1

Ekorozwój w gminie

Przesłanie „myśl globalnie - działaj

lokalnie" to jedna z najbardziej
praktycznych przesłanek koncepcji
ekorozwoju.

Ukazuje ono ogromną rolę, jaką w

ochronie środowiska naturalnego mogą
odgrywać społeczności lokalne.

Odpowiednio zaprogramowane działania

na poziomie gminy mogą w
konsekwencji mieć ogromne znaczenie
dla realizacji teoretycznych rozwiązań
koncepcji zrównoważonego rozwoju.

2

Ekorozwój w gminie

• Gmina stanowi podstawową jednostkę

podziału terytorialnego Polski. Mieszkańcy

gminy tworzą wspólnotę samorządową.

Władze gminy stanowią :

• rada gminy - wybierana przez mieszkańców

gminy na czteroletnią kadencję,

• zarząd gminy - wybierany przez radę gminy,

na czele którego stoi wójt w gminach

wiejskich, burmistrz w gminach miejsko-

wiejskich i prezydent w gminach

miejskich liczących ponad 100 tys.

mieszkańców oraz w miastach wojewódzkich.

• Misją gminy i jej władz jest zaspokojenie

potrzeb zbiorowych mieszkańców przez

wykonywanie zadań publicznych nie

zastrzeżonych ustawowo dla innych

poziomów władzy.

3

Ekorozwój w gminie

Zadania własne gmin obejmują sprawy

ładu przestrzennego, gospodarki

terenami i ochrony środowiska. W

szczególności władze gminy

odpowiadają za:

• usługi edukacyjne, zdrowotne i

kulturalne,

• pomoc społeczną,

• drogi i lokalną komunikację zbiorową,

• dostawy prądu, ciepła, gazu i wody,

• różne czynności urzędowe.

4

Zadania gmin w zakresie ochrony
środowiska

Zadania gmin, w zakresie ochrony środowiska można

podzielić na:

• zadania o charakterze kreatywnym -

zobowiązanie określonej jednostki organizacyjnej

do podejmowania działań na rzecz ochrony

środowiska,

• zadania o charakterze zobowiązaniowym -

upoważnienie lub zobowiązanie danej jednostki

organizacyjnej do nakładania na inne podmioty

obowiązk444ów związanych z ochroną środowiska,

• zadania o charakterze reglamentacyjnym -

zobowiązanie jednostki organizacyjnej do

określenia dopuszczalnego zakresu i form

korzystania ze środowiska,

• zadania o charakterze kontrolno-nadzorczym -

kontrola stanu środowiska.

5

Zadania gmin w zakresie

ochrony środowiska

Biorąc za kryterium podziału środowisko

przyrodnicze, zadania gmin związane z
ochroną środowiska dzielą się na:

1. Zadania dotyczące działań ochronnych

wobec całego środowiska

2. Zadania służące ochronie

określonych elementów środowiska
(biosfery, hydrosfery, atmosfery,
geosfery)

6

1.

Zadania dotyczące działań

ochronnych wobec całego środowiska:

• programowanie ekorozwoju,
• zapewnienie realizacji przepisów

ochronnych oraz sprawowanie kontroli
przestrzegania i stosowania tych
przepisów, planowanie przestrzenne,
podejmowanie i lokalizacja inwestycji,

• prowadzenie działalności

gospodarczej, funkcjonowanie
uzdrowisk, nadzwyczajne zagrożenia
środowiska.

7

2.Zadania służące ochronie określonych

elementów środowiska (biosfery, hydrosfery,

atmosfery, geosfery):

• zapewnienie mieszkańcom gmin możliwości

korzystania z przyrody żywej: tworzenie i

utrzymywanie terenów zielonych- ogrodów

botanicznych, ogrodów zoologicznych, ogrodów

działkowych,

• ochronę drzew i krzewów: obowiązek uzyskania

zezwoleń władz gminnych na wycięcie drzew i

krzewów, opłaty i kary za usuwanie drzew,

• ustanowienie uchwałą rady gminy parku - na

obszarach gmin pokrytych drzewostanem o

charakterze parkowym, stanowiących własność gminy,

• ochrona lasów: zadania o charakterze opiniodawczym,

zadania związane z wymiarem i poborem podatku

leśnego, ochrona przyrody: wprowadzanie

konserwatorskich form ochrony przyrody,

popularyzowanie ochrony przyrody,

8

2.Zadania służące ochronie określonych

elementów środowiska (biosfery, hydrosfery,

atmosfery, geosfery):

• ochrona geosfery (powierzchnia i wnętrze

ziemi wraz z surowcami naturalnymi): ochrona
przed odpadami, dbałość o utrzymanie czystości
i porządku, ochrona gruntów rolnych i leśnych,

• ochrona hydrosfery: ochrona wód przed

zanieczyszczeniami powodowanymi
funkcjonowaniem społeczności lokalnych,
zaopatrzenie ludności w wodę, ochrona przed
powodzią,

• ochrona atmosfery: możliwości ograniczania

działania urządzeń technicznych oraz środków
transportu stwarzających uciążliwości dla
środowiska naturalnego w zakresie hałasu i
wibracji.

9

Zadania gmin w zakresie ochrony środowiska

• Nie wszystkie zadania gmin w zakresie

ochrony środowiska są ich zadaniami
własnymi, czyli realizowanymi we własnym
zakresie, na własny rachunek i
odpowiedzialność oraz finansowanymi z
własnych środków.

• Część tych zadań jest wykonywana przez

gminy jako zadania zlecone przez
administrację rządową. Uważa się bowiem,
że skoro zadania te wykonywane są w
interesie całego społeczeństwa, powinny być
finansowane ze środków publicznych nie
tylko szczebla lokalnego, ale i szczebla
centralnego.

10

Zadania gmin w zakresie ochrony

środowiska

• Ponadto wykonywanie tych zadań

powinno być pod szerszą kontrolą niż

tylko kontrola legalności (tylko takie

kryterium brane jest pod uwagę w

trakcie kontroli wykonania zadań

własnych gminy).

• Kontrola realizacji zadań zleconych

gminom przez administrację rządową

bierze natomiast pod uwagę również

kryterium gospodarności i

rzetelności.

11

Zadania gmin w zakresie ochrony

środowiska

• Realizacja zadań gminy związanych z

ochroną środowiska może być finansowana

ze środków Gminnego Funduszu Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚiGW).

