„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

1 

Autorzy:  
in

Ŝ

. Teresa Piotrowska 

mgr in

Ŝ

. Ewa Zaj

ą

czkowska 

mgr Jan Lewandowski 
 
Recenzenci:  
dr in

Ŝ

.  Anna Kordowicz-Sot 

dr in

Ŝ

. Janusz Figurski 

 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Edyta Kozieł 
mgr Andrzej Brzozowski 
 
Korekta merytoryczna: 
mgr Anna Wojciechowska 
 
Korekta techniczna: 
mgr  Magdalena Mrozkowiak 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

2 

Spis tre

ś

ci  

 

Wprowadzenie 

4 

I. 

Zało

Ŝ

enia programowo-organizacyjne kształcenia  

w zawodzie 

6 

 

1.    Opis pracy w zawodzie 

6 

 

2.   

Zalecenia dotycz

ą

ce organizacji procesu dydaktyczno- 

-wychowawczego 

8 

II. 

Plan nauczania 

15 

III.  Moduły kształcenia w zawodzie 

16 

 

1.    Podstawy techniczne zawodu 

16 

 

 

Stosowanie przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, 

ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

ś

rodowiska 

19 

 

 

Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci materiałów stosowanych  

w przemy

ś

le optycznym i precyzyjnym 

23 

 

 

Posługiwanie si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

 

26 

 

 

Wykonywanie podstawowych pomiarów warsztatowych 

30 

 

 

Wykonywanie podstawowych prac z zakresu r

ę

cznej 

i mechanicznej obróbki materiałów 

33 

 

 

Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprz

ę

cie 

optycznym 

37 

 

2.    Technologia elementów optycznych 

41 

 

 

Zastosowanie optyki geometrycznej i falowej 

44 

 

 

Dobieranie przyrz

ą

dów optycznych 

49 

 

 

Wykonywanie mechanizmów drobnych i precyzyjnych 

52 

 

 

Wykonywanie elementów optycznych 

55 

 

 

Wykonywanie obróbki specjalnej elementów optycznych 

59 

 

3.  Monta

Ŝ

 i justowanie urz

ą

dze

ń

 optycznych 

63 

 

 

Wykonywanie monta

Ŝ

u zespołów mechanicznych 

sprz

ę

tu optycznego 

66 

 

 

Mocowanie elementów optycznych 

70 

 

 

Wykonywanie monta

Ŝ

u i justowanie zespołów sprz

ę

tu 

optycznego 

73 

 

 

Wykonywanie monta

Ŝ

u ko

ń

cowego i justowanie sprz

ę

tu 

optycznego 

76 

 

 

Wykonywanie monta

Ŝ

u i justowanie sprz

ę

tu 

optoelektronicznego 

79 

 

4.  Ocena jako

ś

ci wyrobów optycznych 

82 

 

 

Dokonywanie pomiarów elementów optycznych 

85 

 

 

Dokonywanie pomiarów zespołów optycznych 

88 

 

 

Sprawdzanie sprz

ę

tu optycznego i optoelektronicznego 

91 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

3 

 

 

5.  Technologia napraw sprz

ę

tu optycznego 

94 

 

 

Diagnozowanie uszkodze

ń

 sprz

ę

tu optycznego 

i optoelektronicznego 

96 

 

 

Naprawa sprz

ę

tu optycznego 

99 

 

 

Prowadzenie działalno

ś

ci usługowej 

103 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

4 

Wprowadzenie  

Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie aktywnego 

i 

skutecznie 

działaj

ą

cego 

pracownika 

gospodarki. 

Efektywne 

funkcjonowanie  na  rynku  pracy  wymaga  przygotowania  ogólnego, 
opanowania  podstawowych  umiej

ę

tno

ś

ci  zawodowych  oraz  kształcenia 

ustawicznego. 

Absolwent  współczesnej  szkoły  powinien  charakteryzowa

ć

  si

ę

 

otwarto

ś

ci

ą

, 

wyobra

ź

ni

ą

, 

zdolno

ś

ci

ą

 

do 

ci

ą

głego 

kształcenia  

i  doskonalenia  si

ę

  oraz  umiej

ę

tno

ś

ci

ą

  oceny  własnych  mo

Ŝ

liwo

ś

ci. 

Wprowadzenie  do  systemu  szkolnego  programów  modułowych  ułatwia 
osi

ą

gni

ę

cie tych zamierze

ń

.  

Kształcenie  modułowe,  w  którym  cele  i  materiał  nauczania  s

ą

 

powi

ą

zane z realizacj

ą

 zada

ń

 zawodowych umo

Ŝ

liwia: 

−−−−

 

opanowanie umiej

ę

tno

ś

ci z okre

ś

lonego obszaru zawodowego, 

−−−−

 

korelacj

ę

 i integracj

ę

 tre

ś

ci kształcenia z ró

Ŝ

nych dyscyplin wiedzy, 

−−−−

 

przygotowanie  ucznia  do  wykonywania  zawodu,  głównie  przez 
realizacj

ę

  zada

ń

  zbli

Ŝ

onych  do  tych,  które  s

ą

  wykonywane  

na stanowisku pracy.  
Kształcenie modułowe charakteryzuje si

ę

 tym, 

Ŝ

e: 

−−−−

 

proces uczenia si

ę

 dominuje nad procesem nauczania, 

−−−−

 

ucze

ń

 mo

Ŝ

e podejmowa

ć

 decyzje dotycz

ą

ce kształcenia zawodowego 

w zale

Ŝ

no

ś

ci od własnych potrzeb i mo

Ŝ

liwo

ś

ci, 

−−−−

 

rozwi

ą

zania programowo-organizacyjne daj

ą

 mo

Ŝ

liwo

ść

 kształtowania 

umiej

ę

tno

ś

ci zawodowych ró

Ŝ

nymi drogami, 

−−−−

 

umiej

ę

tno

ś

ci  opanowane  w  ramach  poszczególnych  modułów  daj

ą

 

mo

Ŝ

liwo

ść

 wykonywania okre

ś

lonego zakresu pracy, 

−−−−

 

wykorzystuje  si

ę

  w  szerokim  zakresie  zasad

ę

  transferu  umiej

ę

tno

ś

ci  

i wiedzy, 

−−−−

 

programy  nauczania  s

ą

  elastyczne,  poszczególne  jednostki  mo

Ŝ

na 

wymienia

ć

, modyfikowa

ć

, uzupełnia

ć

 oraz dostosowywa

ć

 do poziomu 

wymaganych  umiej

ę

tno

ś

ci,  potrzeb  gospodarki  oraz  lokalnego  rynku 

pracy.

 

Realizacja  modułowego  programu  nauczania  zapewnia  opanowanie 

przez  uczniów  umiej

ę

tno

ś

ci  okre

ś

lonych  w  podstawie  programowej 

kształcenia w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego. 

Modułowy  program  nauczania  składa  si

ę

  z  modułów  kształcenia  

w 

zawodzie 

i 

odpowiadaj

ą

cych 

im 

jednostek 

modułowych, 

umo

Ŝ

liwiaj

ą

cych 

zdobywanie 

wiadomo

ś

ci 

oraz 

kształtowanie 

umiej

ę

tno

ś

ci i postaw wła

ś

ciwych dla zawodu. 

Jednostka 

modułowa 

stanowi 

element 

modułu 

kształcenia  

w zawodzie obejmuj

ą

cy logiczny i mo

Ŝ

liwy do wykonania wycinek pracy, 

o wyra

ź

nie  okre

ś

lonym  pocz

ą

tku  i  zako

ń

czeniu,  który  nie  podlega 

dalszym  podziałom,  a  jego  rezultatem  jest  produkt,  usługa  lub  istotna 
decyzja. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

5 

W strukturze modułowego programu nauczania wyró

Ŝ

niono: 

−−−−

 

zało

Ŝ

enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, 

−−−−

 

plany nauczania, 

−−−−

 

programy modułów i jednostek modułowych. 
Moduł  kształcenia  w  zawodzie  zawiera:  cele  kształcenia,  wykaz 

jednostek  modułowych,  schemat  układu  jednostek  modułowych, 
literatur

ę

.  

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał 

nauczania, 

ć

wiczenia, 

ś

rodki  dydaktyczne,  wskazania  metodyczne  

do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny 
osi

ą

gni

ęć

 edukacyjnych ucznia. 

Dydaktyczna 

mapa 

programu 

nauczania, 

zamieszczona  

w  zało

Ŝ

eniach  programowo-organizacyjnych,  przedstawia  schemat 

powi

ą

za

ń

  mi

ę

dzy  modułami  i  jednostkami  modułowymi  oraz  okre

ś

la 

kolejno

ść

  ich  realizacji.  Ma  ona  ułatwi

ć

  dyrekcji  szkół  i  nauczycielom 

organizowanie procesu kształcenia.  

W  programie  został  przyj

ę

ty  system  kodowania  modułów  i  jednostek 

modułowych, zawieraj

ą

cy elementy:  

−

  symbol  cyfrowy  zawodu,  zgodnie  z  obowi

ą

zuj

ą

c

ą

  klasyfikacj

ą

 

zawodów szkolnictwa zawodowego, 

−

  symbol literowy, oznaczaj

ą

cy kategori

ę

 modułów: 

O – dla modułów ogólnozawodowych, 
Z – dla modułów zawodowych, 

−

  cyfra  arabska  dla  kolejnego  modułu  w  grupie  i  dla  kolejnej  

wyodr

ę

bnionej w module jednostki modułowej. 

 
Przykładowy zapis kodowania modułu:  
731[04].O1 
731[04] – symbol cyfrowy zawodu: optyk-mechanik, 
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy techniczne zawodu 

 

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 
731[04].Z1.02 
731[04] – symbol cyfrowy zawodu: optyk-mechanik, 
Z1 – pierwszy moduł zawodowy: Technologia elementów optycznych 
02  –  druga  jednostka  modułowa  wyodr

ę

bniona  w  module  Z1:  

Dobieranie przyrz

ą

dów optycznych 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

6 

I.  Zało

Ŝ

enia  programowo-organizacyjne  kształcenia 

w zawodzie  

 

1. Opis pracy w zawodzie 

Absolwent  szkoły  kształc

ą

cej  w  zawodzie  optyk-mechanik  mo

Ŝ

e  by

ć

 

zatrudniony  na  stanowiskach  monterów,  konserwatorów  aparatury 
optycznej i pomiarowej, justerów i mechaników precyzyjnych

 w

:   

−−−−

 

przedsi

ę

biorstwach usługowych, 

−−−−

 

punktach serwisowych, 

−−−−

 

zakładach rzemie

ś

lniczych, 

−−−−

 

przedsi

ę

biorstwach produkcji sprz

ę

tu optyczno-mechanicznego, 

−−−−

 

firmach u

Ŝ

ytkuj

ą

cych sprz

ę

t optyczny i optoelektroniczny. 

 

Zadania zawodowe 

 

Zadania zawodowe optyka-mechanika obejmuj

ą

: 

−−−−

 

wykonywanie  operacji  ci

ę

cia  i  frezowania  szkła  oraz  nakładanie 

powłok na elementy optyczne, 

−−−−

 

szlifowanie  i  polerowanie  powierzchni  elementów  optycznych 
sposobem r

ę

cznym i z zastosowaniem maszyn wielowrzecionowych, 

−−−−

 

wykonywanie znaków na elementach optycznych, 

−−−−

 

dokonywanie centrowania soczewek, 

−−−−

 

dobieranie i przygotowywanie elementów optycznych, mechanicznych 
i elektronicznych do monta

Ŝ

u, 

−−−−

 

sklejanie elementów optycznych, 

−−−−

 

wykonywanie  monta

Ŝ

u  instrumentów  optycznych  oraz  zespołów  ich 

wyposa

Ŝ

enia, 

−−−−

 

wykonywanie  monta

Ŝ

u  i  demonta

Ŝ

u  oraz  obsługi,  konserwacji 

i naprawy urz

ą

dze

ń

 noktowizyjnych i laserowych, 

−−−−

 

wykonywanie  monta

Ŝ

u  i  demonta

Ŝ

u  oraz  obsługi,  konserwacji 

i naprawy urz

ą

dze

ń

 interferencyjnych, 

−−−−

 

wykonywanie 

demonta

Ŝ

u 

i 

monta

Ŝ

u 

mikroskopów, 

sprz

ę

tu 

laboratoryjnego i geodezyjnego, 

−−−−

 

dokonywanie  weryfikacji  oraz  naprawa  cz

ęś

ci  i  zespołów  aparatury 

optycznej, 

−−−−

 

justowanie i ustawianie układów optycznych, 

−−−−

 

wykonywanie  pomiarów  i  bada

ń

  elementów,  układów,  urz

ą

dze

ń

 

i przyrz

ą

dów optycznych. 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

7 

Umiej

ę

tno

ś

ci zawodowe 

W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umie

ć

: 

−−−−

 

interpretowa

ć

  podstawowe  zjawiska  i  prawa  z  zakresu  mechaniki, 

optyki, elektroniki i elektrotechniki, 

−−−−

 

sporz

ą

dza

ć

 szkice, schematy i wykresy, 

−−−−

 

odczytywa

ć

  i  sporz

ą

dza

ć

  rysunki  konstrukcyjne,  technologiczne 

i monta

Ŝ

owe, 

−−−−

 

posługiwa

ć

  si

ę

  dokumentacj

ą

  technologiczn

ą

,  instrukcjami  obsługi 

i eksploatacji maszyn, urz

ą

dze

ń

, przyrz

ą

dów, 

−−−−

 

wykonywa

ć

  pomiary  zwi

ą

zane  z  monta

Ŝ

em  i  demonta

Ŝ

em  sprz

ę

tu 

optycznego, optoelektronicznego i laserowego, 

−−−−

 

wykonywa

ć

  pomiary  zwi

ą

zane  z  napraw

ą

  i  regulacj

ą

  sprz

ę

tu 

optycznego, optoelektronicznego i laserowego, 

−−−−

 

stosowa

ć

  zasady

 

tolerancji,  pasowa

ń

  i  chropowato

ś

ci  powierzchni 

w praktyce warsztatowej, 

−−−−

 

okre

ś

la

ć

  wła

ś

ciwo

ś

ci  i  zastosowanie  materiałów  metalowych 

i niemetalowych  do  produkcji  elementów  optycznych  oraz  aparatury 
precyzyjno-optycznej i optoelektronicznej, 

−−−−

 

wykonywa

ć

  prace  z  zakresu  obróbki  r

ę

cznej  i  mechanicznej  metali 

i niemetali, 

−−−−

 

dokonywa

ć

  monta

Ŝ

u,  konserwacji  oraz  naprawy  aparatury  optycznej 

i optoelektronicznej, 

−−−−

 

dokonywa

ć

  monta

Ŝ

u  i  demonta

Ŝ

u

, 

konserwacji  i  naprawy  sprz

ę

tu 

ciemniowego, laboratoryjnego, geodezyjnego i obserwacyjnego, 

−−−−

 

dokonywa

ć

 monta

Ŝ

u i demonta

Ŝ

u oraz konserwacji i naprawy ró

Ŝ

nego 

rodzaju sprz

ę

tu optycznego i optoelektronicznego, 

−−−−

 

dokonywa

ć

 ustawiania i justowania układów optycznych, 

−−−−

 

okre

ś

la

ć

  stopie

ń

  zu

Ŝ

ycia  narz

ę

dzi  roboczych  i  przyrz

ą

dów  kontrolno- 

-pomiarowych, 

−−−−

 

zabezpiecza

ć

  materiały,  wyroby,  narz

ę

dzia,  przyrz

ą

dy,  urz

ą

dzenia 

i maszyny przed wpływem szkodliwych czynników, 

−−−−

 

stosowa

ć

 procedury kontroli jako

ś

ci produkcji wyrobów i usług, 

−−−−

 

przeprowadza

ć

 próby działania sprz

ę

tu i aparatury optycznej, 

−−−−

 

przestrzega

ć

  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

ś

rodowiska, 

−−−−

 

organizowa

ć

 stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

−−−−

 

udziela

ć

 pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, 

−−−−

 

komunikowa

ć

 si

ę

 z uczestnikami procesu pracy, 

−−−−

 

przestrzega

ć

 

przepisów 

Kodeksu 

pracy 

dotycz

ą

cych 

praw 

i obowi

ą

zków pracownika i pracodawcy, 

−−−−

 

przestrzega

ć

  przepisów  prawa  dotycz

ą

cych  wykonywanych  zada

ń

 

zawodowych, 

−−−−

 

korzysta

ć

 z ró

Ŝ

nych 

ź

ródeł informacji, 

−−−−

 

planowa

ć

 działalno

ść

 gospodarcz

ą

. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

8 

2. Zalecenia  dotycz

ą

ce  organizacji  procesu  dydaktyczno- 

wychowawczego 

Proces  kształcenia,  według  modułowego  programu  nauczania  dla 

zawodu  optyk-mechanik,  mo

Ŝ

e  by

ć

  realizowany  w  trzyletniej  szkole 

zawodowej  dla  młodzie

Ŝ

y  oraz  dla  dorosłych  w  formie  stacjonarnej  lub 

zaocznej.   

