BADANIA BIOCHEMICZNE 

W CHOROBACH UKŁADU 

SERCOWO-

NACZYNIOWEGO

Stefan Dunin-Holecki

Gr.3

Markery sercowe



Czyli markery martwicy mięśnia 
sercowego - to białka produkowane 
wyłącznie przez komórki mięśnia 
sercowego (miocyty), których 
stężenie we krwi wzrasta podczas 
uszkodzenia lub przeciążenia 
mięśnia serca, czyli w momencie 
śmierci (martwicy) komórki serca 
będąca skutkiem niedotlenienia.

Markery sercowe



Wyróżniamy 2 typy markerów sercowych:



NPV - o ujemnej wartości predykcyjnej pozwalają 
wykluczyć ostrą chorobę układu krążenia



PPV - o wysokiej dodatniej wartości predykcyjnej są 
przydatnym narzędziem przy:

○

określeniu wielkości, sylwetki, rytmu i ogólnej pracy serca

○

rozpoznaniu i określeniu rozległości uszkodzenia serca i 
zlokalizowaniu niedrożnych tętnic

○

ocenie ryzyka niepomyślnych rokowań wynikających z 
niedokrwienia serca (np. zgon, nawracające 
niedokrwienie, udar, niewydolność serca). Jednak 
najbardziej się je ceni ze względu na wczesne wykrywanie 
zawału mięśnia sercowego (możliwość wczesnego 
wykluczenia)

Najczęściej oznaczane 
markery sercowe (wczesne)



Troponiny



Peptyd natiuretyczny



Kinaza kreatynowa MB



CK-MBmass 



Mioglobina

Troponiny



Obecne są we włóknach mięśniowych serca



Ich zadanie jest regulacja cyklu skurczowo-rozkurczowego 
mięśni serca i mięśni poprzecznych prążkowanych. 



Jest to niezwykle czuły enzym, który pozwala ocenić 
ryzyko wystąpienia i rozpoznać ostry zespół wieńcowy u 
66% pacjentów z tym zespołem



Ich wzrost obserwuje się już kilka godzin po niedokrwieniu 
serca, a wartości maksymalną osiągają po około 24 
godzinach od tego wydarzenia. W podwyższonym 
stężeniu utrzymują się około 7-10 dni.

Troponiny



Wyróżnia się:



troponinę TnC - przyłączającą wapń podczas 

skurczu mięśnia



troponinę TnI - wiążącą aktynę i hamującą 

jej kontakt z miozyną



troponinę TnT - wiążącą tropomiozynę.



Najważniejsze znaczenie diagnostyczne 
mają izoformy sercowe - cTnT i cTnI

Wartości



- wartości cTnT < 0,1 pg/L – grupa 
niskiego ryzyka



- wartości cTnT >0,2 wskazują na 
zawał serca

TnC



Podwyższenie wartości TnC 
powyżej 99. percentyla w 
referencyjnej grupie kontrolnej 
(powyżej górnej granicy zakresu 
referencyjnego) w połączeniu z 
objawami ostrego niedokrwienia 
pozwala na rozpoznanie zawału 
serca.



Wartość referencyjna: TcN<99

Troponiny

Do wzrostu ich wartości dochodzi w przypadku:



licznych urazów serca (stłuczenie, ablacja, rozrusznik, 
oparzenie, kardiowersja, cewnikowanie, zabieg 
kardiochirurgiczny)



zawału serca



ostrej gorączki reumatycznej



stosowania cytostatyków



zastoinowej niewydolności serca



skrajnej niewydolność nerek



chorobie Pompego



przeszczepu serca



nadciśnienia, arytmia



niedoczynności tarczycy, 



zatorowości płucnej i sepsie.

Peptyd natriuretyczny typu B



BNP lub NT-pro BNP - jego 
prawidłowe stężenie pozwala na 
wykluczenie niewydolności serca w 
niemalże 100%. 



Jest to dobry wskaźnik 
zaawansowania niewydolności oraz 
czynnik rokowniczy, korelujący z 
efektywnością leczenia.

Kinaza kreatynowa 
MB



CK-MB - to jeden z popularniejszych markerów 
uszkodzenia komórek mięśniowych (miocytów) 
serca. 



Ów enzym sercowy jest pomocny w 
diagnostyce i kontroli leczenia:



zawału serca - wzrost aktywności CK-MB w zawale 
serca obserwuje się w 4-6 godzinie od pojawienia się 
objawów



choroby wieńcowej



urazu serca



choroby mięśni szkieletowych



niedoczynności tarczycy 



zatrucie alkoholowego

Kinaza kreatynowa



Zakres wartości prawidłowych:



Kobiety 40-285 U/l



Mężczyźni 55-370 U/l



Za kryterium rozpoznania świeżego zawału 
serca przyjmuje się: 



wartość aktywności całkowitej CK z udziałem 
frakcji CK-MB > 6% lub wzrost aktywności 
całkowitej CK ze wzrostem aktywności CK-MB > 
12 IU/L



typowe zmiany aktywności CK/CK-MB oceniane 
w seryjnych pomiarach

CK-MBmass



 Niezbędny przy diagnozie zawału serca. 



Zaczyna wzrastać w 3 do 12 godziny zawału. 



Maksymalne stężenie uzyskuje w 24 godzinie. 



Poza zawałem mięśnia sercowego jego wzrost 
obserwuje się w:



 chorobach mięśni prążkowanych (dystrofia, 
miopatia alkoholowa)



niedoczynność tarczycy



ostre reakcje psychotyczne



po drgawkach



niektórych lekach i zastrzykach domięśniowych.

CK-MBmass



- poziom referencyjny do 5 mg/L



- ≥10 mg/L stanowi pewne 
rozpoznanie zawału

MIOGLOBINA



białko wiążące tlen



występuje w mięśniach szkieletowych i 
mięśniu sercowym



wartość referencyjna 6-90 mg/L (wykazuje 
zależność od płci i wieku)



stężenie wzrasta po 1,5-2 godzin od 
początku niedokrwienia



maksimum (10-15-krotność wartości 
referencyjnej) 6-8 godzina (>95% czułości w 
ciągu pierwszych 6 godzin)



nie jest swoista dla mięśnia sercowego

PÓŹNE MARKERY NIEDOKRWIENIA 
MIĘŚNIA SERCOWEGO



LDH



AST

Dehydrogenaza mleczanowa



LDH1 i LDH2. Ich aktywność 
znacznie wzrasta we wczesnym 
okresie zawału mięśnia sercowego , 
a także w stanach nadmiernego 
rozpadu krwinek czerwonych, 
czyli hemolizy. 



Wartość referencyjna 1333 – 3500 
nkat/l

Aminotrasferaza asparaginianowa



Aktywność AST wzrasta podczas 
zawału serca



Wskaźnik De Rittisa: stosunek AST 
do ALT



Nieprawidłowa wartość – wskaźnik 
DR wynosi powyżej 1

Bibliografia



http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/
uklad-krwionosny/markery-sercowe-
zdiagnozuja-zawal-serca-i-chorobe-
wiencowa_41983.html



http://www.merck.pl/pl/0140_dlapacjen
ta/01/chuklkraz.html



Wykłady z chemii bioorganicznej; UTP 
Bydgoszcz, WTiICh dr Henryk Janota



Ćwiczenia z Biochemii – skrypt 
uczelniany