Anna Stangret -Smoczyńska
PRAWO HIPOTECZNE
czwartki godz. 15.00-16.30. s. 301 C
Plan zajęć i zadań:
Prawo hipoteczne – wiadomości ogólne, źródła prawa a rodzaje hipotek.
Znaczenie nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece dokonanej ustawą z 26 czerwca 2011 r.
Prawo hipoteczne – wiadomości ogólne, źródła prawa a rodzaje hipotek.
Hipoteka umowna, hipoteka ustawowa, hipoteka przymusowa, hipoteka powstała na podstawie jednostronnej czynności prawnej, hipoteka bankowa, hipoteka łączna. Pojęcie hipotek zwykłych i hipotek kaucyjnych.
Zadania:
Analiza postanowienia SN z 18.01.2008 r. VCSK 298/07 OSN-ZD 2008 nr d, poz. 105.
Analiza przepisu międzyczasowego - art. 10 uzkw i uchylonego art. 108 ukw w kontekście pytań problemowych:
Czy obecnie dopuszczalne jest w drodze czynności prawnej przekształcenie hipoteki zwykłej w hipotekę kaucyjną w celu uzyskania statusu hipoteki w kształcie po nowelizacji?
Czy możliwe jest przekształcenie hipoteki kaucyjnej w hipotekę w konstrukcji po nowelizacji w drodze czynności prawnej?
Literatura: J. Pisuliński (w:) Hipoteka po nowelizacji. Komentarz. Warszawa 2011 r., s. 15-56.
Fakultatywnie: J. Pisuliński, O planowanej nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece i wprowadzeniu długu gruntowego, KPP Rok XIV, 2005, z. 3, s. 837-859.
Pojęcie hipoteki: definicja, przedmiot, źródło, treść, cechy.
Treść hipoteki
Hipoteka jako ograniczone prawo rzeczowe
Hipoteka jako forma zabezpieczenia wierzytelności
Hipoteka jako prawo zastawnicze
Zasada akcesoryjności hipoteki
Zasada szczegółowości hipoteki
Zasada niepodzielności hipoteki
Uprawnienie do zaspokojenia z nieruchomości
Pierwszeństwo w zaspokojeniu z nieruchomości – wiadomości wstępne
Skuteczność hipoteki
Zadania:
Analiza zagadnienia i pytania problemowe:
Czy umowa ustanawiająca hipotekę jest czynnością przysparzajacą?
Czy dopuszczalna jest umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości na wypadek niewykonania zobowiązania zabezpieczonego hipoteką?
Literatura: B. Swaczyna (w:) Hipoteka po nowelizacji. Komentarz (red. J. Pisuliński, Warszawa 2011, s. 59-67.
Fakultatywnie: I. Heropolitańska (w:) Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz, Warszawa 2013, s. 121-126, A. Szpunar, Akcesoryjmość hipoteki, PiP 1993, Nr 8.
Przedmiot hipoteki
Zasady dotyczące określenia przedmiotu hipoteki w umowie ustanawiającej hipotekę
Nieruchomości gruntowe
Nieruchomości budynkowe
Nieruchomości lokalowe
Ułamkowa część nieruchomości
Użytkowanie wieczyste
Udział w użytkowaniu wieczystym
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
Zakres obciążenia hipoteką
Części składowe i przynależności nieruchomości.
Kolizja zastawu i hipoteki
Zadania:
Analiza zagadnienia i pytanie problemowe:
W jakich sytuacjach hipoteka obciąża rzeczy ruchome?
Literatura:
B. Swaczyna (w:) Hipoteka po nowelizacji. Komentarz (red. J. Pisuliński, Warszawa 2011, s. 67-126.
Fakultatywnie: I. Heropolitańska (w:) Ustawa o ksiegach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz, Warszawa 2013, s. 126-144.
Hipoteka umowna – powstanie prawa
Charakter umowy o ustanowienie hipoteki
Forma umowy o ustanowienie hipoteki.
Powstanie hipoteki bankowej
Strony umowy o ustanowienie hipoteki
Pojęcie dłużnika osobistego i dłużnika rzeczowego
Charakter prawny uprawnienia do zaspokojenia się z nieruchomości
Oznaczenie hipoteki i oznaczenie wierzytelności zabezpieczonej – zagadnienia wstępne
Zagadnienie charakteru wpisu do księgi wieczystej
Treść wpisu do księgi wieczystej
Skuteczność wpisu
Zadania:
Sporządzenie umowy o ustanowienie hipoteki (kwestia formy i treści umowy).
Sporządzenie wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej.
Sformułowanie petitum pozwu przeciwko dłużnikowi rzeczowemu (właścicielowi nieruchomości obciążonej hipoteką, który nie jest jednocześnie dłużnikiem osobistym).
Literatura:
B. Swaczyna (w:) Hipoteka po nowelizacji. Komentarz (red. J. Pisuliński, Warszawa 2011, s. 127-178.
Wierzytelności zabezpieczone hipoteką
Pojęcie wierzytelności pieniężnej, wierzytelności przyszłej, wierzytelności głównej i ubocznej.