• Fundusze gminne, podobnie jak fundusze

powiatowe (PFOŚiGW), w odróżnieniu od

Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)

i wojewódzkich funduszy ochrony

środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW),

nie stanowią wyodrębnionych jednostek

organizacyjnych. Pozostając pod zarządem

organów gminy, stanowią one część

ogólnego budżetu gminy.

12

Dochody gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej

Dochodami gminnych funduszy ochrony

środowiska i gospodarki wodnej mogą
być:

♦ wpływy z tytułu opłat i kar pieniężnych,
♦wpływy z przedsięwzięć

organizowanych na rzecz ochrony
środowiska i gospodarki wodnej,

♦ dobrowolne wpłaty zakładów pracy,
♦ dobrowolne wpłaty, zapisy i darowizny

osób fizycznych i prawnych,

♦ świadczenia rzeczowe i środki

pochodzące z fundacji.

13

Dochody gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej

Zgodnie z art. 88 ustawy o ochronie i

kształtowaniu środowiska, swoje środki

gminne fundusze ochrony środowiska i

gospodarki wodnej mogą przeznaczać na:

♦ edukację ekologiczną oraz propagowanie

działań proekologicznych i zasady

zrównoważonego rozwoju,

♦ wspomaganie systemów kontrolno-

pomiarowych stanu środowiska oraz

systemów pomiarowych zużycia wody i

ciepła,

♦ realizowanie zadań modernizacyjnych i

inwestycyjnych, służących ochronie

środowiska i gospodarce wodnej,

♦ urządzanie i utrzymywanie terenów zielem,

zadrzewień, zakrzewień oraz parków

ustanowionych przez radę gminy,

14

Dochody gminnych funduszy ochrony
środowiska i gospodarki wodnej c.d.

♦ realizację przedsięwzięć związanych z

gospodarczym wyko rzystaniem oraz

składowaniem odpadów,

♦ wspieranie działań zapobiegających

powstawaniu zanieczyszczeń i odpadów,

w szczególności zmierzających do

wprowadzenia czystszej produkcji,

♦ profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach

szczególnej ochrony środowiska, na których

występuje przekroczenie norm zanieczysz

czeń środowiska,

♦ inne zadania służące ochronie środowiska,

wynikające z zasady zrównoważonego

rozwoju w gminie, ustalone przez radę

gminy.

15

Zarządzanie środowiskowe na szczeblu
gminy

• Samorządy gminne stanowią obok firm

i dużych przedsiębiorstw najważniejszy
element w systemie zarządzania
środowiskiem.

• Zarządzanie środowiskiem to nie tylko jego

ochrona, ale jego racjonalne kształtowanie
i zrównoważone korzystanie z jego zasobów.

• W nowoczesnych systemach zarządzania

czy to w gospodarce komercyjnej czy
komunalnej, do ochrony środowiska
podchodzi się w sposób coraz bardziej
kompleksowy i zintegrowany.

16

Zarządzanie środowiskowe na szczeblu

gminy

• Mówi się też coraz częściej o zarządzaniu

środowiskowym, niż o wąsko rozumianej

ochronie środowiska i ochronie przyrody,

co związane jest z przyjmowaniem koncepcji

tzw. zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju).

• Nowoczesne systemy zarządzania

środowiskiem nie są już sporadycznym

kaprysem bogatych firm i samorządów, lecz

posiadają europejskie i międzynarodowe

unormowania i standardy.

• Posiadające je organizacje i instytucje mogą

określać się jako w pełni ekologiczne i liczyć

na ułatwienia w pozyskiwaniu środków

pomocowych UE.

17

Zarządzanie środowiskowe na szczeblu

gminy

• Poza prawnymi unormowaniami

ochrony środowiska i ich
systematycznym egzekwowaniem,
przed władzami samorządu
gminnego stoją dwie możliwości
wprowadzenia nowoczesnego,
kompleksowego kształtowania
zrównoważonego rozwoju gminy
i zarządzania środowiskiem
na poziomie standardów
europejskich.

18

Zarządzanie środowiskowe na szczeblu

gminy

• Pierwszym jest tzw. Lokalna Agenda 21 (LA 21),

określana też jako lokalny program ekorozwoju

gminy, której posiadaniem i realizacją może

poszczycić się już wiele jednostek samorządowych

w Polsce, w różnych dziedzinach swojej

aktywności.

• LA 21 jest konkretyzacją wytycznych Agendy 21,

przyjętej na Szczycie Ziemi ONZ w Rio de Janeiro

w 1992 i stanowi jej zastosowanie do lokalnych

uwarunkowań. Pomocą w jej sporządzaniu

i realizacji zajmuje się organizacja doradcza

UMBRELLA, specjalizująca się w przeprowadzaniu

audytów zrównoważonego rozwoju, zgodnych

ze standardami UE i ONZ.

• Drugą możliwością jest wprowadzenie przez

samorząd gminny europejskiego, certyfikowanego

i zestandaryzowanego systemu zarządzania

ochroną środowiska, jakim jest EMAS.

19

Zasady organizacji zarządzania

środowiskowego na szczeblu gminy

• Zasady organizacji zarządzania środowiskowego na

szczeblu gminy nie różnią się od ogólnych zasad

zarządzania. Są to:

• wyraźny podział kompetencji i odpowiedzialności

pomiędzy poszczególnymi szczeblami zarządzania

a jednostkami organizacyjnymi działającymi na tym

samym szczeblu,

• jasno określony stan własności zarządzanych

obiektów,

• odpowiednio sprecyzowany zakres kompetencji

kontrolno-nadzorczych,

• zrozumiale określony i sprawnie funkcjonujący system

przepływu informacji,

• oddzielenie funkcji zarządzających od funkcji

politycznych,

• stabilność przyjętego systemu organizacyjnego i

ekonomiczno-finansowego.

20

Wdrożenie lokalnego programu ekorozwoju
(lokalnej Agendy 21)

• Ważnym wydarzeniem, ukierunkowującym

działania związane z ochroną środowiska w gminie,

było podpisanie przez Polskę dokumentów

„Szczytu Ziemi" z Rio de Janeiro.

• Jeden z dokumentów zobowiązał każdą polską

gminę do opracowania i wdrożenia lokalnego

programu ekorozwoju (lokalnej Agendy 21).

Opracowany program ekorozwoju stałby się

podstawą zarządzania środowiskowego w gminie.