Program 

nauczania 

obejmuje 

kształcenie 

ogólnozawodowe  

i  zawodowe.    Kształcenie  ogólnozawodowe  zapewnia  orientacj

ę

 

w zawodzie  oraz  ułatwia  ewentualn

ą

  zmian

ę

  zawodu.  Kształcenie 

zawodowe  ma  przygotowa

ć

  absolwenta  szkoły  do  realizacji  zada

ń

  na 

typowych  dla  zawodu  stanowiskach  pracy.  Ogólne  i  szczegółowe  cele 
kształcenia wynikaj

ą

 z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. 

Tre

ś

ci  programowe  zawarte  s

ą

  w  pi

ę

ciu  modułach:  jednym 

ogólnozawodowym i czterech zawodowych. 

Moduły  podzielone  s

ą

  na  jednostki  modułowe.  Ka

Ŝ

da  jednostka 

modułowa zawiera tre

ś

ci stanowi

ą

ce pewn

ą

 logiczn

ą

 cało

ść

. Realizacja 

celów  kształcenia  jednostek  modułowych  umo

Ŝ

liwia  opanowanie 

umiej

ę

tno

ś

ci  pozwalaj

ą

cych  na  wykonywanie  okre

ś

lonego  zakresu 

pracy.  Czynnikiem  sprzyjaj

ą

cym  nabywaniu  umiej

ę

tno

ś

ci  zawodowych 

jest    wykonywanie 

ć

wicze

ń

  zaproponowanych  w  programach  jednostek 

modułowych. 

Program modułu 731[04].O1 Podstawy techniczne zawodu składa si

ę

 

z  sze

ś

ciu  jednostek  modułowych  i  obejmuje  ogólnozawodowe  tre

ś

ci 

dotycz

ą

ce  stosowania  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy, 

ochrony  przeciwpo

Ŝ

arowej  oraz  ochrony 

ś

rodowiska,  okre

ś

lania 

wła

ś

ciwo

ś

ci 

materiałów 

stosowanych 

w 

przemy

ś

le 

optycznym  

i precyzyjnym, posługiwania si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

, wykonywania 

podstawowych  pomiarów  warsztatowych,  wykonywania  podstawowych 
prac z zakresu r

ę

cznej i mechanicznej obróbki materiałów, zastosowania 

elektrotechniki i elektroniki w sprz

ę

cie optycznym. 

Program  modułu  731[04].Z1  Technologia  elementów  optycznych 

składa  si

ę

  z  pi

ę

ciu  jednostek  modułowych  i  obejmuje  tre

ś

ci  dotycz

ą

ce 

Zastosowania  optyki  geometrycznej  i  falowej,  dobierania  przyrz

ą

dów 

optycznych,  wykonywania  drobnych  i  precyzyjnych  mechanizmów, 
wykonania elementów optycznych, a tak

Ŝ

e obróbki specjalnej elementów 

optycznych. 

Program  modułu  731[04].Z2  Monta

Ŝ

  i  justowanie  urz

ą

dze

ń

 

optycznych  składa  si

ę

  z  pi

ę

ciu  jednostek  modułowych  i  obejmuje  tre

ś

ci 

dotycz

ą

ce  wykonywania  monta

Ŝ

u  zespołów  mechanicznych  sprz

ę

tu 

optycznego,  mocowania  elementów  optycznych,  wykonywania  monta

Ŝ

u  

i  justowania  zespołów  sprz

ę

tu  optycznego,  wykonywania  monta

Ŝ

u 

ko

ń

cowego i justowania sprz

ę

tu optycznego oraz wykonywania monta

Ŝ

u 

i justowania sprz

ę

tu optoelektronicznego. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

9 

Program  modułu  731[04].Z3  Ocena  jako

ś

ci  wyrobów  optycznych 

składa  si

ę

  z  trzech  jednostek  modułowych  i  obejmuje  tre

ś

ci  dotycz

ą

ce 

oceny jako

ś

ci sprz

ę

tu optycznego i optoelektronicznego. 

Program modułu 731[04].Z4 Technologia napraw sprz

ę

tu optycznego 

składa  si

ę

  z  trzech  jednostek  modułowych  i  obejmuje  tre

ś

ci  dotycz

ą

ce 

diagnozowania  uszkodze

ń

  sprz

ę

tu  optycznego  i optoelektronicznego, 

naprawy sprz

ę

tu optycznego, prowadzenia działalno

ś

ci usługowej. 

Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli.  

 

Wykaz modułów i jednostek modułowych 

 

Symbol 

jednostki 

modułowej 

Zestawienie modułów i jednostek modułowych 

Orientacyjna 

liczba godzin 

na realizacj

ę

 

 

Moduł 731[04].O1 
Podstawy techniczne zawodu 

 

  360 

731[04].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny 

pracy, ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

ś

rodowiska 

 
 

    40 

731[04].O1.02 

Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci materiałów stosowanych 

w przemy

ś

le optycznym i precyzyjnym 

    40 

731[04].O1.03  Posługiwanie si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

 

    60 

731[04].O1.04 

Wykonywanie podstawowych pomiarów 
warsztatowych 

    26 

731[04].O1.05 

Wykonywanie podstawowych prac z zakresu 
r

ę

cznej i mechanicznej obróbki materiałów 

  134 

731[04].O1.06 

Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki 
w sprz

ę

cie optycznym 

    60 

 

Moduł 731[04]. Z1  
Technologia elementów optycznych 

 

  576 

731[04].Z1.01  Zastosowanie optyki geometrycznej i falowej 

  108 

731[04].Z1.02  Dobieranie przyrz

ą

dów optycznych  

  144 

731[04].Z1.03 

Wykonywanie mechanizmów drobnych 
i precyzyjnych 

  124 

731[04].Z1.04  Wykonywanie elementów optycznych 

  134 

731[04].Z1.05 

Wykonywanie obróbki specjalnej elementów 
optycznych 

 

    66 

 
 

Moduł 731[04].Z2 
Monta

Ŝ

 i justowanie urz

ą

dze

ń

 optycznych 

  432 

731[04].Z2.01 

Wykonywanie monta

Ŝ

u zespołów mechanicznych 

sprz

ę

tu optycznego 

  138 

731[04].Z2.02  Mocowanie elementów optycznych  

    40 

731[04].Z2.03 

Wykonywanie monta

Ŝ

u i justowanie zespołów 

sprz

ę

tu optycznego 

 

    70 

731[04].Z2.04 

Wykonywanie monta

Ŝ

u ko

ń

cowego  

i justowanie sprz

ę

tu optycznego 

 

    92 

731[04].Z2.05 

Wykonywanie monta

Ŝ

u i justowanie sprz

ę

tu 

optoelektronicznego 

 

    92 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

10 

 

Moduł 731[04].Z3 
Ocena jako

ś

ci wyrobów optycznych 

 

  144 

731[04].Z3.01 

Dokonywanie pomiarów elementów optycznych 

    34 

731[04].Z3.02 

Dokonywanie pomiarów zespołów optycznych 

    34 

731[04].Z3.03 

Sprawdzanie sprz

ę

tu optycznego 

i optoelektronicznego 

  

    76 

 

Moduł 731[04].Z4 
Technologia napraw sprz

ę

tu optycznego 

 

  324 

731[04].Z4.01 

Diagnozowanie uszkodze

ń

 sprz

ę

tu optycznego 

i optoelektronicznego 

  110 

731[04].Z4.02 

Naprawa sprz

ę

tu optycznego 

  150 

731[04].Z4.03 

Prowadzenie działalno

ś

ci usługowej 

    64 

Razem 

1836 

 

 

 

Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych sporz

ą

dzono 

dydaktyczn

ą

 map

ę

 modułowego programu nauczania dla zawodu.   

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

11 

Dydaktyczna mapa programu 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

731[04].Z1.03 

731[04].Z3.01 

731[04].Z3.02 

731[04].Z3.03 

731[04].Z3 

731[04].Z2.01 

731[04].Z2.03 

731[04].Z2.04 

731[04].Z2.02 

731[04].O1.01 

731[04].O1 

731[04].O1.03 

731[04].O1.02 

731[04].O1.04 

731[04].Z1.01 

731[06].O1.05 

731[04].Z1.05 

731[04].Z1.04 

731[04].Z2 

731[04].Z4 

731[04].Z4.01 

731[04].Z4.02 

731[04].Z4.03 

731[06].O1.06 

731[04].Z1 

731[04].Z1.02 

731[04].Z2.05 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

12 

  

Dydaktyczna  mapa  modułowego  programu  nauczania  stanowi 

schemat  powi

ą

za

ń

  miedzy  modułami  i  jednostkami  modułowymi  oraz 

okre

ś

la kolejno

ść

 ich realizacji.  

Nauczyciel  realizuj

ą

cy  program  jednostki  modułowej  powinien 

posiada

ć

 

przygotowanie 

w 

zakresie 

kształcenia 

modułowego, 

aktywizuj

ą

cych  metod  nauczania,  pomiaru  dydaktycznego  oraz 

projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. 

Nauczyciel  kieruj

ą

cy  procesem  nabywania  umiej

ę

tno

ś

ci  powinien 

udziela

ć

  pomocy  w  rozwi

ą

zywaniu  problemów  zwi

ą

zanych  z  realizacj

ą

 

zada

ń

,  kształtowa

ć

  umiej

ę

tno

ś

ci  zawodowe  uczniów  z  uwzgl

ę

dnieniem 

indywidualnych  predyspozycji  oraz  do

ś

wiadcze

ń

  uczniów.  Ponadto 

powinien rozwija

ć

 zainteresowania zawodem, wskazywa

ć

 na mo

Ŝ

liwo

ś

ci 

dalszego  kształcenia,  zdobywania  nowych  umiej

ę

tno

ś

ci  zawodowych. 

Powinien  równie

Ŝ

  kształtowa

ć

  takie  cechy  uczniów  jak:  rzetelno

ść

  

i  odpowiedzialno

ść

  za  prac

ę

,  dbało

ść

  o  jej  jako

ść

,  porz

ą

dek  na 

stanowisku  pracy,  poszanowanie  dla  pracy  innych  osób,  dbało

ść

  

o  racjonalne  stosowanie  materiałów.  W  uzasadnionych  przypadkach, 
nauczyciel mo

Ŝ

e ustali

ć

 indywidualny tok kształcenia. 

Wskazane  jest,  aby  kształcenie  modułowe  było  realizowane 

metodami  aktywizuj

ą

cymi  i  praktycznymi,  takimi  jak:  gry  dydaktyczne, 

metoda  przewodniego  tekstu,  metoda  sytuacyjna,  metoda  projektów  
i 

ć

wiczenia  praktyczne.  Wskazane  jest  wykorzystywanie  filmów 

dydaktycznych  oraz  organizowanie  wycieczek  dydaktycznych  do 
punktów  serwisowych,  zakładów  rzemie

ś

lniczych,  przedsi

ę

biorstw  

produkcji sprz

ę

tu optyczno-mechanicznego, w celu zapoznanie uczniów 

z  rzeczywistymi  warunkami  pracy  oraz  na  wystawy  i  targi  sprz

ę

tu  

i materiałów.  

W  procesie  realizacji  programu  nale

Ŝ

y  wdra

Ŝ

a

ć

  uczniów  do  

samokształcenia  oraz  korzystania  z  ró

Ŝ

nych   

ź

ródeł  informacji: 

podr

ę

czniki,  literatura  zawodowa,  poradniki,  normy,  instrukcje,  katalogi, 

czasopisma techniczne, zasoby Internetu.   

W realizacji tre

ś

ci programowych, w tym 

ć

wicze

ń

, nale

Ŝ

y uwzgl

ę

dnia

ć

 

współczesne technologie, sprz

ę

t, narz

ę

dzia i materiały. 

Prowadzenie zaj

ęć

 metodami aktywizuj

ą

cymi wymaga przygotowania 

materiałów  dydaktycznych,  takich  jak:  teksty  przewodnie,  instrukcje  do 
metody  projektów  i  wykonywania 

ć

wicze

ń

,  instrukcje  stanowiskowe, 

przewodniki do samokształcenia.   

Istotnym  elementem  organizacji  procesu  dydaktycznego  jest 

sprawdzanie  i  ocenianie  osi

ą

gni

ęć

  szkolnych  ucznia.  Wskazane  jest 

prowadzenie bada

ń

 diagnostycznych, kształtuj

ą

cych i sumuj

ą

cych. 

Badania  diagnostyczne  maj

ą

  na  celu  dokonanie  oceny  poziomu 

wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci uczniów w pocz

ą

tkowej fazie kształcenia. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

13 

Badania  kształtuj

ą

ce,  prowadzone  w  trakcie  realizacji  modułowego 

programu  nauczania,  maj

ą

  na  celu  dostarczanie  bie

Ŝą

cych  informacji  

o efektywno

ś

ci nauczania – uczenia si

ę

.  

Badania  sumuj

ą

ce  powinny  by

ć

  prowadzone  po  zako

ń

czeniu 

realizacji programu modułowego jednostki modułowej. 

Ocenianie  powinno  u

ś

wiadamia

ć

  uczniowi  poziom  jego  osi

ą

gni

ęć

  

w  stosunku  do  wymaga

ń

  edukacyjnych,  wdra

Ŝ

a

ć

  do  systematycznej 

pracy, samokontroli i samooceny. W procesie oceniania nale

Ŝ

y stosowa

ć

   

sprawdziany ustne, pisemne, praktyczne, testy  osi

ą

gni

ęć

 szkolnych oraz 

testy typu próba pracy. 

