CHOROBY UKŁADU SERCOWO - NACZYNIOWEGO

Glikozydy nasercowe:

Podział:

1.Strofantyna i acetlylostrofantyna

2.Digoksyna, lanatozyd C, deacetylolanatozyd C

3.Digitoksyna i acetylodigitoksyna

• Działanie:

• Dodatni inotropiznm (wzmożenie skurczu serca) i tonotropizm

• Ujemny chronotropizm i dromotropizm - zwolnienie czynności serca

• Dodatni batmotropizm (wzmożenie pobudliwości serca - pobudzenia przedwczesne)

Digoksyna:

• Działanie:

• usprawnia pracę serca

• usuwa niektóre zaburzenia rytmu serca

• Wskazania:

• przewlekła zastoinowa prawokomorowa niewydolność krążenia (m.in. związana z uszkodzeniem prawej komory serca, w przebiegu wad serca, zapalenia mięśnia serca, niektórych postaci kardiomiopatii);

• miażdżycowe uszkodzenie mięśnia serca;

• serce płucne;

• niektóre postacie zaburzeń rytmu serca (m.in. migotanie i  trzepotanie przedsionków odznaczające się szybką czynnością serca; napadowe częstoskurcze komorowe)

• Przeciwwskazania:

• ! zbyt wolna czynność serca (bradykardia);

• zespół chorego węzła zatokowego;

• blok przedsionkowo - komorowy II i III stopnia;

• obniżone stężenie potasu we krwi (hipokaliemia);

• podwyższone stężenie wapnia we krwi (hiperkalcemia).

• Interakcje:bardzo liczne!

• Niebezpieczne interakcje - z innymi lekami stosowanymi w leczeniu zaburzeń rytmu serca zwłaszcza:amiodaron, propafenon, chinidyna (quinidine)oraz zcyklosporyną (ciclosporine), polegające na znacznym podwyższeniu poziomu digoksyny we krwi i tym samym - na nasileniu jej działania i  toksyczności. Podobna interakcja, aczkolwiek zazwyczaj mniej niebezpieczna może zachodzić przy równoczesnym podawaniu antybiotyków z grupy makrolidów (m.in.erythromycin), tetracyklin (m.in.doxycycline, tetracycline), antagonistów wapnia (ACa), inhibitorów konwertazy angiotensyny (IKA), spironolaktonu (spironolactone).

• Digoksynę można stosować jednocześnie z  lekami zawierającymi wapń (calcium) jedynie z wyjątkowych wskazań, ściśle pod kontrolą lekarską! (zwłaszcza preparaty wapnia w postaci wstrzyknięć powodują nasilenie toksyczności digoksyny i możliwość wystąpienia niebezpiecznych działań niepożądanych). Podobnie toksyczność digoksyny nasilają leki powodujące zwiększone wydalanie (wypłukiwanie) potasu - m.in. leki moczopędne (w tym:furosemid, torasemid, chlortalidon, hydrochlorothiazid, clopamide), przewlekle używane leki przeczyszczające (w tym także - pochodzenia naturalnego), glikokortykosteroidy stosowane w leczeniu przewlekłym (m.in.dexamethasone, prednisone prednisolone).

• Wchłanianie digoksyny z przewodu pokarmowego hamują (co powoduje osłabienie jej działania) leki zobojętniające sok żołądkowy, pektyny (colepectin), węgiel aktywowany, cholestyramina (colestyramine) - co najmniej 2-godz. odstęp między stosowaniem tych leków i digoksyny),metoclopramid.

Preparaty: Digoxin,  Digoxin BM

Leki rozszerzające naczynia krwionośne:

Nitrogliceryna:

• Działanie:

• zmniejszające niedokrwienie serca m.in. poprzez zmniejszenie zapotrzebowania komórek na tlen;

• rozszerzające naczynia wieńcowe;

• obniżające ciśnienie tętnicze;

• rozkurczowe m.in. na mięśnie gładkie dróg żółciowych i moczowych - lek z grupy nitratów. Działa szybko (po 2-3 min) lecz krótkotrwale (do 2 godz.).

• Wskazania:

• doraźne leczenie bólu dławicowego (zamostkowego);

• bezpośrednio przed planowanym wysiłkiem bądź inną sytuacją, podczas której zazwyczaj dochodzi do wystąpienia bólu;

• obecnie rzadko stosowany w leczeniu kolki żółciowej i nerkowej

• Przeciwwskazania:

• ! Bardzo ostrożnie stosować w  niedociśnieniu tętniczym (hipotonii) ze skłonnościami do omdleń,

• w  wadach serca (zwężenie zastawki mitralnej i aortalnej),

• chorobach ośrodkowego układu nerwowego (urazy czaszki, krwotoki mózgowe, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe),

• w niektórych postaciach jaskry,

• niedokrwistości,

• w  przypadkach niewydolności nerek

• Interakcje:

• nasila działanie leków obniżających ciśnienie tętnicze;

• możliwe jest osłabienie działania leku przez równoczesne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np.ibuprofen, naproksen).

• Stosowanie leku równolegle z dihydroergotaminą (dihydrodroergotamine) może nasilać jej działanie i spowodować wzrost ciśnienia tętniczego.

• Nie stosować jednocześnie z inhibitorami 5-fosfodiesterazy (np.sildenafilem) ze względu na możliwość znacznego spadku ciśnienia tętniczego i  dalszego zmniejszenia przepływu krwi przez mięsień sercowy (pogorszenie ukrwienia serca).

• Przy jednoczesnym spożyciu alkoholu może dojść do gwałtownego, znacznego spadku ciśnienia tętniczego z  omdleniem lub utratą przytomności włącznie.

Inhibitory konwertazy angiotensyny:

Enalapril

• Działanie:

• hamuje powstawanie w  organizmie angiotensyny II - substancji odpowiedzialnej za zwężenie naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia tętniczego oraz przerost mięśnia sercowego - lek z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (IKA) o długotrwałym działaniu. Zwalnia rozwój niewydolności nerek w uszkodzeniu nerek z powodu cukrzycy (nefropatia cukrzycowa) i nadciśnienia tętniczego.
  Angiotensyna II stanowi fragment układu hormonalno-enzymatycznego, określanego mianem RAA (skrót od:renina - angiotensyna - aldosteron). RAA występuje we krwi, działając w całym organizmie lub też miejscowo m.in. w mięśniu sercowym, nerkach, ścianach naczyń krwionośnych, kontrolując objętość krwi krążącej w ustroju i stężenia jonów sodu i potasu w płynach ustrojowych. Angiotensyna II znacznie podnosi ciśnienie tętnicze, kurcząc bardzo silnie naczynia krwionośne i pobudzając wydzielanie aldosteronu - hormonu zatrzymującego wodę i sód, co jest przyczyną powstawania nadciśnienia tętniczego. Zahamowanie (inhibicja) działania angiotensyny II  powoduje więc obniżenie ciśnienia tętniczego

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid);

• zastoinowa niewydolność serca;

• zapobieganie niewydolności serca, zapobieganie epizodom niedokrwienia serca u chorych z zaburzeniami lewej komory serca.

• Nefropatia cukrzycowa (uszkodzenie nerek w przebiegu cukrzycy) z mikroalbuminurią (wzrost wydalania jednego z białek krwi - albumin z moczem, oznaczany przy pomocy specjalnych testów; wzrost wydalania albumin z moczem wyprzedza wzrost ciśnienia krwi; u chorych z cukrzycą niezależną od insuliny typ 2 i  mikroalbuminurią może rozwinąć się postępująca choroba nerek - nefropatia cukrzycowa).

• Przeciwwskazania:

• ! kardiomiopatia przerostowa (schorzenie polegające na powiększeniu i przeroście mięśnia sercowego lub  sztywności komór serca, do którego dochodzi w przypadkach innych chorób serca i  układu krążenia, np. nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, wad zastawek serca);

• zwężenie zastawki aorty; pacjenci z przeszczepioną nerką;

• zwężenie obu tętnic nerkowych (lub tętnicy nerkowej jednej nerki w przypadku braku nerki drugiej);

• ciężka niewydolność nerek;

• stany odwodnienia organizmu;

• obrzęk naczynioruchowy, także występujący w przeszłości (patrzUWAGI).

• Szczególnie ostrożnie u pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek, obecnością białka w  moczu (białkomoczem przekraczającym 1 g białka/dobę), niewydolnością wątroby, ciężkim nadciśnieniem tętniczym, ciężką niewydolnością krążenia, toczniem rumieniowatym układowym (i innymi chorobami zapalnymi tkanki łącznej - kolagenozami).

• Interakcje:

• nie stosować jednocześnie (lub stosować z wielką ostrożnością, na wyraźne zalecenie lekarza) preparatów zawierających potas (kalium), leków moczopędnych z grupy „oszczędzających potas”(m.in. amiloride, spironolactone, tialorid, triamteren) - (możliwość wystąpienia nawet znacznego, niebezpiecznego wzrostu stężenia potasu we krwi (hiperkaliemii);

• przy jednoczesnym stosowaniu soli litu (lithium carbonicum) - niebezpieczeństwo wzrostu stężenia litu we krwi.

• Lek nasila działanie leków moczopędnych, obniżających ciśnienie oraz rozszerzających naczynia wieńcowe z  grupy azotanów (m.in. isosorbide dinitrate, isosorbide mononitrate);

• interakcja ta jest często wykorzystywana w skojarzonym (wielolekowym) leczeniu. Działanie leku jest osłabione przy jednoczesnym stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, zwłaszcza indometacyny (indomethacine) i naproksenu (naproxen).

• Jednoczesne stosowanie leków immunosupresyjnych, m.in. azatiopryny (azathioprine), glikokortykosteroidów, allopurinolu (allopurinol), prokainamidu (procainamide), związków litu (lithium carbonicum), może powodować nasilenie działań niepożądanych.

• Ze względu na zawartość magnezu lek może hamować wchłanianie antybiotyków z grupy tetracyklin (m.in. doxycycline, tetracycline) z przewodu pokarmowego przy jednoczesnym stosowaniu, co obniża ich skuteczność przeciwbakteryjną.

• Łączne podawanie z  neuroleptykami może powodować hipotonię ortostatyczną (gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego przy zmianie pozycji ciała, zwłaszcza z leżącej na stojącą, który może prowadzić do omdlenia).

• U pacjentów stosujących dietę niskosodową (z ograniczeniami pokarmów o dużej zawartości soli kuchennej) lek może działać silniej niż u pacjentów niestosujących takiej diety.

UWAGI: pełny efekt leczniczy występuje zazwyczaj po kilku tygodniach stosowania leku; wszelkie zmiany dawkowania powinny więc być przeprowadzone z dużą ostrożnością, po uwzględnieniu tego faktu. Leczenia nie należy nagle przerywać. Stosunkowo częstym objawem niepożądanym, towarzyszącym stosowaniu wszystkich leków z tej grupy (IKA) jest suchy kaszel, który ustępuje po odstawieniu leku (może być złagodzony przez podanie acetylocysteiny); mogą także występować zaburzenia smaku. W przypadku wystąpienia objawów obrzęku naczynioruchowego(zazwyczaj szybko narastające obrzęki, zwłaszcza twarzy i warg, którym towarzyszy duszność, chrypka, trudności w połykaniu oraz swędząca pokrzywka skóry) lek należy natychmiast odstawić i pilnie zasięgnąć porady lekarza. Leki z grupy IKA mogą nasilać reakcje nadwrażliwości występujące po ukąszeniu owadów u osób uczulonych na jad. Podczas długotrwałego leczenia wskazana okresowa kontrola stężenia potasu, kreatyniny (zwłaszcza w pierwszych tygodniach leczenia), testów wątrobowych (aminotransferaz - ALT i AST) oraz morfologii krwi.

Preparaty: Benalapril,  Ednyt,  Enap,  Enarenal,  Enazil,  Epril,  Mapryl

Kaptopril

• Działanie: patrz enalapril

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid).

• Zastoinowa niewydolność serca.

• Zaburzenia funkcji (dysfunkcja) lewej komory po zawale serca

• Przeciwwskazania: patrz enalapril

• Interakcje: patrz enalapril

UWAGI: patrz enalapril

Preparaty: Captopril

Inne leki tego typu (podobne działanie, przeciwwskazania i interakcje):

Benazepril (Lotensin,  Lisonid)

• Wskazania: patrz Quiapril

Cilazapril (Inhibace)

• Wskazania: patrz Quiapril

Fosinopril (Fosinopril teva,  Monopril)

• Wskazania: patrz Quiapril

Imidapril (Tanatril)

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid).

Lisinopril (Diroton,  Lisiprol,  Lisdene,  Lisihexal,  Lisinoratio,  Prinivil)

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid).

• Zastoinowa niewydolność serca. Zapobieganie niewydolności serca u chorych po zawale serca.

• Zapobieganie epizodom niedokrwienia serca u chorych z zaburzeniami lewej komory serca. Zapobieganie i leczenie nefropatii cukrzycowej (uszkodzenie nerek w  przebiegu cukrzycy) z mikroalbuminurią(wzrost wydalania jednego z białek krwi - albumin z moczem oznaczany ze pomocą specjalnych testów; wzrost wydalania albumin z moczem wyprzedza wzrost ciśnienia krwi; u chorych z cukrzycą niezależną od insuliny typ 2 i mikroalbuminurią może rozwinąć się postępująca choroba nerek - nefropatia cukrzycowa).

Moexipril (Cardiotensin)

• Wskazania: patrz imidapril

Perindopril (Prenessa,  Prestarium,  Prestarium 5; -10,  Prestarium forte)

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid).

• Zapobieganie chorobom naczyniowym mózgu (wtórna prewencji incydentów naczyniowo-mózgowych; wskazane kojarzenie leku z indapamidem).

Quiapril - chinapryl (Accupro,  Aprilgen)

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid);

• zastoinowa niewydolność serca

Ramipril (Ampril,  Mitrip,  Piramil,  Ramicor,  Tritace)

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z moczopędnymi (hydrochlorothiazid).

• Zastoinowa niewydolność serca.

• Niewydolność serca po przebytym zawale serca.

• Zmniejszanie ryzyka wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych lub konieczności wykonywania zabiegów udrażniających naczynia (rewaskularyzacji);

• u pacjentów w wieku 55 lat (i starszych) cierpiących z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego

Trandolapril (Gopten)

• Wskazania: patrz Quiapril

Leki moczopędne

Tiazydy i leki tiazydopodobne

Hydrochlorotiazyd

• Działanie:

• moczopędne (zwiększa wydalanie sodu, chloru i wody, także potasu i magnezu, a zmniejsza wydalanie wapnia z moczem);

• obniżające ciśnienie tętnicze;

• przeciwobrzękowe

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze (jako lek pojedynczy lub składnik leczenia skojarzonego);

• obrzęki różnego pochodzenia (w tym sercowe, nerkowe, wątrobowe);

• pomocniczo w zespole napięcia przedmiesiączkowego, w moczówce prostej

• Przeciwwskazania:

• ! zaburzenia gospodarki elektrolitowej, obniżone stężenie potasu (hipokaliemia), magnezu (hipomagnezemia), sodu (hiponatremia) lub podwyższone stężenie wapnia we krwi (hiperkalcemia);

• ciężkie uszkodzenie wątroby, ostra niewydolność nerek;

• umiarkowana i ciężka niewydolność nerek, zwłaszcza u chorych nie oddających moczu (bezmocz) - w tych przypadkach lek nie działa.

