Serce

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

BADANIE FIZYKALNE

- przewodnik dla studentów

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

BADANIE FIZYKALNE -

UKŁADU SERCOWO – NACZYNIOWEGO

Obejrzyj klatkę piersiową i oceń:

nadmierne tętnienie II – międzyŜebrza po prawej stronie

uderzenie koniuszkowe serca

ocŜ – monitorowanie optyczne

Poziom ocŜ w stosunku do kąta mostka

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

Zbadaj palpacyjnie ok. serca pod kątem nadmiernego tętnienia (opuszki palców)

i nadmiernego drŜenia i wibracji (kłęby palców) w następujących miejscach:

Badanie opukiwaniem serca stosowane do ustalenie rzeczywistej wielkości serca moŜe

nieść wiele błędów

Osłuchiwanie serca (te same miejsca co w badaniu palpacyjnym)

1. Tony podstawowe: S

) i S

)

2. Tony dodatkowe:

– charakterystyka – razem z S

) i S

) tworzy galop komorowy, powstaje

w P lub L komorze serca w czasie wczesnego rozkurczu, występuje podczas
raptownego wypełniania się komór, najlepiej słyszalny w okolicach koniuszka serca
za pomocą lejka, normalny u dzieci i u kobiet w ostatnim trymestrze ciąŜy,
nieprawidłowy u osób powyŜej 40 r.Ŝ. wówczas moŜe wskazywać na:

zmniejszoną kurczliwość mięśnia sercowego

objętościowe przeciąŜenie/przeładowanie komór

stenozę mitralną - cofanie się krwi z lewej komory do przedsionka

niedomykalność zastawki trójdzielnej - cofanie się krwi z prawej komory do

przedsionka

– charakterystyka – galop przedsionkowy, powstaje na skutek zwiększenia oporu

w czasie wypełnienia się komór , związany ze zwiększoną sztywnością komór,
najlepiej słyszalny nad koniuszkiem serca za pomocą lejka. Wysłuchanie S

świadczy o patologii napełniania się komór i moŜe być związane z chorobami:

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

choroba nadciśnieniowa

choroba wieńcowa

zwęŜenie zastawki aortalnej

kardiomiopatia

nadciśnienie płucne

zwęŜenie zastawki płucnej

Rozdwojenie (rozszczepienie) tonu S

) - wtedy, gdy zastawka trójdzielna zamyka

się później niŜ dwudzielna (mitralna). Słyszalne na koniuszku serca za pomocą lejka.
Występuje w bloku prawej odnogi pęczka Hisa i skurczach przedwczesnych
komorowych.

Rozdwojenie (rozszczepienie) tonu S

) - wtedy, gdy zastawka tętnicy płucnej

zamyka się później niŜ aorty. Słyszalne na koniuszku serca za pomocą lejka.

Postacie rozdwojenia (rozszczepienia) tonu S

fizjologiczne – słyszalne na wdechu

paradoksalne – słyszalne na wydechu

utrwalone – słyszalne w całym cyklu oddechowym

Postać paradoksalna i utrwalona mogą występować w: bloku prawej lub lewej
odnogi pęczka Hisa, skurczach przedwczesnych komorowych, otworze
międzyprzedsionkowym, cięŜkiej niewydolności prawokomorowej serca,
nadciśnieniu płucnym, zatorze płucnym.

Szmery serca

Określ:

a). w którym momencie cyklu występuje szmer – podział :

1. szmery skurczowe (systoliczne)

wczesnoskurczowe - proto -

śródskurczowe - mezo -

późnoskurczowe - tele -

obejmujące cały okres skurczu - holo lub pan -

2. szmery rozkurczowe (diastoliczne)

wczesnorozkurczowe - proto -

śródrozkurczowe - mezo -

późnorozkurczowe - tele -

obejmujące cały okres rozkurczu - holo lub pan -

b).  kształt szmeru – ciągły, crescendo, decrescendo, crescendo-decrescendo
c).  w jakich miejscach jest najgłośniejszy
d).  do jakich miejsc szmer promieniuje
e).  jaka jest wysokość szmeru – niski, wysoki
f).   jaka jest jakość szmeru  - muzyczny, ostry, dmuchający
g).  jaki jest stopień głośności szmeru -  skala Levine’a:

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

I° - ledwo słyszalny

II° - najcichszy słyszalny stetoskopem

III°, IV° - umiarkowanie głośny

V° - bardzo głośny

VI° - słyszalny bez stetoskopu

Znaczenie kliniczne:

Szmery śródskurczowe

(mezosystoliczne):

fizjologiczne - kobiety w ciąŜy, gorączka, niedokrwistość

niewinne - u dzieci w punkcie Erba, w pozycji siedzącej

patologiczne - zwęŜenie zastawki aorty, tętnicy płucnej, w kardiomiopatii

przerostowej

Szmery późnoskurczowe

(telesystoliczne) – wypadanie płatka zastawki mitralnej

Szmery wczesnorozkurczowy

(protodiastoliczne) - niedomykalność zastawki aorty

Szmery śród- i późnorozkurczowy

(mezo- i telediastoliczne) – zwęŜenie zastawki mitralnej

UKŁAD NACZYNIOWY (obwodowy układ krąŜenia)

Badanie tętnic

Oglądanie tętnic – zmiany troficzne skóry, nadmierne tętnienie

Palpacja tętnic -

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

podkolanowej

grzbietowej stopy

piszczelowej tylnej

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

Ocena droŜności (wydolności) tętnic kk. górnych

Próba Allena

Ocena droŜności (wydolności) tętnic kk. dolnych

Próba podniesienia

STOPIEŃ

NIEDOKRWIENIA

SZYBKOŚĆ POJAWIENIA SIĘ ZBLEDNIĘCIA

Niewystępowanie w ciągu 60 sek.

W ciągu 60 sek.

W czasie < niŜ 60 sek., a > niŜ 30 sek.

W czasie < niŜ 30 sek.

Bladość występuje w poziomym ułoŜeniu kończyny

Próba opuszczenia

STOPIEŃ

NIEDOKRWIENIA

CZAS POWROTU

PRAWIDŁOWEGO

ZABARWIENIA

SKÓRY ( w sek.)

CZAS WYPEŁNIENIA śYŁ

( w sek.)

Ukrwienie prawidłowe

< 10

< 15

Ukrwienia umiarkowane

15-25

20-30

CięŜkie niedokrwienie

> 40

BADANIE FIZYKALNE – przewodnik dla studentów

Opracowanie: Hanna Grabowska, Władysław Grabowski

Ocena stopnia ucieplenia kończyn

Osłuchiwanie tętnic

szmer skurczowy

- wskazuje na turbulencję krwi spowodowaną umiarkowanym

zwęŜeniem tętnicy,

szmer rozkurczowy - na bardzo duŜe jej zwęŜenie

Badanie Ŝył

oglądanie Ŝył – zmiany Ŝylakowate, owrzodzenia

palpacja Ŝył - próby:

ucisku

Trendelenburga

śyły kończyny dolnej