Sprawdzanie i ocenianie osi

ą

gni

ęć

 szkolnych wymaga od nauczyciela 

okre

ś

lenia  kryteriów  i  norm  oceniania,  opracowania  testów  osi

ą

gni

ęć

 

szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny post

ę

pów.  

W zintegrowanym  procesie kształcenia modułowego nie  ma podziału 

na zaj

ę

cia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów 

powinny by

ć

 dostosowane do tre

ś

ci i metod kształcenia. 

Podana w tabelach wykazu jednostek modułowych orientacyjna liczba 

godzin  przewidziana  na  realizacj

ę

  programu  mo

Ŝ

e  ulega

ć

  zmianie  

w  zale

Ŝ

no

ś

ci  od  stosowanych  przez  nauczyciela  metod  nauczania  

i 

ś

rodków dydaktycznych. 

Zaleca  si

ę

,  aby  zaj

ę

cia  prowadzone  były  w  grupach  do  15  osób. 

Proponowane  formy  organizacyjne  prowadzenia  zaj

ęć

,  to:  praca  

w zespołach 2-3 osobowych oraz praca indywidualna. 

Szkoła  podejmuj

ą

ca  kształcenie  systemem  modułowym  powinna 

posiada

ć

 odpowiednie warunki lokalowe oraz wyposa

Ŝ

enie. 

Do realizacji tre

ś

ci kształcenia w zawodzie optyk-mechanik niezb

ę

dne 

s

ą

 nast

ę

puj

ą

ce pomieszczenia dydaktyczne: 

−

  pracownia komputerowa i rysunku technicznego,  

−

  pracownia optyczno-technologiczna, 

−

  pracownia elektrotechniki i elektroniki, 

–

  warsztaty szkolne. 

Pracownie,  w  których  b

ę

d

ą

  prowadzone 

ć

wiczenia  praktyczne, 

powinny  spełnia

ć

  wymagania  wynikaj

ą

ce  z  przepisów  bezpiecze

ń

stwa 

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej i ochrony 

ś

rodowiska.  

Pracownie i warsztaty szkolne powinny by

ć

 wyposa

Ŝ

one w techniczne 

ś

rodki kształcenia, pomoce i materiały dydaktyczne. Wskazane jest, aby 

wyposa

Ŝ

enie pracowni i warsztatów szkolnych umo

Ŝ

liwiało symulowanie 

rzeczywistych  warunków  pracy  optyka-mechanika.  W  przeciwnym 
wypadku  cz

ęść

  zaj

ęć

  nale

Ŝ

y  realizowa

ć

  w

 

rzeczywistych  miejscach 

pracy

 

lub  w  placówkach  dysponuj

ą

cych  odpowiedni

ą

  baz

ą

  techniczn

ą

  

i  dydaktyczn

ą

,  takich  jak:  centra  kształcenia  praktycznego  i  centra 

kształcenia ustawicznego.   

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

14 

W  trosce,  o  jako

ść

  kształcenia  konieczne  jest  prowadzenie 

systematycznych działa

ń

 szkoły polegaj

ą

cych na: 

–

  współpracy  z  przedsi

ę

biorstwami  produkcyjnymi  i  rzemie

ś

lniczymi 

przemysłu optycznego w regionie w celu aktualizacji tre

ś

ci kształcenia 

zawodowego, 

–

  doskonaleniu  nauczycieli  w  zakresie  kształcenia  modułowego, 

aktywizuj

ą

cych  metod  nauczania  oraz  pomiaru  dydaktycznego, 

pozyskiwania nowych 

ś

rodków kształcenia. 

 

  

                                                                                                                                                                                   

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

15 

II. Plan nauczania 

 
PLAN NAUCZANIA 
Zasadnicza szkoła zawodowa 
Zawód: optyk-mechanik 731[04] 
Podbudowa programowa: gimnazjum 

 

Dla młodzie

Ŝ

y 

Dla dorosłych 

Liczba godzin 

tygodniowo 

w trzyletnim 

okresie 

nauczania 

Liczba godzin 

tygodniowo  

w trzyletnim 

okresie 

nauczania 

Liczba godzin  

w trzyletnim 

okresie 

nauczania 

Semestry I – VI 

Lp. 

Moduły kształcenia  

w zawodzie 

Klasy I – III 

Forma 

stacjonarna 

Forma 

zaoczna 

1.    Podstawy techniczne zawodu 

10 

  8 

138 

2.   

Technologia elementów 
optycznych 

16 

12 

220 

3.   

Monta

Ŝ

 i justowanie urz

ą

dze

ń

 

optycznych 

12 

  9 

165 

4.   

Ocena jako

ś

ci wyrobów 

optycznych 

  4 

  3 

  55 

5.   

Technologia napraw sprz

ę

tu 

optycznego 

  9 

  7 

124 

Razem 

51 

39 

702 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

16 

III. Moduły kształcenia w zawodzie 

 

Moduł 731[04].O1 
Podstawy techniczne zawodu 

 

1. Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

 

przestrzega

ć

 przepisów prawa pracy, bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, 

ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej i ochrony 

ś

rodowiska, 

−

 

organizowa

ć

 stanowisko pracy w zgodnie z wymaganiami ergonomii,  

−

 

okre

ś

la

ć

  wła

ś

ciwo

ś

ci  materiałów  stosowanych  w  produkcji  sprz

ę

tu 

optycznego,  

−

 

dobiera

ć

  materiały  do  wytwarzania  cz

ęś

ci,  monta

Ŝ

u,  konserwacji  

oraz naprawy sprz

ę

tu optycznego i  optyczno-elektronicznego, 

−

 

posługiwa

ć

 si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

, 

−

 

sporz

ą

dza

ć

 szkice elementów optycznych, 

−

 

posługiwa

ć

 si

ę

 warsztatowymi przyrz

ą

dami pomiarowo-kontrolnymi, 

−

 

ocenia

ć

 

zgodno

ść

 

wykonywanej 

obróbki 

r

ę

cznej 

elementów 

przyrz

ą

dów  optycznych  z  normami  technicznymi,  jako

ś

ciowymi  oraz 

dokumentacj

ą

 techniczn

ą

, 

−

 

wykonywa

ć

  podstawowe  prace  w  zakresie  r

ę

cznej  i mechanicznej 

obróbki materiałów stosowanych w produkcji sprz

ę

tu optycznego, 

−

 

odczytywa

ć

 schematy elektryczne i elektroniczne, 

−

 

rozró

Ŝ

nia

ć

  podstawowe  maszyny  i  urz

ą

dzenia  elektryczne  oraz 

wyja

ś

nia

ć

 zasady ich działania, 

−

 

rozró

Ŝ

nia

ć

 

podstawowe 

elementy 

i 

układy 

stosowane 

w elektrotechnice i elektronice oraz okre

ś

la

ć

 ich funkcje, 

−

 

u

Ŝ

ytkowa

ć

  energi

ę

,  maszyny,  urz

ą

dzenia  i  przyrz

ą

dy  zgodnie  

z zasadami eksploatacji,  

−

 

stosowa

ć

 zasady konserwacji maszyn i urz

ą

dze

ń

 elektrycznych, 

−

 

udziela

ć

 pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, 

−

 

korzysta

ć

 z literatury zawodowej.  

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

17 

2. Wykaz jednostek modułowych 

 

 

Symbol 

jednostki 

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna 

 liczba godzin 

na realizacj

ę

 

731[04].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny 

pracy, ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

ś

rodowiska 

 
 

  40 

731[04].O1.02 

Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci materiałów stosowanych 

w przemy

ś

le optycznym i precyzyjnym 

  40 

731[04].O1.03 

Posługiwanie si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

 

  60 

731[04].O1.04 

Wykonywanie podstawowych pomiarów 

warsztatowych 

 

  26 

731[04].O1.05 

Wykonywanie podstawowych prac z zakresu 

r

ę

cznej i mechanicznej obróbki materiałów 

 

134 

731[04].O1.06 

Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki 

w sprz

ę

cie optycznym 

 

  60 

          Razem 

360 

 

3. Schemat układu jednostek modułowych  

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

731[04].O1.01 

Stosowanie przepisów 

bezpiecze

ń

stwa  

i higieny pracy, ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

731[04].O1 

Podstawy techniczne 

zawodu  

731[04].O1.04 

Wykonywanie 

podstawowych 

pomiarów 

warsztatowych 

731[04].O1.02 

Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci 

materiałów stosowanych 

w przemy

ś

le optycznym 

i precyzyjnym 

 

731[04].O1.05 

Wykonywanie podstawowych 

prac z zakresu r

ę

cznej 

i mechanicznej obróbki 

materiałów 

731[04].O1.06 

Zastosowanie elektrotechniki  

i elektroniki w sprz

ę

cie 

optycznym 

731[04].O1.03 

Posługiwanie si

ę

 

dokumentacj

ą

 

techniczn

ą

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

18 

4. Literatura

 

Ba

ń

kowski Z.: Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1988 

Dobrza

ń

ski T.: Rysunek techniczny. WNT, Warszawa 1998 

Gaszy

ń

ski L.: O naszych 

ź

ródłach energii.  WSiP, Warszawa 1993 

Górecki  A.:  Technologia  ogólna,  podstawy  technologii  mechanicznych. 
WSiP, Warszawa 2005 
Hagel R.: Miernictwo elektryczne i elektroniczne dla zasadniczych szkół  
nieelektrycznych. WSiP, Warszawa 1999 
Idzi K.: Pomiary elektryczne, obwody pr

ą

du stałego. WSiP, Łód

ź

 2000 

Kurdziel R.: Elektrotechnika dla ZSZ. Cz. I i II. WSiP,  Warszawa 1998 
Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. WSiP, Warszawa 
2003 
Maksymowicz  A.:  Rysunek  zawodowy  dla  szkół  zasadniczych.  WSiP, 
Warszawa 1999 
Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1998 
Rem H.: Zbiór zada

ń

 z podstaw elektrotechniki.  WSiP Warszawa 1995. 

Krajowy standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu: Optyk-mechanik 
(731103). MPiPS, Warszawa 2006 
Czasopisma specjalistyczne. 

 

Wykaz  literatury  nale

Ŝ

y  aktualizowa

ć

  w  miar

ę

  ukazywania  si

ę

  nowych 

pozycji wydawniczych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

19 

Jednostka modułowa 731[04].O1.01 
Stosowanie przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny 

pracy, ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

ś

rodowiska 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

 

dokona

ć

  analizy  podstawowych  przepisów  prawa  dotycz

ą

cych  praw  

i  obowi

ą

zków  pracownika  i  pracodawcy  w  zakresie  bezpiecze

ń

stwa  

i higieny pracy, 

−

 

scharakteryzowa

ć

  czynniki  szkodliwe,  uci

ąŜ

liwe  i  niebezpieczne 

wyst

ę

puj

ą

ce w procesie pracy, 

−

 

dokona

ć

  analizy  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  dotycz

ą

cych 

pomieszcze

ń

 pracy i pomieszcze

ń

 higieniczno-sanitarnych, 

−

 

okre

ś

li

ć

  wymagania  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy  oraz  wymagania 

ergonomii dotycz

ą

ce organizacji stanowiska pracy, 

−

 

rozpozna

ć

  zagro

Ŝ

enia  zwi

ą

zane  z  wykonywan

ą

  prac

ą

  oraz 

zastosowa

ć

 sposoby zapobiegania, 

−

 

dobra

ć

 i zastosowa

ć

 odzie

Ŝ

 ochronn

ą

 i 

ś

rodki ochrony indywidualnej,  

−

 

wyja

ś

ni

ć

 skutki działania pr

ą

du elektrycznego na organizm ludzki, 

−

 

zastosowa

ć

  przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy  podczas 

monta

Ŝ

u  i  naprawy  sprz

ę

tu  optycznego  i  optoelektronicznego  oraz 

pracy z urz

ą

dzeniami elektronicznymi, 

−

 

zastosowa

ć

  zasady  bezpiecze

ń

stwa  podczas  obsługi  maszyn 

i u

Ŝ

ytkowania urz

ą

dze

ń

 technicznych, 

−

 

oceni

ć

 stan techniczny narz

ę

dzi, przyrz

ą

dów i urz

ą

dze

ń

 stosowanych 

w pracy, 

−

 

okre

ś

li

ć

  wpływ  niewła

ś

ciwej  eksploatacji  maszyn  i  urz

ą

dze

ń

  na 

bezpiecze

ń

stwo pracy, 

−

 

udzieli

ć

  pierwszej  pomocy  osobom  poszkodowanym  w  wypadkach 

przy pracy, 

−

 

zastosowa

ć

  obowi

ą

zuj

ą

ce  procedury  post

ę

powania  w  przypadku 

zagro

Ŝ

enia 

po

Ŝ

arowego 

zgodnie 

z  

przepisami 

ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej, 

−

 

zastosowa

ć

  podr

ę

czny  sprz

ę

t  oraz 

ś

rodki  ga

ś

nicze  zgodnie 

z instrukcj

ą

 przeciwpo

Ŝ

arow

ą

, 

−

 

zastosowa

ć

 przepisy ochrony 

ś

rodowiska. 

 

2. Materiał nauczania 

Prawna ochrona pracy. 
Czynniki  szkodliwe,  uci

ąŜ

liwe  i  niebezpieczne  wyst

ę

puj

ą

ce  w  procesie 

pracy. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

20 

Wymagania  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  dotycz

ą

ce  pomieszcze

ń

  pracy 

i pomieszcze

ń

 higieniczno-sanitarnych. 

Ogólne  zasady  kształtowania  bezpiecznych  i  higienicznych  warunków 
pracy. 

Ś

rodki ochrony indywidualnej i zbiorowej. 

Zagro

Ŝ

enia po

Ŝ

arowe – przepisy ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej. 

Zasady post

ę

powania podczas po

Ŝ

aru. 

Zasady post

ę

powania podczas wypadku przy pracy oraz awarii maszyn 

i urz

ą

dze

ń

. 

Procedury udzielania pierwszej pomocy. 
Ochrona 

ś

rodowiska. 

 

3. 

Ć

wiczenia 

•

  Okre

ś

lenie 

praw 

i 

obowi

ą

zków 

pracownika 

w 

zakresie 

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy na podstawie Kodeksu pracy. 

•

  Rozpoznawanie  zagro

Ŝ

e

ń

  wypadkowych  zwi

ą

zanych  z  procesem 

pracy. 

•

  Ocenianie 

organizacji 

stanowiska 

pracy 

pod 

wzgl

ę

dem 

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy oraz wymaga

ń

 ergonomii. 

•

  Dobieranie 

ś

rodków ochrony indywidualnej do wykonywanej pracy. 

•

  Udzielanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej – symulacja. 

•

  Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie. 

•

  Dobieranie  i  stosowanie  podr

ę

cznego  sprz

ę

tu  i 

ś

rodków  ga

ś

niczych 

w zale

Ŝ

no

ś

ci od rodzaju gaszonego po

Ŝ

aru. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Kodeks pracy. 
Przepisy 

bezpiecze

ń

stwa 

i 

higieny 

pracy 

oraz 

ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej.  

Przepisy dotycz

ą

ce ochrony 

ś

rodowiska. 

Polskie Normy dotycz

ą

ce bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy. 

Instrukcje stanowiskowe. 
Instrukcje obsługi maszyn i urz

ą

dze

ń

. 

Komplet odzie

Ŝ

y ochronnej i 

ś

rodków ochrony indywidualnej. 