• Programowanie ekorozwoju w gminie pozwala na

uporządkowanie działań związanych z ochroną

środowiska. Przedstawia ono wizję stanu

docelowego oraz określa sposoby dojścia do tego

stanu.

• Programowanie różni się od planowania, które jest

rozpisaniem celów na zadania i opracowaniem

harmonogramów ich realizacji. Programowanie jest

podstawowym środkiem osiągania celów

długookresowych.

21

Skuteczne programowanie

ekorozwoju na szczeblu

lokalnym

Uważa się, że skuteczne programowanie

ekorozwoju na szczeblu lokalnym wymaga

tworzenia w gminie:

• międzysektorowego lobby na rzecz

ekorozwoju, tworzącego podstawy

partnerstwa dla środowiska samorządu

gminnego, biznesu, organizacji

pozarządowych i lokalnych liderów,

• systemu informacji o stanie ekorozwoju

(w tym o stanie zasobów naturalnych),

• programu ekorozwoju,
• systemu zarządzania realizacją programu.

22

Uspołecznienie procesu programowaniu

ekorozwoju

• Bardzo ważnym elementem w programowaniu

ekorozwoju jest uspołecznienie procesu.

• Udział zainteresowanych grup społecznych w

tworzeniu i realizacji programu ekorozwoju

zwiększa akceptację stawianych celów, a przez to

skuteczność ich osiągania.

• Podstawowa forma uspołeczniania procesu

programowania to tworzenie porozumień

partnerskich, poprzez zrzeszenie w lokalnym forum

środowiskowym przedstawicieli takich sektorów,

jak: organizacje pozarządowe, biznes, środowiska

twórcze, sektor związkowy czy sektor

samorządowy.

• Najważniejszy cel istnienia forum to możliwość

wymiany informacji. Funkcjonowanie forum

powinno być uzupełnione innymi formami

pozyskiwania opinii, jak ankietowanie

mieszkańców czy konsultacje społeczne.

23

Inwentaryzacja zasobów przyrodniczych

i raport o stanie ekorozwoju

Programowanie powinno być oparte na dokładnej

informacji, dotyczącej stanu zasobów naturalnych,

kulturowych, ludzkich, a także na informacji o

poziomie wdrożenia koncepcji ekorozwoju w gminie.

Inwentaryzacja zasobów przyrodniczych powinna

dostarczyć:

• informacji o stanie przyrody gminy,
• wskazać na przyrodniczo cenne obszary i obiekty
• oraz ukazać zachodzące w przyrodzie procesy zmian.
Raport o stanie ekorozwoju powinien opisywać stan

obecny oraz działania gminy w takich obszarach, jak:

• środowisko przyrodnicze i kulturowe,
• infrastruktura techniczna,
• gospodarka,
• społeczeństwo,
• zarządzanie.

24

Program ekorozwoju

• Program ekorozwoju powinien ukazywać, jak w praktyce

integrować ład ekonomiczny, ekologiczny, społeczny,

przestrzenny i instytucjonalno-polityczny.

• W związku z tym program ten stanowi połączenie

celów polityki ekologicznej, gospodarczej,

społecznej i przestrzennej.

• Przy opracowywaniu programu ekorozwoju należy więc

brać pod uwagę takie dokumenty opracowywane na

szczeblu lokalnym, jak: studium uwarunkowań i

kierunków zagospodarowania przestrzennego,

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy

strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy.

• Dwa pierwsze dokumenty stanowią opracowania

obligatoryjne, których wykonanie narzucone jest

gminom na mocy ustawy o zagospodarowaniu

przestrzennym. Trzeci z wymienionych dokumentów

ma charakter fakultatywny.

25

Program ekorozwoju

Poza tym program ekorozwoju powinien nawiązywać

do takich dokumentów o znaczeniu ogólnokrajowym

lub regionalnym, jak:

• Polityka Ekologiczna Państwa,
• Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski,

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju,

• strategia rozwoju województwa
• czy program rozwoju zrównoważonego

województwa

• i program ochrony środowiska województwa.
Dlatego też program traktuje się jako plan

koordynujący procesy powstawania różnych

dokumentów strategicznych (planów, strategii,

polityki) w celu zintegrowania ich treści oraz nadania

im spójności i komplementarności.

26

System zarządzania realizacją ekorozwoju w

gminie

•System zarządzania realizacją

ekorozwoju w gminie stanowi bardzo
ważny element programowania
ekorozwoju.

•Brak tego systemu może

spowodować, że program ekorozwoju
stanie się jedynie dokumentem,
którego cele, zamierzenia i zasady nie
są w praktyce realizowane.

.

27

System zarządzania realizacją ekorozwoju w

gminie

System zarządzania realizacją ekorozwoju obejmuje:
• tworzenie i doskonalenie instrumentów realizacji

programu:

• prawno-administracyjnych,
• ekonomicznych,
• rynkowych,
• finansowych,
• z zakresu organizacji, zarządzania i marketingu,
• informacyjno-edukacyjnych,
• monitorowanie, czyli obserwację realizacji celów i

zadań programu oraz zmian w warunkach realizacji,

• aktualizację programu.

28

Programowanie ekorozwoju w gminie

• Podsumowując zagadnienia

dotyczące programowania w gminie
ekorozwoju, należy dokonać
porządkującego przeglądu
dokumentów dotyczących
ekorozwoju, sporządzanych na
szczeblu gminnym. Przegląd taki
przedstawiony został w tabeli IV.6.

• Podstawowym kryterium podziału

tych dokumentów może być
obowiązek ich sporządzania.

29

Programowanie ekorozwoju w gminie

Dokumenty obligatoryjne to:
• studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego,

• miejscowy plan zagospodarowania

przestrzennego oraz program ekorozwoju.

Dodatkowymi dokumentami,

przygotowywanymi fakultatywnie, są:

• raport z powszechnej inwentaryzacji

przyrodniczej,

• strategia rozwoju społeczno-

gospodarczego gminy

• i polityka ekologiczna gminy.

30

Zarządzanie środowiskowe w gminie

• Programowanie ekorozwoju może stanowić

wstępny etap wdrożenia systemu
zarządzania środowiskowego w gminie.

• Zarządzanie środowiskowe w gminie to

zintegrowanie działań zarządczych
dotyczących ochrony środowiska z
ogólnym systemem zarządzania gminą.

