Strategie 

Strategie 

dywersyfikacji i 

dywersyfikacji i 

specjalizacji

specjalizacji

 

Zdaniem P. Druckera : 

„Skuteczne zarządzanie polega na 

znalezieniu równowagi między 

dywersyfikacją a specjalizacją.”

 

Czym jest strategia ?

Strategia

Strategia to określenie głównych 

długofalowych celów firmy i przyjęcie takich  
kierunków  działania, oraz taka alokacja 
zasobów, które  są konieczne dla  
zrealizowania celów 

(A.D. Chandler)

Strategia dywersyfikacji

Dywersyfikacja

Dywersyfikacja

 polega na przegrupowaniu 

zasobów będących w dyspozycji przedsiębiorstwa 

na działanie zasadniczo różne od tych które 

prowadzono w przeszłości.

Strategia dywersyfikacji 

Strategia dywersyfikacji

Strategia dywersyfikacji charakteryzuje się tym, że 

przedsiębiorstwo oddala  się od do tej pory stosowanych 

technologii wytwarzania  wyrobów i dotychczasowej 

struktury rynku.

Jest strategią najbardziej złożoną i wszechstronną, 

stymulującą w największym stopniu rozwój 

przedsiębiorstwa. Jednocześnie jest kosztowna i 

stosunkowo trudna w realizacji. Wymaga znajomości rynku 

i nowych rozwiązań w dziedzinie produkcji, pozwalających 

produkować nowe i zmodyfikowane wyroby, oraz nabycia 

nowych umiejętności i kwalifikacji przez pracowników, w 

tym także przez menedżerów

. 

Narzędziem służącym 

przedsiębiorstwu do 

dywersyfikacji może być

 :

 kupno licencji (know-how), 
 nabycie innego przedsiębiorstwa bądź 
fuzja z nim

Strategia dywersyfikacji 

przyjmuje trzy podstawowe 

formy:

 

 dywersyfikacja wertykalna (pionowa) 
 dywersyfikacja horyzontalna (pozioma) 
 dywersyfikacja lateralna (równoległa) 

Dywersyfikacja wertykalna (pionowa) polega na 

włączeniu do produkcji produktów z poprzedzających i 
następnych faz procesu produkcyjnego, które ma za zadanie 
wprowadzenie nowych odmian danego wyrobu. Jest to 
rozwinięcie produkcji materiałów potrzebnych do wytworzenia 
danego wyrobu i wyeliminowaniem specjalizowanej kooperacji. 
Zaletą tej dywersyfikacji jest zmniejszenie ryzyka dzięki 
ograniczeniu stopnia zależności od dostawców bądź odbiorców 
pośredniczących. Zakłada ona jednak głęboką integracje 
procesów produkcji, co prowadzi do coraz mniejszej 
elastyczności działania. Ponad to może utrudniać 
dostosowanie się firmy do zmieniających się warunków 
działania. Dywersyfikacja wertykalna sprawdza się przy 
dojrzałych technicznie gałęziach produkcji, które nie wykazują 
nasilenia w postępie technicznym.

 

Dywersyfikacja horyzontalna 

(pozioma)

 Opiera się głównie na zaoferowaniu nowego produktu 
swoim dotychczasowym nabywcom. Proces ten składa 
się z następujących faz: szukanie idei nowego produktu, 
wybór odpowiedniej idei, analiza ekonomiczna wyrobu, 
rozwój techniczny produktu, testowanie i wprowadzenie 
na rynek danego wyrobu. Dzięki dywersyfikacji 
poziomej przedsiębiorstwo może poprawić swoja 
pozycje konkurencyjną. 

 Dywersyfikacja lateralna (równoległa)

Wykracza poza ramy dotychczasowych dziedzin działalności 

danego przedsiębiorstwa. Firma rozpoczyna produkcje dwóch 

odmiennych gatunkowo wyrobów, które nie posiadają żadnych 

powiązań technicznych jak również marketingowych. Dzięki 

temu przedsiębiorstwo poszerza zakres wytwarzanych 

produktów, ale jednocześnie musi liczyć się z tym, że będzie 

działać w równych segmentach rynku. Ryzyko wynikające z 

wykorzystania dywersyfikacji równoległej jest znaczenie 

większe niż w przypadku poprzednich dywersyfikacji, ponieważ 

występują tu rozbieżności w produkcji oraz w otoczeniu firmy, 

co przyczynia się do wzrostu ryzyka ekonomicznego i 

technicznego w działaniu. 

W zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się 
przedsiębiorstwo, w tym od jego pozycji na rynku i 
atrakcyjności dotychczas prowadzonej działalności, 
strategia dywersyfikacji może spełniać różne cele i w 
różny sposób przyczyniać się do rozwoju 
przedsiębiorstwa. Z tego punktu widzenia można 
wyróżniać cztery rodzaje tej strategii.

 

1.Dywersyfikacja inwestycyjna

2.Dywersyfikacja schodzenia z 

branży 

3.Dywersyfikacja podtrzymująca 

4.Dywersyfikacja zapewniająca 

przetrwanie 

Dywersyfikacja inwestycyjna

 

 

Może być stosowana tylko przez przedsiębiorstwa 

mające dobrą pozycję konkurencyjną na rynku. Jeżeli 

dotychczasowy program produkcji jest atrakcyjny, 

stosuje się dalsze inwestycje w celu zachowania na 

rynku pozycji lidera. Przedsiębiorstwo poszukuje 

również takiego obszaru przyszłej działalności, który 

przy danych możliwościach inwestycyjnych 

najszybciej zapewni największy zysk

 

Dywersyfikacja schodzenia z branży

Może być ona stosowana przez 

przedsiębiorstwa, których produkty znajdują się 

w fazie dojrzałości i powoli są wycofywane z 

rynku. Dywersyfikacja w tym przypadku ma 

zastąpić wzrost gospodarczy, ponieważ 

dotychczasowa działalność kurczy się. Należy  

więc wcześniej zaplanować i podjąć nową 

działalność. 

