1
JMR 2010
Podwyższone ryzyko zaburzeń
odżywienia
występuje u osób:
•
z nadwagą lub niedowagą,
•
ubytkiem masy ciała powyżej 10% w okresie 6 mies.,
•
zaburzeniami łaknienia lub nietolerancją pewnych pokarmów,
•
w wieku podeszłym, uzależnionych od alkoholu,
•
przyjmujących leki mające wpływ na odżywienie, np. antybiotyki,
steroidy, cytostatyki, immunosupresję,
•
po zabiegach resekcyjnych przewodu pokarmowego,
•
w trakcie radioterapii,
•
z zespołami złego wchłaniania, przetokami przewodu
pokarmowego, biegunką, wymiotami,
•
a także u osób niespożywających pokarmów w związku z
planowanymi badaniami i leczeniem.
JMR 2010
2
JMR 2010
Ocena stanu odżywienia -
badania antropometryczne, biochemiczne i immunologiczne
1200-1499
800-1199
< 800
10-15
5-9
< 5
150-199
100-149
< 100
3,1-3,4
2,5-3,0
< 2,5
85-95%
75-84%
<75%
Niedożywienie:
- lekkie
- umiarkowane
- ciężkie
> 1500
16-30
200-300
> 3,5
> 95 %
Prawidłowy
CLL
w
1 mm
3
krwi
Prealbumina
(mg/dl)
Transferyna
(mg/dl)
Albuminy
(g/dl)
m.c
jako %
zwykłej m.c.
Stan
odżywienia
JMR 2010
Droga podaży
• jeśli nie ma ograniczenia objętości, podaż nie
przekracza 1800 kcal/dobę, a przewidywany
okres żywienia jest krótszy niż 14 dni, można
wykorzystać drogę żył obwodowych.
• Żyły centralne stosuje się, jeśli planowane jest
leczenie długotrwałe, występują zaburzenia
metaboliczne, niewydolność narządowa, duże
zapotrzebowanie na elektrolity, a podaż
przekracza 1800 kcal/dobę.
3
JMR 2010
Do najczęstszych powikłań należą:
• techniczne (przypadkowe nakłucie tętnicy
podobojczykowej, odma opłucnej, zator powietrzny,
zakrzepica żylna),
• metaboliczne, związane z niekompetentnym
prowadzeniem żywienia (hipo- lub hiperglikemia,
zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-
zasadowej, niedobory niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych, witamin, mikroelementów),
• septyczne (zakażenie cewnika).
Standardy żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego. Pertkiewicz M., Korta T.
[red.]. PZWL, Warszawa 2005
JMR 2010
Wyjątki
• Pacjenci wyniszczeni – mogą wymagać większej dawki
tiaminy i elektrolitów wewnątrzkomórkowych (K, Mg, P)
• Pacjenci odwodnieni, z dużymi stratami wody lub
przewodnieni mogą wymagać indywidualnego
dawkowania wody i sodu
• Pacjenci z niewydolnością narządów wymagają
stosowania programów leczenia żywieniowego
odpowiednich do następstw metabolicznych
niewydolności tych narządów
Standardy żywienia pozajelitowego i żywienia dojelitowego. Pertkiewicz M., Korta T.
[red.]. PZWL, Warszawa 2005
4
JMR 2010
Obliczanie składu roztworów (1)
• Wyliczenie szacunkowych potrzeb
energetycznych, które zostają pokryte przez
podaż mieszanin aminokwasów, glukozy i
tłuszczu
• W tym ujęciu aminokwasy zostają włączone do
obliczeń jako źródło energii (podobnie jak
glukoza i tłuszcze)
JMR 2010
Obliczanie składu roztworów (2)
• Realizacja zapotrzebowania na białko, z
jednoczesnym podaniem 4-6g glukozy na każdy
gram dostarczonych droga dożylną
aminokwasów
• Przy wprowadzeniu emulsji tłuszczowych,
należy pamiętać o redukcji ilości glukozy (brak
redukcji = zbyt duża dawka energii)
5
JMR 2010
Obliczanie składu roztworów (3)
• Podaż maksymalnej ilości energii pochodzącej z
glukozy i jednocześnie ilości niezbędnych
aminokwasów.
• W przypadku przekroczenia objętości płynu
infuzyjnego – przelicza się część kalorii
pochodzących z glukozy na kalorie pochodzące
z tłuszczu
JMR 2010
Makroskładniki - węglowodany
• Źródło:
glukoza, dekstroza (α-D-glukoza)
• Funkcje:
„oszczędzanie” białka
źródło energii 3.4 kcal/g
• Zalecana podaż:
2 – 5 mg/kg/min
50-65% energii ogółem
6
JMR 2010
Makroskładniki - białko
• Źródło:
krystaliczne L-aminokwasy
• Jakość:
niezbędne AK 40-50%
nie-niezbędne AK 50-60%
Glutamina / Cysteina
• Zalecana podaż:
0.8-2.0 g/kg/day
15-20% energii ogółem
JMR 2010
Makroskładniki - tłuszcze
• Źródło:
olej sojowy
• Funkcje:
źródło energii 9 kcal/g
źródło NNKT
• Zalecana podaż:
0,5 – 1,5 g/kg/day (niewskazane
>2 g/kg)
infuzje 12 – 24 h
25% to 35% energii
Max. 60% energii lub 2 g tłuszczu/kg
7
JMR 2010
Podstawowe mieszaniny do
żywienia parenteralnego
• Węglowodany – glukoza, dekstroza
– Dostępne w stężeniu od 5% do 70%
– D30, D50 i D70 używane zwykle do mieszanin
• Aminokwasy
– Dostępne w stężeniach: 3, 3.5, 5, 7, 8.5, 10, 15, 20%
– 8.5% i 10% używane zwykle do mieszanin
• Tłuszcz
– 10% emulsje = 1.1 kcal/ml
– 20% emulsje = 2 kcal/ml
– 30% emulsje = 3 kcal/ml (nie do bezpośredniego wlewu)
The A.S.P.E.N. Nutrition Support Practice Manual, 2
nd
edition, 2005, p.
97; Barber et al. In ASPEN, The Science and Practice of Nutrition
Support: A Case-Based Core Curriculum. 2001.
JMR 2010
PN dla pacjentów pediatrycznych
• Standardowy przelicznik:
– 100 kcal/kg dla niemowlęcia 3-10 kg
– 1000 kcal + 50 kcal/kg na każdy kg powyżej
10 kg dla dziecka 10-20 kg
– 1500 kcal + 20 kcal/kg na każdy kg powyżej
20 kg dla dziecka powyżej 20 kg
– 1 mL płynu/kcal/d + poprawka na gorączkę,
biegunkę, stres kataboliczny itp.
ASPEN BOD Guidelines for the use of parenteral and enteral nutrition in adult
and pediatric patients. JPEN 26;26SA, 2001