• Ostrożnie u chorych na cukrzycę lub dnę moczanową

• Interakcje:

• osłabia działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych

• nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarol), leków nasercowych - glikozydów naparstnicy (digoxin, metildigoxin) oraz leków obniżających ciśnienie tętnicze

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne osłabiają działanie leku

• Wyjątkowo ostrożnie należy kojarzyć z solami litu (lithium carbonicum- nasilenie działań niepożądanych związanych z leczeniem litem), z amiodaronem

UWAGI: długotrwałe stosowanie powoduje nadmierną utratę potasu i tym samym - obniżenie jego poziomu we krwi; konieczne systematyczne kontrolowanie poziomu potasu we krwi i stałe uzupełnianie strat potasu poprzez stosowanie diety bogatej w warzywa i  owoce lub - wyłącznie zgodnie z zaleceniem lekarza - poprzez dodatkowe przyjmowanie preparatów potasu (kalium). Stosowanie dawek wyższych od zalecanych nie nasila działania leczniczego, a jedynie powoduje wzrost liczby i ciężkości działań niepożądanych (zwłaszcza wypłukiwania potasu i magnezu)

Preparaty: Disalunil,  Hydrochlorothiazidum,  Tialorid, Tialorid Mite

Chlortalidon

• Działanie:

• bardzo długotrwałe (do 72 godz.), średnio silne moczopędne;

• przeciwobrzękowe,

• obniżające ciśnienie tętnicze

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze;

• obrzęki: samoistne (idiopatyczne), obrzęki pochodzenia sercowego (niewydolność krążenia) lub wątrobowego. Obrzęki występujące podczas zatrucia ciążowego, podczas leczenia niektórymi lekami hormonalnymi (glikokortykosteroidy, estrogeny);

• moczówka prosta

• Przeciwwskazania: patrz hydrochlorotiazyd i nadwrażliwość na sulfonamidy

• Interakcje: patrz hydrochlorotiazyd (oprócz amiodaronu), a takżenie stosować łącznie z  niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi pochodnymi salicylanów oraz z lekami przeczyszczającymi.

UWAGI: patrz hydrochlorotiazyd

Preparaty: Hygroton,  Urandil

Klopamid

• Działanie:

• moczopędne, obniżające ciśnienie tętnicze (wyłącznie u osób z nadciśnieniem tętniczym - u osób zdrowych działanie to praktycznie nie występuje)

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze;

• obrzęki pochodzenia sercowego (niewydolność krążenia), wątrobowego, nerkowego, polekowego (leczenie glikokortykosteroidami), obrzęki samoistne (idiopatyczne);

• zespół napięcia przedmiesiączkowego

• Przeciwwskazania:

• ! ciężka niewydolność nerek lub wątroby (śpiączka wątrobowa i stany przedśpiączkowe);

• ostrożnie w  cukrzycy i w dnie moczanowej

• Interakcje:

• osłabia działanie insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych

• nasila działanie leków nasercowych - glikozydów naparstnicy (digoxin, metildigoxin), barbituranów (Luminalum) oraz  innych leków obniżających ciśnienie tętnicze.

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne osłabiają działanie leku.

• Wyjątkowo ostrożnie należy kojarzyć z solami litu (lithium carbonicum - nasilenie działań niepożądanych związanych z leczeniem litem);

• jednoczesne stosowanie z lekami przeczyszczającymi i  glikokortykosteroidami nasila wypłukiwanie potasu

UWAGI: długotrwałe stosowanie powoduje nadmierną utratę potasu i tym samym - obniżenie jego poziomu we krwi; konieczne systematyczne kontrolowanie poziomu potasu we krwi i stałe uzupełnianie strat potasu w diecie (bogatej w warzywa, owoce) lub  - wyłącznie zgodnie z zaleceniem lekarza - dodatkowe przyjmowanie preparatów potasu (kalium). Stosowanie dawek wyższych od zalecanych nie nasila działania leczniczego, a jedynie powoduje wzrost liczby i ciężkości działań niepożądanych (zwłaszcza wypłukiwania potasu i magnezu)

Indapamid:

• Działanie:

• obniżające długotrwale ciśnienie tętnicze, moczopędne

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy jak i składnik leczenia skojarzonego

• Przeciwwskazania:

• ! nadwrażliwość na sulfonamidy.

• ciężka niewydolność nerek lub wątroby;

• obniżenie stężenia potasu (hipokaliemia) i magnezu (hipomagnezemia) we krwi.

• Ostrożnie w dnie moczanowej

• Interakcje:

• wzajemne wzmaganie działania (synergizm) z innymi lekami moczopędnymi, propranololem.

• Nie stosować jednocześnie z: astemizolem, erythromycyną, solamilitu (lithium carbonicum), winpocetyną (vinpocetine).

• Szczególnie ostrożnie stosować jednocześnie z lekami przeciwarytmicznymi [m.in. chinidyna (quinidine), dizopiramid (disopyramide), amiodaron- możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca], lekami nasercowymi pochodnymi naparstnicy (m.in.digoxin, metildigoxin), lekami neuroleptycznymi (chlorpromazine) oraz z lekami przeciwdepresyjnymi (przy łącznym stosowaniu - możliwość nagłego spadku ciśnienia tętniczego).

• W przypadku jednoczesnego stosowania innych leków powodujących nadmierną utratę potasu, m.in. leki moczopędne - zwłaszcza furosemid, torasemid; leki przeczyszczające; glikokortykosteroidy podawane ogólnie (m.in. dexamethasone, prednisone, prednisolone, triamcinolone), może dochodzić do nasilania wypłukiwania potasu i  niebezpiecznych objawów niedoboru potasu we krwi, przejawiających się zaburzeniami rytmu serca i porażeniami mięsni.

UWAGI: W porównaniu z lekami moczopędnymi z grupy tiazydów indapamid praktycznie nie wykazuje niekorzystnego wpływu na przebieg schorzeń metabolicznych: cukrzycy, dny moczanowej, zaburzeń gospodarki tłuszczowej (lipidowej), jednak podczas długotrwałego leczenia należy kontrolować poziom potasu, magnezu, kwasu moczowego i cukru we krwi. Zwiększenie dawki nie powoduje dalszego obniżania ciśnienia tętniczego, może natomiast wywołać silniejszy efekt moczopędny. Lek może powodować fałszywie dodatni wynik testu antydopingowego u sportowców

Diuretyki pętlowe:

Furosemid

• Działanie:

• szybkie, bardzo silne, dość krótkotrwałe moczopędne (usuwające nadmiar wody z organizmu) oraz obniżające ciśnienie tętnicze

• Po podaniu doustnym działanie leku rozpoczyna się po 30 minutach, maksymalne działanie występuje po 2 godz.; lek działa około 6-8 godz.; jednocześnie dochodzi do obniżenia poziomu potasu, sodu i magnezu oraz podwyższenia poziomu wapnia we krwi.

• Wskazania - stany chorobowe, w których dochodzi do nadmiernego zatrzymywania wody w organizmie - m.in. :

• ostra i  przewlekła niewydolność krążenia,

• nadciśnienie tętnicze, zazwyczaj oporne na inne leki moczopędne (np. hydrochlorothiazid) lub występujące u  pacjentów z  zaburzoną czynnością nerek,

• ostra i przewlekła niewydolność nerek;

• ciężka niewydolność (marskość) wątroby;

• obrzęk płuc, obrzęk mózgu

• Przeciwwskazania:

• ! bezmocz;

• niedrożność dróg moczowych;

• śpiączka wątrobowa;

• obniżone poniżej normy stężenie potasu we krwi (hipokaliemia; granice normy: 3,5 - 5,5  mEq/l) lub magnezu we krwi (hipomagnezemia; granice normy: 1,8 - 3,0 mEq/l); podwyższony poziom wapnia we krwi (hiperkalcemia; granice normy: 2,12 - 2,62 mEq/l). Furosemid należy stosować ostrożnie u pacjentów chorych na cukrzycę (możliwość podwyższenia poziomu cukru we krwi), dnę moczanową (furosemid może prowokować wystąpienie ostrych napadów dny) w przypadkach zaburzeń gospodarki tłuszczowej (lipidowej; podczas leczenia może wystąpić podwyższenie poziomu cholesterolu i  trójglicerydów we krwi) oraz w przypadku łagodnego rozrostu stercza (prostaty).

• Interakcje: liczne!

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne i sukralfat (sucralfate) osłabiają działanie furosemidu; jednoczesne stosowanie innych leków moczopędnych i acetazolamidu nasila działanie furosemidu.

• Możliwość niebezpiecznej interakcji przy jednoczesnym stosowaniu preparatów naparstnicy (m.in. digoxin, metildigoxin), związane z  nasileniem działania i toksyczności tych ostatnich, co spowodowane jest obniżonym poziomem potasu we krwi;

• również możliwość niebezpiecznej interakcji przy jednoczesnym stosowaniu soli litu (lithium carbonicum - możliwość zatrucia litem; konieczność stałej kontroli poziomu litu we krwi). Przy jednoczesnym stosowaniu furosemidu i leków przeczyszczających, glikokortykosteroidów (m.in. dexamethasone, prednisone, prednisolone, triamcinolone) występuje także zwiększone ryzyko hipokaliemii.

• Jednoczesne stosowanie cholestyraminy (colestyramine) zmniejsza wchłanianie furosemidu z przewodu pokarmowego, osłabiając jego działanie.

• Furosemid osłabia działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych, natomiast nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, leków obniżających ciśnienie tętnicze (zwłaszcza z grupy ACE; ) i teofiliny (theophylline, aminophylline).

• Unikać łącznego stosowania z antybiotykami z grupy cefalosporyn oraz  aminoglikozydów (m.in. amikacine, gentamicine, netilmicine, tobramicine) ze względu na możliwość nasilenia uszkadzającego działania tych leków w stosunku do nerek (nefrotoksyczność) i narządu słuchu (ototoksyczność).

UWAGI: podczas leczenia wskazana okresowa kontrola stężenia elektrolitów (potasu, magnezu, sodu i wapnia) we krwi. Jeżeli nie istnieją przeciwwskazania ustalone przez lekarza - podczas leczenia furosemidem wskazane jest stosowanie diety bogatej w potas i  magnez (warzywa, owoce, sok pomidorowy, mięso) z ewentualnym uzupełniającym doustnym podawaniem preparatów potasu (kalium) i magnezu (magnesium) - stosowanie tych dodatkowych leków może się odbywać wyłącznie na zlecenie lekarza.Stosować w co najmniej 2 dawkach na dobę, przy czym należy unikać stosowania furosemidu w  godzinach wieczornych

Preparaty: Furosemidum

Torasemid

• Działanie:

• długotrwałe obniżające ciśnienie tętnicze (w dawkach niewywierających istotnego efektu moczopędnego) oraz bardzo silne moczopędne i przeciwobrzękowe (dawki wyższe; działanie silniejsze od furosemidu- siła działania 10 mg torasemidu odpowiada ok. 25 do 40 mg furosemidu).

• Wskazania:

• tabletki 10 mg: nadciśnienie tętnicze, zazwyczaj w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie (w Polsce nie stosowany z tego wskazania);

• obrzęki pochodzenia sercowego.

• Tabletki 200 mg: wyłącznie ciężka niewydolność nerek (ostra lub przewlekła; przebiegająca ze znacznym podwyższeniem stężenia kreatyniny we krwi >6 mg%) z towarzyszącym skąpomoczem (zmniejszone wydalanie moczu, utrzymujące się w granicach 200 do 500 ml na dobę).

• Przeciwwskazania:

• patrz FUROSEMIDE. W  porównaniu z furosemidem torasemid charakteryzuje się mniej nasilonymi niekorzystnymi działaniami metabolicznymi (mniejsze tendencje do polekowego obniżenia stężenia potasu czyli hipokaliemii, praktycznie brak wpływu na stężenie magnezu, fosforanów, cukru i kwasu moczowego we krwi).

• Interakcje:

• patrz FUROSEMIDE. W  odróżnieniu od furosemidu - nie wchodzi w  interakcje z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi, digoksyną, spironoloaktonem

UWAGI: patrz FUROSEMIDE. W dawkach 2,5 do 5 mg na dobę, stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego nie wywiera jeszcze działania moczopędnego. Stosowanie torasemidu wiąże się z  rzadziej występującymi innymi działaniami niepożądanymi, w tym - brakiem działania uszkadzającego słuch i narząd równowagi (ototoksyczność).

Preparaty: Diuver,  Trifas

Diuretyki oszczędzające potas:

Spironolakton

• Działanie:

• długotrwałe łagodne moczopędne (zwiększa wydalanie sodu, ale hamuje wydalanie potasu z moczem - działanie „oszczędzające potas”) i  obniżające ciśnienie - lek z grupy antagonistów aldosteronu (naturalnego hormonu wydzielanego przez korę nadnerczy regulującego gospodarkę mineralną ustroju)

• Wskazania:

• pierwotny hiperaldosteronizm (stan nadmiernego wydzielania aldosteronu przez nadnercza). Wtórny hiperaldosteronizm (nadmierne wydzielanie aldosteronu w przebiegu innych chorób - m.in. marskości wątroby czy  ciężkiej niewydolności krążenia, które charakteryzują się powstawaniem obrzęków w obrębie jamy brzusznej, czyli tzw. puchliny brzusznej). Samoistne nadciśnienie tętnicze, zazwyczaj jako składnik leczenia skojarzonego z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; spironolakton nie jest lekiem pierwszej kolejności stosowania (pierwszego rzutu) w leczeniu nadciśnienia tętniczego.

• Obrzęki (pochodzenia sercowego, wątrobowego, nerkowego, samoistne (idiopatyczne). Zaawansowana niewydolność serca (zawsze jako składnik leczenia wielolekowego).

• Zespół nerczycowy (przejawiający się nadmierną utratą białka i  innych substancji przez nerki) - wybrane przypadki.

• Przeciwwskazania:

• ! podwyższone stężenie potasu we krwi (hiperkaliemia) lub obniżone stężenie sodu we krwi (hiponatremia);

• ciężka niewydolność nerek z  bezmoczem (zahamowanie wydzielania moczu przez nerki); krańcowa niewydolność wątroby.

• Ostrożnie w cukrzycy i dnie moczanowej

• Interakcje:

• spironolakton nasila działanie innych leków moczopędnych i obniżających ciśnienie tętnicze oraz digoksyny( digoxin - konieczne obniżenie dawki), a osłabia działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych.