• Analizą skutków ekologicznych objęte

zostają projekty wszystkich uchwał rady i
zarządu gminy, a każdemu z pracowników
urzędu gminy przypisane zostają obowiązki
z zakresu ochrony środowiska.

31

Zarządzanie środowiskowe w

gminie

• System zarządzania środowiskowego w

gminie może mieć charakter

niesformalizowany lub może zostać

wdrożony na podstawie istniejących

norm: ISO 14001 lub EMAS.

• Wdrożenie systemu według

międzynarodowej normy oznacza

możliwość certyfikowania systemu, a co

za tym idzie - uzyskania określonych

korzyści (promocja gminy, wzrost

atrakcyjności lokalizacyjnej, redukcja

kosztów itp.).

32

Tabela IV.6

Podział dokumentów dotyczących ekorozwój u sporządzanych

na

szczeblu gminnym

Nazwa dokumentu

Podstawa prawna

Warunki wykonania

Raport z powszechnej

inwentaryzacji
przyrodniczej

Nie ma

Gminy opracowują
dobrowolnie

Studium uwarunkowań i

kierunków

zagospodarowania
przestrzennego

Ustawa o

zagospodarowaniu

przestrzennym z 7 lipca

1994 r.

Gminy mają

obowiązek
sporządzania studium

Miejscowy plan

zagospodarowania

przestrzennego

Ustawa o

zagospodarowaniu

przestrzennym z 7 lipca

1994 r.

Gminy mają

obowiązek
sporządzania planu

Strategia rozwoju

społeczno-gospodarczego
gminy

Nie ma

Gminy opracowują
dobrowolnie

Program ekorozwoju

• Ustawa o ochronie i

kształtowaniu środowiska z

31 stycznia 1980 r. ze

zmianami (nowelizacja z 27

sierpnia 1997 r.)

• Polityka Ekologiczna

Państwa

• Dokumenty końcowe

Konferencji w Rio de

Janeiro z 1992 r., podpisane
przez rząd Polski

Globalny Program

Działań AGENDA 21

zobowiązuje gminy we

wszystkich krajach

uczestniczących w

konferencji w Rio de

Janeiro do opraco wania

własnych programów
ekorozwoju

Polityka ekologiczna
gminy

Nie ma

Dokumenty gminy

opracowują
dobrowolnie

Źródło: J. Oleńska, Program ekorozwoju gmin, s.
197.

33

Wdrożenie systemu zarządzania

środowiskowego w gminie według normy

EMAS

Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego w

gminie według normy EMAS składa się z

następujących etapów :

• Podjęcie uchwały rady gminy o przystąpieniu

do wdrażania zarządzania środowiskowego gminą.

• Przeprowadzenie wstępnego przeglądu

ekologicznego gminy.

• Opracowanie polityki ekologicznej gminy.

• Opracowanie programu zarządzania

środowiskowego.

• Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego.

• Przeprowadzenie przeglądu ekologicznego dla

potrzeb certyfikacji.

• Opracowanie deklaracji środowiskowej.

• Zatwierdzenie i uprawomocnienie systemu.

34

Polityka środowiskowa gminy

Podstawowym dokumentem w systemie

zarządzania jest polityka
środowiskowa gminy. Stanowi ona
pisemną deklaracje celów i zamiarów
w odniesieniu do użytkowania,
ochrony i kształtowania środowiska.

Polityka powinna być spójna z

programem ekorozwoju i strategią
rozwoju społeczno-gospodarczego
gminy.

35

Polityka środowiskowa gminy

W szczególności polityka powinna:

• określać cele bezpośredniej i pośredniej

ochrony środowiska w kontekście wszystkich

oddziaływań powodowanych przez gminę oraz

zasady podejmowania działań zapobiegawczych,

• deklarować spełnienie obowiązujących

wymogów prawnych w zakresie użytkowania,

ochrony i kształtowania środowiska,

• deklarować wdrażanie ciągłych usprawnień w

systemie zarządzania gminą, skierowanych na

redukcję negatywnego oddziaływania na

środowisko,

• sprzyjać wdrażaniu najlepszych osiągalnych

technologii,

• wskazywać priorytety i narzędzia zarządzania,
a także:

• być zrozumiała dla całej lokalnej społeczności,

• być zatwierdzona przez radę gminy.

36

Cele i zamiary polityki ekologicznej

gminy

Cele i zamiary polityki ekologicznej

powinny wyrażać zaangażowanie gminy na

rzecz:

• zmniejszenia zużycia energii, wody i surowców,

• usprawnienia gospodarki odpadami,

• usprawnienia systemu komunikacji i transportu,

• ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, wody i

gleby oraz emisji hałasu,

• ekologizacji budownictwa,

• usprawnienia systemu ochrony zdrowia,

bezpieczeństwa i poprawy jakości produktów

spożywczych,

• zapewnienia należytej ochrony przyrody,

• organizacji gminnych systemów informacji i

edukacji ekologicznej,

• prowadzenia racjonalnej gospodarki przestrzennej.

37

Wybór optymalnego kierunku ekorozwoju

gminy

Poprawne ułożenie relacji ze środowiskiem

wymaga opracowania wielu dokumentów,

wdrożenia i realizacji ich założeń.

Dla ułatwienia wyboru optymalnego kierunku

ekorozwoju gminy w zależności od jej specyfiki

zaproponowano specjalny algorytm. Wymaga on

udzielenia odpowiedzi na następujące pytania:

• Czy gmina posiada opracowane dokumenty

obligatoryjne?

• Czy gmina posiada opracowane dokumenty

dodatkowe?

• Jaki jest typ gminy (przemysłowa, rolnicza,

turystyczna, rolniczo-turystyczna)?

• Czy gmina będzie w przyszłości wdrażać

system zarządzania środowiskowego?

Udzielnie odpowiedzi na te pytania pozwala obrać

najlepszą drogę w kierunku realizacji zasad i

celów przyjętych w Rio de Janeiro, zgodnie z

przesłaniem „myśl globalnie - działaj lokalnie".

38

Ekorozwój w gminie

Przesłanie „myśl globalnie - działaj lokalnie"

to jedna z najbardziej praktycznych
przesłanek koncepcji ekorozwoju.

Ukazuje ono ogromną rolę, jaką w ochronie

środowiska naturalnego mogą odgrywać
społeczności lokalne.

Odpowiednio zaprogramowane działania na

poziomie gminy mogą w konsekwencji
mieć ogromne znaczenie dla realizacji
teoretycznych rozwiązań koncepcji
zrównoważonego rozwoju.