Filmy dydaktyczne, foliogramy, ilustracje i tablice pogl

ą

dowe dotycz

ą

ce: 

zasad  kształtowania  bezpiecznych  i  higienicznych  warunków  pracy, 
zagro

Ŝ

enia  po

Ŝ

arowego,  przepisów  ochrony  przeciwpo

Ŝ

arowej  oraz 

udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. 
Fantom,  zestaw  sprz

ę

tu  i 

ś

rodków  do  nauki  udzielania  pierwszej 

pomocy. 
Foliogramy  ilustruj

ą

ce 

ś

rodki  ochrony  indywidualnej  i  zbiorowej,  zasady 

wykorzystywania 

ś

rodków  ga

ś

niczych,  zasady  ochrony 

ś

rodowiska  na 

stanowisku pracy. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

21 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program  jednostki  modułowej  zawiera  tre

ś

ci  dotycz

ą

ce  stosowania 

przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy  oraz  zasad  kształtowania 

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. 

Podczas  realizacji  programu  nale

Ŝ

y  zwróci

ć

  uwag

ę

  na  organizacj

ę

 

stanowiska 

pracy, 

czynniki 

szkodliwe 

wyst

ę

puj

ą

ce 

podczas 

wykonywania  i  naprawy  sprz

ę

tu  optycznego  i optoelektronicznego  oraz 

na znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej. 

W  procesie  kształcenia  nale

Ŝ

y  stosowa

ć

 

nast

ę

puj

ą

ce  metody 

nauczania:  pokaz  z  obja

ś

nieniem,  pokaz  z  instrukta

Ŝ

em,  dyskusj

ę

 

dydaktyczn

ą

,  inscenizacj

ę

,  metod

ę

  przypadków,  przewodniego  tekstu, 

gry symulacyjne oraz 

ć

wiczenia praktyczne. 

Podczas 

ć

wicze

ń

  uczniowie  powinni  opanowa

ć

  umiej

ę

tno

ś

ci 

stosowania  sprz

ę

tu  i 

ś

rodków  ga

ś

niczych  oraz  wykonywania  czynno

ś

ci 

zwi

ą

zanych  z  udzielaniem  pierwszej  pomocy  osobom  poszkodowanym  

w  wypadkach  przy  pracy.  Konieczne  jest  równie

Ŝ

  u

ś

wiadomienie 

uczniom, 

Ŝ

e  ochrona  człowieka  w 

ś

rodowisku  pracy  jest  zagadnieniem 

nadrz

ę

dnym. 

Wskazane  jest,  aby  podczas  zaj

ęć

  dydaktycznych  uczniowie 

korzystali  z  ró

Ŝ

nych 

ź

ródeł  informacji,  takich  jak:  normy,  katalogi, 

prospekty. 

Dla 

ułatwienia 

zrozumienia 

realizowanych 

tre

ś

ci 

kształcenia 

wskazane  jest  prezentowanie  filmów  dydaktycznych,  dotycz

ą

cych 

stosowania  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej  i  ochrony 

ś

rodowiska  oraz  stosowania 

ś

rodków 

ochrony indywidualnej.   

Zaj

ę

cia powinny odbywa

ć

 si

ę

 w grupie do 15 uczniów, z podziałem na 

2-4 osobowe zespoły. 

Program  jednostki  modułowej  nale

Ŝ

y  realizowa

ć

  w  pomieszczeniu 

dydaktycznym  wyposa

Ŝ

onym  w 

ś

rodki  dydaktyczne  niezb

ę

dne  do  jego 

realizacji.  

 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  osi

ą

gni

ęć

  edukacyjnych  uczniów  powinno  odbywa

ć

  si

ę

 

przez  cały  czas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej,  na 
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

ą

tkowych zaj

ę

ciach. 

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 sprawdza

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych, 

−

  sprawdzianów pisemnych, 

−

  testów osi

ą

gni

ęć

 szkolnych, 

−

  obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zada

ń

. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

22 

Podczas  sprawdzianów  ustnych  nale

Ŝ

y  sprawdza

ć

  umiej

ę

tno

ść

 

operowania  zdobyt

ą

  wiedz

ą

,  zwraca

ć

  uwag

ę

  na  merytoryczn

ą

  jako

ść

 

wypowiedzi, wła

ś

ciwe stosowanie poj

ęć

. 

W  procesie  sprawdzania  i  oceniania  osi

ą

gni

ęć

  uczniów  nale

Ŝ

y 

zwraca

ć

  uwag

ę

  na  procedury  udzielania  pierwszej  pomocy  osobom 

poszkodowanym,  dobieranie  i  stosowanie  sprz

ę

tu  przeciwpo

Ŝ

arowego 

oraz 

ś

rodków  ga

ś

niczych,  organizacj

ę

  stanowiska  pracy,  dokładno

ść

  

i  sprawno

ść

  wykonania  zada

ń

  oraz  przestrzeganie  przepisów 

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy.  

W  ocenie  ko

ń

cowej  osi

ą

gni

ęć

  uczniów  nale

Ŝ

y  uwzgl

ę

dni

ć

  wyniki 

wszystkich  zastosowanych  przez  nauczyciela  metod  sprawdzania 
osi

ą

gni

ęć

 uczniów. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

23 

Jednostka modułowa 731[04].O1.02 
Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci materiałów stosowanych 

w przemy

ś

le optycznym i precyzyjnym 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

 

rozpozna

ć

 materiały stosowane w przemy

ś

le optycznym, 

−

 

okre

ś

li

ć

  wła

ś

ciwo

ś

ci  i  zastosowanie  metali  oraz  ich  stopów  

w przemy

ś

le optycznym,  

−

 

dobra

ć

  przyrz

ą

dy  do  pomiaru  parametrów  materiałów  stosowanych  

w przemy

ś

le optycznym,  

−

 

okre

ś

li

ć

 zastosowanie stopów 

Ŝ

elazastopy 

Ŝ

elaza i metali kolorowych 

w  procesie  wytwarzania  cz

ęś

ci,  monta

Ŝ

u,  naprawy  i konserwacji 

sprz

ę

tu optycznego i optyczno-elektronicznego, 

−

 

okre

ś

li

ć

  wła

ś

ciwo

ś

ci  tworzyw  sztucznych,  szkła  optycznego, 

materiałów  ceramicznych,  materiałów  uszczelniaj

ą

cych,  szlifierskich  

i materiałów pomocniczych w przemy

ś

le optycznym, 

−

 

okre

ś

li

ć

 zastosowanie tworzyw sztucznych w przemy

ś

le optycznym, 

−

 

okre

ś

li

ć

 

zastosowanie 

materiałów 

ceramicznych, 

materiałów 

uszczelniaj

ą

cych,  szlifierskich  i  materiały  pomocniczych  w  przemy

ś

le 

optycznym, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 przyczyny powstawania korozji, 

−

 

dobra

ć

 metody zabezpieczania materiałów przed korozj

ą

, 

−

 

okre

ś

li

ć

 rodzaje powłok ochronnych, 

−

 

okre

ś

li

ć

  zastosowanie  powłok  ochronnych  w zale

Ŝ

no

ś

ci  od  wymaga

ń

 

technologicznych, estetycznych i ochronnych. 

 

2. Materiał nauczania 

Rodzaje materiałów stosowanych w przemy

ś

le optycznym 

Wła

ś

ciwo

ś

ci metali. 

Stopy 

Ŝ

elaza z w

ę

glem, wła

ś

ciwo

ś

ci. 

Metale nie

Ŝ

elazne i ich stopy, wła

ś

ciwo

ś

ci. 

Tworzywa sztuczne. 
Ceramika, szkło. 
Materiały uszczelniaj

ą

ce, szlifierskie i pomocnicze. 

Korozja metali, zabezpieczanie przed korozj

ą

.  

Powłoki ochronne. 

 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

24 

3. 

Ć

wiczenia 

•

  Rozpoznawanie  materiałów  konstrukcyjnych  i  technologicznych  na 

podstawie próbek i okre

ś

lanie ich zastosowania. 

•

  Badanie 

wła

ś

ciwo

ś

ci 

materiałów 

stosowanych 

w 

przemy

ś

le 

optycznym. 

•

  Dobieranie  materiałów  do  konstrukcji  elementów  optycznych  na 

podstawie katalogów. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Próbki materiałów stosowanych w przemy

ś

le optycznym. 

Przyrz

ą

dy do badania wła

ś

ciwo

ś

ci materiałów. 

Eksponaty  obrazuj

ą

ce  zastosowanie  ró

Ŝ

nych  materiałów  w  przemy

ś

le 

optycznym. 
Cz

ęś

ci maszyn z ró

Ŝ

nymi rodzajami korozji. 

Zestaw materiałów zabezpieczaj

ą

cych przed korozj

ą

. 

Cz

ęś

ci maszyn z ró

Ŝ

nymi rodzajami powłok ochronnych. 

Katalogi i materiały reklamowe. 
Filmy 

dydaktyczne, 

plansze 

pogl

ą

dowe, 

foliogramy 

dotycz

ą

ce 

zastosowania materiałów w przemy

ś

le optycznym. 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Celem  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  jest 

kształtowanie  umiej

ę

tno

ś

ci  okre

ś

lania  wła

ś

ciwo

ś

ci  oraz  zastosowania 

materiałów  w  procesie  wytwarzania  cz

ęś

ci,  monta

Ŝ

u,  konserwacji  oraz 

naprawy sprz

ę

tu optycznego i optoelektronicznego.  

W  procesie  dydaktycznym  zaleca  si

ę

  stosowanie  nast

ę

puj

ą

cych 

metod  nauczania:  wykładu  informacyjnego,  dyskusji  dydaktycznej, 
pokazu  z  instrukta

Ŝ

em,  metody  projektów,  tekstu  przewodniego  oraz 

ć

wicze

ń

  praktycznych.  Do  przeprowadzenia 

ć

wicze

ń

  nauczyciel 

powinien  przygotowa

ć

  teksty  przewodnie.  Uczniowie,  korzystaj

ą

c  

z pyta

ń

 prowadz

ą

cych, arkuszy 

ć

wiczeniowych w tekstach przewodnich, 

norm,  literatury  zawodowej  i  innych 

ź

ródeł  informacji  powinni 

samodzielnie planowa

ć

 i wykonywa

ć

 

ć

wiczenia. 

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonywania 

ć

wicze

ń

  nale

Ŝ

y  sprawdzi

ć

 

poziom  wiedzy  i  umiej

ę

tno

ś

ci  uczniów,  niezb

ę

dnych  do  realizacji 

okre

ś

lonych zada

ń

. 

Podczas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  nale

Ŝ

y 

zwróci

ć

  uwag

ę

  na  stosowanie  przez  uczniów  poprawnej  terminologii, 

okre

ś

lanie  przyczyn  powstawania  korozji  i  potrzeb

ę

  stosowania  powłok 

ochronnych, oraz przestrzeganie przepisów ochrony 

ś

rodowiska.  

Nale

Ŝ

y  stosowa

ć

  zarówno  indywidualn

ą

,  jak  i  grupow

ą

  form

ę

  pracy 

uczniów.  Praca  w  grupach  wpływa  pozytywnie  na  jako

ść

  pracy  oraz 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

25 

rozwija 

umiej

ę

tno

ś

ci 

pozazawodowe, 

jak: 

komunikowanie 

si

ę

, 

współpraca w zespole, prezentowanie wyników. 

W  trakcie  zaj

ęć

  dydaktycznych  wskazane  jest  prezentowanie  filmów 

dydaktycznych 

oraz 

organizowanie 

wycieczek 

do 

zakładów 

produkuj

ą

cych materiały stosowane w przemy

ś

le optycznym. 

Zaj

ę

cia  nale

Ŝ

y  prowadzi

ć

  w  pracowni  optyczno-technologicznej 

w grupach 15-osobowych, podzielonych na zespoły 2–4 osobowe.  

Uczniowie  powinni  mie

ć

  mo

Ŝ

liwo

ść

  korzystania  z  ró

Ŝ

nych 

ź

ródeł 

informacji,  takich  jak:  Internet,  normy,  katalogi,  instrukcje,  poradniki, 
atesty, materiały informacyjne producentów. 

 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

    

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  osi

ą

gni

ęć

  edukacyjnych  uczniów  powinno  odbywa

ć

  si

ę

 

przez  cały  czas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  na 
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

ą

tkowych zaj

ę

ciach.  

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 sprawdza

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych, 

−

  sprawdzianów pisemnych, 

−

  testów osi

ą

gni

ęć

 szkolnych, 

−

  obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zada

ń

. 

Obserwuj

ą

c  czynno

ś

ci  ucznia  i  dokonuj

ą

c  oceny  jego  pracy 

szczególn

ą

 uwag

ę

 nale

Ŝ

y zwraca

ć

 na: 

−

  poprawno

ść

 wykonywanych 

ć

wicze

ń

, 

−

  wyszukiwanie i przetwarzanie danych, 

−

  rozpoznawanie materiałów konstrukcyjnych i technologicznych, 

−

  okre

ś

lanie  zastosowania  materiałów  konstrukcyjnych  do  budowy 

elementów optycznych. 
W  procesie  oceniania  osi

ą

gni

ęć

  uczniów  nale

Ŝ

y  sprawdza

ć

 

umiej

ę

tno

ść

 

operowania 

zdobyt

ą

 

wiedz

ą

, 

zwraca

ć

 

uwag

ę

 

na 

merytoryczn

ą

 

jako

ść

 

wypowiedzi, 

wła

ś

ciwe 

stosowanie 

poj

ęć

 

technicznych,  poprawno

ść

  wnioskowania.  Ocena  osi

ą

gni

ęć

  szkolnych 

powinna  aktywizowa

ć

  i mobilizowa

ć

  do  pracy  zarówno  ucznia,  jak  

i nauczyciela.  