• Inne leki „oszczędzające potas” (amiloride, triamteren, leki złożone - Tialorid), preparaty zawierające potas (kalium), indometacyna (indometacin) oraz inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE; ) stosowane jednocześnie ze spironolaktonem mogą prowadzić do niebezpiecznego wzrostu stężenia potasu we krwi (hiperkaliemii) przejawiającego się m.in. znacznym osłabieniem (niekiedy - porażeniem) mięśni, nudnościami i wymiotami, zaburzeniami świadomości oraz zaburzeniami czynności serca, którym towarzyszą charakterystyczne zmiany w zapisie EKG.

• Jednoczesne stosowanie spironolaktonu i  preparatów zawierających lit (lithium carbonicum) może prowadzić do zatrucia litem.

• Neuroleptyki nasilają działanie spironolaktonu w zakresie obniżania ciśnienia tętniczego; glikokortykosteroidy, tetrakozaktyd (tetracosactide), indometacyna (indometacin), fenylbutazon (phenylbutazone) i - w mniejszym stopniu - inne niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) osłabiają działanie spironolaktonu. NLPZ stosowane łącznie ze spironolaktonem mogą być ponadto przyczyną niewydolności nerek.

• Spironolakton stosowany jednocześnie z metforminą (metformin) niesie zwiększone ryzyko wystąpienia niebezpiecznego powikłania cukrzycy - kwasicy mleczanowej.

• Wszystkie powyższe leki mogą być kojarzone ze spironolaktonem jedynie w wybranych przypadkach pod ścisłym nadzorem lekarskim

UWAGI: Podczas leczenia należy unikać nasłoneczniania; wskazana regularna kontrola stężenia potasu we krwi. Lek może powodować fałszywie dodatni wynik testu antydopingowego u sportowców.

Preparaty: Spironol,  Spironol 100,  Verospiron

Amiloryd + hydrochlorotiazyd = Tialorid, Tialorid mite (preparaty)

• Działanie:

• moczopędne, obniżające ciśnienie tętnicze krwi, przeciwobrzękowe

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze, obrzęki pochodzenia sercowego (niewydolność serca), wątrobowego, nerkowego, szczególnie w  przypadkach, w których pragnie się uniknąć uzupełniania (suplementacji) potasu; hydrochlorotiazyd stosowany jako lek pojedynczy powoduje nadmierne wypłukiwanie potasu, co może prowadzić do obniżenia jego stężenia we krwi (hipokaliemia); w  większości przypadków konieczne jest wtedy stałe uzupełnianie zwiększonych strat przez dodatkowe podawanie (suplementację) potasu (kalium); zawarty w  Tialoridzie drugi składnik - amiloryd należy do grupy leków moczopędnych „oszczędzających potas”- równoważy więc wypłukiwanie potasu przez hydrochlorotiazyd

• Przeciwwskazania: patrz HYDROCHLOROTHIAZID

• Tialorid jest przeciwwskazany u pacjentów z ciężkim uszkodzeniem nerek (zwłaszcza w przypadkach bezmoczu), z uszkodzeniem nerek w  przebiegu cukrzycy (nefropatia cukrzycowa) oraz w przypadkach stwierdzonego przed leczeniem podwyższonego stężenia potasu we krwi (hiperkaliemia; Tialorid może nasilać hiperkaliemię).

• Interakcje: patrz HYDROCHLOROTHIAZID

• Nie stosować łącznie z  indometacyną (indomethacine), z preparatami zawierającymi potas (kalium) oraz z  innymi lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas (triamteren, spironolactone) ze względu na możliwość wystąpienia wzrostu stężenia potasu we krwi (hiperkaliemia), a także z preparatami litu (lithium carbonicum- nasilenie działania i toksyczności litu);

• szczególnie ostrożnie łączyć z ACE (patrz UWAGI w BENAZEPRIL).

• Picie alkoholu podczas leczenia Tialoridem może wywołać hipotonię ortostatyczną (zaburzenia równowagi przy nagłej zmianie pozycji ciała na stojącą).

UWAGI: Podczas przewlekłego leczenia wskazana okresowa kontrola stężenia elektrolitów we krwi (sód, potas, magnez, wapń), a także oznaczanie poziomu kwasu moczowego i glukozy. Tialorid należy podawać w  jednorazowej dawce podczas - lub po posiłku. Pełny efekt działania Tialoridu występuje powoli (w niektórych przypadkach po 4 tyg.), toteż zwiększanie dawki leku powinno następować wolno i stopniowo. Przekroczenie dawki maksymalnej nie powoduje zwiększenia siły działania leku, natomiast zwiększa częstotliwość i  ciężkość działań niepożądanych.

Diuretyki osmotyczne:

Mannitol (podawany dożylnie)

• Działanie:

• Zapobiega absorpcji wody i Na ⁺

• Wskazania:

• Obrzęki mózgu podczas urazów i udarów

Leki działające na oun

Działają bezpośrednio na ośrodki regulacji ciśnienia znajdujące się w mózgu. Hamują wysyłanie sygnałów powodujących skurcz naczyń i przyspieszenie rytmu serca.

Klonidyna (α₂ - adrenomimetyk) Iporel prep.

• Działanie:

• obniżające ciśnienie tętnicze; ponadto słabe uspokajające i przeciwlękowe - lek działający głównie na ośrodkowy układ nerwowy (receptory imidazolowe).

• Wskazania:

• nadciśnienie tętnicze - wyłącznie jako składnik leczenia skojarzonego w przypadkach oporności na inne leki obniżające ciśnienie tętnicze.

• Pomocniczo w leczeniu zależności od leków i  substancji psychoaktywnych z grupy opioidów (m.in. morphine, heroina - „kompot”), benzodiazepin, alkoholi.

• Próby stosowania w napadach bólów migrenowych głowy

• Przeciwwskazania:

• ! blok przedsionkowo-komorowy, zespół chorego węzła zatokowego serca;

• zaburzenia krążenia obwodowego i  mózgowego;

• stany depresyjne;

• ostrożnie w niewydolności nerek, wątroby

• Interakcje:

• NLPZ oraz  trójcykliczne leki przeciwdepresyjne osłabiają działanie klonidyny

• leki moczopędne, rozszerzające naczynia krwionośne, leki beta-adrenolityczne, dieta niskosolna (niskosodowa) - nasilają działanie leku

• potęguje działanie leków nasennych, uspokajających, alkoholu, glikozydów naparstnicy (metildigoxin,digoxin), LBA (z dwoma ostatnimi grupami leków - możliwość wystąpienia bądź nasilenia bloku serca lub znacznego zwolnienia czynności serca).

• Klonidyny nie należy stosować jednocześnie z preparatami zawierającymi rezerpinę (Bipressin, Normatens, Raupasil) i  z methyldopą.

UWAGI: podczas leczenia konieczna częsta kontrola ciśnienia tętniczego. Leku nie należy odstawiać nagle (niebezpieczeństwo znacznego wzrostu ciśnienia „z odbicia” )!

Moksonidyna (Physiotens prep.)

• Działanie:

• silne i długotrwałe obniżające ciśnienie tętnicze - lek działający głównie na ośrodkowy układ nerwowy (receptory imidazolowe).

• Wskazania:

• pierwotne nadciśnienie tętnicze

• Przeciwwskazania:

• ! poważne zaburzenia rytmu serca (arytmie) i  zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca (zespół chorego węzła zatokowego, blok zatokowo-przedsionkowy i przedsionkowo-komorowy II i III stopnia);

• ciężka niewydolność krążenia lub wieńcowa;

• zwolnienie czynności serca poniżej 50 uderzeń na min (bradykardia);

• poważne uszkodzenie wątroby lub nerek.

• Szczególna ostrożność u pacjentów chorych na padaczkę, depresję, chotobę Parkinsona, zaawansowaną miażdżycę naczyń obwodowych (zarostowe zapalenie naczyń - ch. Buergera), choroby narządu wzroku (jaskrę, cukrzycę)

• Interakcje:

• moksonidyna nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze, alkoholu oraz leków hamujących OUN (uspokajających, przeciwlękowych, nasennych).

UWAGI: podczas leczenia (zwłaszcza na początku) mogą wystąpić objawy ze strony układu nerwowego (zmęczenie, nadmierna senność, bóle i zawroty głowy). Leczenia nie należy nagle przerywać (aby odstawić lek, potrzeba co najmniej 2-3 tygodni). W przypadku stosowania leczenia skojarzonego: moksonidyna + leki beta-adrenolityczne (LBA; „beta-blokery”), chcąc odstawić te leki, w pierwszej kolejności należy stopniowo odstawiać LBA, a dopiero po kilku dniach rozpocząć stopniową redukcję dawki moksonidyny.

Metylodopa (sympatolityk) Dopegyt prep.

• Działanie:

• obniżające ciśnienie tętnicze poprzez wpływ na oun

• Wskazania:

• lekkie i  średniociężkie postacie nadciśnienia tętniczego, najczęściej w skojarzeniu z lekami moczopędnymi, antagonistami wapnia (ACa), inhibitorami konwertazy (ACE).

• Nadciśnienie tętnicze u kobiet w ciąży

• Przeciwwskazania:

• ! uszkodzenie wątroby;

• stany depresyjne; porfiria;

• niedokrwistość hemolityczna;

• guz chromochłonny nadnerczy (feochromocytoma).

• Interakcje:

• nasila działaniemorfinyinnych leków obniżających ciśnienie tętnicze, a osłabia działanie preparatów lewodopy (levodopa).

• TLPD, barbiturany (phenobarbital) i NLPZ osłabiają działanie metylodopy.

• Nie stosować, lub stosować z wyjątkową ostrożnością w razie konieczności, łącznie z lekami nasercowymi pochodnymi naparstnicy (digoxin, metildigoxin - możliwość znacznego zwolnienia czynności serca) oraz z  preparatami litu (lithium carbonicum - nasilenie działań niepożądanych).

• W  przypadku jednoczesnego podawania preparatów żelaza (ferrum) należy zachować co najmniej 2-godz. odstęp

UWAGI: Leczenia nie należy nagle przerywać

Rylmenidyna (Tenaxum prep.)

Działanie:

silne i długotrwałe obniżające ciśnienie tętnicze - lek działający głównie na oun (receptory imidazolowe).

Wskazania:

nadciśnienie tętnicze, zwłaszcza w przypadkach współistnienia wczesnej i umiarkowanej niewydolności nerek, u ludzi młodych (nie dzieci) chorujących jednocześnie na cukrzycę, mających zaburzenia gospodarki tłuszczowej (lipidowej) - jako lek pojedynczy lub składnik leczenia skojarzonego z innymi lekami obniżającymi ciśnienie

Przeciwwskazania:

! ciężkie stany depresyjne;

ciężka niewydolność nerek;

świeży zawał serca;

ostrożnie u pacjentów po przebytym udarze mózgu, zawale serca

Interakcje:

nie stosować łącznie z niektórymi preparatami przeciwdepresyjnymi (z grupy TLPD -oraz z IMAO).

UWAGI: Leczenia nie należy nagle przerywać

β - adrenolityki

działanie: obniżają ciśnienie tętnicze krwi, zwalniają czynność serca, zarówno w spoczynku, jak i po wysiłku, a także obniżają zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, przez co poprawia się przepływ krwi przez naczynia wieńcowe i zmniejsza częstość występowania bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej) u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (chorobą wieńcową); przeciwdziałają zaburzeniom rytmu serca (lek przeciwarytmiczny).

przeciwwskazania:! zwolnienie czynności serca (bradykardia), zaburzenia rytmu serca przebiegające ze zwolnieniem akcji serca (bradyarytmia); zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca (bloki przedsionkowo-komorowe II i III  stopnia); szczególna postać choroby niedokrwiennej serca - angina Prinzmetala, niskie ciśnienie tętnicze, zaburzenia krążenia obwodowego (w tym miażdżyca zarostowa naczyń kończyn dolnych, choroba Raynauda - beta-blokery nasilają skurcz naczyń krwionośnych, powodując dalsze zmniejszenie przepływu krwi i  nasilenie objawów niedokrwienia), astma oskrzelowa; nieleczony guz chromochłonny nadnerczy (feochromocytoma). Dużej ostrożności wymaga stosowanie leku w cukrzycy (może maskować stany hipoglikemii - gwałtowne spadki poziomu cukru we krwi) i zaawansowanej postaci niewydolności krążenia.

interakcje:nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze, glikozydów naparstnicy (digoxin, metildigoxin), opioidowych (narkotycznych) leków przeciwbólowych (morphinum, codeinum) oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych i insuliny. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym dostępne bez recepty (ibuprofen, naproxen) mogą osłabić działanie leku w  zakresie obniżania ciśnienia tętniczego, a chlorpromazyna i inne neuroleptyki z  grupy pochodnych fenotiazyny - nasilać działanie leku w zakresie obniżania ciśnienia tętniczego. Nie stosować (lub stosować z wielką ostrożnością, pod ścisłą kontrolą) z lekami przeciwarytmicznymi (m.in. amiodarone, disopiramide, quinidine, propafenon), klonidyną (clonidine), moksonidyną (moxonidine) oraz  niektórymi antagonistami wapnia stosowanymi w leczeniu zaburzeń rytmu serca (diltiazem, werapamil) ze względu na możliwość nasilenia zaburzeń rytmu i  objawów niewydolności krążenia; przeciwwskazane jest także łączne stosowanie tiorydazyny (thioridazine) z powodu możliwości wystąpienia poważnych działań niepożądanych ze strony serca. Lek osłabia działanie leków rozszerzających oskrzela z grupy sympatykomimetyków (działanie antagonistyczne - leki te rozszerzają oskrzela, natomiast beta-blokery - zwężają). Jednoczesne stosowanie leków wywierających działanie zwężające naczynia (leki alfa-adrenomimetyczne - m.in. krople do nosa: oxymetazoline, xyometazolini inne, w większości dostępne bez recepty) może być przyczyną nawet znacznego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi - należy zdecydowanie unikać takich połączeń. Rifampicyna i fenobarbital (Luminalum) mogą zmniejszać działanie acebutololu, natomiast ritonawir - nasilać.