39

System ekozarządzania i audytu (kontroli)-

EMAS (Eco Management and Audit Scheme)

EMAS (Eco Management and Audit
Scheme) to system ekozarządzania i
audytu (kontroli) czyli najprościej zbiór
zasad, według których powinna działać
organizacja (przedsiębiorstwo, urząd itp.),
jeśli chce chronić środowisko.

Co ważne, zasady te są jednakowe dla

wszystkich krajów Unii Europejskiej, a
więc w przyszłości umożliwią
porównywanie organizacji z różnych
krajów.

40

System ekozarządzania i audytu (kontroli)-

EMAS

• Akronim EMAS pochodzi od angielskiej

nazwy Eco-Management and Audit
Scheme (Schemat/System Eko-
Zarządzania i Audytowania).

• Został on wprowadzony Rozporządzeniem

Rady UE nr 1836/93 z 29 czerwca 1993,
znowelizowanym następnie
Rozporządzeniem 761/2001 z dnia
19 marca 2001 roku, umożliwiającym
organizacjom i instytucjom dobrowolne
uczestnictwo w programie zarządzania
środowiskowego i audytów Wspólnoty.

41

System ekozarządzania i audytu (kontroli)-

EMAS (Eco Management and Audit Scheme)

System EMAS w krajach UE istnieje od kilku
lat (jest jednym z przepisów unijnych:

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i
Rady 761/2001).

W Polsce EMAS wprowadzono w dniu

przystąpienia do Unii.
Uczestnictwo w EMAS jest dobrowolne,
organizacje przestrzegają jego zasad
dlatego, że przynosi im to korzyści np.
lepszy, "ekologiczny" wizerunek, mniejsze
opłaty za zanieczyszczanie środowiska.

42

System ekozarządzania i audytu (kontroli)-
EMAS

• 19 lutego 2004 r. sejm RP przyjął ustawę

o krajowym systemie ekozarządzania
i audytu (EMAS), obowiązującą od 1 maja
2004r.

• Do prowadzenia oficjalnego rejestru

organizacji i instytucji uczestniczących
w EMAS zostali zobligowani wojewodowie.

• Z kolei rejestr i certyfikację weryfikatorów

środowiskowych, uprawnionych
do przeprowadzania audytu ekologicznego
prowadzi Polskie Centrum Akredytacji.

43

System ekozarządzania i audytu (kontroli)- EMAS

• O systemie EMAS mówi się zazwyczaj

w kontekście wprowadzania wysokich

standardów ochrony środowiska przez

firmy. Częściej wspomina się także

o międzynarodowej normie ISO 14000,

która także wprowadza standardy

ochrony środowiska w danej organizacji,

lecz jest mniej wymagająca niż system

EMAS. Zapomina się, że system EMAS

może być także wprowadzany przez

jednostki samorządowe,

a nie tylko przez przedsiębiorstwa

i zakłady przemysłowe.

•

44

System ekozarządzania i audytu (kontroli)- EMAS

•

O rejestrację w systemie EMAS mogą

ubiegać się instytucje użyteczności

publicznej, placówki naukowe

i edukacyjne, urzędy administracji

publicznej.

• Warto przypomnieć, że uzyskanie

certyfikatu EMAS nie jest tylko

formalnym zabiegiem i staraniem się

o ekologiczną laurkę dla gminy, lecz

stanowi wyraz trwałego

i kompleksowego zaangażowania

gminy w ochronę lokalnego środowiska,

a tym samym zdrowia jej mieszkańców

45

Rola jednostek samorządowych

w zarządzaniu środowiskiem

• Rola jednostek samorządowych w zarządzaniu

środowiskiem była podkreślana wielokrotnie,

szczególnie zaś w V i VI, obecnie obowiązującym

Programie Działań UE na rzecz Środowiska oraz

w Polityce Ekologicznej Państwa.

Zgodnie z europejską zasadą subsydiarności,

odpowiedzialność i główny wysiłek poprawy

stanu środowiska naturalnego spoczywa

na możliwie najniższym szczeblu

samorządowym, czyli gminie.

W wypełnianiu tego zadania pomocne mają być

fundusze strukturalne i zestandaryzowane,

dobrowolne programy, takie jak EMAS.

46

Najważniejszy element w systemie
EMAS

• Najważniejszym elementem w systemie

EMAS jest identyfikacja tzw. aspektów

środowiskowych. Istnieją one w niemal

wszystkich dziedzinach gospodarczej

działalności komunalnej, szczególnie

w gospodarce wodnej, gospodarce

odpadami, transporcie, służbie zdrowia,

handlu, weterynarii, gospodarce

przestrzennej.

• Celem EMAS jest podejmowanie

systematycznych działań na rzecz

zmniejszenia negatywnego oddziaływania

tych aspektów na środowisko naturalne

i publikowanie efektów podejmowanych

działań w okresowych raportach.

47

Zarządzanie środowiskowe w Europie
Zachodniej

W Europie Zachodniej samorządy lokalne
i jednostki komunalne coraz częściej

postrzegają zarządzanie środowiskowe jako
sposób na:

• systematyczne zmniejszanie obciążenia

środowiska naturalnego,

• obniżenie kosztów ochrony środowiska

i poprawy jej efektywności,

• poprawę ekologicznego wizerunku gminy

w obliczu nowych uregulowań prawnych,
nowych wymogów banków i ubezpieczycieli
w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego

48

Uzyskanie certyfikatu systemu

zarządzania środowiskowego

• Pionierskie doświadczenia we wdrażaniu

systemu mają samorządy lokalne Wielkiej

Brytanii.

W 1993 r. siedem gmin przystąpiło do

realizacji projektu pilotażowego, który w

kilku przypadkach zakończył się

uzyskaniem certyfikatu.

Obecnie również w wielu innych państwach

jednostki samorządu lokalnego i

regionalnego posiadają certyfikowany

system zarządzania środowiskowego.

49

Pojęcie zarządzanie środowiskowe

gminą

• Pojęcie zarządzanie środowiskowe gminą

oznacza, że zarządzanie ochroną środowiska jest

zintegrowane z ogólnym systemem

administrowania gminą.