Po  zako

ń

czeniu  realizacji  programu  jednostki  modułowej  proponuje 

si

ę

  zastosowanie  testu  dydaktycznego  wielostopniowego.  Zadania 

w te

ś

cie  mog

ą

  by

ć

  otwarte  (krótkiej  odpowiedzi,  z  luk

ą

)  lub  zamkni

ę

te 

(wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda – fałsz). 
W ocenie ko

ń

cowej nale

Ŝ

y uwzgl

ę

dni

ć

 wyniki wszystkich zastosowanych 

przez 

nauczyciela 

metod 

sprawdzania 

osi

ą

gni

ęć

 

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

26 

Jednostka modułowa 731[04].O1.03

 

Posługiwanie si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

 

 

1.  Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

  rysunki  szkicowe,  techniczne,  schematyczne  

i konstrukcyjne, 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

 

rodzaje 

i 

zasady 

wykonywania 

rysunków 

technicznych,  

−−−−

 

dobra

ć

 materiały i przybory kre

ś

larskie do rysowania,

  

−−−−

 

zorganizowa

ć

 stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

−−−−

 

posłu

Ŝ

y

ć

 si

ę

 przyborami kre

ś

larskimi, 

−−−−

 

zastosowa

ć

 zasady normalizacji w rysunku technicznym,  

−−−−

 

wykona

ć

 rzuty aksonometryczne i prostok

ą

tne brył, 

−−−−

 

zastosowa

ć

 

zasady 

wykonywania 

rysunków 

cz

ęś

ci 

maszyn 

z uwzgl

ę

dnieniem: przekrojów, wymiarowania, zbie

Ŝ

no

ś

ci, pochylenia, 

tolerancji,  pasowania,  odchyłek  kształtu  i  poło

Ŝ

enia,  chropowato

ś

ci, 

zgodnie z obowi

ą

zuj

ą

cymi normami rysunku technicznego, 

−−−−

 

sporz

ą

dzi

ć

 szkice i rysunki elementów urz

ą

dze

ń

 i sprz

ę

tu optycznego, 

−−−−

 

opisa

ć

  pismem  technicznym  rysunki  cz

ęś

ci  maszyn,  urz

ą

dze

ń

  

i wyrobów, 

−−−−

 

wykona

ć

 szkic przedmiotu w dimetrii uko

ś

nej, 

−−−−

 

wykona

ć

  szkice  typowych  cz

ęś

ci  maszyn  z  uwzgl

ę

dnieniem  stopni 

uproszcze

ń

, 

−−−−

 

wykona

ć

 szkice elementów optycznych (soczewki, pryzmaty, płytki), 

−−−−

 

odczyta

ć

 rysunki wykonawcze elementów konstrukcyjnych,  

−−−−

 

odczyta

ć

 rysunki zło

Ŝ

eniowe, zestawieniowe, monta

Ŝ

owe i schematy,  

−−−−

 

odtworzy

ć

  i  powieli

ć

  dokumentacj

ę

  techniczn

ą

  z  wykorzystaniem 

oprogramowania komputerowego, 

−−−−

 

posłu

Ŝ

y

ć

  si

ę

  dokumentacj

ą

  technologiczn

ą

,  instrukcjami  obsługi 

i eksploatacji urz

ą

dze

ń

 i przyrz

ą

dów optyczno-mechanicznych. 

 

2.  Materiał nauczania 

Podstawy rysunku technicznego.  
Materiały i przybory kre

ś

larskie. 

Organizacja stanowiska pracy. 
Normalizacja w rysunku technicznym. 
Pismo techniczne. 
Zasady  szkicowania  brył  i  prostych  cz

ęś

ci  maszyn  w  rzutach 

aksonometrycznych i prostok

ą

tnych. 

Odwzorowywanie zewn

ę

trznych i wewn

ę

trznych zarysów przedmiotu. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

27 

Wymiarowanie  –  elementy  wymiarowania,  zasady  wymiarowania, 
wymiarowanie 

ró

Ŝ

nych 

kształtów 

geometrycznych 

(

ś

ci

ę

cia, 

zaokr

ą

glenia). 

Zasady oznaczania wymiarów tolerowanych, pasowa

ń

, tolerancji kształtu 

i poło

Ŝ

enia oraz chropowato

ś

ci powierzchni. 

Uproszczenia rysunkowe i rysunki schematyczne.  
Rysunki zło

Ŝ

eniowe, zestawieniowe, wykonawcze i monta

Ŝ

owe. 

Zastosowanie 

specjalistycznych 

programów 

komputerowych 

do 

sporz

ą

dzania rysunków technicznych. 

Dokumentacja technologiczna, instrukcje obsługi i eksploatacji urz

ą

dze

ń

 

i przyrz

ą

dów optyczno-mechanicznych. 

 

3. 

Ć

wiczenia 

•

  Dobieranie formatów arkuszy, podziałek, linii rysunkowych i tabliczek, 

zgodnie z norm

ą

 rysunkow

ą

. 

•

  Szkicowanie 

brył 

i 

typowych 

cz

ęś

ci 

maszyn 

w 

rzutach 

aksonometrycznych i prostok

ą

tnych. 

•

  Szkicowanie 

cz

ęś

ci 

maszyn 

z 

zastosowaniem 

przekrojów: 

poprzecznych,  podłu

Ŝ

nych,  cz

ą

stkowych,  kładów,  przerwa

ń

  i  urwa

ń

 

zarysów rysunkowych. 

•

  Szkicowanie cz

ęś

ci maszyn z zastosowaniem przekrojów zło

Ŝ

onych. 

•

  Odczytywanie  rysunków  technicznych  przedstawiaj

ą

cych  przekroje 

cz

ęś

ci maszyn. 

•

  Rozpoznawanie cz

ęś

ci maszyn na rysunkach technicznych. 

•

  Wymiarowanie  typowych  cz

ęś

ci  maszyn  z  uwzgl

ę

dnieniem  zasad 

wymiarowania  z  oznaczeniem  tolerancji,  pasowa

ń

,  chropowato

ś

ci 

powierzchni. 

•

  Wymiarowanie elementów optycznych. 

•

  Szkicowanie  typowych  cz

ęś

ci  maszyn  z  zastosowaniem  uproszcze

ń

 

rysunkowych. 

•

  Szkicowanie  poł

ą

cze

ń

  cz

ęś

ci  maszyn  stosowanych  w  urz

ą

dzeniach 

i sprz

ę

cie optycznym. 

•

  Odczytywanie rysunków cz

ęś

ci maszyn zawieraj

ą

cych wymiarowanie, 

oznaczenia tolerancji, pasowa

ń

, chropowato

ś

ci powierzchni. 

•

  Odczytywanie dokumentacji technologicznej. 

•

  Odtwarzanie 

i 

kopiowanie 

rysunków 

z 

wykorzystaniem 

specjalistycznych programów komputerowych. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Tablice 

lub 

foliogramy 

przedstawiaj

ą

ce 

zasady 

rzutowania  

i wymiarowania. 
Wzory pisma rysunkowego. 
Modele układu rzutni. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

28 

Modele brył geometrycznych prostych i zło

Ŝ

onych. 

Modele i plansze przedstawiaj

ą

ce zasady wykonywania przekrojów. 

Materiały dotycz

ą

ce tolerancji w rysunku technicznym. 

Komplet norm rysunkowych. 
Komplet materiałów rysunkowych i przyborów kre

ś

larskich. 

Bryły geometryczne. 
Eksponaty – przekroje cz

ęś

ci maszyn. 

Przykładowe rysunki wykonawcze cz

ęś

ci maszyn. 

Przykładowa dokumentacja technologiczna. 
Katalogi maszyn i cz

ęś

ci maszyn. 

Programy komputerowe do sporz

ą

dzania rysunków technicznych. 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Celem  realizacji  programu  jednostki  modułowej  jest  kształtowanie 

umiej

ę

tno

ś

ci sporz

ą

dzania rysunków technicznych oraz posługiwania si

ę

 

dokumentacj

ą

  techniczn

ą

  i  technologiczn

ą

  w procesie  wykonywania  

oraz naprawy sprz

ę

tu optycznego i optoelektronicznego. 

Podczas  realizacji  tre

ś

ci  programowych  trudnych  do  opanowania 

przez  uczniów  nale

Ŝ

y  stosowa

ć

  metod

ę

  pokazu  w  poł

ą

czeniu 

z instrukta

Ŝ

em  oraz  metod

ę

 

ć

wicze

ń

  praktycznych.  Do  takich  tre

ś

ci 

nale

Ŝ

y zaliczy

ć

: 

−

  rozpoznawanie cz

ęś

ci maszyn na rysunkach technicznych, 

−

  odczytywanie schematycznych rysunków mechanicznych, 

−

  odczytywanie przekrojów cz

ęś

ci maszyn. 

Podczas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej 

szczególn

ą

  uwag

ę

  nale

Ŝ

y  zwróci

ć

  na:  odczytywanie  dokumentacji 

technicznej, wykonywanie szkiców typowych cz

ęś

ci maszyn i elementów 

optycznych  oraz  odtwarzanie  i  kopiowanie  rysunków  z  wykorzystaniem 
oprogramowania komputerowego. 

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonania 

ć

wiczenia  nale

Ŝ

y  starannie 

dobra

ć

  materiały  dydaktyczne,  których  zastosowanie  usprawni  przebieg 

zaj

ęć

.  Podczas  realizacji  okre

ś

lonych 

ć

wicze

ń

  zaleca  si

ę

  korzystanie  

z tematycznych programów komputerowych. 

W  procesie  nauczania  -  uczenia  si

ę

  nale

Ŝ

y  zwraca

ć

  uwag

ę

  na: 

organizacj

ę

 

stanowiska 

pracy, 

rozmieszczenie 

materiałów  

i  przyborów  rysunkowych,  o

ś

wietlenie  i  postaw

ę

  ucznia  podczas  pracy. 

Uczniowie  powinni  wykonywa

ć

  szkice  modeli  i  elementów  optycznych  

oraz  cz

ęś

ci  maszyn,  zgodnie  z zasadami  szkicowania,  zachowuj

ą

c 

kształt  
i proporcje wymiarowe. 

Zaj

ę

cia  powinny  odbywa

ć

  si

ę

  w  odpowiednio  wyposa

Ŝ

onej  pracowni 

rysunku technicznego oraz w pracowni komputerowej.  

Uczniowie 

powinni 

pracowa

ć

 

w 

grupach 

do 

15 

osób,  

w uzasadnionych sytuacjach z podziałem na zespoły 2–4 osobowe. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

29 

Podczas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej 

uczniowie  powinni  mie

ć

  mo

Ŝ

liwo

ść

  korzystania  z  norm,  prospektów, 

katalogów. 

 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  osi

ą

gni

ęć

  edukacyjnych  uczniów  powinno  odbywa

ć

  si

ę

 

przez  cały  czas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  na 
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

ą

tkowych zaj

ę

ciach.  

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 sprawdza

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych, 

−

  sprawdzianów pisemnych, 

−

  testów osi

ą

gni

ęć

 szkolnych, 

−

  obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada

ń

. 

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonywania 

ć

wicze

ń

  nale

Ŝ

y  sprawdzi

ć

 

poziom  wiedzy  i  umiej

ę

tno

ś

ci  uczniów,  niezb

ę

dne  do  realizacji 

okre

ś

lonych zada

ń

. 

Obserwuj

ą

c  czynno

ś

ci  ucznia  i  dokonuj

ą

c  oceny  jego  pracy 

szczególn

ą

 uwag

ę

 nale

Ŝ

y zwraca

ć

 na: 

−

  organizacj

ę

 stanowiska pracy, 

−

  poprawno

ść

 wykonywanych 

ć

wicze

ń

, 

−

  stosowanie oznacze

ń

,  

−

  opis i wymiarowanie rysunków, 

−

  wykonywanie rysunków technicznych, 

−

  szkicowanie cz

ęś

ci maszyn i elementów optycznych. 

−

  rozpoznawanie  na  rysunkach  typowych  elementów  i  mechanizmów 

maszyn i urz

ą

dze

ń

, 

−

  odczytywanie dokumentacji technicznej. 

Osi

ą

gni

ę

cia  szkolne  uczniów  w  zakresie  wyodr

ę

bnionych  celów 

kształcenia powinny by

ć

 oceniane na poszczególnych etapach realizacji 

programu  nauczania  jednostki  modułowej,  poprzez  ukierunkowan

ą

 

obserwacj

ę

 czynno

ś

ci uczniów w trakcie wykonywania 

ć

wicze

ń

.  

Bie

Ŝą

ca 

analiza 

post

ę

pów 

ucznia 

umo

Ŝ

liwia 

nauczycielowi 

korygowanie stosowanych metod kształcenia. Podstaw

ą

 uzyskania przez 

ucznia pozytywnej oceny powinno by

ć

 poprawne wykonanie 

ć

wicze

ń

. 

W  ocenie  ko

ń

cowej  osi

ą

gni

ęć

  uczniów  nale

Ŝ

y  uwzgl

ę

dni

ć

  wyniki 

wszystkich  zastosowanych  przez  nauczyciela  metod  sprawdzania 
osi

ą

gni

ęć

 uczniów. 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

30 

Jednostka modułowa 731[04].O1.04 
Wykonywanie podstawowych pomiarów 
warsztatowych 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

 

zorganizowa

ć

 stanowisko pracy, 

−

 

sklasyfikowa

ć

 przyrz

ą

dy pomiarowe i kontrolne, 

−

 

okre

ś

li

ć

 

przeznaczenie 

typowych 

przyrz

ą

dów 

pomiarowych 

i przyrz

ą

dów pomiarowo-kontrolnych, 

−

 

wyja

ś

ni

ć

  budow

ę

  typowych  przyrz

ą

dów  pomiarowych  i  przyrz

ą

dów 

pomiarowo-kontrolnych, 

−

 

wykona

ć

  pomiary  przyrz

ą

dami  suwmiarkowymi  i  mikrometrycznymi, 

czujnikami, k

ą

tomierzami, 

−

 

okre

ś

li

ć

 i zastosowa

ć

 tolerancje i pasowania, 

−

 

okre

ś

li

ć

 parametry chropowato

ś

ci powierzchni i odchyłek, 

−

 

wykona

ć

 pomiary z wykorzystaniem mikroskopu warsztatowego, 

−

 

przeprowadzi

ć

 seri

ę

 pomiarow

ą

, 

−

 

przeprowadzi

ć

  analiz

ę

  wyników  pomiarów  oraz  okre

ś

li

ć

  bł

ę

dy 

pomiaru, 

−

 

dokona

ć

 konserwacji przyrz

ą

dów pomiarowych.  

 

2.  Materiał nauczania 

Typowe przyrz

ą

dy pomiarowe i kontrolne. 

Przyrz

ą

dy stosowane do pomiarów dokładnych. 

Technika pomiarów warsztatowych. 
Tolerancje i pasowania. 
Chropowato

ść

 powierzchni. 

Odchyłki kształtu i poło

Ŝ

enia. 

Dokładno

ść

 pomiarów i analiza bł

ę

dów pomiarowych. 

Konserwacja przyrz

ą

dów pomiarowych. 

 

3. 

Ć

wiczenia 

•

  Wykonywanie  pomiarów

 

elementów  mechanicznych

 

przyrz

ą

dami 

suwmiarkowymi i mikrometrycznymi. 

•

  Wykonywanie pomiarów k

ą

tów

 

elementów mechanicznych. 

•

  Obliczanie tolerancji okre

ś

lonych wymiarów. 

•

  Obliczanie luzów i wcisków, okre

ś

lanie grupy pasowania. 

•

  Wykonywanie  pomiarów  cz

ęś

ci  maszyn  za  pomoc

ą

  mikroskopu 

warsztatowego. 

•

  Sprawdzanie  jako

ś

ci  wykonanych  wałków,  otworów  i  gwintów  za 

pomoc

ą

 sprawdzianów. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

31 

•

  Wykonywanie pomiarów cz

ęś

ci mechanicznych przy pomocy czujnika 

zegarowego. 

•

  Sprawdzanie  parametrów  cz

ęś

ci  maszyn  przyrz

ą

dami  pomiarowo-

kontrolnymi. 

•

  Wykonywanie  serii  pomiarowej  okre

ś

lonych  wymiarów  i  obliczanie 

bł

ę

dów pomiarów. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Zestawy przyrz

ą

dów pomiarowych i kontrolnych. 

Dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna. 
Przykładowe cz

ęś

ci maszyn do wykonywania pomiarów. 

Komplet płytek wzorcowych. 
Mikroskop warsztatowy. 
Filmy, 

foliogramy, 

plansze 

pogl

ą

dowe 

dotycz

ą

ce 

wykonywania 

podstawowych pomiarów warsztatowych.  
Katalogi przyrz

ą

dów pomiarowych i kontrolnych. 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Celem  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  jest 

kształtowanie  umiej

ę

tno

ś

ci  wykonywania  podstawowych  pomiarów 

warsztatowych.  