UWAGI:

leków beta-adrenolitycznych nie należy nagle odstawiać; takie zakończenie leczenia jest niebezpieczne dla pacjenta - może prowadzić do zaostrzenia choroby, (wystąpienie niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca, gwałtownego zaostrzenia choroby wieńcowej - dławicy piersiowej). Odstawianie leku polegające na stosowaniu coraz mniejszych dawek powinno trwać co najmniej 7-14 dni i odbywać się zawsze pod kontrolą lekarską. Szczególnie ostrożnie należy stosować lek u chorych na cukrzycę - może występować zjawisko maskowania hipoglikemii (obniżonego poziomu cukru), a także w nadczynności tarczycy (maskowanie objawów nadczynności tarczycy). Podczas leczenia, zwłaszcza na początku, mogą wystąpić objawy niepożądane ze strony ośrodkowego układu nerwowego (m.in. senność, zaburzenia koncentracji), co nakazuje szczególną ostrożność w prowadzeniu pojazdów mechanicznych. Uznany jako środek dopingujący w niektórych dyscyplinach sportu (lista Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego).

selektywne: blokujące beta receptory dla noradrenaliny czyli norepinefryny i adrenaliny, czyli epinefryny, które są odpowiedzialne za skurcz naczyń, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi i przyspieszenie czynności serca.

acebutolol Abutol, Abutol long, Sectral

wskazania: nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; przewlekłe leczenie niewydolności wieńcowej (dławicy piersiowej); zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza pochodzenia komorowego, przebiegające z przyspieszeniem czynności serca; wtórna profilaktyka zawału serca (zapobieganie kolejnemu zawałowi serca u chorych, którzy zawał już przebyli

atenolol Atenolol,  Atenolol 25 50 100,  Normocard

wskazania: patrz acebutolol

betaksolol Betabion krople do oczu Betoptic Betoptic S zawiesina do oczu- jaskra z otwartym katem przesączania i inne choroby przebiegające z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowy; Lokren 20,Optibetol

wskazania: nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy jak, i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; przewlekłe leczenie niewydolności wieńcowej (dławicy piersiowej).

bisoprolol Bisocard,  Bisohexal,  Bisoprolol,  Bisopromerck,  Bisoratio,  Concor,  Concor Cor,  Corectin

wskazania: nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; stabilna postać dławicy piersiowej; stabilna postać zastoinowej niewydolności serca

karwedilol Atram,  Carvedilol-ratiopharm,  Carvetrend,  Coryol,  Dilatrend,  Vivacor

wskazania: nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; przewlekłe leczenie niewydolności wieńcowej (dławicy piersiowej); leczenie zastoinowej niewydolności serca; zapobieganie zgonom z przyczyn naczyniowo-sercowych u pacjentów po przebytym już zawale serca

celiprolol Celipres

wskazania:łagodne i umiarkowane samoistne (pierwotne) nadciśnienie tętnicze

labetolol Pressocard

wskazania: nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; przewlekłe leczenie niewydolności wieńcowej (dławicy piersiowej); zaburzenia rytmu serca

metoprolol Betaloc zok,  Beto zk,  Metocard,  Metohexal,  Metohexal ZK,  Metoprolol

wskazania: patrz acebutolol, pomocniczo w nadczynności tarczycy z towarzyszącymi zaburzeniami ze strony układu krążenia (krążenie hiperkinetyczne i tyreotoksykoza to objawy wywołane działaniem nadmiaru hormonów tarczycy, związane ze znacznym zwiększeniem przemiany materii. Występuje: przyspieszenie czynności serca, często migotanie przedsionków, znaczna różnica między ciśnieniem skurczowym i  rozkurczowym krwi). Zapobieganie napadom migreny.

nebiwolol Nebilet

wskazania :nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie

nieselektywne: czyli leki blokujące beta receptory dla noradrenaliny, czyli norepinefryny i adrenaliny, czyli epinefryny, które to hormony są odpowiedzialne za skurcz naczyń, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi i  przyspieszenie czynności serca.

pindolol Visken

wskazania: nadciśnienie tętnicze (zarówno jako lek pojedynczy, jak i składnik leczenia skojarzonego - wielolekowego); choroba niedokrwienna serca (dławica piersiowa); niektóre postacie zaburzeń rytmu serca (zwłaszcza pochodzenia nadkomorowego); pomocniczo w nadczynności tarczycy z towarzyszącymi zaburzeniami ze strony układu krążenia (krążenie hiperkinetyczne i  tyreotoksykoza to objawy wywołane działaniem nadmiaru hormonów tarczycy, związane ze znacznym zwiększeniem przemiany materii. Występuje: przyspieszenie czynności serca, często migotanie przedsionków, znaczna różnica między ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym krwi).

Propranolol Propranolol

wskazania: nadciśnienie tętnicze - zarówno jako lek pojedynczy, jak i w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie; przewlekłe leczenie niewydolności wieńcowej (dławicy piersiowej); zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza pochodzenia nadkomorowego, przebiegające z  przyspieszeniem czynności serca; przyspieszenie czynności serca (tachykardia; tyreotoksykoza) towarzyszące nadczynności tarczycy; drżenie samoistne rodzinne lub dziedziczne; stany lękowe i niepokój; zapobieganie napadom migreny; łagodzenie objawów abstynencyjnych (towarzyszących odstawieniu środków uzależniających i alkoholu) ze strony układu krążenia; pomocniczo w nadciśnieniu wrotnym (zespół chorobowy towarzyszący m.in. marskości wątroby - zaawansowanej niewydolności wątroby).

Sotalol Biosotal,  Darob,  Gilucor,  Sotahexal

wskazania: nadkomorowe zaburzenia rytmu serca (przy podawaniu doustnym); postać dożylna leku, stosowana wyłącznie w leczeniu szpitalnym, ma zastosowanie także w leczeniu innych, ciężkich zaburzeń rytmu serca pochodzenia komorowego.

Blokery kanałów wapniowych

Hamują napływ wapnia do komórek wapnia do komórek mięśniowych serca i tętnic, prowadząc do osłabienia skurczów serca i tętnic. Niektóre dodatkowo zwalniają pracę serca.

Amlodypina Aldan, Amlopin, Amlodipine 1 A, Amlomal, Amloratio, Amlozek, Apo-amlo, Cardilopi, Normodipine, Norvasc, Tenox, Vilpin

Działanie: długotrwale (24 godziny) obniża ciśnienie tętnicze krwi i zmniejsza objawy niedokrwienia serca (zmniejszenie napięcia mięśni gładkich naczyń wieńcowych powoduje rozszerzenie tych naczyń oraz zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen, co z kolei zmniejsza nasilenie i częstość występowania bólów dławicowych, czyli wieńcowych); prawdopodobnie działa także przeciwmiażdżycowo. Początek działania jest łagodny; w związku z tym podczas leczenia nie występują gwałtowne spadki ciśnienia tętniczego (hipotonia ortostatyczna). Lek nie ma wpływu na gospodarkę tłuszczową (lipidową); może być także bezpiecznie stosowany w dnie moczanowej, cukrzycy, astmie oskrzelowej. zaliczana jest do III generacji leków blokujących kanały wapniowe, pochodnych dihydropirydyny

Wskazania: nadciśnienie tętnicze- zarówno jako lek pojedynczy, jak i składnik leczenia skojarzonego: m.in. z lekami moczopędnymi , beta-blokerami , inhibitorami konwertazy angiotensyny (inhibitorami ACE; choroba niedokrwienna serca(zarówno stabilna, jak i szczególna, niestabilna postać choroby wieńcowej - angina Prinzmetala) jako lek pojedynczy, jak i składnik leczenia skojarzonego z: azotanami (monoazotan izosorbidu, dwuazotan izosorbidu, nitrogliceryna ) i beta-blokerami .

Przeciwwskazania: ! (także uczulenie na inne pochodne dihydropirydyny). Nie stosować do doraźnego przerywania bólu wieńcowego(w  ostrej dusznicy bolesnej) z wyjątkiem anginy Prinzmetala. Lekiem z wyboru w  takich przypadkach są leki z grupy nitratów o bardzo szybkim działaniu (isosorbide mononitrate, isosorbide dinitrate, glyceryl trinitrate, czyli Nitroglycerinum - postacie podjęzykowe, aerozole doustne; ). Szczególnej ostrożności wymaga stosowanie leku u chorych z uszkodzoną wątrobą i  zaawansowaną stenozą mitralną (zwężeniem zastawki między lewym przedsionkiem a  lewą komorą serca).

Interakcje: przy jednoczesnym stosowaniu: doustnych leków przeciwgrzybiczych (ketoconazole, itraconazole), diltiazemu, rifampicyny (rifampicine), oraz leków zawierających dziurawiec wskazane jest zmniejszenie dawki amlodypiny. Powyższe ograniczenie nie dotyczy preparatów przeciwgrzybiczych stosowanych miejscowo na skórę. Moksonidyna (moxonidine) nasila działanie leku. Podczas stosowania innych leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi możliwe jest wystąpienie nadmiernego spadku ciśnienia (synergizm działania) - zjawisko to wykorzystywane jest w skojarzonym leczeniu nadciśnienia tętniczego. Brak istotnych interakcji z innymi lekami.Podczas leczenia nie należy pić soku grejpfrutowego, który może nasilać działanie leku.

UWAGI: podczas leczenia mogą wystąpić obrzęki nóg; zjawisko to nie świadczy o narastaniu objawów niewydolności serca ani o  narastaniu objawów niewydolności naczyń żylnych - ustępuje po odstawieniu leku lub dołączeniu leku moczopędnego (diuretyku).

Diltiazem Blocalcin,  Blocalcin retard,  Dilocard,  Diltiazem,  Diltiazem retard,  Oxycardil 60,  Oxycardil 120;180;240;

Działanie: obniżające ciśnienie tętnicze krwi, przeciwarytmiczne (poprzez hamujący wpływ na węzeł zatokowy - główny „rozrusznik” serca - i zwolnienie przewodzenia między przedsionkami a komorami serca), zmniejszające objawy niedokrwienia serca (zmniejszenie napięcia mięśni gładkich naczyń wieńcowych powoduje rozszerzenie tych naczyń oraz zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen, co z kolei zmniejsza nasilenie i częstość występowania bólów dławicowych, czyli wieńcowych). Zmniejsza zlepianie się płytek krwi (działanie antyagregacyjne). Lek nie ma wpływu na gospodarkę tłuszczową (lipidową); może być także bezpiecznie stosowany w dnie moczanowej, cukrzycy, astmie oskrzelowej. Diltiazem zaliczany jest do I generacji leków blokujących kanały wapniowe, pochodnych I generacji antagonistów wapnia, benzotiazepiny

Wskazania: zapobieganie i leczenie choroby niedokrwiennej serca (w tym szczególnej, niestabilnej postaci tej choroby - tzw. anginy Prinzmetala); nadciśnienie tętnicze (zarówno jako lek samodzielny, jak i w  skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, z wyjątkiem beta-blokerów); niektóre postacie zaburzeń rytmu serca; migrena

Przeciwwskazania: ! zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca (blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia; zespół chorego węzła zatokowego) - ograniczenie nie dotyczy pacjentów ze wszczepionym rozrusznikiem serca; niskie ciśnienie tętnicze; niewydolność lewej komory serca. Szczególną ostrożność należy zachować u chorych z niewydolnością wątroby

Interakcje: niebezpieczne interakcje: z chinidyną (quinidine) oraz z beta-blokerami  - łączne stosowanie tych leków z  diltiazemem możliwe jest tylko w wybranych przypadkach i pod ścisłym nadzorem lekarskim. Diltiazem nasila działanie karbamazepiny (carbamazepine), teofiliny (theophylline), digoksyny (digoxin), cyklosporyny (ciclosporine), trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych. Cymetydyna (cimetidine) i ranitydyna (ranitidine) przyspieszają wchłanianie nitrendypiny z przewodu pokarmowego do krwi (możliwe nasilenie działania nitrendypiny; wskazane zmniejszenie dawkowania leku). Przy łącznym stosowaniu z lekami z grupy nitratów (azotanów) o przedłużonym działaniu mogą wystąpić nadmierne spadki ciśnienia tętniczego.Diazepamosłabia działanie diltiazemu

Felodypina Plendil

Działanie: patrz amlodypina

Wskazania: patrz amlodypina

Przeciwwskazania: patrz amlodypina

Interakcje: cymetydyna (cimetidine) i ranitydyna (ranitidine) przyspieszają wchłanianie felodypiny z przewodu pokarmowego do krwi (możliwe nasilenie działania felodypiny; wskazane zmniejszenie dawkowania leku). Przy jednoczesnym stosowaniu leków: doustnych przeciwgrzybiczych (ketoconazole, itraconazole), rifampicyny (rifampicine), antybiotyków makrolidowych: m.in. erytromycyny (erythromycine), leków zawierających dziurawiec wskazane zmniejszenie dawki felodypiny. Ograniczenie nie dotyczy preparatów przeciwgrzybiczych stosowanych miejscowo, na skórę. Podczas stosowania innych leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi możliwe jest wystąpienie nadmiernego spadku ciśnienia (synergizm działania) - zjawisko to wykorzystywane jest w  skojarzonym leczeniu nadciśnienia tętniczego (patrzWSKAZANIA).Podczas leczenia nie należy pić soku grejpfrutowego, który może nasilać działanie leku

Isradipina Lomir SRO

Działanie: patrz amlodypina

Wskazania: patrz amlodypina

Przeciwwskazania: patrz amlodypina

Interakcje: patrz felodypina

Lacidypina Lacipil

Działanie: patrz amlodypina

Wskazania: patrz amlodypina

Przeciwwskazania: ! (także uczulenie na inne pochodne dihydropirydyny). Szczególnej ostrożności wymaga stosowanie leku u chorych z  niewydolnością serca (zwłaszcza niewyrównaną), uszkodzoną wątrobą, ciężkim uszkodzeniem nerek, u pacjentów z zespołem chorego węzła zatokowego (lub  podejrzeniem tej choroby), niezabezpieczonych wszczepieniem rozrusznika serca (konieczność odpowiedniego obniżenia dawkowania).

Interakcje: patrz amlodypina

Nifedypina Cordafen,  Cordipin,  Cordipin retard,  Nimotop,  Nitrendypina

Działanie: obniża ciśnienie tętnicze krwi, zmniejsza objawy niedokrwienia serca (zmniejszenie napięcia mięśni gładkich naczyń wieńcowych powoduje rozszerzenie tych naczyń oraz zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen, co z kolei zmniejsza nasilenie i częstość występowania bólów dławicowych, czyli wieńcowych); nifedypina znosi także skurcz drobnych naczyń skórnych poprawiając ukrwienie tkanek. Lek wykazuje ponadto działanie przyśpieszające czynność serca, słabe moczopędne (zwłaszcza na początku leczenia), przeciwagregacyjne (hamuje zlepianie się płytek krwi); prawdopodobnie hamuje także powstawanie nowych blaszek miażdżycowych (choć nie ma wpływu na już istniejące zmiany miażdżycowe). W odróżnieniu od antagonistów wapnia II i III  generacji nifedypina w postaci tabletek o standardowym uwalnianiu (nie Retard!) działa szybko i krótko (początek działania po ok. 15 - 20 minutach; maksymalne działanie po ok. 1,5 godz. od przyjęcia tabletki; w przypadku rozgryzienia tabletki w ustach początek działania występuje już po kilku minutach); początek działania jest gwałtowny, co może powodować gwałtowne spadki ciśnienia tętniczego (hipotonia ortostatyczna). Lek nie ma wpływu na gospodarkę tłuszczową (lipidową); może być także bezpiecznie stosowany w dnie moczanowej, cukrzycy, astmie oskrzelowej. Nifedypina (tabletki o standardowym uwalnianiu) zaliczana jest do grupy leków blokujących kanały wapniowe I generacji, pochodnych dihydropirydyny. Nifedypina w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu (Cordipin Retard) zaliczana jest do antagonistów wapnia II generacji

Wskazania: nadciśnienie tętnicze pierwotne i wtórne (zwłaszcza u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, schorzeniami naczyń obwodowych, zaburzeniami gospodarki tłuszczowej, niewydolnością nerek), zazwyczaj jako składnik leczenia skojarzonego z innymi lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze (beta-blokery;  leki moczopędne, czyli diuretyki; , inhibitory konwertazy angiotensyny ). Zapobieganie i leczenie różnych postaci choroby niedokrwiennej serca, w tym anginy Prinzmetala (szczególnej postaci dławicy piersiowej, przejawiającej się bólami zamostkowymi w spoczynku, np. podczas snu, przy prawidłowej tolerancji wysiłku fizycznego). Niewydolność serca towarzysząca kardiomiopatii przerostowej (chorobowemu pogrubieniu ścian serca, głównie lewej komory). Zaburzenia krążenia w  naczyniach obwodowych (choroba Raynauda, informacje o chorobie, patrz AGAPURIN) i mózgowych (m.in. migrena, skurcze naczyń mózgowych). Achalazja przełyku (niewydolność mięśnia umiejscowionego między żołądkiem a przełykiem powodująca zarzucanie treści żołądkowej do przełyku i objawiająca się zaburzeniami połykania, bólami w nadbrzuszu lub za mostkiem, dusznością, a niekiedy krwawymi wymiotami).