• Zintegrowane, tzn. wpisane do wszystkich

czynności zarządczych w gminie, począwszy

od analizy ekologicznych skutków projektów

uchwał rady lub zarządu gminy, poprzez

ustalenie ekologicznych kryteriów przyznawania

zamówień publicznych, aż po przypisanie

obowiązków w zakresie ochrony środowiska

każdemu pracownikowi urzędu gminy (np.

pracownik gospodarczy powinien być

zobowiązany do zakupu takich materiałów

biurowych, opału, itp., które są najmniej

uciążliwe dla środowiska).

•

50

Pojęcie zarządzanie środowiskowe

gminą

•

Zarządzanie środowiskowe

definiuje się jako zasób wiedzy,
umiejętności i technik
zarządzania gminą, które
zapewnia rozwój produkcji i usług
i przyczynia się do poprawy
jakości życia mieszkańców, przy
minimalnym obciążeniu
środowiska naturalnego.

51

System EMAS, zaadoptowany

na potrzeby jednostek samorządowych

System EMAS, zaadoptowany na potrzeby

jednostek samorządowych, różni się od jego

wersji przemysłowej (dla firm) w trzech

zasadniczych elementach:

1.

Podstawową jednostką wdrażającą EMAS dla

przemysłu jest obiekt, a dla samorządów

jednostka operacyjna, którą może stanowić

wydzielony wydział, określona jednostka

usługowa czy rodzaj działalności

prowadzony przez gminę (gospodarka

wodna, energetyczna, odpadami, transport,

usługi socjalne, zużycie materiałów przez

pracowników urzędu gminy).

52

System EMAS, zaadoptowany

na potrzeby jednostek

samorządowych

2. EMAS dla przemysłu pozwala na uzyskanie

rejestracji przez pojedynczy obiekt wewnątrz

przedsiębiorstwa. Na poziomie całego

przedsiębiorstwa wymagane jest natomiast

realizowanie polityki ekologicznej.

EMAS dla samorządów lokalnych pozwala

na uzyskanie rejestracji przez pojedynczą

jednostkę operacyjną, ale nakłada więcej

obowiązków na poziomie samorządu jako całości.

Gmina powinna realizować nie tylko politykę

ekologiczną (Program ochrony środowiska, Plan

gospodarki odpadami) lecz także wdrożyć system

współpracy i koordynacji między jej wszystkimi

jednostkami operacyjnymi.

Rejestracja poszczególnych jednostek operacyjnych

w systemie EMAS jest okresowa, a do uzyskania

certyfikatu powinna dążyć cała gmina. Musi też

ona określić termin ostatecznej rejestracji.

53

System EMAS, zaadoptowany

na potrzeby jednostek samorządowych

3. EMAS dla przemysłu dotyczy

kontroli i minimalizacji oddziaływań
na środowisko powodowanych
działalnością zakładu
produkcyjnego. Samorząd gminy
oddziałuje na środowisko w sposób
pośredni, poprzez podległe gminie
jednostki komunalne
i organizacyjne.

54

Uzyskanie certyfikatu EMAS

• Uzyskanie certyfikatu EMAS potwierdzającego

wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego

jest obecnie najlepszą formą promocji gminy

w zakresie ochrony środowiska,lecz nie tylko.

• Oznacza to, że przedsiębiorstwa wdrażające

systemy zarządzania środowiskowego, chętnie

podejmą współpracę z taką gminą, z uwagi

na kompatybilność systemów zarządzania.

• Firmy posiadające EMAS dobrowolnie

zobowiązują się do zakładania swoich filii,

przedstawicielstw czy stacji obsługi na terenie

gmin zarejestrowanych w tym systemie.

• Powoduje to powstawanie nowych, tzw.

"zielonych" miejsc pracy i zrównoważony rozwój

społeczno-gospodarczy regionu.

55

Proces wdrażania systemu EMAS składa się

z następujących działań:

• podjęcie uchwały rady gminy o przystąpieniu

do wdrażania systemu zarządzania środowiskowego

gminą,

• przeprowadzenie wstępnego przeglądu ekologicznego

gminy przez jednostkę ekspercką lub metodą partnerską,

• opracowanie polityki ekologicznej gminy, skorelowanej

z Programem ochrony środowiska,

• opracowanie programu zarządzania środowiskowego,

• wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego

zgodnego z wytycznymi rozporządzenia EMAS,

• przeprowadzenie audytu ekologicznego dla potrzeb

certyfikacji przed akredytowaną jednostkę weryfikacyjną

• opracowanie deklaracji środowiskowej,

• ustanowienie komunikacji z opinią publiczną odnośnie

wdrażanego systemu zarządzania środowiskowego, wraz

z publikacją okresowych raportów środowiskowych,

• zatwierdzenie i uprawomocnienie systemu potwierdzone

uzyskaniem certyfikatu EMAS.

56

Proces wdrażania systemu EMAS

• W przeprowadzeniu powyższych działań

pomocne mogą być informacje

i doświadczenia zebrane w trakcie

przygotowywania programów ochrony

środowiska i planów gospodarki odpadami.

• Dokonanie wstępnego przeglądu

ekologicznego gminy jest najważniejszym

elementem determinującym wdrożenie

w niej systemu zarządzania środowiskowego.

Informacje zdobyte w trakcie jego

przeprowadzania stanowią materiał

wyjściowy do formułowania polityki

ekologicznej, opracowania programu

zarządzania środowiskowego i wdrożenia

całego systemu

57

Cele przeglądu ekologicznego

gminy

• Poza potwierdzeniem spełniania wszystkich

wymogów prawnych w zakresie ochrony
środowiska, co jest warunkiem przystąpienia
do systemu EMAS, celem przeglądu ekologicznego
gminy jest:

• ustalenie źródeł, miejsc i zakresu oddziaływań

i zagrożeń dla środowiska (aspektów
środowiskowych) oraz kolejności ich możliwego
minimalizowania i likwidacji,

• opis funkcjonującego systemu zarządzania

ochroną środowiska, wraz z identyfikacją jego
wszystkich wad i zalet, ze szczególnym
uwzględnieniem procedur wydawania pozwoleń
na prowadzenie działalności gospodarczej,
lokalizację inwestycji, sprzedaż gruntów, itp.,

58

Cele przeglądu ekologicznego
gminy

c.d

.