Wierzytelności wynikające z umów ramowych
Wielość wierzytelności a zabezpieczenie hipoteczne
Zakres zabezpieczenia – odsetki i koszty postępowania
Oznaczenie sumy i waluty hipoteki w relacji do wierzytelności zabezpieczonej
Nadmierność zabezpieczenia hipotecznego.
Podział hipoteki w drodze oświadczenia właściciela nieruchomości
Podział hipoteki a wielość wierzytelności
Zadania:
Sporządzenie umowy o ustanowienie hipoteki dla zabezpieczenia wierzytelności przyszłej.
Sporządzenie pozwu o zmniejszenie sumy hipoteki.
Rozwiązanie kazusu dotyczącego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Literatura:
Ł. Przybyłowski (w:) Hipoteka po nowelizacji, s. 180-198.
Fakultatywnie: M. Tenenbaum – Kulig , Sposób oznaczenia w umowie ustanawiającej hipotekę zabezpieczonej wierzytelności i stosunku prawnego, wynikających z umow wykonawczych wobec umowy ramowej, Wrocławskie Studia Sądowe 2012, Nr 2.
Zmiana treści hipoteki i zmiany dotyczące wierzytelności zabezpieczonej
Pojęcie zmiany treści hipoteki. Zmiana waluty i sumy hipoteki
Zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką a zmiana treści hipoteki – zasady stosowane wobec hipotek dawnych (zwykłych i kaucyjnych) oraz wobec hipotek powstałych po nowelizacji
Dodanie wierzytelności w ramach istniejącej hipoteki
Zastąpienie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie – podmiot uprawniony, tryb, treść umowy, forma umowy, charakter wpisu
Zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej bez zmiany ich tożsamości
Zmiana waluty, zmiana wysokości i charakteru wierzytelności
Zmiany oprocentowania wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie a wpis w księdze wieczystej
Zgoda właściciela nieruchomości będącego dłużnikiem rzeczowym na zmiany zwiększające zakres zaspokojenia z nieruchomości
Zadania:
Sporządzenie umowy i wniosku w zakresie zmiany wysokości i waluty hipoteki, dodania lub zastąpienia wierzytelności.
Sporządzenie umowy w zakresie zmiany wysokości, waluty lub charakteru wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.
Rozwiązanie kazusu dotyczącego zmian w przedmiocie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie.
Literatura: B. Swaczyna (w:) Hipoteka po nowelizacji, s. 234-265.
Fakultatywnie: A. Stangret-Smoczyńska, Zastąpienie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie inną wierzytelnością tego samego wierzyciela, Monitor Prawa Bankowego 2011, Nr 7-8, A. Stangret-Smoczyńska, Zmiany dotyczące treści wierzytelności hipotecznej po nowelizacji, Monitor Prawniczy 2011, Nr 8.
Administrator hipoteki
Finansowanie konsorcjalne
Umowa powołująca administratora
Umowa o ustanowienie hipoteki na rzecz administratora
Pierwotne powołanie administratora hipoteki
Następcze powołanie administratora hipoteki
Prawa administratora hipoteki
Bank jako administrator hipoteki
Wygaśnięcie umowy powołującej administratora hipoteki
Alternatywne konstrukcje przy finansowaniu konsorcjalnym
Zadania:
Literatura: M. Kućka, Hipoteka po nowelizacji, s. 199-234
Fakultatywnie:
J. Kornas, Administrator hipoteki. Nowa instytucja w polskim prawie. Przegląd Prawniczu Uniwersytetu Warszawskiego 2010, Nr 1-2.
T. Czech, Konsorcjum kredytowe, Warszawa 2011, s. 38-44.
T. Czech, T. Stawecki, Hipoteka na rzecz banków tworzących konsorcjum kredytowe, PS 2003, Nr 4.
Przeniesienie wierzytelności hipotecznej
Zasada akcesoryjności a przelew wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie
Przelew wierzytelności hipotecznej w całości
Przelew wierzytelności hipotecznej w części
Skutek przelewu dla zabezpieczenia hipotecznego
Przeniesienie hipoteki
Przejęcie długu zabezpieczonego hipoteką
Ujawnienie przelewu w treści księgi wieczystej
Ochrona dłużnika
Subrogacja
Przelew jednej z wielu zabezpieczonych wierzytelności
Przelew wierzytelności z tytułu świadczeń ubocznych
Przeniesienie wierzytelności wynikających z papierów wartościowych
Zadania:
Literatura:
B. Swaczyna, Hipoteka po nowelizacji, s. 338-371.
Fakultatywnie:
G. Bar, Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie po nowelizacji z 26 czerwca 2009 r., Wrocławskie Studia Sądowe 2012, Nr 2.