Przeciwwskaznia: ! (także uczulenie na inne pochodne dihydropirydyny). Niskie ciśnienie tętnicze (skurczowe poniżej 90 mm Hg); ciężka niewydolność serca; zwężenie aorty; zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca niezabezpieczone wszczepieniem rozrusznika serca: m.in. blok przedsionkowo - komorowy, choroba węzła zatokowego (złożone zaburzenia rytmu serca, spowodowane uszkodzeniem węzła zatokowo-przesionkowego - głównego „rozrusznika” serca). Szczególną ostrożność należy zachować u chorych z fazą złośliwą nadciśnienia tętniczego, ciężką niewydolnością nerek oraz u chorych poddawanych leczeniu nerkowozastępczemu (dializowanych). Postacie leku o przedłużonym działaniu (Retard) nie powinny być stosowane w leczeniu niestabilnej choroby wieńcowej (Cordipin Retard).

Interakcje: nifedypina nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie, leków z grupy nitratów (azotanów):isosorbide dinitrate, isosorbide mononitrate, glyceryl trinitrate, digoksyny (digoxin), teofiliny (theophylline), leków przeciwbólowych z grupy opioidów: m.in. morfiny (morphine), kodeiny (codeine), doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarol), trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych, digoksyny (digoxine), teofiliny (theophylline), antybiotyków z grupy cefalosporyn. Osłabia działanie chinidyny (quinidine).Cymetydyna (cimetidine) i ranitydyna (ranitidine) nasilają działanie nifedypiny. Nie stosować łącznie z rifampicyną (rifampicine). Podczas leczenia nie należy pić soku grejpfrutowego, który nasila działanie leku. Działanie nifedypiny mogą nasilać następujące leki: erytromycyna (erythromycine), fluoksetyna (fluoxetine), nefazodon, leki przeciwwirusowe stosowane w leczeniu nabytego zespołu niedoboru immunologicznego, czyli AIDS (amprenavir, indinavir, nelfinavir, ritonavir, saquinavir), leki przeciwgrzybicze stosowane ogólnie: ketokonazol (ketoconazol), itrakonazol (itraconazol), flukonazol (fluconazol).

UWAGI: leczenia nie należy przerywać nagle - dawka leku powinna być stopniowo obniżana zgodnie z zaleceniem lekarza. W przypadku rozgryzienia tabletki może wystąpić niebezpieczne przyspieszenie częstości akcji serca i spadek ciśnienia tętniczego - tabletek nie należy dzielić i rozgryzać! Ze względu na stosunkowo częste występowanie działań niepożądanych (przyspieszenie czynności serca powodujące wzrost zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen, co może prowadzić do ostrej niewydolności wieńcowej, a nawet zawału serca) związanych z podawaniem postaci leku o szybkim działaniu (nieoznaczonych symbolem Retard), a zwłaszcza z rozgryzaniem tabletek obecnie coraz częściej stosuje się preparaty nifedypiny o przedłużonym działaniu, ograniczając stosowanie preparatów szybko działających do pacjentów bez objawów niestabilnej choroby niedokrwiennej serca (niestabilnej dusznicy bolesnej). Podczas leczenia mogą wystąpić obrzęki nóg; zjawisko to nie świadczy o  narastaniu objawów niewydolności serca ani o narastaniu objawów niewydolności naczyń żylnych - ustępuje po odstawieniu leku lub dołączeniu leku moczopędnego (diuretyku).Podczas długotrwałego leczenia nifedypiną chorych na cukrzycę wskazana jest okresowa kontrola poziomu cukru we krwi.

Werapamil Isoptin,  Isoptin SR,  Lekoptin,  Lekoptin retard,  Staveran,  Staveran prolongatum,  Tarka,  Veratens

Działanie: obniża ciśnienie tętnicze krwi, zwalnia przewodzenie między przedsionkami a komorami serca, przez co zapobiega zaburzeniom rytmu, zmniejsza objawy niedokrwienia serca (zmniejszenie napięcia mięśni gładkich naczyń wieńcowych powoduje rozszerzenie tych naczyń oraz  zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen, co z kolei zmniejsza nasilenie i  częstość występowania bólów dławicowych, czyli wieńcowych). Lek nie ma wpływu na gospodarkę tłuszczową (lipidową); może być także bezpiecznie stosowany w  dnie moczanowej, cukrzycy, astmie oskrzelowej. Werapamil zaliczany jest do I  generacji leków blokujących kanały wapniowe, pochodnych fenyloalkiloaminy

Wskazania: zapobieganie i leczenie zaburzeń rytmu (głównie pochodzenia nadkomorowego): m.in. skurcze dodatkowe, migotanie i trzepotanie przedsionków; choroba niedokrwienna serca (dławica piersiowa, zarówno postać stabilna, jak i niestabilna, szczególna postać choroby niedokrwiennej serca - angina Prinzmetala); nadciśnienie tętnicze (zarówno jako lek samodzielny, jak i  w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, z wyjątkiem beta-blokerów); nadciśnienie płucne; kardiomiopatia przerostowa (chorobowy przerost mięśnia serca, w którym zmniejsza się jego podatność i zdolność do rozkurczu). Werapamil stosowany jest też w zagrażającym porodzie przedwczesnym jako środek znoszący niepożądane działania leków z grupy beta-adrenomimetyków, np. salbutamolu.

Przeciwwskazania: ! ciężka niewydolność serca (w tym towarzysząca ostremu zawałowi serca); zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca, w tym blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia, zespół chorego węzła zatokowego (złożone zaburzenia rytmu serca spowodowane uszkodzeniem węzła zatokowo-przedsionkowego - głównego „rozrusznika” serca), zespoły preekscytacji (zaburzenia przewodnictwa w sercu wynikające z wytworzenia się dodatkowej drogi przewodzenia; mogą być przyczyną zaburzeń rytmu serca); zaburzenia rytmu serca przebiegające z wolną czynnością serca (bradyarytmia); zwolnienie czynności serca (bradykardia); niskie ciśnienie tętnicze (hipotonia). Ostrożnie należy stosować lek u chorych z uszkodzoną wątrobą, z objawami podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, w zanikach (dystrofiach) mięśniowych. Nie stosować łącznie z beta-blokerami (możliwość groźnych działań niepożądanych ze strony serca). Łączne stosowanie werapamilu z beta-blokerami możliwe jest jedynie w  wyjątkowych przypadkach pod ścisłą kontrolą lekarską.

Interakcje: werapamil nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze, leków moczopędnych i rozszerzających naczynia (interakcja korzystna, wykorzystywana w praktyce w skojarzonym leczeniu nadciśnienia tętniczego), leków z grupy nitratów (azotanów) rozszerzających naczynia wieńcowe (isosorbide mononitrate, isosorbide dinitrate) - to połączenie wykorzystywane jest w skojarzonym leczeniu choroby niedokrwiennej serca; nasila też działanie digoksyny, innych leków przeciwarytmicznych: m.in. dizopiramidu (disopyramide) - konieczny co najmniej 48-godz. odstęp między stosowaniem obu leków, chinidyny (quinidine), leków obniżających napięcie mięśni. Fenobarbital , fenytoina (phenytoine), rifampicyna (rifampicine) skracają działanie werapamilu. Werapamil zwiększa stężenie we krwi cyklosporyny (ciclosporine), teofiliny (theophylline), karbamazepiny (carbamazepine), co może być przyczyną nasilenia toksyczności i zwiększenia częstości działań niepożądanych tych leków; podobna interakcja zachodzi także z  midazolamem i prazosyną (prazosin). Werapamil obniża stężenie litu (lithium carbonicum) we krwi, lecz nasila działania niepożądane litu związane z układem nerwowym (neurotoksyczność). Lek zmniejsza szybkość eliminacji (usuwania) alkoholu z  organizmu, nasilając i wydłużając jego działanie (zakaz używania alkoholu podczas leczenia).

α - blok ery

blokują receptory adrenaliny i noradrenaliny. Ciśnienie krwi spada dzięki rozszerzeniu tętnic. W niewielkim stopniu obniżają też poziom cholesterolu całkowitego i trój glicerydów we krwi.

Doksazosyna Doxar,  Doxaratio,  Apo-doxan,  Cardura,  Cardura XL,  Doxanorm,  Kamiren,  Prostatic,  Zoxon

Działanie: blokuje receptory alfa-1-adrenergiczne w naczyniach krwionośnych, co powoduje ich rozszerzenie. Skutkuje to długotrwałym (co najmniej 24 godz.) obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi, zmniejszeniem przerostu lewej komory serca oraz ułatwieniem oddawania moczu (rozkurcza szyję pęcherza moczowego).
Lek wpływa korzystnie na zaburzenia gospodarki lipidowej (tłuszczowej): obniża stężenie trójglicerydów oraz stężenie całkowitego cholesterolu, a ponadto powoduje istotne podwyższenie stosunku „dobrego” cholesterolu (HDL) do cholesterolu całkowitego

Wskazania: nadciśnienie tętnicze - jako lek pojedynczy oraz w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi. Łagodny rozrost stercza (prostaty), połączony z utrudnieniem w  oddawaniu moczu

Przeciwwskazania: ! nie stosować w  uszkodzeniu wątroby, w ciężkiej niewydolności nerek.
W przypadku leczenia łagodnego rozrostu stercza pacjenci z niskim ciśnieniem tętniczym krwi (hipotonią) powinni zachować dużą ostrożność ze względu na to, że lek może wywoływać nadmierne spadki ciśnienia nawet przy małych dawkach

Interakcje: nieznane

Prazosyna Adversuten,  Minipress,  Polpressin

Działanie: blokuje receptory alfa-1-adrenergiczne, co powoduje rozszerzenie naczyń tętniczych i żylnych, a przez to zmniejsza opór obwodowy, a z nim ciśnienie krwi

Wskazania: nadciśnienie tętnicze pierwotne lub wtórne, jako lek pojedynczy lub w skojarzeniu z innymi preparatami

Przeciwwskazania: ! ostry zawał serca, wady serca i schorzenia osierdzia

Interakcje: działanie leku mogą nasilać inne preparaty przeciwnadciśnieniowe, zwłaszcza moczopędne i beta-blokery

UWAGI: na początku leczenia mogą występować omdlenia spowodowane nadmiernym spadkiem ciśnienia tętniczego. Pacjenci mogą narzekać na uczucie zmęczenia, suchość w ustach, duszności oraz częste oddawanie moczu. Należy zachować szczególną ostrożność u osób starszych, które mogą być bardziej wrażliwe na działanie leku

Terazosyna Glaprost, Hytrin, Hytrin, Kornam, Kornam,  Setegis, Setegis, Tesin, Tesin

Działanie: ułatwia oddawanie moczu i hamuje przerost gruczołu krokowego; obniża ciśnienie tętnicze krwi - lek wybiórczo (selektywnie) blokuje receptory alfa2 - adrenergiczne

Wskazania: łagodny (niezłośliwy) przerost gruczołu krokowego. Nadciśnienie tętnicze - jako lek pojedynczy lub składnik leczenia skojarzonego z innymi lekami obniżającymi ciśnienie (m.in. moczopędnymi, lekami beta- -adrenolitycznymi, czyli beta-blokerami).

Przeciwwskazania: ! ostrożnie w niewydolności serca, nerek lub wątroby

Interakcje: wzajemne nasilenie działania (synergizm) z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, szczególnie z werapamilem

UWAGI: terazosyna powinna być stosowana w leczeniu przerostu gruczołu krokowego przez co najmniej 4-6 tygodni. Po przerwaniu leczenia ponowne włączenie leku powinno zaczynać się od stosowania dawki najniższej, tzn. 1 mg na dobę.

Blokery receptora angiotensyny II

Kandesartan Atacand

Działanie: hamujące działanie angiotensyny II przez wpływ na swoiste receptory, co powoduje długotrwałe (trwające co najmniej 24 godz.) rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zmniejszenie przerostu mięśnia sercowego, a także ochronę nerek u chorych na nadciśnienie tętnicze i cukrzycę.

Wskazania: leczenie pierwotnego (samoistnego) nadciśnienia tętniczego oraz niewydolności serca (w  skojarzeniu z  innymi lekami - m.in. z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny - ACE;)

Przeciwwskazania:  szczególna ostrożność u  chorych odwodnionych i z zaburzeniami elektrolitowymi (chorych tych należy nawodnić i uzupełnić elektrolity przed rozpoczęciem podawania leku), z  niedociśnieniem tętniczym, z zaburzeniami czynności nerek, z ciężkimi chorobami układu sercowo-naczyniowego (zwężenie zastawki aortalnej lub zastawki mitralnej, kardiomiopatia przerostowa, ciężka zastoinowa niewydolność serca) u  chorych ze zwężeniem obu tętnic nerkowych (lub tętnicy nerkowej jednej nerki w  przypadku braku nerki drugiej) - w tych stanach chorobowych może dochodzić do głębokich spadków ciśnienia tętniczego krwi, skutkujących dalszym pogorszeniem przepływu krwi i gorszym ukrwieniem tych narządów. Stosowanie leku w tych przypadkach jest możliwe, wymaga jednak szczególnej ostrożności

Interakcje: nasila działanie innych leków obniżających ciśnienie tętnicze, w tym leków moczopędnych, co wykorzystywane jest w praktyce wielolekowego (skojarzonego) leczenia nadciśnienia tętniczego. Nie stosować jednocześnie (lub stosować z  wielką ostrożnością, na wyraźne zlecenie lekarza) preparatów zawierających potas (kalium), leków moczopędnych z grupy „oszczędzających potas” (m.in.amiloride, spironolactone, Tialorid, triamteren) - możliwość wystąpienia znacznego, niebezpiecznego wzrostu stężenia potasu we krwi (hiperkaliemii); przy jednoczesnym stosowaniu soli litu (lithium carbonicum) - niebezpieczeństwo wzrostu stężenia litu we krwi. Należy zachować szczególną ostrożność stosując jednocześnie preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, zwłaszcza u osób w wieku podeszłym i odwodnionych, ze względu na możliwość osłabienia działania obniżającego ciśnienie, a także niekorzystny wpływ na nerki - planując stosowanie tych leków (także dostępnych bez recepty) należy w  takim przypadku skonsultować się z lekarzem. U pacjentów stosujących dietę niskosodową (z ograniczeniami pokarmów o dużej zawartości soli kuchennej, zalecanej np. w niewydolności serca) lek może działać silniej niż u  pacjentów niestosujących takiej diety.