W  procesie  nauczania  –  uczenia si

ę

 nale

Ŝ

y  wykorzysta

ć

 wiadomo

ś

ci  

i  umiej

ę

tno

ś

ci  nabyte  przez  uczniów  podczas  realizacji  programu 

nauczania  jednostki  modułowej  731[04].O1.03.  Posługiwanie  si

ę

 

dokumentacj

ą

 techniczn

ą

. 

Program  jednostki  zaleca  si

ę

  realizowa

ć

  nast

ę

puj

ą

cymi  metodami: 

pokazu z obja

ś

nieniem, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego oraz 

ć

wicze

ń

 praktycznych.  

Podczas  realizacji  programu  jednostki  modułowej  nale

Ŝ

y  zwróci

ć

 

uwag

ę

:  na  dobór  przyrz

ą

dów  pomiarowych,  odczyt  wyniku  pomiaru, 

technik

ę

  wykonywania  i  sprawdzania  pomiarów,  wykonywanie  serii 

pomiarów i wyliczanie bł

ę

du pomiarowego. 

Nauczyciel  powinien  przygotowa

ć

  instrukcje  do 

ć

wicze

ń

  dotycz

ą

cych 

wykonywania  pomiarów,  powinny  one  zawiera

ć

  opis  budowy,  obsługi 

i konserwacji przyrz

ą

dów pomiarowych. 

Zaj

ę

cia  nale

Ŝ

y  prowadzi

ć

  w  pracowni  optyczno-technologicznej, 

w grupach do15 osób, podzielonych na zespoły 2–4 osobowe. 

Nale

Ŝ

y  stosowa

ć

  zarówno  indywidualn

ą

,  jak  i  grupow

ą

  form

ę

  pracy 

uczniów.  Praca  w  grupach  wpływa  pozytywnie  na  jako

ść

  pracy  oraz 

rozwija 

umiej

ę

tno

ś

ci 

pozazawodowe, 

jak: 

komunikowanie 

si

ę

, 

współpraca w zespole, prezentowanie wyników. 

Uczniowie  powinni  mie

ć

  mo

Ŝ

liwo

ść

  korzystania  z  ró

Ŝ

nych 

ź

ródeł 

informacji  (Internet,  normy,  katalogi,  instrukcje,  poradniki,  atesty, 
materiały informacyjne producentów). 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

32 

 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  osi

ą

gni

ęć

  edukacyjnych  uczniów  powinno  odbywa

ć

  si

ę

 

przez  cały  czas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  na 
podstawie okre

ś

lonych kryteriów.  

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 ocenia

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych, 

−

  sprawdzianów pisemnych, 

−

  testów osi

ą

gni

ęć

 szkolnych, 

−

  testu praktycznego, 

−

  obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania 

ć

wicze

ń

. 

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonywania 

ć

wicze

ń

  nale

Ŝ

y  sprawdzi

ć

 

poziom  wiadomo

ś

ci  i  umiej

ę

tno

ś

ci  uczniów,  niezb

ę

dnych  do  realizacji 

okre

ś

lonych zada

ń

. 

Obserwuj

ą

c  czynno

ś

ci  ucznia  i  dokonuj

ą

c  oceny  jego  pracy 

szczególn

ą

 uwag

ę

 nale

Ŝ

y zwraca

ć

 na: 

−

  przestrzeganie przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, 

−

  organizacj

ę

 stanowiska pracy, 

−

  poprawno

ść

 wykonywanych 

ć

wicze

ń

, 

−

  dobór przyrz

ą

dów pomiarowych, 

−

  technik

ę

 wykonywania pomiarów i sprawdzania, 

−

  odczyt wyniku pomiaru, 

−

  wykonywanie serii pomiarów i wyliczenie bł

ę

du pomiarowego. 

Kontrol

ę

  poprawno

ś

ci  wykonania  zada

ń

  nale

Ŝ

y  prowadzi

ć

  w  trakcie  

i  po  realizacji 

ć

wicze

ń

.  Ucze

ń

  powinien  sprawdzi

ć

  wyniki  swojej  pracy 

według  przygotowanego  przez  nauczyciela  arkusza  oceny  post

ę

pów. 

Potem, według tego samego arkusza, kontroli dokonuje nauczyciel.  

Podstaw

ą

  uzyskania  przez  ucznia  pozytywnej  oceny  powinno  by

ć

 

mi

ę

dzy  innymi  poprawne  wykonanie 

ć

wicze

ń

.  W  ocenie  ko

ń

cowej 

osi

ą

gni

ęć

  uczniów  nale

Ŝ

y  uwzgl

ę

dni

ć

  wyniki  wszystkich  zastosowanych 

przez nauczyciela metod sprawdzania osi

ą

gni

ęć

 uczniów. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

33 

Jednostka modułowa 731[04].O1.05 
Wykonywanie podstawowych prac z zakresu r

ę

cznej 

i mechanicznej obróbki materiałów 

 

1.  Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

 

zastosowa

ć

 

zasady 

eksploatacji 

energii, 

maszyn, 

narz

ę

dzi  

i przyrz

ą

dów,  

−

 

zorganizowa

ć

 

stanowisko 

pracy 

w 

zale

Ŝ

no

ś

ci 

od 

rodzaju 

wykonywanych czynno

ś

ci,  

−

 

dokona

ć

 trasowania przestrzennego i na płaszczy

ź

nie,  

−

 

scharakteryzowa

ć

 technik

ę

 toczenia, frezowania, szlifowania, 

−

 

sklasyfikowa

ć

 gwintowniki i narzynki, 

−

 

sklasyfikowa

ć

 i dobra

ć

 nity i kołki, 

−

 

okre

ś

li

ć

 sposoby mocowania materiału obrabianego i narz

ę

dzi, 

−

 

wykona

ć

 podstawowe prace z zakresu r

ę

cznej i mechanicznej obróbki 

materiałów,  

−

 

wykona

ć

 proste prace na obrabiarkach do metali, 

−

 

dobra

ć

 

ś

rednic

ę

  otworu  i  sworznia  do  wykonania  poł

ą

czenia 

gwintowego, 

−

 

posłu

Ŝ

y

ć

 

si

ę

 

normami 

technicznymi, 

jako

ś

ciowymi 

oraz 

dokumentacj

ą

, 

−

 

oceni

ć

 jako

ść

 wykonanych prac, 

−

 

zastosowa

ć

  przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej  i  ochrony 

ś

rodowiska  na  stanowiskach  obróbki 

r

ę

cznej i mechanicznej. 

 

2.  Materiał nauczania 

Zasady eksploatacji energii, maszyn, narz

ę

dzi i przyrz

ą

dów. 

Organizacja stanowiska pracy. 
Trasowanie na płaszczy

ź

nie i przestrzenne. 

Przecinanie, 

ś

cinanie i wycinanie metali. 

Gi

ę

cie i prostowanie metali. 

Piłowanie. 
Wiercenie, pogł

ę

bianie i rozwiercanie. 

Gwintowanie r

ę

czne. 

Nitowanie i kołkowanie. 
Skrobanie i docieranie cz

ęś

ci metalowych. 

Lutowanie. 
Klejenie. 
Toczenie i wytaczanie. 
Frezowanie. 
Szlifowanie. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

34 

Przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpo

Ŝ

arowej  

i ochrony 

ś

rodowiska na stanowiskach obróbki r

ę

cznej i mechanicznej. 

 

3. 

Ć

wiczenia 

••••

  Trasowanie linii równoległych, prostopadłych, okr

ę

gów i łuków. 

••••

  Trasowanie linii według wzornika. 

••••

  Trasowanie przestrzenne według wzornika. 

••••

  Dobieranie  wierteł  i  rozwiertaków  w  zale

Ŝ

no

ś

ci  od  rodzaju 

obrabianego materiału i 

ś

rednicy otworu. 

••••

  Wiercenie i rozwiercanie otworów zgodnie z dokumentacj

ą

. 

••••

  Dobieranie  sposobów  mocowania  materiału  przeznaczonego  do 

obróbki oraz narz

ę

dzi. 

••••

  Wykonywanie  gwintów  wewn

ę

trznych  i  zewn

ę

trznych  zgodnie  

z dokumentacj

ą

. 

••••

  Nitowanie zespołów mechanizmów precyzyjnych. 

••••

  Dobieranie  narz

ę

dzi  i  materiałów  pomocniczych  do  skrobania 

i docierania. 

••••

  Skrobanie i docieranie cz

ęś

ci metalowych. 

••••

  Dobieranie lutów w zale

Ŝ

no

ś

ci od wymaga

ń

 technologicznych. 

••••

  Wykonywanie poł

ą

cze

ń

 elementów lutem twardym i mi

ę

kkim. 

••••

  Dobieranie klejów do rodzaju klejonych materiałów. 

••••

  Klejenie elementów konstrukcyjnych. 

••••

  Dobieranie parametrów skrawania do okre

ś

lonych rodzajów obróbki. 

••••

  Toczenie zewn

ę

trznych i wewn

ę

trznych powierzchni walcowych. 

••••

  Toczenie powierzchni czołowych. 

••••

  Przecinanie r

ę

czne i mechaniczne metali i tworzyw sztucznych. 

••••

  Wiercenie, nawiercanie i rozwiercanie otworów na tokarce. 

••••

  Wykonywanie gwintów na tokarce. 

••••

  Ocenianie jako

ś

ci wykonanych prac. 

••••

  Frezowanie płaszczyzn i powierzchni wielo

ś

ciennych. 

••••

  Dobieranie 

ś

ciernic do szlifowania. 

••••

  Szlifowanie płaszczyzn zgodnie z dokumentacj

ą

. 

••••

  Szlifowanie 

powierzchni 

czołowych 

i 

walcowych

 

zgodnie  

z dokumentacj

ą

. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Obrabiarki do metalu z wyposa

Ŝ

eniem. 

Komplety  narz

ę

dzi  do  obróbki  r

ę

cznej  i  mechanicznej  materiałów 

konstrukcyjnych.

 

Materiały do wykonywania operacji obróbki i ł

ą

czenia. 

Plansze  na  temat  wykonywania  podstawowych  operacji  obróbki  r

ę

cznej  

i mechanicznej materiałów. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

35 

Instrukcje do 

ć

wicze

ń

.  

Stanowiskowe instrukcje bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy. 

Foliogramy,  filmy,  katalogi,  poradniki,  normy  dotycz

ą

ce  materiałów 

konstrukcyjnych,  stosowanych  narz

ę

dzi  i  obrabiarek,  operacji  obróbki  

i ł

ą

czenia. 

Przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpo

Ŝ

arowej  

i ochrony 

ś

rodowiska na stanowiskach obróbki r

ę

cznej i mechanicznej. 

  

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Celem  realizacji  programu  jednostki  modułowej  jest  kształtowanie 

umiej

ę

tno

ś

ci  wykonywania  podstawowych  operacji  obróbki  r

ę

cznej  

i mechanicznej oraz ł

ą

czenia materiałów.  

W  procesie  nauczania  -  uczenia  si

ę

  zaleca  si

ę

  stosowanie 

nast

ę

puj

ą

cych  metod  nauczania:  pokazu  z  obja

ś

nieniem,  pokazu  

z instrukta

Ŝ

em, tekstu przewodniego oraz 

ć

wicze

ń

 praktycznych.  

Podczas  realizacji  programu  jednostki  modułowej  szczególn

ą

  uwag

ę

 

nale

Ŝ

y  zwróci

ć

  na  podstawowe  dla  zawodu  prace  z  zakresu  r

ę

cznej 

i mechanicznej  obróbki  materiałów,  jak:  ci

ę

cie,  piłowanie,  wiercenie, 

gwintowanie,  toczenie.  W  trakcie  zaj

ęć

  nale

Ŝ

y  odwoływa

ć

  si

ę

  do 

wiadomo

ś

ci  i umiej

ę

tno

ś

ci  nabytych  przez  uczniów  podczas  realizacji 

programu  nauczania  jednostki  modułowej  731[04].O1.03  Posługiwanie 
si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

 oraz jednostki 731[04].O1.04 Wykonywanie 

podstawowych pomiarów warsztatowych.  

Ka

Ŝ

dy  ucze

ń

  powinien  mie

ć

  mo

Ŝ

liwo

ść

  samodzielnego  wykonywania 

operacji  mechanicznych.  Przed  rozpocz

ę

ciem 

ć

wiczenia  nale

Ŝ

y  zwróci

ć

 

uwag

ę

  na  rozmieszczenie  materiałów  i  narz

ę

dzi  na  stanowisku  pracy, 

a  nast

ę

pnie  na  prawidłow

ą

  postaw

ę

  ciała  ucznia  podczas  wykonywania 

ć

wicze

ń

  oraz  przestrzeganie  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy 

oraz  ochrony  przeciwpo

Ŝ

arowej.  Podczas  wykonywania  okre

ś

lonych 

ć

wicze

ń

  zaleca  si

ę

  korzystanie  z  dokumentacji  technicznej.  Nale

Ŝ

y 

umo

Ŝ

liwi

ć

  uczniom  wielokrotne  wykonywanie 

ć

wicze

ń

,  a

Ŝ

  do  uzyskania 

zadowalaj

ą

cych wyników. 

Zaj

ę

cia  powinny  odbywa

ć

  si

ę

  w  pracowni  optyczno-technologicznej 

i warsztatach  szkolnych,  wyposa

Ŝ

onych  w  zestawy  narz

ę

dzi  do  obróbki 

mechanicznej,  materiały  i  pomoce  dydaktyczne.  Uczniowie  powinni 
wykonywa

ć

 

ć

wiczenia  w  grupach  do15  osób,  podzielonych  na  zespoły 

2–3 osobowe.  

Podczas  realizacji  programu  jednostki  modułowej  uczniowie  powinni 

mie

ć

 mo

Ŝ

liwo

ść

 korzystania z norm, prospektów, katalogów. 

Wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów produkcyjnych 

i Centrów  Kształcenia  Praktycznego,  wyposa

Ŝ

onych  w  nowoczesne 

obrabiarki.  

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

36 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  osi

ą

gni

ęć

  edukacyjnych  uczniów  powinno  odbywa

ć

  si

ę

 

przez  cały  czas  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  na 
podstawie okre

ś

lonych kryteriów.  

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 ocenia

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych, 

−

  sprawdzianów pisemnych, 

−

  obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania 

ć

wicze

ń

, 

−

  testów dydaktycznych z zadaniami praktycznymi typu próba pracy. 

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonywania 

ć

wicze

ń

  nale

Ŝ

y  sprawdzi

ć

 

poziom  wiedzy  i  umiej

ę

tno

ś

ci  uczniów,  niezb

ę

dnych  do  realizacji 

okre

ś

lonych zada

ń

. 

Osi

ą

gni

ę

cia  szkolne  uczniów  w  zakresie  wyodr

ę

bnionych  celów 

kształcenia powinny by

ć

 oceniane na poszczególnych etapach realizacji 

programu  nauczania  jednostki  modułowej  poprzez  ukierunkowan

ą

 

obserwacj

ę

  czynno

ś

ci  uczniów  w  trakcie  wykonywania 

ć

wicze

ń

  

oraz zastosowanie testów z zadaniami praktycznymi.  

