Psychologia
społeczna
WSB –NLU 2008/9
Dr Krzysztof Brocławik
Komunikacja interpersonalna
Wykład 2
Psychologia
społeczna
WSB –NLU 2008/9
Dr Krzysztof Brocławik
Komunikacja interpersonalna
Wykład 2
Komunikowanie
Przekazywanie informacji (pojęć, idei)
za pomocą symboli
Tworzenie znaczeń w umysłach innych
ludzi
Wzajemne oddziaływanie społeczne za
pomocą komunikatów
Komunikacja
Towar
Tekst
Katalizator
Instrument
Komunikacja - tradycje
Tradycja psychospołeczna (Hovland,
Laswell)
Tradycja cybernetyczna (Wiener, Shannon)
Tradycja retoryczna (Arystoteles)
Tradycja semiotyczna (de Saussure,
Richards)
Tradycja socjokulturowa (Sapir)
Tradycja krytyczna (Adorno, Marcuse,
Horkheimer)
Tradycja fenomenologiczna (Rogers)
Komunikacja - początki
naukowej refleksji
Lazdersfeld
Laswell
Hovlad
Lewin
Model aktu perswazyjnego
Harolda Lasswella
Nadawca (Kto powiedział?)
Komunikat (Co powiedział?)
Kanał (Jak powiedział?)
Odbiorca (Do kogo powiedział?)
Efekt (Z jakim skutkiem?)
Tradycja cybernetyczna
Badania Markowa nad tekstami
Potrzeby komunikacyjne w systemach
technicznych
Maszyna Turinga i pierwsze komputery
Teoria informacji, ujęcie matematyczne
Wiener – powstanie cybernetyki jako nauki
Podejście systemowe pierwszej generacji
Model Shannona Wavera
KANAŁ
Odbiorca
De kodowanie
Nada wanie
komunika
t
Sp rzężenie zwro tne
ko
munikat
Kodowan ie
Na dawca
SZUM
Nadawanie
Odbiór
O dbiór
KANAŁ
Odbio rca
De kodowanie
N adawanie
komunika
t
Sp rzężenie zwro tne
ko
munikat
Kodowan ie
Nadawca
SZUM
Nadawa nie
Odbi ór
Odbiór
K A N A Ł
O d b io rc a
D eko d o w an ie
N a d a w a n ie
ko
m
un
ik
at
S p rzęże n ie zw ro tn e
ko
m
un
ik
at
K o d o w an ie
N ad aw c a
S Z U M
N a d a w a n ie
O d b ió r
O d b ió r
Szkoła z Palo Alto
Grupa telnetów skupiona wokół Gregory
Batesona (koncepcja podwójnego
wiązania)
Podejście systemowe – kwestionowanie
prostoty i linearności komunikacji
Modelowa sytuacja komunikacyjna –
rodzina, najczęściej z trudnościami
Bliskie powinowactwo z psychoterapią
Bezpośredni wpływ na twórców NLP
Podejście interakcyjne
Paul Watzlawick
Człowiek nie może się nie komunikować
Każdy komunikat zawiera aspekt treści i
relacji
Charakter związku zależy od tego, jak
każda ze stron akcentuje sekwencję
komunikatów
Komunikacja jest zawsze albo
symetryczna labo komplementarna
Komunikacja międzyludzka przebiega
zarówno na poziomie cyfrowym jak
analogowym
Dwa aspekty komunikacji
Treść
Raport
Co zostało
powiedziane
Kanał werbalny
Komunikacja
Aspekt poznawczy
Dane w komputerze
Słowa
Relacja
Dowodzenie
Jak zostało
powiedziane
Kanał niewerbalny
Metakomunikacja
Aspekt emocjonalny
Program
komputerowy
Akcentowanie
(interpunkcja)
Teoria penetracji społecznej
Wymiana społeczna ale stopniowa
„Cebulowata” struktura osobowości
Ja społeczne
Ja prywatne
Rdzeń osobowości (wartości, emocje,
nierozwiązane konflikty)
Dialektyka otwartości i zbliżania się do
rdzenia
Teoria penetracji społecznej
(I. Altman D.Taylor)
Podstawowe założenia:
1.