• ustalenie wszystkich bezpośrednich efektów

środowiskowych powodowanych przez

funkcjonowanie administracji gminy (odpady,

zużycie papieru, opału),

• wskazanie zakresu niezbędnych działań

proekologicznych i określenie czasu dostosowania

się do obowiązujących norm prawnych,

• sporządzenie informacji o zaistniałych

przypadkach awarii i sposobach zapobiegania ich

negatywnym skutkom dla środowiska,

• identyfikacja barier natury organizacyjnej,

społecznej kompetencyjnej, technicznej,

finansowej, stojących na drodze do wprowadzenia

systemu zarządzania środowiskiem, zgodnym

z wymogami EMAS.

59

Cele przeglądu ekologicznego

gminy

• Polityka ekologiczna gminy jest pisemną

deklaracją celów i zamiarów

w odniesieniu do użytkowania, ochrony

i kształtowania środowiska.

• Powinna ona wynikać z przyjętej wizji

i strategii rozwoju gminy i wskazywać

sposoby rozwiązywania bieżących

problemów ekologicznych

i społecznych.

• Powinna być ona zrozumiała i dostępna

dla lokalnej społeczności i oficjalnie

zatwierdzona przez radę gminy.

60

Polityka ekologiczna gminy

Cele i zamiary polityki ekologicznej powinny

wyrażać zaangażowanie gminy na rzecz:

• zmniejszenia zużycia energii,

i wprowadzania jej odnawialnych źródeł

• zmniejszanie zużycia i zanieczyszczenia

wody,

• zmniejszenie zużycia surowców

i materiałów (recykling)

• usprawnienia i proekologicznej modernizacji

infrastruktury i logistyki gospodarki
odpadami (selektywna zbiórka odpadów),

61

Polityka ekologiczna gminy

Cele i zamiary polityki ekologicznej powinny

wyrażać zaangażowanie gminy na rzecz

(c.d.):

• systematycznego ograniczania

zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego

(szczególnie niską emisją),

• usprawnienia systemu komunikacji

i transportu (np. rozwój transportu

zbiorowego, rowerowego),

• zapewnienia należytej ochrony przyrody,
• organizacji lokalnych systemów i centrów

edukacji ekologicznej,

• prowadzenia zrównoważonej ekologicznie

i społecznie gospodarki przestrzennej

62

Polityka ekologiczna gminy

• W przypadku, gdy tylko jedna

jednostka organizacyjna ubiega się
o rejestrację w systemie EMAS, jej
polityka ekologiczna musi być
kompatybilna z polityką gminy jako
całości

63

Program zarządzania

środowiskowego powinien

korespondować

• Program zarządzania środowiskowego powinien

korespondować z opracowanymi już w gminie
strategią rozwoju, planem przestrzennego
zagospodarowania, programem ochrony
środowiska, planem gospodarki odpadami.

• Jego celem jest konkretyzacja zawartych tam

celów ekologicznych i ich przełożenie na codzienną
praktykę administrowania w formule zarządzania
środowiskowego.

• W odniesieniu do konkretnych zadań i działań

proekologicznych, program powinien określać
jednoznaczne wskaźniki, za pomocą których będzie
mierzona ekologiczna efektywność ich realizacji.

64

Program zarządzania środowiskowego

w gminie powinien określać:

1. Sposób integracji ochrony

środowiska z ogólnym systemem

administrowania w gminie. Ochrona

środowiska, a tym bardziej zarządzanie

środowiskowe nie może być traktowane

oddzielnie (sektorowo), lecz musi być

integralnie powiązane z całością

procesów i procedur administracyjnych

w gminie.

• Zarządzanie środowiskowe nie jest

jednym z rodzajów zarządzania, lecz

określa jego proekologiczny charakter

w danej jednostce organizacyjnej.

65

Program zarządzania środowiskowego

w gminie

2. Zakresy imiennej odpowiedzialności

za rozwiązywanie problemów

środowiskowych w gminie. Dotyczy

to wszystkich pracowników urzędu gminy.

W praktyce gmin w Europie Zachodniej osobistą

odpowiedzialność za realizację polityki

ekologicznej powierza się wójtowi (burmistrzowi),

a poszczególnym pracownikom - wybrane aspekty

programu, np. odpowiedzialność za system

lokalnej informacji środowiskowej i komunikacji

z otoczeniem zewnętrznym; edukację ekologiczną

społeczności lokalnej; analizę nakładów, kosztów

i źródeł finansowania ochrony środowiska,

odpowiedzialność za sprowadzanie do urzędu

gminy wyłącznie produktów i urządzeń

spełniających normy ekologiczne, pochodzące

od firm posiadających EMAS lub ISO 14001.

66

Program zarządzania środowiskowego

w gminie

3. System wskaźników środowiskowych

w gminie, natury fizycznej, ekonomicznej,

społecznej, sposób ich mierzenia, monitorowania

i przechowywania (np. stosunek procentowy

odpadów przypadający na jednego mieszkańca

do poziomu odpadów poddanych odzyskowi).

Zestaw zbieranych danych powinien być

reprezentatywny i umożliwiać obiektywną ocenę

zachodzących zjawisk gospodarczych w czasie,

a zwłaszcza efektów i skutków decyzji

podejmowanych przez samorząd gminny.

Wskaźniki i parametry powinny mieć praktyczny

charakter a ich pozyskanie nie powinno być zbyt

kosztowne.

Dane te powinny być prezentowane w rocznych

raportach i okresowo w mediach lokalnych.

67

Program zarządzania środowiskowego

w gminie

4.

System przeciwdziałania

sytuacjom zagrożenia
bezpieczeństwa
ekologicznego (awariom) wraz
z określeniem jednostek i osób
odpowiedzialnych
za zapobieganie i ewentualną
likwidację skutków ekologicznych.

68

Program zarządzania środowiskowego

w gminie

5. System edukacji ekologicznej,

formalnej i nieformalnej, sprzyjający

rozwojowi świadomości ekologicznej

wszystkich członków samorządu gminnego,

w szczególności pracowników urzędu gminy,

kierownictwa jednostek komunalnych

i wszystkich mieszkańców gminy.

• Dużą pomocą może być tutaj nawiązanie

współpracy z lokalnymi organizacjami

pozarządowymi o profilu społeczno-

ekologicznym, których celem statutowym

jest edukacja ekologiczna. Zlecanie

im zadań z tego zakresu umożliwia ustawa

o działalności pożytku publicznego i o

wolontariacie

69

Program zarządzania środowiskowego

w gminie

6.System finansowania zadań

programowych.