Zakres obciążenia hipoteką i ochrona hipoteki
Zakres obciążenia hipoteką na nieruchomości
Części składowe nieruchomości
Odłączone części składowe
Przynależności nieruchomości – przynależności zabezpieczone zastawem zwykłym, zastawem rejestrowym i przewłaszczeniem na zabezpieczenie
Byłe przynależności
Prawa i obowiązki właściciela
Ochrona wierzyciela hipotecznego
Roszczenia o czynsz
Odszkodowanie z ubezpieczenia
Sprzedaż części nieruchomości
Zagrożenie bezpieczeństwa hipoteki
Naruszenie bezpieczeństwa hipoteki
Roszczenia odszkodowawcze
Literatura:
M. Kućka, Hipoteka po nowelizacji, s. 371-408
Wygaśnięcie hipoteki
Przyczyny wygaśnięcia hipoteki
Wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej
Wygaśnięcie hipoteki zabezpieczającej kilka wierzytelności
Wykreślenie hipoteki bez podstawy prawnej
Hipoteka dłużnika osobistego
Roszczenie zwrotne dłużnika
Depozyt sądowy
Żądanie zniesienia hipoteki
Wykreślenie hipoteki- obowiązki wierzyciela
Wygaśnięcie hipoteki na użytkowaniu wieczystym
Osoba uprawniona do żądania wykreślenia hipoteki
Podstawa wykreślenia
Zadania:
Sporządzenie wniosku o wykreslenie hipoteki z księgi wieczystej
Literatura:
Ł. Przybyłowski, Hipoteka po nowelizacji, s. 409-439.
Rozporządzanie o.m.h.
Istota i cel instytucji
Zakaz zaciągania zobowiązań do nierozporządzania o.m.h.
Zakaz zaciągania zobowiązań do nierozporządzania o.m.h. a klauzule stosowane w praktyce bankowej
Uprawnienie właściciela do rozporządzania o.m.h. – powstanie i treść uprawnienia
Wygaśnięcie hipoteki a uprawnienie do rozporządzania o.m.h.
Roszczenie o ustanowienie hipoteki na o.m.h.
Roszczenie o przeniesienie hipoteki na o.m.h.
Rozporządzanie opróżnionym miejscem hipotecznym w części
Rozporządzanie opróżnionym miejscem hipotecznym a zastępowanie wierzytelności
Ryzyko banku kredytującego
Zadania:
Literatura: B.Swaczyna, Hipoteka po nowelizacji, s. 339 – 497
Fakultatywnie:
A. Stangret-Smoczyńska, Roszczenie o przeniesienie hipoteki na o.m.h., Monitor Prawniczy 2011
A.Stangret-Smoczyńska, Rozporządzania o.m.h. – uwagi wybrane, Rejent 2012, Nr 2.
12. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z przedmiotu obciążonego hipoteką
Tytuły wykonawcze
Bankowy tytuł egzekucyjny
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności
Dłużnik rzeczowy a dłużnik osobisty
Egzekucja z nieruchomości – uwagi wybrane
Wartość przedmiotu hipoteki w relacji do sumy hipoteki
Pierwszeństwo wierzyciela hipotecznego w zaspokojeniu się z przedmiotu hipoteki
Wielość hipotek a zaspokojenie się z przedmiotu obciążonego
Hipoteka zabezpieczająca kilka wierzytelności
Uprawnienia wierzyciela hipotecznego
Podział sumy uzyskanej z egzekucji
Zadania:
Sporządzenie wniosku o wszczęcie egzekucji z nieruchomości obciążonej hipoteką
Literatura:
M. Kućka (w:) Hipoteka po nowelizacji, s. 290-311
13. Hipoteka przymusowa
Charakter hipoteki przymusowej
Przedmiot hipoteki przymusowej
Tytuły wykonawcze i inne dokumenty stanowiące podstawę wpisu hipoteki przymusowej
Wierzytelności podlegające zabezpieczeniu hipoteką przymusową
Wysokość hipoteki przymusowej
Podmioty hipoteki przymusowej
Postępowanie o wpis hipoteki przymusowej
Wygaśnięcie hipoteki przymusowej
Wykreślenie hipoteki przymusowej
Zadania:
Literatura:
J. Pisuliński (w:) Hipoteka po nowelizacji, s. 507-536
14. Hipoteka w postępowaniu upadłościowym i naprawczym.
Postępowanie upadłościowe i naprawcze – uwagi wprowadzające
Zakaz obciążania masy upadłości hipoteką
Bezskuteczność hipoteki
Wierzytelności w stosunku do upadłego zabezpieczone hipoteką
Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego
Zadania:
Literatura: P. Kuglarz (w:) Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz, s. 748-774, s. 795-806.
15. Hipoteka łączna
Charakter prawny hipoteki łącznej
Hipoteka łączna na różnych przedmiotach
Powstanie hipoteki łącznej – czynność prawna i ex lege
Hipoteka łączna umowna
Podział nieruchomości
Bezobciążeniowe wydzielenie nieruchomości
Zadania:
Literatura:
Ł. Przyborowski (w:) Hipoteka po nowelizacji, s. 311-332.