Wymiana informacji peryferyjnych zachodzi
częściej i wcześniej niż osobistych
2.
Proces zwierzania się oparty jest na
wzajemności, zwłaszcza na wczesnych
etapach
3.
Proces penetracji początkowo przebiega
gwałtownie, ale szybko ulega spowolnieniu
4.
Depenetracja to stopniowe wycofywanie
się warstwa po warstwie
Teoria penetracji społecznej
Znaczenie ma także szerokość penetracji
– decyduje o charakterze i jakości relacji
Szerokość bez głębokości
Głębokość bez szerokości
„Ekonomiczne” założenia wymiany
społeczne w wersji Thibault i Kellya
Zasada zysk – minus koszty
Początek – reguła podobieństwa, rozwój
relacji wspólne wartości
Teoria penetracji społecznej
Satysfakcja z relacji
Poziom od niesienia (PO)
Historia dotychczasowych relacji
Kolejność wydarzeń
Stabilność związku
Alternatywny poziom odniesienia (APO)
Perspektywa Ja czy My ?
Teoria konwergencji
symbolicznej (Borman )
Grupy dramatyzują swoje opowieści - w
ten sposób radzą sobie z napięciami
Opowieść grupowa - fantazmat
Niektóre fantazje wzbudzają inne na
zasadzie reakcji łańcuchowej
Teoria konwergencji
symbolicznej
Wspólne fantazjowanie grupowe
prowadzi do konwergencji symbolicznej
Konwergencja symboliczna jest
podstawą spójności grupy
Teoria konwergencji
symbolicznej
Zbiór fantazji podzielanych w wielu
grupach (np.w organizacji) tworzy
retoryczną rzeczywistość społeczna
Rzeczywistość ta zwiera wizje:
Prostolinijne
Społeczne
Pragmatyczne
Niektóre wizje materializują się
Krytyczna teoria
komunikacji
(Deetz)
Otaczają nas to instytucje polityczne
Praktyki komunikacyjne zmieniają
(zniekształcają) procesy podejmowania
decyzji
Model kanału informacyjnego jest
uznawany za rzeczywisty
Istnieje kolonizacja wielkich instytucji i
organizacji
Krytyczna teoria
komunikacji
Strategia - jawne narzucanie woli
Dyskurs oparty na specyficznej,
systematycznej logice, zestawie
rutynowych praktyk, których najwyższą
wartość stanowi kontrola
Rozbieżne interesy grup w organizacji -
jest taka w której interesie leży kontrola
Kontrola niesie wysokie koszty
Krytyczna teoria
komunikacji
Przyzwolenie = ukryta kontrola
Kontrola menedżerska nad: językiem,
informacją, procedurami, symbolami,
rytuałami, historiami
Wymaganie bezwzględnej lojalności
Systematyczne zniekształcanie
komunikacji
Dyskursywne zamknięcie
Krytyczna teoria
komunikacji
Włączenie
Wolny rynek idei w organizacji
Prawo do wyrażania opinii jako
ważniejsze od prawa do informacji i
wywierania wpływu
Manipulacja w tej sferze rodzi cynizm i
napięcia
Krytyczna teoria
komunikacji
Uczestnictwo
Poszerzenie listy uprawnionych do głosu
w istotnych sprawach
Traktowanie pracownika jak właściciela
Integracja procesu zarządzania z
procesem wykonawczym
Powszechny dostęp do rzetelnej
informacji
Wyłaniające się struktury społeczne
Teoria kulturowa
(Geertz, Pacanowsky)
Kultura to sieć znaczeń
Istotny jest proces tkania sieci, a jest
nim komunikowanie
Celem analiz komunikacje są
szczegółowe wglądy
Teoria kulturowa
Opowieść jako narzędzie komunikacji
Opowieść organizacyjna
Opowieść osobista
Opowieść koleżeńska
Rytuał jako integrator
Zmiana kultury jest problematyczna