desygnatów).

TREŚĆ CHARAKTERYSTYCZNA NAZWY – dowolny zbiór cech, które łącznie przysługują każdemu z desygnatów tej nazwy i tylko jej desygnatom.

CECHY KONSTYTUTYWNE – żadna z nich nie może być pominięta w treści charakterystycznej jakiejś nazwy bez zmiany zakresu danej nazwy.

CECHY KONSEKUTYWNE – pozostałe cechy desygnatu danej nazwy, składające się na treść pełną nazwy. Dołączenie tych cech nie zmienia zakresu nazwy.

KONOTATYWNA TEORIA NAZW – treść językowa bądź leksykalna nazwy. Treść charakterystyczna, przysługująca nazwie przez jej znaczenie ustalone przez zwyczaj językowy.

SUPOZYCJA - zastępowanie w zdaniu tego o czym jest mowa, za pomocą nazwy. Podział:

- Supozycja prosta – gdy nazwa zastępuje konkretny przedmiot przez nią oznaczony.

- Supozycja formalna – gdy nazwa zastępuje pojęcie.

- Supozycja materialna – gdy nazwa zastępuje samą siebie (mowa, pismo).

KLASYFIKACJA NAZW

• ZE WZGLĘDU NA BUDOWE

- PROSTE – jeśli jest wyrażeniem prostym (dom)

- ZŁOŻONE – zbudowana z jakiegoś funktora nazwotwórczego i odpowiednich argumentów (dom nad rzeką).

• ZE WZGLĘDU NA CHARAKTER ONTYCZNY DESYGNATÓW:

- KONKRETNE – rzeczy lub osób (koń), czegoś, co wyobrażamy sobie jako rzeczy lub osoby (centaur).

- ABSTRAKCYJNE – nazwy własności, zdarzeń, zbiorów, relacji, liczb (zło, sen).

• ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ DESYGNATÓW:

- JEDNOSTKOWE – posiada dokładnie jeden desygnat, nazwa indywidualna lub generalna (Jan Paweł II, papież – Polak).

- OGÓLNE - posiada więcej niż jeden desygnat (stół, krzesło)

- PUSTE – nie posiada żadnych desygnatów, nie pełni roli oznaczania, denotuje zbiór pusty. Wszystkie nazwy puste mają ten sam zakres:

- ANALITYCZNIE PUSTE – treść językowa zawiera cechy wewnętrznie sprzeczne (kwadratowe koło).

- EMPIRYCZNIE PUSTE – (dziesięciomilionowe miasto nad Wisłą)

• ZE WZGLĘDU NA STRUKTURĘ DESYGNATÓW :

- ZBIOROWE (kolektywne) – desygnatem jest pewien zbiór przedmiotów w sensie kolektywnym, pewne zbiorowisko, zespół, agregat (bukiet kwiatów, las, wojsko).

- NIE ZBIOROWE – odnosi się oddzielnie do każdego elementu tego zbioru (kwiat, drzewo, żołnierz).

• ZE WZGLĘDU NA STOPIEŃ ZAKRESU NAZW:

- OSTRE – ma ściśle określony zakres (trójkąt, mężatka, student)

- NIE OSTRE – nie ma ściśle określonego zakresu (zdolny student, wysoka dziewczyna)

• ZE WZGLĘDU NA STOPIEŃ PRECYZJI TREŚCI NAZW:

- WYRAŹNE – ma ściśle określoną treść językową.

- NIEWYRAŹNE – nie ma ściśle określonej treści językowej. Mimo znajomości danego języka nie potrafimy podać zespołu cech konstytutywnych jej desygnatów.

RELACJE NAZW – 5 podstawowych stosunków.

• STOSUNEK RÓWNOWAŻNOŚCI (zmienności) – zachodzi gdy zakres nazwy S jest równy zakresowi nazwy P (każdy desygnat nazwy S jest równocześnie desygnatem nazwy P i odwrotnie). Np. dentysta (s), stomatolog (p)

• STOSUNEK NADRZĘDNOŚCI – zakres nazwy S obejmuje zakres P (każdy desygnat nazwy P jest jednocześnie desygnatem nazwy S, ale nie odwrotnie, np. lekarz (s), kardiolog (p)

• STOSUNEK PODRZĘDNOŚCI – każdy desygnat nazwy S jest jednocześnie desygnatem nazwy P, ale nie na odwrót, czyli istnieją takie desygnaty nazwy P, które nie są desygnatami nazwy S, np. piej (s), ssak (p).

• STOSUNEK KRZYŻOWANIA SIĘ – niektóre desygnaty nazwy S są jednocześnie desygnatami nazwy P, ale istnieją zarówno takie które są i nie są desygnatami nazwy P, np. student (s), sportowiec (p).

• STOSUNEK WYKLUCZANIA SIĘ – żaden desygnat nazwy s nie jest jednocześnie desygnatem nazwy P i żaden desygnat nazwy P nie jest desygnatem nazwy S.

- PRZECIWIEŃSTWO – zakres nazwy S i P wyklucza się, ale się nie dopełniają ,np. ryba (S),

kot (P)

- SPRZECZNOŚĆ – zakresy nazw S i P wykluczają się i jednocześnie się dopełniają, np. widzialny (s) i nie widzialny (p)