RAK JELITA GRUBEGO

Pomimo , iż rak okrężnicy dość dobrze poddaje się leczeniu ,

to jego częstość występowania stale rośnie. Dotyczy osób w sile wieku,
w szczycie aktywności zawodowej.

STANY PRZEDRAKOWE

GRUCZOLAKI ( POLIPY):

•gruczolak cewkowy,szeroką podstawą zrośnięty z błoną śluzową jelita
grubego,

•gruczolak kosmkowy o budowie naśladującej kosmki jelita.
Przyjmuje się , że tzw.polipy mnogie odnoszą się do sytuacji obecności
kilku lub kilkudziesięciu zmian w obrębie jelita, zaś polipowatość
odnosi się do sytuacji istnienia 100 i więcej zmian,najczęściej o typie
cewkowym.
Wraz z wiekiem wzrasta możliwość PRZEMIANY
NOWOTWOROWEJ zmiany pojedynczej lub mnogiej ( jednak rozkład
polipów jest mniej lub bardziej stały, podczas , gdy rak
rozwija się przede wszystkim w odcinku dystalnym -odbytnicy).

•gruczolakowatość rodzinna – cecha dziedziczy się autosomalnie
dominująco. Jednak nie zawsze siedlisko nowotworu pokrywa się
z siedliskiem polipa = WSPÓLNE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE.
Leczeniem z wyboru jest leczenie chirurgiczne.

•Zespół Peutz – Jeghersa ( humartoma)- obecność polipów w całym p.
pokarmowym ( jelito cienkie),

•stany zapalne
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- zapalenie uchyłków okrężnicy.
Rak okrężnicy jest rakiem o utkaniu gruczołowatym , jednak
o RÓŻNYM stopniu dojrzałości . Wyróżnia się kilka postaci
morfologicznych:

•RAK BRODAWCZAKOWATY : lokalizuje się zwykle w tzw. jelicie
ślepym, w prawej połowie okrężnicy, tworzy duże guzy rosnące do
światła jelita , późno nacieka ścianę jelita i późno daje przerzuty.

•RAK WŁÓKNISTY : wzrasta z tkanki łącznej włóknistej, częściej
lokuje się w lewej połowie okrężnicy, nacieka ścianę jelita , powodując
owrzodzenia, wcześnie zwęża i zamyka ścianę jelita z objawami
niedrożności.

•RAK ŚLUZOWATY I GALARETOWATY; rozlegle nacieka ścianę
jelita jednak stosunkowo późno daje przerzuty.

PRZERZUTY RAKA OKRĘŻNICY ; szerzą się drogami:

• krwionośnymi do wątroby,

• drogami chłonnymi ( częściej) do węzłów chłonnych okołojelitowych,
kreskowych, wzdłuż przebiegu żż krezkowych, węzłów
pozaotrzewnowych i wzdłuż aorty.
Rozwojowo , anatomicznie i czynnościowo , budowa ściany
( światło) prawej strona okrężnicy, różni się od strony lewej.

STRONA PRAWA : jelito ślepe, wstępnica, poprzecznica po stronie
prawej.
Wyróżniamy tzw. grupy objawów wczesnych:
1. Objawy dyspeptyczne: bóle, rozpieranie, uczucie pełności, itp.
2. Krwawienie
3. Macalny guz ( poprzez powłoki brzucha )

STRONA LEWA OKRĘŻNICY – lewa część poprzecznicy, zstępnica,
esica, odbyt ( węższe światło, mniej ruchome, treść bardziej
uformowana).
Częściej występuje rak włóknisty, zamykający światło:
1. Zwężenie aż do całkowitego zamknięcia
2. Domieszka krwi,
3. Naprzemienne zaparcia z biegunkami

W 60% RAKA LEWEJ STRONY OKRĘŻNICY WYSTĘPUJE
KRWAWIENIE ( śluz, domieszka, itp.)

STOPNIE ROZWOJU RAKA OKRĘŻNICY
STOPIEŃ I – proces ograniczony do ściany okrężnicy,
STOPIEŃ II – poprzez bł. surowiczą ściany jelita, lecz węzły chłonne
nie są zajęte,
STOPIEŃ III – poprzez całą ścianę jelita nowotwór przechodzi na
krezkę,
STOPIEŃ IV – przerzuty są obecnew węzłach chłonnych krezki.

ROZPOZNANIE
Opiera się na :

•badaniu klinicznym ( per rectum ),

•wziernikowaniu jelita grubego,

•badanie rentgenowskim, TK, MR

Różnicowane:
procesy zapalne swoiste i nieswoiste, uchyłki,
przewlekłe wrzodziejące zapalenie jelita cienkiego.

LECZENIE OPERACYJNE= resekcja+ krezka+okoliczne
węzły chłonne.

RAK ODBYTNICY

Nowotwory odbytnicy mogą rozwijać się ze wszystkich struktur
anatomicznych:

•nowotwory nabłonkowe : złośliwe- rak , rakowiak, niezłośliwe – polipy,

•nowotwory z komórek barwnikowych - czerniak

•nowotwory z tkanki chłonnej – lymphosarcoma, reticulosarcoma,

•nowotwory z tkanki łącznej : złośliwe mięsaki, niezłośliwe – włókniaki,
tłuszczaki , itp.

STANY PRZEDRAKOWE
Polipy typu gruczolaka cewkowego, kosmkowego mieszanego
Pojedyncze usuwane są poprzez resekcję wraz z pełną grubością
błony śluzowej ,elektrokoagulację,
Polipy mnogie usuwa się wraz z odbytnicą, z pozostawieniem
zwieraczy( o ile jest to możliwe) .

RAK ODBYTNICY:
Stanowi ponad 90 % wszystkich nowotworów odbytnicy,
60 % wszystkich nowotworów złośliwych jelit.
Najczęściej występuje pomiędzy 50 a 60 r.ż. U osób
młodszych , zwłaszcza poniżej 30 r.ż. ma bardzo
ekspansywny, złośliwy przebieg.
Najczęściej występuje pod postacią gruczolakoraka
walcotokomórkowego
Dojrzałe komórki wydzielają śluz.
Przerzuty drogą krwi do wątroby , OUN, kośćca, płuc.
Wraz ze stopniowym rozwojem , wzrasta zdolność do
przerzutów odległych.
NAJWCZEŚNIEJSZYM OBJAWEM JEST
KRWAWIENIE ( 85% PRZYPADKÓW).
Raki górnego odcinka ( na granicy z esicą) odbytnicy,
szybko zamykają światło.
Diagnostyka j.w.

Leczenie : zasadniczo operacyjnie.