UWAGI: przy upośledzeniu czynności nerek lub czynności wątroby konieczne zmniejszenie dawki. W  porównaniu z lekami z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) leki z grupy antagonistów receptora angiotensyny II (sartany) odznaczają się mniejszą liczbą działań niepożądanych(m.in. bardzo rzadko występuje suchy kaszel - stosunkowo częsty objaw niepożądany przy stosowaniu ACE).

Eprosartan Teveten

Działanie: patrz kandesartan

Wskazania: leczenie pierwotnego (samoistnego) nadciśnienia tętniczego

Przeciwwskazania: patrz kandesartan

Interakcje: patrz kandesartan

UWAGI: patrz kandesartan

Irbesartan Aprovel

Działanie: patrz kandesartan

Wskazania: leczenie pierwotnego (samoistnego) nadciśnienia tętniczego oraz nefropatii cukrzycowej (uszkodzenie nerek towarzyszące cukrzycy, zwłaszcza skojarzonej z nadciśnieniem tętniczym)

Przeciwwskazania: patrz kandesartan

Interakcje: patrz kandesartan

Losartan Cozaar,  Lorista,  Lozap Zentiva,  Xartan

Działanie: patrz kandesartan

Wskazania: leczenie pierwotnego (samoistnego) nadciśnienia tętniczego oraz niewydolność serca u  chorych, u  których leczenie inhibitorami konwertazy angiotensyny (ACE) nie jest możliwe (np. z powodu wystąpienia działań niepożądanych).

Przeciwwskazania: patrz kandesartan

Interakcje: patrz kandesartan

Telmisartan Micardis,  Pritor

Działanie: patrz kandesartan

Wskazania: patrz eprosartan

Przeciwwskazania: patrz kandesartan

Interakcje: patrz kandesartan

Valsartan Diovan

Działanie: patrz kandesartan

Wskazania: patrz eprosartan

Przeciwwskazania: patrz kandesartan

Interakcje: patrz kandesartan

Wazodylatory (leki bezpośrednio rozszerzające naczynia)

Dihydralazyna Dihydralazinum

Działanie: obniżające ciśnienie tętnicze na drodze rozszerzenia naczyń; dodatkowo - moczopędne i  przyspieszające czynność serca

Wskazania: nadciśnienie tętnicze (zwłaszcza zależne od chorób nerek - nerkowopochodne), także podczas ciąży (w sytuacjach koniecznych - p. ramka przy nazwie leku) - najczęściej jako składnik leczenia skojarzonego z innymi lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze, zwłaszcza z lekami moczopędnymi lub lekami beta-adrenolitycznymi (LBA; „beta-blokerami”) - nie powinien być stosowany jako lek pierwszej kolejności w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Rzadko stosowany w przewlekłej zastoinowej niewydolności serca

Przeciwwskazania: ! choroba niedokrwienna serca; wady zastawek serca; przyspieszenie czynności serca (tachykardia); zaburzenia rytmu serca; tętniak rozwarstwiający aorty; zaburzenia krążenia krwi w mózgu; porfiria; toczeń rumieniowaty układowy. Ostrożnie stosuje się w  ciężkiej niewydolności nerek, wątroby, w depresji

Interakcje: potęguje działanie alkoholu i leków nasennych z grupy barbituranów (cyclobarbital,phenobarbital) oraz  leków obniżających ciśnienie (zwłaszcza LBA, zawierających rezerpinę (reserpine) i leków moczopędnych z grupy tiazydów (m.in.chlorthalidone,hydrochlorothiazid); działanie leku nasilają trójcykliczne leki przeciwdepresyjne oraz leki działające hamująco na ośrodkowy układ nerwowy

Todralazyna Binazin

Działanie obniżające ciśnienie tętnicze poprzez rozszerzenie naczyń tętniczych

Wskazania: nadciśnienie tętnicze - praktycznie zawsze w skojarzeniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie, zwłaszcza z lekami beta-adrenolitycznymi (LBA; „beta-blokerami”) i lekami moczopędnymi

Przeciwwskazania: patrz dihydralazyna

Interakcje: patrz dihydralazyna

Leki przeciwarytmiczne

KLASA I

A)

Chinidyna Chinidinum sulfuricum

Wskazania: nadkomorowe postacie zaburzeń rytmu serca (zapobieganie migotaniu przedsionków oraz doraźnie w  leczeniu napadu migotania przedsionków); obecnie bardzo rzadko stosowana w  leczeniu zaburzeń rytmu serca pochodzenia komorowego (wyłącznie u  pacjentów bez organicznej choroby serca).

Przeciwwskazania: ! zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca (bloki przedsionkowo--komorowe i  śródkomorowe; choroba węzła zatokowego; zespół wydłużonego QT); zaburzenia rytmu serca wywołane przez preparaty naparstnicy (digoxin, metildigoxin); ciężka niewydolność serca; pierwsze 3 m-ce po przebytym zawale serca; zapalenie mięśnia sercowego (toksyczne lub bakteryjne); miastenia; łagodny przerost gruczołu krokowego (gruczolak); jaskra; obniżona liczba płytek krwi (trombocytopenia) - także w  przeszłości

Interakcje: nasila działanie preparatów naparstnicy (digoxin, metildigoxin; kojarzenie z chinidyną niebezpieczne, możliwe jedynie w warunkach szpitalnych), leków obniżających ciśnienie tętnicze, doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarolu), neuroleptyków pochodnych fenotiazyny zwłaszcza tiorydazyny (thioridazin) - unikać łącznego stosowania, leków antycholinergicznych. Działanie chinidyny nasila się podczas jednoczesnego stosowania, leków beta-adrenolitycznych („beta-blokerów”; LBA), cymetydyny (cimetidine), rezerpiny (reserpine; także prep. złoż.:bipressin, normatens), leków moczopędnych i  preparatów zawierających potas (kalium). Barbiturany fenobarbital (phenobarbital =  Luminal), proksybarbal (proxibarbal), fenytoina (phenytoine), rifampicyna (rifampicin) skracają czas działania chinidyny. Jednoczesne stosowanie leków zobojętniających sok żołądkowy, zawierających związki magnezu i glinu (aluminium) może zmniejszać wchłanianie chinidyny z przewodu pokarmowego - konieczny jest co najmniej 2-godz. odstęp. Leku nie należy popijać sokiem grejpfrutowym

UWAGI: ze względu na znaczną indywidualną wrażliwość na lek oraz stosunkowo częste działania niepożądane, najczęstsze: ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, zaburzenia czynności wątroby); układu krążenia (zaburzenia rytmu serca, niedociśnienie tętnicze; zapaść krążeniowa); układu nerwowego (bóle i zawroty głowy, osłabienie słuchu, szum w uszach, zaburzenia widzenia - mroczki przed oczami, zaburzenia rozpoznawania barw, podwójne widzenie); układu krwiotwórczego (spadek poziomu płytek krwi, krwinek białych, niedokrwistość hemolityczna); skóry (wysypki, reakcje uczuleniowe) - podczas leczenia jest wskazane oznaczanie stężenia potasu i kreatyniny, a także poziomu chinidyny we krwi (terapia monitorowana - wykonanie badania możliwe w  nielicznych laboratoriach), oraz okresowe wykonywanie morfologii krwi, badań EKG i  pomiarów ciśnienia tętniczego. Wystąpienie objawów niepożądanych może świadczyć o przedawkowaniu chinidyny i zatruciu lekiem - wymaga to odstawienia leku i pilnej interwencji lekarskiej.

Prokainamid

Dizopiramid

B)

Lidokaina

Działanie: znieczulające miejscowo

Wskazania: arytmie komorowe, zawał mięśnia sercowego, zabieg chirurgiczny

Działania niepożądane: drgawki, bradykardia, zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego, upośledzenia ośrodków bodźcotwórczych, działanie proarytmiczne, niedociśnienie, niewydolność krążenia

Interakcje:noradrenalina, propranolol, prokainamid zwiększają metabolizm lidokainy

Tokainid i meksyletyna

Fenytoina

Działanie: słabe przeciwarytmiczne (przeciwdziałające zaburzeniom rytmu serca)

Wskazania: Zaburzenia rytmu serca (wyłącznie w komorowych zaburzeniach rytmu związanych ze stosowaniem pochodnych naparstnicy - digoxin u pacjentów z niskim stężeniem potasu we krwi, czyli hipokaliemią).

Przeciwwskazania: ! zaburzenia przewodnictwa w obrębie serca (blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia); ciężkie uszkodzenie wątroby; zmiany w morfologii krwi (zbyt mała liczba krwinek białych, czyli leukopenia). Ostrożnie w niewydolności serca, cukrzycy, u pacjentów z niskim ciśnieniem tętniczym.

Interakcje: bardzo liczne! Fenytoina osłabia działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarol), estrogenów (estriol), doustnych środków antykoncepcyjnych, glikokortykosteroidów (dexamethasone, prednisone, prednisolone) teofiliny (theophylline), chinidyny (quinidine), meksyletyny (mexiletine), werapamilu (verapamil), dizopiramidu (disopyramide), doksycykliny (doxycycline), rifampicyny, itrakonazolu (itraconazole), trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych. Działanie fenytoiny ulega osłabieniu przy jednoczesnym przewlekłym stosowaniu niektórych leków przeciwpadaczkowych (fenobarbitalu - phenobarbital, znany jako „luminal”, karbamazepiny - carbamazepine, wigabatryny - vigabatrin) oraz alkoholu i kwasu foliowego. Działanie fenytoiny nasila się podczas jednoczesnego zażywania benzodiazepin, kwasu walproinowego (valproinic acid), trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych, doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarol), disulfiramu, izoniazydu (isoniazid), sulfonamidów (co-trimoxazole, znany jako „biseptol”), niesteroidowych leków przeciwzapalnych, cymetydyny (cimetidine). Fenytoina zmniejsza wchłanianie witaminy D (colecalciferol) z przewodu pokarmowego, natomiast leki zobojętniające sok żołądkowy zawierające wapń zmniejszają wchłanianie fenytoiny z przewodu pokarmowego (konieczne zachowanie co najmniej 2-3 godzin odstępu).

UWAGI: podczas przewlekłego stosowania, zwłaszcza wysokich dawek, wskazana okresowa kontrola poziomu leku we krwi (terapia monitorowana). Leku nie należy odstawiać nagle (możliwość wywołania ataku padaczki). Podczas leczenia obowiązuje całkowity zakaz picia alkoholu, przestrzeganie diety z ograniczeniem soli oraz ograniczenie ilości wypijanych płynów. Podczas długotrwałego leczenia wskazana kontrola morfologii krwi oraz stężenia cukru we krwi. Fenytoina ze względu na liczne działania niepożądane ze strony ośrodkowego układu nerwowego (m.in. zaburzenia równowagi, podwójne widzenie, zawroty głowy, senność, splątanie), uszkodzenie szpiku kostnego, przerost dziąseł oraz bardzo liczne interakcje, a także znaczne różnice w osobniczej wrażliwości na lek jest stosowana coraz rzadziej i zastępowana przez inne leki

C)

Propafenon Polfenon,  Rytmonorm

Wskazania: zapobieganie i  leczenie nadkomorowych i komorowych zaburzeń rytmu serca (m.in. częstoskurcz nadkomorowy, napadowe migotanie przedsionków).

Przeciwwskazania: ciężka niewydolność serca (zwłaszcza u chorych po zawale mięśnia sercowego); zaburzenia przewodnictwa w  obrębie serca (m.in. bloki serca, zespół chorego węzła zatokowego); wolna czynność serca (bradykardia - poniżej 55 uderzeń/min); znacznego stopnia niedociśnienie tętnicze; ciężka postać astmy oskrzelowej; miastenia. Ostrożnie w niewydolności nerek, wątroby

Interakcje: propafenonnasila działanie digoksyny (digoxin) oraz LBA leków beta-adrenolitycznych; („beta-blokerów” - m.in.metoprolol, propranolol, sotalol); LBA nasilają także działaniepropafenonu, w tym działania niepożądane. Należy zachować szczególną ostrożność, stosującpropafenon zinnymi lekami przeciwarytmicznymi (amiodaron).Chinidyna (quinidine), fenytoina (phenytoine) i  ryfampicyna (rifampicin) skraca czas działaniapropafenonu. Propafenonnasila działania niepożądaneteofiliny (theophylline), leków przeciwdepresyjnych m.in.amitryptyliny, dezypraminy (desipramine), doksepiny (doxepin), imipraminy, klomipraminy (clomipramine). Ostrożnie stosować łącznie z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi (acenocoumarol).

UWAGI: obecnie przyjmuje się, że propafenon powinien być stosowany jedynie w ciężkich i niebezpiecznych zaburzeniach rytmu serca; lek nie jest polecany w leczeniu łagodniejszych zaburzeń rytmu serca, gdy skuteczne są inne leki.

KLASA II leki β - adrenolityczne

Propranolol

Sotalol

Nadolol

Esmolol

KLASA III

Amiodaron

Wskazania: leczenie i  zapobieganie w  przypadkach migotania przedsionków (amiodaron jest lekiem pierwszego wyboru u  chorych z migotaniem przedsionków i jednoczesną niewydolnością serca); inne zaburzenia rytmu serca, zwłaszcza oporne na inne leki

Przeciwwskazania: ! Także uczulenie na jod. Schorzenia tarczycy (o ile nie jest prowadzone odpowiednie leczenie); niewydolność krążenia; choroba węzła zatokowego serca i blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia; znaczne zwolnienie czynności serca (bradykardia); niskie ciśnienie tętnicze; astma oskrzelowa i ciężkie choroby płuc przebiegające z niewydolnością oddechową; uszkodzenie wątroby, nerek. Specjalistycznego nadzoru wymagają chorzy z niewydolnością serca

Interakcje: bardzo liczne! Amiodaron nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych (wskazane zmniejszenie dawki w zależności od oznaczeń wskaźników krzepnięcia - m.in. wskaźnika protrombinowego). Ze względu na możliwość wystąpienia poważnych działań niepożądanych - nie stosować jednocześnie innych leków przeciwarytmicznychpropafenonu, chinidyny (quinidine), lidokainy, diltiazemu, dizopiramidu, sotalolu, digoksyny (digoxin), niektórych leków przeciwhistaminowych (terfenadyna, astemizol), leków przeciwmalarycznych (np.meflochina, chlorochina, chinina), leków neuroleptycznych (przeciwpsychotycznych - m.in.chlorpromazyny, tiorydazyny, haloperydolu),soli litu (lithium carbonicum), klonazepamu (clonazepam), leków przeciwdepresyjnych (doxepine, amitryptylina). Cholestyramina (colestyramine) może osłabiać działanie amiodaronu. Jednoczesne stosowanie preparatów zawierających ziele dziurawca (hypericum) może osłabiać działanie amiodaronu, natomiast sok grejpfrutowy może nasilać zarówno działanieamiodaronujak i działania niepożądane (zakaz picia soku grejpfrutowego podczas kuracji). Kojarzenieamiodaronuz innymi lekami wymaga nadzoru specjalistycznego. Interakcje związane ze stosowaniem amiodaronu mogą wystąpić nawet w ciągu kilku miesięcy po zakończeniu leczenia!