Obserwuj

ą

c  czynno

ś

ci  ucznia  i  dokonuj

ą

c  oceny  jego  pracy 

szczególn

ą

 uwag

ę

 nale

Ŝ

y zwraca

ć

 na: 

−

  przestrzeganie  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony 

ś

rodowiska, 

−

  organizacj

ę

 stanowiska pracy, 

−

  dobór narz

ę

dzi i przyrz

ą

dów pomiarowych do wykonywanych zada

ń

, 

−

  wykonywanie r

ę

cznej i mechanicznej obróbki materiałów, 

−

  obliczanie tolerancji, luzów, okre

ś

lanie grupy pasowania, 

−

  sprawdzanie jako

ś

ci wykonanych prac. 

Bie

Ŝą

ca 

analiza 

post

ę

pów 

ucznia 

umo

Ŝ

liwia 

nauczycielowi 

korygowanie  stosowanych  metod  nauczania.  Popełniane  przez  ucznia 
bł

ę

dy  powinny  by

ć

  wyja

ś

niane  przez  nauczyciela,  ucze

ń

  powinien  je 

zrozumie

ć

 i samodzielnie poprawi

ć

.  

W  ocenie  ko

ń

cowej  osi

ą

gni

ęć

  uczniów  nale

Ŝ

y  uwzgl

ę

dni

ć

  wyniki 

wszystkich  zastosowanych  przez  nauczyciela  metod  sprawdzania 
osi

ą

gni

ęć

 uczniów.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

37 

Jednostka modułowa 731[04].O1.06 
Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprz

ę

cie 

optycznym 

 

1.  Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

  podstawowe  zjawiska  zachodz

ą

ce  w  polu 

elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym, 

−−−−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

  materiały  przewodz

ą

ce,  półprzewodz

ą

ce,  izolacyjne, 

magnetyczne, konstrukcyjne oraz okre

ś

li

ć

 ich zastosowanie, 

−−−−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

 

ź

ródła i rodzaje pr

ą

du elektrycznego, 

−−−−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

 podstawowe elementy obwodu elektrycznego, 

−−−−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

 wielko

ś

ci elektryczne i ich jednostki miary, 

−−−−

 

zastosowa

ć

  prawo  Ohma  i  prawa  Kirchhoffa  do  obliczania  prostych 

obwodów pr

ą

du stałego, 

−−−−

 

odczyta

ć

  podstawowe  symbole  na  schematach  elektrycznych  

i elektronicznych, 

−−−−

 

okre

ś

li

ć

  funkcje  podstawowych  elementów  i  układów  stosowanych 

w elektrotechnice i elektronice, 

−−−−

 

wykona

ć

 obliczenia prostych obwodów pr

ą

du stałego i przemiennego, 

−−−−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

  podstawowe  maszyny  pr

ą

du  stałego  i  przemiennego  oraz 

okre

ś

li

ć

  zasad

ę

 ich działania, 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

 

ź

ródła 

ś

wiatła oraz ciepła, 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

 instalacje elektryczne, 

−−−−

 

wyja

ś

ni

ć

 budow

ę

 i działanie prostych mierników elektrycznych, 

−−−−

 

dokona

ć

 pomiarów podstawowych wielko

ś

ci elektrycznych, 

−−−−

 

okre

ś

li

ć

  podstawowe  zasady  eksploatacji  maszyn  i  urz

ą

dze

ń

 

elektrycznych, 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

 zastosowanie optoelektroniki, 

−−−−

 

posłu

Ŝ

y

ć

  si

ę

  instrukcjami  obsługi  i  dokumentacj

ą

  techniczn

ą

  maszyn  

i urz

ą

dze

ń

 elektrycznych, 

−−−−

 

posłu

Ŝ

y

ć

 

si

ę

 

specjalistycznymi 

programami 

komputerowymi 

stosowanymi w przemy

ś

le optycznym, 

−−−−

 

zastosowa

ć

  przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej oraz ochrony przeciwpora

Ŝ

eniowej. 

 

2.  Materiał nauczania 

Podstawowe zjawiska zachodz

ą

ce w polu elektrycznym, magnetycznym 

i elektromagnetycznym.   
Elektryczne 

wła

ś

ciwo

ś

ci 

materii, 

materiały 

przewodz

ą

ce, 

półprzewodz

ą

ce, izolacyjne. Materiały magnetyczne oraz konstrukcyjne. 

Ź

ródła i rodzaje pr

ą

du elektrycznego. Ogniwa i akumulatory. 

Wielko

ś

ci elektryczne i ich jednostki miary. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

38 

Obwody pr

ą

du elektrycznego.   

 

Maszyny elektryczne. 
Dokumentacj

ą

 techniczna maszyn i urz

ą

dze

ń

 elektrycznych. 

Elektryczne 

ź

ródła ciepła.  

 

 

Elektryczne 

ź

ródła 

ś

wiatła.   

 

Instalacje elektryczne.  

 

 

Miernictwo elektryczne. 
Zasady bezpiecznej eksploatacji urz

ą

dze

ń

 elektrycznych.  

Wykorzystanie elektroniki w przemy

ś

le optycznym. 

Specjalistyczne  programy  komputerowe  stosowane  w  przemy

ś

le 

optycznym.  

 

 

 

Przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpo

Ŝ

arowej 

oraz ochrony przeciwpora

Ŝ

eniowej. 

 

 

 

3. 

Ć

wiczenia 

•

  Obliczanie prostych obwodów pr

ą

du stałego.  

•

  Analizowanie 

budowy 

transformatora 

jednofazowego 

oraz 

wyznaczanie jego parametrów. 

•

  Analizowanie  budowy,  zasad  działania  I  wła

ś

ciwo

ś

ci  wybranych 

elementów optoelektronicznych. 

•

  Wykonywanie pomiarów nat

ęŜ

enia

 

i napi

ę

cia pr

ą

du elektrycznego. 

•

  Wykonywanie 

pomiarów 

rezystancji 

metodami 

bezpo

ś

rednimi  

i po

ś

rednimi. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Modele maszyn elektrycznych. 
Zestawy  materiałów  przewodz

ą

cych,  półprzewodz

ą

cych,  izolacyjnych, 

magnetycznych oraz konstrukcyjnych. 
Przyrz

ą

dy oraz zestawy przyrz

ą

dów do wykonywania pomiarów. 

Filmy  dydaktyczne,  plansze,  foliogramy,  fazogramy,  przezrocza 
przedstawiaj

ą

ce  prac

ę

  elektrowni,  silników,  zastosowanie 

ź

ródeł 

ś

wiatła 

oraz  obrazuj

ą

ce  zastosowanie  elektrotechniki  i  elektroniki  w sprz

ę

cie 

optycznym. 
Polskie Normy. 
Układ  SI  (wielko

ś

ci  podstawowe  i uzupełniaj

ą

ce),  wielko

ś

ci  i  jednostki 

stosowane w elektrotechnice. 
Katalogi  maszyn  elektrycznych  i  przyrz

ą

dów  pomiarowych  stosowanych 

w przemy

ś

le optycznym. Instrukcje obsługi. 

Zestawy komputerowe z dost

ę

pem do Internetu. 

Specjalistyczne  programy  komputerowe  stosowane  w  przemy

ś

le 

optycznym. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

39 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program 

jednostki 

modułowej 

obejmuje 

tre

ś

ci 

dotycz

ą

ce 

zastosowania  elektrotechniki  i  elektroniki  przemy

ś

le  optycznym 

precyzyjnym.  

W  procesie  kształcenia  zaleca  si

ę

  stosowa

ć

  nast

ę

puj

ą

ce  metody 

nauczania:  pokaz  z  obja

ś

nieniem,  metod

ę

  przypadków,  tekstu 

przewodniego oraz 

ć

wicze

ń

 praktycznych.  

Podczas  realizacji  programu  jednostki  modułowej  nale

Ŝ

y  zwróci

ć

 

uwag

ę

  na  przestrzeganie  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy, 

szczególnie podczas wykonywania pomiarów w układach elektrycznych. 

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonania  zadania  nale

Ŝ

y  sprawdzi

ć

 

poziom  wiedzy  i  umiej

ę

tno

ś

ci  uczniów,  niezb

ę

dnych  do  realizacji 

okre

ś

lonych  zada

ń

.  Konieczne  jest  zapoznanie  uczniów  z  rodzajem  

i  zakresem  wykonywanych  prac  oraz  przepisami  bezpiecze

ń

stwa  

i 

higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej 

oraz 

ochrony 

przeciwpora

Ŝ

eniowej.  Uczniowie  powinni  mie

ć

  mo

Ŝ

liwo

ść

  wielokrotnego 

wykonywania 

ć

wicze

ń

, a

Ŝ

 do uzyskania zadowalaj

ą

cych wyników. 

Przykładowe 

ć

wiczenia  zamieszczone  w  programie  jednostki 

modułowej  stanowi

ą

  propozycj

ę

  do  wykorzystania  przez  nauczyciela. 

Zakres 

ć

wicze

ń

  mo

Ŝ

e  by

ć

  rozszerzony  w  zale

Ŝ

no

ś

ci  od  potrzeb 

edukacyjnych i mo

Ŝ

liwo

ś

ci szkoły. 

Zaj

ę

cia  powinny  odbywa

ć

  si

ę

  w  pracowni  elektrotechniki  i  elektroniki 

w grupach do 15 osób, podzielonych na zespoły 2-3 osobowe. 

Wskazana  jest  równie

Ŝ

  wycieczka  dydaktyczna  do  zakładów 

produkcyjnych przemysłu optoelektronicznego. 

 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  i  ocenianie  osi

ą

gni

ęć

  edukacyjnych  uczniów  powinno 

odbywa

ć

 si

ę

 przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na 

podstawie ustalonych kryteriów.  

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 sprawdza

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych, 

−

  sprawdzianów pisemnych, 

−

  testów osi

ą

gni

ęć

 szkolnych, 

−

  sprawdzianów praktycznych, 

−

  obserwacji  czynno

ś

ci  wykonywanych  przez  uczniów  podczas 

ć

wicze

ń

. 

Obserwuj

ą

c  czynno

ś

ci  ucznia  i  dokonuj

ą

c  oceny  jego  pracy 

szczególn

ą

 uwag

ę

 nale

Ŝ

y zwraca

ć

 na: 

−

  organizacj

ę

 stanowiska pracy, 

−

  posługiwanie si

ę

 miernikami elektrycznymi i elektronicznymi, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

40 

−

  posługiwanie si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

, 

−

  przestrzeganie  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy  oraz 

ochrony przeciwpora

Ŝ

eniowej. 

W  ko

ń

cowej  ocenie  osi

ą

gni

ęć

  ucznia  po  zrealizowaniu  programu 

nauczania  jednostki  modułowej  nale

Ŝ

y  uwzgl

ę

dni

ć

  wyniki  wszystkich 

zastosowanych  przez  nauczyciela  metod  sprawdzania  osi

ą

gni

ęć

 

uczniów. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

41 

Moduł 731[04].Z1 
Technologia elementów optycznych 

 

1.  Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

  okre

ś

la

ć

 budow

ę

 i zasad

ę

 działania elementów i układów optycznych, 

optoelektronicznych 

oraz 

przyrz

ą

dów 

i 

aparatury 

optyczno-

pomiarowej, 

−

  charakteryzowa

ć

 budow

ę

 oka, 

−

  charakteryzowa

ć

 wady wzroku, 

−

  wyja

ś

nia

ć

 podstawowe poj

ę

cia z zakresu fotometrii, 

−

  charakteryzowa

ć

 elementy optyczne,  

−

  klasyfikowa

ć

 przyrz

ą

dy optyczne, 

−

  wyja

ś

nia

ć

 budow

ę

 przyrz

ą

dów optycznych, 

−

  organizowa

ć

  stanowisko  pracy  zgodnie  z  wymaganiami  ergonomii 

technologii, 

−

  dokonywa

ć

 pomiarów parametrów optycznych, 

−

  dobiera

ć

  podstawowe  i  pomocnicze  materiały  oraz  narz

ę

dzia  

i sprz

ę

t do wykonania elementów optycznych, 

−

  wykonywa

ć

 mechanizmy drobne i precyzyjne, 

−

  ocenia

ć

 jako

ść

 wykonanych prac monterskich, 

−

  posługiwa

ć

 si

ę

 dokumentacj

ą

 techniczn

ą

,  

−

  korzysta

ć

 z literatury i ró

Ŝ

nych 

ź

ródeł informacji zawodowej, 

−

  stosowa

ć

  przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy  oraz  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

42 

2. Wykaz jednostek modułowych 

 

 

Symbol 

jednostki 

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna 

liczba godzin 

na realizacj

ę

 

731[04].Z1.01 

Zastosowanie optyki geometrycznej i falowej 

108 

731[04].Z1.02 

Dobieranie przyrz

ą

dów optycznych 

144 

731[04].Z1.03 

Wykonywanie mechanizmów drobnych 
i precyzyjnych 

124 

731[04].Z1.04 

Wykonywanie elementów optycznych 

134 

731[04].Z1.05 

Wykonywanie obróbki specjalnej elementów 
optycznych 

  66 

Razem 

576 

 
 

3. Schemat układu jednostek modułowych  

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

731[04].Z1 

Technologia elementów 

optycznych 

 

731[04].Z1.03 

Wykonywanie mechanizmów 

drobnych i precyzyjnych 

731[04].Z1.01 

Zastosowanie optyki 

 geometrycznej i falowej 

731[04].Z1.02 

Dobieranie przyrz

ą

dów optycznych 

 

731[04].Z1.04 

Wykonywanie elementów 

 optycznych 

731[04].Z1.05 

Wykonywanie obróbki specjalnej  

elementów optycznych 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

43 

4. Literatura

 

Bartkowska  J.:  Optyka  i  korekcja  wad  wzroku.  Wydawnictwo  Lekarskie 
PZWL, Warszawa 1996 
Chalecki J.: Przyrz

ą

dy optyczne. WNT, Warszawa1979 

Figurski  J.,  Symela  K.  (red.):  Eksperyment  pedagogiczny.  Modułowe  
programy  nauczania  w  kształceniu  zawodowym.  Model  ujednoliconego 
egzaminu 

zawodowego. 

Ministerstwo 

Edukacji 

Narodowej 

– 

Departament 

Edukacji 

dla 

Rynku 

Pracy, 

Instytut 

Technologii 

Eksploatacji, Radom 2001 
Hein  A.,  Sidorowicz  A.,  Wagnerowski  T.:  Oko  i  okulary.  Wydawnictwo 
Przemysłu Lekkiego i Spo

Ŝ

ywczego, Warszawa 1966 

Jeruszka U., Niemierko B. (red.): Zastosowanie pomiaru sprawdzaj

ą

cego 

w  kształceniu  zawodowym.  Materiały  z  seminarium.  Ministerstwo 
Edukacji  Narodowej.  Departament  Zawodowego  i  Ustawicznego, 
Warszawa 1997 
Jó

ź

wicki R.: Optyka Instrumentalna. WNT, Warszawa 1970 

Krawcow J.A., Orłow J.I.: Optyka geometryczna o

ś

rodków jednorodnych. 