Dywersyfikacja podtrzymująca ma 

natomiast na celu ochronę 

dotychczasowej działalności. Dodanie 

nowego obszaru działania ma 

zwiększyć konkurencyjność 

przedsiębiorstwa. Wybór tego obszaru 

dokonywany jest pod kątem możliwości 

osiągnięcia efektu synergicznego z 

dotychczasowej i planowanej 

działalności. Z tego względu 

szczególnie korzystna jest 

dywersyfikacja pionowa.

Dywersyfikacja zapewniająca 

przetrwanie 

 Umożliwia przetrwanie przedsiębiorstwu 

mającemu złą pozycję konkurencyjną. Przy 

stosowaniu tej strategii należy zachować 

szczególną ostrożność. Ze względu na złą 

sytuację finansową firmy rozmiary nowej 

działalności nie powinny być duże. Ponadto, 

angażując się w tę działalność, trzeba starać się 
jak najlepiej wykorzystać posiadane już zasoby i 

kompetencje. 

Korzyści związane z 

zastosowaniem 

dywersyfikacji:

Zmniejsza ryzyko działalności gospodarczej przez jego 
rozproszenie ;

Pozwala uzyskać efekt synergiczny działania, który 
polega na osiąganiu nadzwyczajnego efektu 
wynikającego z połączenia różnych zasobów i 
umiejętności;

Pozwala przedsiębiorstwu na uniknięcie negatywnych 
skutków starzenia się sektora, w którym działało 
dotychczas;

Stwarza się firmie szanse na długofalowy rozwój, 
wykorzystując w sposób efektywny jej potencjał;

Zapewnia stabilność dochodów firmy i jej bezpieczeństwo 
finansowe;

Wymusza się rozwój i postęp przedsiębiorstwa, jego 
kreatywność w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej.

Negatywne efekty 
dywersyfikacji:

Możliwość zatracenia specjalizacji firmy;
Trudności w zarządzaniu 

zdywersyfikowanym przedsiębiorstwem;

Zmniejszenie efektów produkcji wielkiej skali oraz 

specjalizacji produkcji i sprzedaży.

Strategia specjalizacji

Strategia specjalizacji

Strategia specjalizacji to najstarsza strategia 
wzrostu, gdzie bazą konkurencyjną jest 
specjalizacja (marka) i niskie koszty (unikatowe 
umiejętności i skala produkcji). Fuzje, akwizycje i 
alianse firm produkujących identyczny produkt lub 
świadczących taką samą usługę pozwalają 
spotęgować efekty skali, produkcji i doświadczenia, 
umacniać markę produktu na rynku, a więc 
pogłębiać specjalizację poprzez koncentrację 
całości wyników firmy na jednym lub kilku bardzo 
podobnych produktach lub usługach pozwala jej 
osiągnąć pozycję lidera w branży

Specjalizacja może mieć różne postaci a 

wybór odpowiedniej zależny jest od pozycji 

konkurencyjnej danej firmy oraz fazy cyklu 

życia danej dziedziny: 

Specjalizacja ekstensywna (strategia wolumenu) - 
powiększanie rozmiarów produkcji w danej 
dziedzinie, (przedsiębiorstwo doświadczone, faza 
wzrostu obszaru specjalizacji). 

Specjalizacja pasywna, czyli utrzymywanie na tym 
samym poziomie rozwoju dotychczasowych 
obszarów działalności, (faza dojrzałości i schyłku 
danej dziedziny, firma o dobrej pozycji na rynku).

Specjalizacja restrykcyjna tzw. odcinanie, czyli 
specjalizacja tylko w jednym z dotychczasowych 
obszarów przy całkowitym "odcięciu się" od 
pozostałych, (faza wzrostu obszaru działalności, 
słaba pozycja firmy na rynku)
 
Strategia niszy rynkowej, polegająca albo na 
weryfikacji dotychczasowej struktury dziedzin 
działalności i skupieniu się na tej, w której 
przedsiębiorstwo może łatwo odzyskać dobrą 
pozycję albo na tzw. "przełomie" -skupieniu się na 
nowym obszarze wykorzystując doświadczenie 
zdobyte w innych dziedzinach. (faza dojrzałości 
dziedziny działalności, trudna sytuacja firmy na 
rynku) 

Specjalizacja przez dywersyfikację, jeśli w danej 
dziedzinie sukces przedsiębiorstwa zależy od rozwoju 
technologii wraz z którym pojawiają się możliwości 
wyboru nowych specjalizacji.
 
Specjalizacja przez rekoncentrację, która wiąże 
się z racjonalizacją działalności i jest konieczna, gdy 
sytuacja przedsiębiorstwa ulega pogorszeniu, wskutek 
czego musi ono zaprzestać dywersyfikacji. Można ją 
osiągnąć przez ekspansję rynkową lub ograniczenie 
terytorialne działalności lub też w drodze 
dywersyfikacji marketingowej