UWAGI: podczas podawania doustnego występuje zjawisko kumulacji (stopniowego gromadzenia się leku w ustroju), w związku z tym zarówno działanie lecznicze jak i działania niepożądane oraz interakcje występują z  opóźnieniem, które zazwyczaj wynosi 7-21 dni od początku leczenia; z tej samej przyczyny działanie maksymalne leku pojawia się zazwyczaj od 1 do 5 miesięcy od początku kuracji. Po odstawieniu leczenia lek jest wydalany bardzo wolno z  ustroju - działanie lecznicze amiodaronu utrzymuje się od 10 do 180 (!) dnipo podaniu ostatniej dawki leku. Podczas leczenia amiodaronem występuje nadwrażliwość na światło słoneczne i promieniowanie ultrafioletowe - należy unikać nasłoneczniania podczas leczenia i w ciągu kilku miesięcy po stosowaniu leku. Przed rozpoczęciem, podczas leczenia i do 6 miesięcy po jego zakończeniu konieczna stała kontrola okulistyczna (badanie w trybie pilnym w  przypadku pojawienia się zaburzeń widzenia), neurologiczna oraz czynności tarczycy i  wątroby. Chorzy, u których wystąpiła duszność oraz takie objawy, jak uczucie zmęczenia, postępująca utrata masy ciała i gorączka powinni zgłosić się do lekarza (możliwość wystąpienia powikłania w postaci alergicznego, śródmiąższowego zapalenia płuc; należy wtedy wykonać zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej). Przed zabiegiem operacyjnym w znieczuleniu ogólnym należy poinformować anestezjologa o stosowaniu amiodaronu!

Sotalol

KLASA IV antagoniści wapnia

Werapamil

Diltiazem

Azotyny i azotany

Nitrogliceryna Nitrocard,  Nitroderm TTS,  Nitroglycerinum 0, 5,  Nitroglycerinum prolongatum 0, 5,  Nitromint aerozol,  Sustonit forte,  Trimonit aerozol

Działanie: zmniejszające niedokrwienie serca m.in. poprzez zmniejszenie zapotrzebowania komórek na tlen; rozszerzające naczynia wieńcowe; obniżające ciśnienie tętnicze; rozkurczowe m.in. na mięśnie gładkie dróg żółciowych i moczowych - lek z grupy nitratów. Działa szybko (po 2-3 min) lecz krótkotrwale (do 2 godz.).

Wskazania: doraźne leczenie bólu dławicowego (zamostkowego); bezpośrednio przed planowanym wysiłkiem bądź inną sytuacją, podczas której zazwyczaj dochodzi do wystąpienia bólu; obecnie rzadko stosowany w leczeniu kolki żółciowej i nerkowej

Przeciwwskazania: ! Bardzo ostrożnie stosować w  niedociśnieniu tętniczym (hipotonii) ze skłonnościami do omdleń, w  wadach serca (zwężenie zastawki mitralnej i aortalnej), chorobach ośrodkowego układu nerwowego (urazy czaszki, krwotoki mózgowe, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe), w niektórych postaciach jaskry, niedokrwistości, w  przypadkach niewydolności nerek

Interakcje: nasila działanie leków obniżających ciśnienie tętnicze; możliwe jest osłabienie działania leku przez równoczesne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np.ibuprofen, naproksen). Stosowanie leku równolegle z dihydroergotaminą (dihydrodroergotamine) może nasilać jej działanie i spowodować wzrost ciśnienia tętniczego. Nie stosować jednocześnie z inhibitorami 5-fosfodiesterazy (np.sildenafilem) ze względu na możliwość znacznego spadku ciśnienia tętniczego i  dalszego zmniejszenia przepływu krwi przez mięsień sercowy (pogorszenie ukrwienia serca). Przy jednoczesnym spożyciu alkoholu może dojść do gwałtownego, znacznego spadku ciśnienia tętniczego z  omdleniem lub utratą przytomności włącznie.

Dwuazotan izosorbitu Aerosonit,  Cardiosorbid,  Cardonit prolongatum,  Isoket 5,  Isoket spray,  Isoket  retard,  Sorbonit,  Sorbonit prolongatum

Działanie: bardzo szybkie (początek po 30-60 sekundach od zażycia) lecz krótkotrwałe (lek działa do 2 godz.), rozszerzające naczynia tętnicze i żylne, zwłaszcza serca (naczynia wieńcowe) poprzez uwalnianie tlenku azotu; zmniejszające niedokrwienie serca m.in. poprzez zmniejszenie zapotrzebowania komórek na tlen; obniżające ciśnienie tętnicze - lek z grupy nitratów, czyli  organicznych azotanów

Wskazania: doraźne leczenie bólu dławicowego (zamostkowego) związanego ze zmniejszeniem przepływu krwi przez naczynia wieńcowe; bezpośrednio przed planowanym wysiłkiem fizycznym bądź inną sytuacją, w której zazwyczaj dochodzi do wystąpienia tego bólu

Przeciwwskazania: ! Bardzo ostrożnie stosować w niedociśnieniu tętniczym (hipotonii) ze skłonnościami do omdleń, w  wadach serca (zwężenie zastawki mitralnej i aortalnej), chorobach ośrodkowego układu nerwowego (urazy czaszki, krwotoki mózgowe, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe), w niektórych postaciach jaskry, niedokrwistości, w  przypadkach niewydolności nerek

Interakcje: nasila działanie leków obniżających ciśnienie tętnicze; możliwe jest osłabienie działania leku przez równoczesne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np.ibuprofen, naproksen). Stosowanie leku równolegle z dihydroergotaminą (dihydrodroergotamine) może nasilać jej działanie i spowodować wzrost ciśnienia tętniczego. Nie stosować jednocześnie z  inhibitorami 5-fosfodiesterazy (np. z sildenafilem) ze względu na możliwość znacznego spadku ciśnienia tętniczego i dalszego zmniejszenia przepływu krwi przez mięsień sercowy (pogorszenie ukrwienia serca). Przy jednoczesnym spożyciu alkoholu może dojść do gwałtownego, znacznego spadku ciśnienia tętniczego z omdleniem lub  utratą przytomności włącznie

UWAGI: jedynie preparatyizosorbiduo działaniu krótkotrwałym nadają się do doraźnego przerywania bólu wieńcowego (dławicowego) - pozostałe preparaty izosorbidu ze względu na wolny początek działania nie znajdują zastosowania w tej sytuacji. Nie ustępowanie ostrego bólu zamostkowego po trzykrotnym zażyciu izosorbidu pod język w ciągu 15 min jest wskazaniem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem (możliwość zawału serca). Bardzo częstym objawem niepożądanym występującym podczas stosowania izosorbidu, podobnie jak wszystkich leków z grupy nitratów, są silne bóle głowynajczęściej o charakterze opasującym, którym mogą towarzyszyć zawroty głowy oraz nudności i wymioty. Dolegliwości te ustępują zazwyczaj po kilku dniach leczeniai nie powinny być przyczyną odstawienia leku;w tych przypadkach można doraźnie stosować leki przeciwbólowe (szczególnie paracetamol w dawce 500-1000 mg jednorazowo). Długotrwałe utrzymywanie się tych dolegliwości wymaga konsultacji lekarskiej

Monoazotan Izosorbitu Effox,  Effox Long,  Mono Mack Depot,  Monocard,  Mononit,  Mononit  Retard,  Isomonit,  Izonit,  Izonit Prolongatum

Działanie: rozszerzające naczynia tętnicze i żylne, zwłaszcza serca (naczynia wieńcowe) poprzez uwalnianie tlenku azotu; zmniejszające niedokrwienie serca m.in. poprzez zmniejszenie zapotrzebowania komórek na tlen; obniżające ciśnienie tętnicze - lek z grupy nitratów (organicznych azotanów). Działanie leku rozpoczyna się po 20 minutach od zażycia i trwa około 5 godz.; postacie leku, w których nazwie występują wyrazy: „LONG”, „PROLONGATUM” lub „RETARD” dzięki stopniowemu i powolnemu uwalnianiu leku z tabletki bądź kapsułki działają wolniej, lecz znacznie dłużej (możliwość stosowania 1 x na dobę).

Wskazania: zapobieganie i  leczenie w  przewlekłej chorobie niedokrwiennej serca; zapobieganie napadom bólu wieńcowego; stany po zawale serca. Długotrwałe leczenie przewlekłej niewydolności serca (w skojarzeniu z innymi lekami).

Przeciwwskazania: ! bardzo ostrożnie stosować w  niedociśnieniu tętniczym (hipotonii) ze skłonnościami do omdleń, w  wadach serca (zwężenie zastawki mitralnej i aortalnej), chorobach ośrodkowego układu nerwowego (urazy czaszki, krwotoki mózgowe, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe), w niektórych postaciach jaskry, niedokrwistości, w  przypadkach niewydolności nerek

Interakcje: nasila działanie leków obniżających ciśnienie tętnicze; możliwe jest osłabienie działania leku przez równoczesne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np.ibuprofen, naproksen). Stosowanie leku równolegle z dihydroergotaminą (dihydrodroergotamine) może nasilać jej działanie i spowodować wzrost ciśnienia tętniczego. Nie stosować jednocześnie z  inhibitorami 5-fosfodiesterazy (np. z sildenafilem) ze względu na możliwość znacznego spadku ciśnienia tętniczego i dalszego zmniejszenia przepływu krwi przez mięsień sercowy (pogorszenie ukrwienia serca).Przy jednoczesnym spożyciu alkoholu może dojść do gwałtownego, znacznego spadku ciśnienia tętniczego z omdleniem lub  utratą przytomności włącznie.

UWAGI: lek nie nadaje się do doraźnego przerywania bólu wieńcowego(dławicy piersiowej) - w takim przypadku należy zastosować pod język jeden z szybko działających preparatów (tabletki podjęzykowe lub aerozol doustny) monoazotanu izosorbidu (nitroglicerynum, trimonit) lubdwuazotanu izosorbidu (aerosonit, sorbonit). Przewlekłego leczenia nitratami nie należy nagle przerywać, gdyż może to doprowadzić do gwałtownego zaostrzenia objawów choroby niedokrwiennej serca; odstawianie leku powinno być stopniowe, wyłacznie pod kontrolą lekarza.

Pentaerytrytol Pentaerythritol forte patrz nitrogliceryna

Syndoiminy

Molsidomina Molsidomina,  Molsidomina prolongatum

Działanie: zmniejsza zużycie tlenu przez serce, poprawia tolerancję wysiłku, rozszerza naczynia wieńcowe serca

Wskazania: zapobiegawczo i leczniczo w chorobie niedokrwiennej serca

Przeciwwskazania: patrz nitrogliceryna

Interakcje: nasila działanie leków obniżających ciśnienie tętnicze i alkoholu

UWAGI: konieczne zmniejszenie dawkowania u chorych z uszkodzonymi nerkami lub wątrobą. Lek nie powoduje zjawiska przyzwyczajenia, charakterystycznego dla leków z grupy nitratów, może być więc stosowany w równych odstępach w ciągu doby

Trimetazydyna Metazydyna,  Preductal,  Trimetaratio

Działanie: ochronne (cytoprotekcyjne) w stosunku do niedokrwionych komórek serca; zmniejszające zapotrzebowanie komórek na tlen; usprawniające czynność lewej komory serca

Wskazania: zapobieganie napadom dusznicy bolesnej (dławicy piersiowej), leczenie przewlekłej wyrównanej (stabilnej) choroby niedokrwiennej serca (jako lek pojedynczy lub w skojarzeniu z innymi lekami); zaburzenia ukrwienia siatkówki i naczyniówki oka; zawroty głowy i szum w uszach pochodzenia naczyniowego

Przeciwwskazania: ostrożnie w niewydolności nerek - wskazane zmniejszenie dawkowania

LEKI PRZECIWWMIAŻDŻYCOWE

Pochodne kwasy fibrynowego

Klofibrat

Fenofibrat Apo-Feno,  Fenoratio,  Fenoratio retard,  Grofibrat,  Grofibrat 67,  Grofibrat 200,  Lescol,  Lescol XL,  Lipanthyl 100,  Lipanthyl 140M; 200M; 267M, Lipanthyl NT145

Działanie: Obniża we krwi stężenie triglicerydów i cholesterolu całkowitego oraz podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu HDL, działa przeciwagregacyjnie (zmniejsza zlepianie się płytek krwi), przeciwzapalnie i hamuje postęp miażdżycy naczyń, poprawia tolerancję organizmu na cukry, obniża stężenie kwasu moczowego (zbędny produkt przemiany materii) we krwi.Rozwojowi miażdżycy sprzyja obniżone stężenie tzw.  lipoprotein (czyli połączeń białka i tłuszczu) o dużej gęstości (HDL), podwyższone stężenie lipoprotein o małej gęstości (LDL) i poziom cholesterolu całkowitego przekraczający 300 mg%. Ponieważ 1/3 cholesterolu pochodzi z diety, a ok. 2/3 jest wytwarzane w organizmie człowieka,leczenie zaburzeń gospodarki tłuszczowej należy rozpoczynać od ograniczenia w diecie tłuszczów (zwłaszcza zwierzęcych) i cholesterolu;dopiero brak skuteczności po 3 miesiącach systematycznego przestrzegania może być wskazaniem do wkroczenia z leczeniem farmakologicznym.