WNT, Warszawa 1993 
Legun Z.: Technologia elementów optycznych. WNT, Warszawa 1982 
Meyer – Arendt J.R.: Wst

ę

p do optyki. PWN, Warszawa 1977 

Niemierko  B.:  Pomiar  wyników  kształcenia  zawodowego.  Biuro 
Koordynacji Kształcenia Kadr. Fundusz Współpracy, Warszawa 1997  
Nowak  J.,  Zaj

ą

c  M.:  Optyka  –  kurs  elementarny.  Oficyna  Wydawnicza 

Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1998 
Ornatowski  T.,  Figurski  J.:  Praktyczna  nauka  zawodu.  ITeE,  Radom 
2000 
Pluta M.: Mikroskopia optyczna. PWN, Warszawa 1982 
Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997 
Tryli

ń

ski  W.  (red.):  Konstrukcja  przyrz

ą

dów  i  urz

ą

dze

ń

  precyzyjnych. 

WNT, Warszawa 1996 
 
Wykaz  literatury  nale

Ŝ

y  aktualizowa

ć

  w  miar

ę

  ukazywania  si

ę

  nowych 

pozycji wydawniczych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

44 

Jednostka modułowa 731[04].Z1.01 
Zastosowanie optyki geometrycznej i falowej 

 

1.  Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−

 

wyja

ś

ni

ć

 prawa i zasady optyki geometrycznej, 

−

 

okre

ś

li

ć

 rodzaje, budow

ę

 i przeznaczenie soczewek, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 układy soczewek i ich zastosowanie, 

−

 

dokona

ć

 

pomiarów 

podstawowych 

parametrów 

elementów 

optycznych, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 płytki płasko - równoległe oraz ich zastosowanie, 

−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

 pryzmaty, okre

ś

li

ć

 ich rodzaje, budow

ę

 i przeznaczenie, 

−

 

rozró

Ŝ

ni

ć

 zwierciadła, okre

ś

la

ć

 ich rodzaje, budow

ę

 i przeznaczenie, 

−

 

wyja

ś

ni

ć

 podstawowe poj

ę

cia z zakresu fotometrii, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 jednostki fotometryczne, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 wady wzroku, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 metody korekcji wzroku, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 fal

ę

 

ś

wietln

ą

, 

−

 

wyja

ś

ni

ć

 zjawisko interferencji, polaryzacji i dyfrakcji, 

−

 

dokona

ć

 pomiarów napr

ęŜ

e

ń

 w materiałach optycznych, 

−

 

sprawdzi

ć

 jako

ść

 powierzchni elementów optycznych, 

−

 

okre

ś

li

ć

 zastosowanie zjawiska interferencji i polaryzacji 

ś

wiatła, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 aberracje układów optycznych, 

−

 

rozpozna

ć

 obrazy podstawowych aberracji optycznych, 

−

 

skorygowa

ć

 podstawowe aberracje układów optycznych, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 budow

ę

 i wła

ś

ciwo

ś

ci oka, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 wady wzroku, 

−

 

scharakteryzowa

ć

 metody korekcji wad wzroku, 

−

 

zastosowa

ć

  przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej  i  ochrony 

ś

rodowiska  naturalnego  podczas 

wykonywania pracy.  
 

2.  Materiał nauczania 

Podstawowe poj

ę

cia z zakresu optyki geometrycznej. 

Prostoliniowe rozchodzenie si

ę

 

ś

wiatła. 

Odbicie 

ś

wiatła. 

Załamanie 

ś

wiatła. 

K

ą

t graniczny i całkowite wewn

ę

trzne odbicie 

ś

wiatła. 

Cz

ęś

ciowe odbicie przy załamaniu. 

Soczewki cienkie. 
Rodzaje soczewek sferycznych. 
Rodzaje powi

ę

ksze

ń

. 

Soczewka gruba. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

45 

Układy zło

Ŝ

one z dwóch soczewek. 

Elementarny układ załamuj

ą

cy jako podstawowy składnik soczewki. 

Diafragmy w układach optycznych. 
Soczewki asferyczne. 
Płytki płasko - równoległe. 
Pryzmat załamuj

ą

cy. 

Pryzmaty odbijaj

ą

ce. 

Zwierciadła płaskie. 
Zwierciadła kuliste. 
Zwierciadła sferyczne. 
Podstawowe poj

ę

cia fotometrii. 

Podstawowe jednostki fotometrii. 
Optyka  falowa:  charakterystyka  fali 

ś

wietlnej,  dyfrakcja,  interferencja, 

polaryzacja. 
Poj

ę

cie aberracji. 

Aberracja chromatyczna. 
Aberracja sferyczna. 
Koma. 
Astygmatyzm. 
Krzywizna pola. 
Dystorsja. 
Budowa i wła

ś

ciwo

ś

ci oka. 

Widzenie dwuoczne. 
Wady wzroku i sposoby ich korekcji. 

 

3. 

Ć

wiczenia 

•

  Obliczanie k

ą

ta odbicia i odchylenia promienia 

ś

wiatła. 

•

  Obliczanie k

ą

ta załamania 

ś

wiatła. 

•

  Obliczanie k

ą

ta granicznego 

ś

wiatła. 

•

  Obliczanie  współczynnika  strat  na  odbiciu 

ś

wiatła  i  współczynnika 

przepuszczalno

ś

ci 

ś

wiatła. 

•

  Wyznaczanie obrazu w zwierciadle płaskim. 

•

  Wyznaczanie obrazów w układach zwierciadeł płaskich. 

•

  Wykre

ś

lanie obrazów w zwierciadłach kulistych. 

•

  Wyznaczanie analityczne obrazów w zwierciadłach sferycznych. 

•

  Wyznaczanie obrazu w płytce płasko - równoległej. 

•

  Wyznaczanie mocy klina optycznego. 

•

  Wyznaczanie dyspersji k

ą

towej. 

•

  Wyznaczanie obrazów w pryzmatach odbijaj

ą

cych. 

•

  Wyznaczanie podstawowych parametrów soczewek. 

•

  Wykre

ś

lanie obrazów w soczewkach cienkich. 

•

  Wyznaczanie analityczne obrazów w soczewkach. 

•

  Wyznaczanie powi

ę

ksze

ń

 powstałych obrazów. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

46 

•

  Wyznaczanie płaszczyzn głównych w soczewkach grubych. 

•

  Wyznaczanie płaszczyzn głównych w układach soczewek. 

•

  Obliczanie mocy układu dwóch soczewek grubych. 

•

  Przeliczenie promienia przyosiowego dla układu dwóch soczewek. 

•

  Przeliczanie promienia brze

Ŝ

nego dla układu dwóch soczewek. 

•

  Przeliczanie jednostek fotometrycznych. 

•

  Wykonywanie pomiaru nat

ęŜ

enia o

ś

wietlenia. 

•

  Wykonywanie pomiaru ostro

ś

ci wzrokowej. 

•

  Sprawdzanie widzenia przestrzennego. 

•

  Sprawdzanie napr

ęŜ

e

ń

 w szkle optycznym. 

•

  Sprawdzanie  jako

ś

ci  powierzchni  elementów  optycznych  za  pomoc

ą

 

szklanego sprawdzianu interferencyjnego. 

•

  Sprawdzanie  jako

ś

ci  powierzchni  elementów  optycznych  za  pomoc

ą

 

interferometru.  

•

  Wyznaczanie mocy soczewek w prostym układzie achromatycznym. 

•

  Wyznaczanie 

promieni 

soczewki 

ze 

skorygowan

ą

 

aberracj

ą

 

sferyczn

ą

. 

•

  Diagnozowanie daltonizmu wzrokowego. 

•

  Dobieranie korekcji do podstawowych wad refrakcji. 

 

4. 

Ś

rodki dydaktyczne 

Szkolna ława optyczna. 

Ś

wiatłowody. 

Zestaw elementów optycznych. 
Rysunki wykonawcze elementów optycznych. 

Ś

wiatłomierz. 

Plansza – budowa oka. 
Interferometry. 
Polaryskop. 
Polarymetr. 
Szklane sprawdziany interferencyjne. 
Zestaw Polskich Norm. 
Przykładowe  elementy  optyczne  i  zespoły  optyczne  z  du

Ŝ

ymi 

aberracjami optycznymi. 
Tablice z optotypami do badania wad wzroku. 
Kaseta okulistyczna. 
Tablice 

do 

sprawdzania 

daltonizmu 

i 

widzenia 

dwuocznego 

(przestrzennego). 

 

5.  Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

 Program 

jednostki 

modułowej 

obejmuje 

tre

ś

ci, 

dotycz

ą

ce 

podstawowych  praw  optyki  geometrycznej,  optyki  fizjologicznej,  optyki 
falowej oraz aberracji układów optycznych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

47 

Podczas  realizacji  programu  jednostki  modułowej  nale

Ŝ

y  odwoływa

ć

 

si

ę

  do  wiadomo

ś

ci  i umiej

ę

tno

ś

ci  opanowanych  przez  uczniów  podczas 

realizacji programu jednostki modułowej 731[04].O1.03 Posługiwanie si

ę

 

dokumentacj

ą

 techniczn

ą

. 

W  procesie  nauczania  -  uczenia  si

ę

  wskazane  jest  stosowanie 

nast

ę

puj

ą

cych  metod  nauczania:  wykładu  informacyjnego,  pokazu 

z obja

ś

nieniem, tekstu przewodniego oraz 

ć

wicze

ń

 praktycznych. 

 Przed  przyst

ą

pieniem  do  realizacji 

ć

wicze

ń

  konieczne  jest 

zapoznanie uczniów z rodzajem i zakresem wykonywanych 

ć

wicze

ń

 oraz 

przepisami  bezpiecze

ń

stwa  obowi

ą

zuj

ą

cymi  podczas  wykonywania 

zada

ń

. 

Podczas realizacji programu jednostki modułowej nauczyciel powinien 

zwraca

ć

 uwag

ę

 na precyzj

ę

 pomiarów wykonywanych przez uczniów.  

Przykładowe 

ć

wiczenia  zamieszczone  w  programie  jednostki 

modułowej  stanowi

ą

  propozycj

ę

  do  wykorzystania  przez  nauczyciela. 

Zakres 

ć

wicze

ń

  mo

Ŝ

e  by

ć

  rozszerzony  w  zale

Ŝ

no

ś

ci  od  potrzeb 

edukacyjnych i mo

Ŝ

liwo

ś

ci szkoły. 

Zaj

ę

cia  powinny  odbywa

ć

  si

ę

  w  pracowni  optyczno-technologicznej. 

Uczniowie  powinni  pracowa

ć

  samodzielnie  lub  w  zespołach  2–4 

osobowych.  Ka

Ŝ

dy  ucze

ń

  powinien  mie

ć

  mo

Ŝ

liwo

ść

  samodzielnego 

wykonywania pomiarów. 

 

6. Propozycje  metod  sprawdzania  i  oceny  osi

ą

gni

ęć

 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie  i  ocenianie  post

ę

pów  uczniów  powinno  odbywa

ć

  si

ę

 

przez  cały  czas  realizacji  jednostki  modułowej,  na  podstawie  kryteriów 
przedstawionych na pocz

ą

tkowych zaj

ę

ciach. 

Osi

ą

gni

ę

cia uczniów proponuje si

ę

 ocenia

ć

 na podstawie: 

−

  sprawdzianów ustnych i pisemnych, 

−

  testów osi

ą

gni

ęć

 szkolnych, 

−

  sprawdzianów praktycznych, 

−

  obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania 

ć

wicze

ń

. 

Do  sprawdzenia  umiej

ę

tno

ś

ci  praktycznych  mog

ą

  by

ć

  zastosowane 

zadania typu próba pracy.  

Przed  przyst

ą

pieniem  do  wykonywania 

ć

wicze

ń

  nale

Ŝ

y  sprawdzi

ć

 

poziom  opanowania  wiedzy  przez  uczniów,  warunkuj

ą

cy  przyst

ą

pienie 

do wykonywania 

ć

wicze

ń

.  

Obserwuj

ą

c  czynno

ś

ci  ucznia  i  dokonuj

ą

c  oceny  jego  pracy 

szczególn

ą

 uwag

ę

 nale

Ŝ

y zwraca

ć

 na: 

−

  organizacj

ę

 stanowiska pracy, 

−

  wykorzystanie praw optyki geometrycznej, 

−

  rozró

Ŝ

nianie elementów optycznych, 

−

  dobór metod i sposobów sprawdzania aberracji optycznych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

48 

−

  wykorzystanie  zjawisk  optyki  falowej  do  sprawdzania  jako

ś

ci 

elementów i układów optycznych, 

−

  charakteryzowanie budowy oka, 

−

  charakteryzowanie wad wzroku i metod ich korekcji, 

−

  przestrzeganie  przepisów  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy  oraz 

ochrony przeciwpo

Ŝ

arowej. 

W  ko

ń

cowej  ocenie  osi

ą

gni

ęć

  uczniów,  po  zako

ń

czeniu  realizacji 

programu  nauczania  jednostki  modułowej,  nale

Ŝ

y  uwzgl

ę

dni

ć

  wyniki 

testów  dydaktycznych,  sprawdzianów  oraz  poziom  wykonywania 

ć

wicze

ń

. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

49 

Jednostka modułowa 731[04].Z1.02

 

Dobieranie przyrz

ą

dów optycznych 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia ucze

ń

 (słuchacz) powinien umie

ć

: 

−−−−

 

sklasyfikowa

ć

 przyrz

ą

dy optyczne, 

−−−−

 

okre

ś

li

ć

 zastosowanie przyrz

ą

dów optycznych, 

−−−−

 

wyja

ś

ni

ć

 budow

ę

 sprz

ę

tu optycznego, 

−−−−

 

okre

ś

li

ć

 podstawowe parametry sprz

ę

tu optycznego, 

−−−−

 

scharakteryzowa

ć

  metody  sprawdzania  parametrów  przyrz

ą

dów 

optycznych, 

−−−−

 

zorganizowa

ć

 stanowisko pracy, 

−−−−

 

sprawdzi

ć

 parametry podstawowych przyrz

ą

dów optycznych, 

−−−−

 

wykona

ć

 niezb

ę

dne obliczenia parametrów geometrycznych, 

−−−−

 

dobra

ć

 przyrz

ą

dy optyczne do wykonywania okre

ś

lonych pomiarów, 

−−−−

 

posłu

Ŝ

y

ć

 si

ę

 instrukcjami obsługi i katalogami przyrz

ą

dów optycznych,  

−−−−

 

wykona

ć

 pomiary przy pomocy przyrz

ą

dów optycznych, 

−−−−

 

zastosowa

ć

  przepisy  bezpiecze

ń

stwa  i  higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpo

Ŝ

arowej. 

 

2.  Materiał nauczania 

Klasyfikacja przyrz

ą

dów optycznych. 

Budowa, parametry i zastosowanie przyrz

ą

dów optycznych. 

Organizacja stanowiska pracy do wykonywania pomiarów. 
Pomiary wykonywane przy pomocy przyrz

ą

dów optycznych. 

Lupy. 
Mikroskopy. 
Lunety. 
Lornety. 
Lunety pomiarowe. 
Kolimatory. 
Lunety autokolimacyjne. 
Aparaty fotograficzne. 
Przyrz

ą

dy projekcyjne. 

Lasery. 
Noktowizory. 
 

3. 

Ć

wiczenia 

••••

  Obliczanie powi

ę

kszenia, zdolno

ś

ci rozdzielczej i pola widzenia lupy. 

••••

  Obliczanie  powi

ę

kszenia,  zdolno

ś

ci  rozdzielczej  i  pola  widzenia 

mikroskopu. 

••••

  Obliczanie ogniskowej obiektywu mikroskopu. 

••••

  Dobieranie obiektywów mikroskopowych i okularów.