Należy wskazać, jakie zadania będą finansowane

ze środków budżetowych, komunalnych
i prywatnych a jakie zostaną zrealizowane
przy zaangażowaniu społecznych nakładów
pracy. Pomocnym instrumentem może być
tutaj partnerstwo publiczno-prywatne (PPP).
W umowie PPP gmina może zawrzeć warunek
spełniania wysokich wymogów ochrony
środowiska przez stronę prywatną w sferze
usług komunalnych lub w przedsięwzięciu
inwestycyjnym.

70

Program zarządzania środowiskowego

w gminie

7. Procedurę kontroli przebiegu

realizacji programu i weryfikacji jego
postanowień. Ma ona określić, czy
system zarządzania środowiskowego
przynosi oczekiwane efekty oraz
co należy ewentualnie zmienić, aby
usprawnić jego funkcjonowanie.

Wnioski z kontroli powinny zawierać ocenę

ekonomicznej efektywności, ekologicznej
skuteczności i akceptowalności społecznej
wdrażanych przedsięwzięć

71

System ekozarządzania i audytu

(kontroli)

- EMAS (Eco Management and Audit

Scheme)

•

Dowodem na to, że organizacja stosuje się

do zasad EMAS, jest rejestracja w
prowadzonym przez rząd rejestrze uczestników
EMAS.

• Aby móc się zarejestrować, organizacja

powinna przeprowadzić wstępny przegląd
środowiskowy i ocenę oddziaływania na
środowisko, wprowadzić system zarządzania
środowiskowego, regularnie przeprowadzać
audyty (kontrole) środowiskowe, przygotować
deklarację programu środowiskowego (plan
działań na przyszłość).

•

72

System ekozarządzania i audytu (kontroli)

- EMAS (Eco Management and Audit Scheme)

•

W działaniach tych wspiera ją firma

weryfikująca, która posiada akredytację,
tzw. weryfikator środowiskowy, i to ona
potwierdza, że organizacja jest dobrze
przygotowana do wprowadzenia EMAS.

• Po zarejestrowaniu organizacja

publikuje swoją deklarację
środowiskową (ważnym elementem
EMAS jest informowanie
społeczeństwa).

73

System ekozarządzania i audytu (kontroli)-

EMAS (Eco Management and Audit Scheme)

Poprzednikiem EMAS jest norma ISO 14001, zbiór
przepisów dotyczących zarządzania środowiskowego.

ISO 14001 wymaga od organizacji mniej niż EMAS,

nieobowiązkowa jest m.in. ocena oddziaływania na

środowisko, oświadczenie dla opinii publicznej.

Przepisy ISO 14001 dotyczą tylko organizacji, EMAS

- również jej otoczenia (dlatego odnoszą się do

konkretnego miejsca, lokalizacji i np. w dużej firmie

każdy oddział musi mieć swoje EMAS). A przede

wszystkim ISO 14001 to norma międzynarodowa,

obejmująca wszystkie kraje świata, podczas gdy

EMAS obejmuje tylko kraje europejskie.

Najwygodniej jest, jeśli przedsiębiorstwo najpierw

wprowadza ISO 14001, a potem na jego podstawie

EMAS.

Ustawa o EMAS: Dz. U. Nr 70, poz. 631, [

http://

www.abc.com.pl/serwis/du/2004/0631.htm

]

74

75

Celem przeglądu

ekologicznego

• Dokonanie pełnego przeglądu ekologicznego jest

przedostatnim etapem wdrażania systemu zarządzania

środowiskowego w gminie i stanowi podstawę

wystąpienia o wydanie certyfikatu EMAS.

Celem przeglądu jest:
• kontrola realizacji celów polityki ekologicznej i zadań

programu środowiskowego,

• sprawdzenie spełniania wszystkich wymogów

prawnych ochrony środowiska,

• ocena założeń programu środowiskowego w kontekście

najważniejszych oddziaływań na środowisko,

• ocena efektywności realizacji polityki ekologicznej

gminy.

• Zgodnie z wymogami EMAS, pełny przegląd

ekologiczny powinien być wykonany przynajmniej raz

na trzy lata. Decyzja o jego częstotliwości powinna być

podjęta przez radę gminy.

76

Deklaracja środowiskowa

• Kolejnym elementem wdrażania systemu

EMAS w gminie jest sporządzenie
deklaracji środowiskowej.

• Stanowi ona dokument analogiczny

do raportu o stanie środowiska, jaki
przygotowuje wiele gmin.

• Jego celem jest dostarczenie opinii

publicznej informacji dotyczącej stanu
środowiska gminy, zakresu i sposobu jego
użytkowania, ochrony oraz kształtowania.

• Dokument ten jest formalnie oceniany

przez zewnętrznych weryfikatorów

77

Co powinna zawierać

deklaracja?

Deklaracja powinna zawierać:

• opis działalności poszczególnych jednostek

operacyjnych (komunalnych),

• ocenę oddziaływania na środowisko przez

te jednostki,

• zestawienie w formie wykresów i tabel

danych dotyczących efektów

środowiskowych bezpośrednich i pośrednich,

• opis polityki ekologicznej i programu

środowiskowego,

• termin opublikowania następnego

oświadczenia,

• harmonogram uzyskiwania rejestracji

w systemie przez jednostki organizacyjne

gminy,

• dane dotyczące weryfikatora.

78

Ocena wdrożenia

systemu

Ocena wdrożenia systemu jest

także dokonywana przez

niezależnego weryfikatora.

Proces oceny dokonywany jest

na podstawie pisemnej umowy

między nim a lokalnym

samorządem, w której

zdefiniowany jest zakres prac

i warunki współpracy.

79

Na czym polega praca

weryfikatora?

Praca weryfikatora polega na:

• przejrzeniu dokumentacji, przeprowadzeniu

wywiadu z pracownikami w czasie wizyty lokalnej

i przygotowaniu raportu zawierającego

rekomendacje dotyczące wszystkich

zidentyfikowanych problemów. Jeśli ocena okaże

się pozytywna i weryfikator zaakceptuje deklarację

środowiskową, jednostka samorządowa może

zgłosić się do rejestracji w systemie EMAS

w urzędzie wojewódzkim.

• Szczegółowe informacje nt. systemu EMAS,

szczególnie dotyczących jednostek gospodarczych,

można znaleźć w wydanym przez Narodową

Fundację Ochrony Środowiska Poradniku

przygotowującym do rejestracji w systemie EMAS.

• Przygotowywane jest także opracowanie

dotyczące wdrażania EMAS w jednostkach

samorządu terytorialnego