Wskazania: zaburzenia gospodarki tłuszczowej (lipidowej), zwłaszcza podwyższony poziom triglicerydów (hipertriglicerydemia); podwyższony poziom cholesterolu (hipercholesterolemie - zwłaszcza lek w postaci zmikronizowanej - oznaczenie „M” przy nazwie) w przypadku braku skuteczności metod niefarmakologicznych, w tym leczenia dietą i ćwiczeń fizycznych

Przeciwwskazania: !(także reakcje uczuleniowe, w tym nasilające się pod wpływem światła słonecznego, po stosowaniu innych leków z grupy fibratów oraz ketoprofenu). Zaawansowana niewydolność wątroby lub nerek; jednoczesne stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych. Szczególnie ostrożnie stosować w chorobach dróg żółciowych (kamica dróg żółciowych). Patrz także INTERAKCJE.Szczególnie wnikliwego rozpatrzenia wymaga stosowanie leku u kobiet w wieku rozrodczym

Interakcje: nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarol). Ze względu na wzrost ryzyka wystąpienia miopatii (bólów mięśniowych i uszkodzenia mięśni) i rabdomiolizy (to bardzo rzadkie, lecz groźne działanie uboczne polega na gwałtownym rozpadzie mięśni szkieletowych, co powoduje uwalnianie do krwi, a następnie do moczu substancji toksycznych; to z kolei jest przyczyną ostrej niewydolności nerek; ilość moczu jest minimalna, a on sam - bardzo ciemny i mętny. W badaniach laboratoryjnych gwałtownie rośnie poziom enzymów wątrobowych - AST, ALT, oraz kinazy kreatynowej - CPK; wzrasta także szybkość opadania krwinek - OB). Nie stosować łącznie (lub stosować z dużą ostrożnością, pod ścisłą kontrolą lekarza) z lekami z grupy statyn (patrz INTERAKCJE i UWAGI w CARDIN). Jeżeli pacjent przyjmuje jednocześnie leki obniżające poziom kwasu moczowego, to ich dawkowanie należy obniżyć

UWAGI: przed rozpoczęciem leczenia należy wykluczyć wtórne (zależne od innych chorób) przyczyny zaburzeń gospodarki lipidowej spowodowane przez niedostatecznie kontrolowaną cukrzycę, niedoczynność tarczycy, schorzenia wątroby (żółtaczka zastoinowa, czyli związana z zaleganiem żółci w wątrobie),nerek(zespół nerczycowy, czyli nadmierna utrata białek krwi z moczem, w wyniku zbyt dużej przepuszczalności kłębków nerkowych zachowujących się jak sito o  bardzo dużych oczkach), zapalenie trzustki, alkoholizm, ciążę, zażywanie niektórych leków. W tych przypadkach należy najpierw leczyć chorobę podstawową. Rozpoczęcie leczenia fenofibratem, podobnie jak innymi lekami obniżającymi poziom lipidów we krwi, powinno być poprzedzone co najmniej trzymiesięcznym okresem leczenia dietą. Konieczne jest stosowanie diety hipolipemicznej opartej na piramidzie zdrowia opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia w  Warszawie. Leczenie farmakologiczne nie zwalnia pacjenta z konieczności stosowania na stałe diety niskocholesterolowej i niskotłuszczowej! Podczas długotrwałego leczenia wskazane okresowe badanie poziomu we krwi enzymów będących wskaźnikami czynności wątroby (tzw. próby wątrobowe); ponadtrzykrotny wzrost tych wskaźników powyżej górnej granicy normy (w większości laboratoriów jest to 40 j.m.) jest wskazaniem do odstawienia leku (patrz niżej). W przypadku wystąpienia bólów i obrzęków mięśni z towarzyszącym uczuciem znacznego osłabienia, rozbicia i podwyższoną ciepłotą ciała oraz zmianami zabarwienia moczu i zmniejszeniem jego dobowej ilości (możliwość wystąpienia miopatii i rabdomiolizy) lek należy odstawić i natychmiast zwrócić się do lekarza. Przed leczeniem i w  trakcie jego trwania (co ok. 3 miesiące) należy wykonać lipidogram, czyli  oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, cholesterolu LDL oraz triglicerydów we krwi (obecnie jako najbardziej obiektywny wskaźnik skuteczności leczenia przyjmuje się poziom cholesterolu LDL). UWAGA! Zaprzestanie podawania leku prowadzi do powrotu stężenia cholesterolu do wartości przed leczeniem

Gemfibrozil Gemfibral

Działanie: patrz fenofibrat

Wskazania: patrz fenofibrat

Przeciwwskazania: patrz fenofibrat

Interakcje: patrz fenofibrat

Bezafibrat Bezamidin

Działanie: Obniża stężenie triglicerydów i cholesterolu całkowitego, a w mniejszym stopniu podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu HDL we krwi, działa także przeciwzapalnie i hamuje postęp miażdżycy naczyń oraz wykazuje działanie moczanopędne (usuwające kwas moczowy z  moczem ).

Wskazania: patrz fenofibrat

Przeciwwskazania: patrz fenofibrat

Interakcje: patrz fenofibrat

Etofibrat

Inh redukatzy HMG - CoA

Lowastatyna Anlostin,  Apo-Lova,  Liprox,  Lovastatinum,  Lovasterol,  Lovastin,  Lowastatyna

Działanie: Silnie hamuje wytwarzanie cholesterolu (zwłaszcza cholesterolu LDL oraz triglicerydów) w wątrobie na drodze wybiórczego hamowania jednego z enzymów (tzw. reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A, czyli HMG-CoA); podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Lek zmniejsza ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia (w tym wystąpienia ciężkiego, ostrego niedokrwienia), działa jako przeciwutleniacz (wymiatacz wolnych rodników - szkodliwych produktów przemiany materii); przeciwdziała rozwojowi, a być może także i powstawaniu blaszek miażdżycowych. Rozwojowi miażdżycy sprzyja obniżone stężenie tzw. lipoprotein (czyli połączeń białka i tłuszczu) o dużej gęstości (HDL), podwyższone stężenie lipoprotein o małej gęstości (LDL) i poziom cholesterolu całkowitego przekraczający 300 mg%. Ponieważ 1/3 cholesterolu pochodzi z diety, a ok. 2/3 jest wytwarzane w organizmie człowieka,leczenie zaburzeń gospodarki tłuszczowej należy rozpoczynać od ograniczenia w diecie tłuszczów (zwłaszcza zwierzęcych) i cholesterolu; dopiero brak efektów po 3 miesiącach systematycznego przestrzegania diety może być wskazaniem do wkroczenia z  leczeniem farmakologicznym.Przez skojarzenie statyn z dietą można kontrolować ilość spożywanego cholesterolu oraz ilość cholesterolu wytwarzanego w  organizmie. Statyny działają także przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo i  przeciwagregacyjnie (hamują zlepianie się płytek krwi), hamują przerost mięśnia sercowego, przeciwdziałają niebezpiecznym zaburzeniom rytmu serca, wywierają korzystny wpływ na układ odpornościowy (badana jest ich przydatność w leczeniu odrzucania przeszczepów) i nasilają tworzenie się nowej tkanki kostnej (zwłaszcza u kobiet po menopauzie), mogą działać hamująco na rozwój chorób otępiennych (choroby Alzheimera) oraz w zwalczaniu niektórych zakażeń (np.  żółtaczki zakaźnej, czyli WZW typu C) - wszystkie wymienione działania statyn nie stanowią jednak na razie oficjalnego wskazania do ich stosowania.

Wskazania: niektóre postacie hiperlipidemi, czyli zaburzeń (pierwotnych - wrodzonych i wtórnych - nabytych; patrz UWAGI)gospodarki tłuszczowej przejawiających się podwyższonym poziomem cholesterolu całkowitego, triglicerydów i cholesterolu LDL oraz obniżonym poziomem cholesterolu HDL; w  przypadku braku skuteczności metod niefarmakologicznych, w tym leczenia dietą i  wysiłkiem fizycznym ). U chorych na chorobę niedokrwienną serca w celu zwolnienia postępu miażdżycy w naczyniach wieńcowych serca

Przeciwwskazania: ! uszkodzenie wątroby; niewyjaśnione podwyższenie poziomu transaminaz (AST, ALT) we krwi; nadużywanie alkoholu; miopatia (niezapalna choroba mięśni ). Szczególnie ostrożnie stosować u  pacjentów z niewydolnością nerek

UWAGI: ze względu na wzrost ryzyka wystąpienia miopatii i  rabdomiolizy nie stosować łącznie (lub stosować z dużą ostrożnością, pod ścisłą kontrolą lekarza, w obniżonych dawkach) z lekami z  grupy fibratów (gemfibrosil, bezofibrat, fenofibrat, ciprofibrat, etofibrat), kwasem nikotynowym (niacine), cyklosporyną (ciclosporine), mibefradilem, nefazodonem, antybiotykami makrolidowymi, w tym szczególnie z erytromycyną (erythromycin) i klarytromycyną (clarithromycine),azolowymi lekami przeciwgrzybiczymi (ketoconazole,  itraconazole), werapamilem (verapamil) i amiodaronem. Podczas leczenia nie należy także pić soku grejpfrutowego (ponad 1 l na dobę); lek może nasilać doustnych środków antykoncepcyjnych (zawierających noretisteron i etinyloestradiol). Kolestipol (colestipol) i leki zobojętniające kwas żołądkowy (sole glinu i magnezu) osłabiają działanie leku poprzez zmniejszenie jego wchłaniania z przewodu pokarmowego

Simwastatyna Cardin,  Simgal,  Simratio,  Simredin,  Simvacard,  Simvachol,  Simvacor,  Simvahexal,  Simvasterol,  Vasilip,  Vastan,  Zocor

Działanie: patrz lowastatyna

Wskazania: patrz lowastatyna

Przeciwwskazania: patrz lowastatyna

Interakcje: ze względu na wzrost ryzyka wystąpienia miopatii i  rabdomiolizy nie stosować łącznie (lub stosować z dużą ostrożnością, pod ścisłą kontrolą lekarza, w obniżonych dawkach) z lekami z  grupy fibratów (gemfibrosil, bezofibrat, fenofibrat, ciprofibrat, etofibrat), kwasem nikotynowym (niacine), cyklosporyną (ciclosporine), mibefradilem, nefazodonem, antybiotykami makrolidowymi, w tym szczególnie z erytromycyną (erythromycin) i klarytromycyną (clarithromycine), azolowymi lekami przeciwgrzybiczymi (ketoconazole, itraconazole), werapamilem (verapamil) i amiodaronem. Podczas leczenia nie należy także pić soku grejpfrutowego Lek może nasilać działanie doustnych środków antykoncepcyjnych (zawierających noretisteron i etinyloestradiol), digoksyny (digoxine) i acenokumarolu (acenocoumarol). Kolestipol (colestipol) osłabia działanie leku poprzez zmniejszenie jego wchłaniania z przewodu pokarmowego (podawanie fluwastatyny jest możliwe minimum 1 godz. przed lub 4 godz. po przyjęciu kolestipolu).

UWAGI: przed rozpoczęciem leczenia statynami należy wykluczyć wtórne (zależne od innych chorób) przyczyny zaburzeń gospodarki lipidowej, spowodowane przez niedostatecznie kontrolowaną cukrzycę, niedoczynność tarczycy, schorzenia wątroby (żółtaczka zastoinowa, czyli  związana z zaleganiem żółci w wątrobie), nerek (zespół nerczycowy, czyli  nadmierna utrata białek krwi z moczem w wyniku zbyt dużej przepuszczalności kłębków nerkowych zachowujących się jak sito o bardzo dużych oczkach), zapalenie trzustki, alkoholizm, ciąża, zażywanie niektórych leków. W tych przypadkach należy najpierw leczyć chorobę podstawową. Rozpoczęcie leczenia statynami, podobnie jak innymi lekami obniżającymi poziom lipidów we krwi, powinno być poprzedzone co najmniej 3-miesięcznym okresem leczenia dietą. Konieczne jest stosowanie diety hipolipemicznej opartej na piramidzie zdrowia opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. Leczenie farmakologiczne nie zwalnia pacjenta z konieczności stosowania na stałe diety niskocholesterolowej i niskotłuszczowej! Podczas długotrwałego leczenia wskazane okresowe badanie poziomu we krwi enzymów będących wskaźnikami czynności wątroby (tzw. próby wątrobowe); ponadtrzykrotny wzrost tych wskaźników powyżej górnej granicy normy (w większości laboratoriów jest to 40 j.m.) jest wskazaniem do odstawienia leku (patrz niżej). W przypadku wystąpienia bólów i obrzęków mięśni z towarzyszącym uczuciem znacznego osłabienia, rozbicia i podwyższoną ciepłotą ciała oraz  zmianom zabarwienia moczu i zmniejszenia jego dobowej ilości (możliwość wystąpienia miopatii i rabdomiolizy) lek należy odstawić i natychmiast zwrócić się do lekarza. Przed leczeniem i w trakcie jego trwania (co ok. 3 miesiące) należy wykonać lipidogram, czyli oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, cholesterolu LDL oraz trójglicerydów we krwi (obecnie jako najbardziej obiektywny wskaźnik skuteczności leczenia przyjmuje się poziom cholesterolu LDL). Zaprzestanie podawania leku prowadzi do powrotu stężenia cholesterolu do wartości przed leczeniem!

Probukol

Działanie:

Wskazania:

Przeciwwskazania:

Interakcje:

Kwasy tłuszczowe omega3

Kwas nikotynowy

Działanie:

Wskazania:

Przeciwwskazania:

Interakcje:

Żywice jonowymienne

Kolestipol

Działanie: hamuje wchłanianie kwasów żółciowych w jelitach, przez co usuwa substrat dla powstawania cholesterolu w organizmie i obniża w  ten sposób jego stężenie; zmniejsza także świąd skóry w przypadkach, gdy przyczyną występowania swędzenia jest żółtaczka  - lek z grupy nierozpuszczalnych w wodzie żywic jonowymiennych

Wskazania: zaburzenia gospodarki tłuszczowej (lipidowej) przebiegające z podwyższonym poziomem cholesterolu jako uzupełnienie leczenia dietetycznego, często jako składnik leczenia skojarzonego z innymi lekami obniżającymi poziom cholesterolu (ze statynami). Pomocniczo w biegunkach żółciowych, świądzie skóry, żółtaczce

Przeciwwskazania: ! przewlekle zaparcia; biegunka tłuszczowa; zespoły złego wchłaniania jelitowego

Interakcje: nasila działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych (acenocoumarol); może zaburzać wchłanianie wielu leków z  jelit (propranololu, hydrochlorotiazydu, gemfibrozilu, antybiotyków z grupy tetracyklin, furosemidu, penicyliny G, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - A, D, E, K), inne leki powinny być przyjmowane 1 godz. przed lub 4 godz. po zażyciu kolestipolu; przy długotrwałym leczeniu należy rozważyć możliwość uzupełniającego podania tych witamin (suplementacji witaminowej).

UWAGI: rozpoczęcie leczenia kolestipolem, podobnie jak innymi lekami obniżającymi poziom lipidów we krwi, powinno być poprzedzone co najmniej 3-miesięcznym leczeniem dietetycznym; konieczne jest stosowanie diety hipolipemicznej, opartej na piramidzie zdrowia opracowanej przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie. Dopiero brak skuteczności postępowania niefarmakologicznego pozwala lekarzowi na włączenie leków obniżających poziom lipidów. Leczenie farmakologiczne nie zwalnia pacjenta z konieczności stosowania na stałe diety niskocholesterolowej i niskotłuszczowej! Efekt działania leku widoczny jest po ok. 4 - 6 tygodniach; po przerwaniu leczenia efekt działania leku zanika po kilku tygodniach

Cholestyramina

Działanie:

Wskazania:

Przeciwwskazania:

Interakcje:

---