Rak Jelita Grubego

Epidemiologia:

• Rak jelita grubego(łącznie z odbytnicą i kanałem odbytu) zajmuje drugie miejsce pod wzgl. Zachorowalności na nowotwory złośliwe u kobiet i u mężczyzn. Wśród przyczyn zgonów rak jelita grubego i odbytnicy również zajmuje drugie miejsce wśród kobiet i mężczyzn.

• Szacuje się, że w Polsce rocznie rozpoznaje się raka jelita grubego i odbytnicy u ok. 11 tys. osób. Ok. 8 tys. chorych umiera. Współczynnik śmiertelności w USA i Europie zachodniej wynosi 60%, w Polsce jest on znacznie wyższy.

Etiologia i czynniki ryzyka:

Czynniki te można podzielić na 3 grupy:

1. Środowiskowe:

• Dieta bogatotłszczowa

• Dieta bogata w proste węglowodany; dieta wysokokaloryczna

• Dieta uboga w błonnik warzywa i owoce

• Substancje powstające podczas smażenia i wędzenia pokarmów

• Substancje zawarte w dymie tytoniowym.

2. Wewnętrzne:

• Gruczolaki

• Wrzodzejące zapalenia jelita grubego

• Zespół Crohna

3. Genetyczne:

• Wrodzony niepolipowaty rak jelita grubego

• Polipowatość rodzinna

Objawy

Objawy raka prawej połowy okrężnicy:

- we wczesnych stopniach zaawansowanie rak ten może nie dawać żadnych objawów klinicznych.

- ból po prawej str. Brzucha, w okolicy pępka, w podbrzuszu lub nadbrzuszu

- ciemne zabarwienie stolca, domieszka w krwi w stolcu

- niedokrwistość z niedoboru żelaza

- wyczuwalny przez powłoki patologiczny opór prawej stronie brzucha

Objawy raka lewej połowy okrężnicy:

- objawy ograniczonej drożności jelita( wzdęcia, bóle kolkowe)

- krew w stolcu i na stolcu

- zmiana rytmu wypróżnień

Objawy raka odbytnicy:

- krwawienie

- świąd odbytu

- wydzielina śluzopodobna

- ból

- uczucie ciała obcego w odbycie

- guz

- nieotrzymanie gazów i stolca

Diagnostyka

Skrining. Podstawa badań przesiewowych jest test na krew utajona w stolcu, zalecany osobom po 50 r.ż. wykonywany raz na rok. Uważa się iż połączenie tych testów z badaniem sigmoidoskopowym może w znacznym stopniu zmniejszyć umieralność z powodu raka jelita grubego.

Badania diagnostyczne:

• Badanie przedmiotowe

• Testy na krew utajona w stolcu

• Badanie endoskopowi

• Badanie radiologiczne metoda podwójnego kontrastu

• USG przezodbytnicza

• TK

• Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa i rezonans magnetyczny

Ocena zaawansowania klinicznego

• Najstarszy, klasyczny podział wg. Dukesa w modyfikacji Turnbulla opiera się na ocenia naciekania ściany jelita

A- naciek nie przekracza błony mięśniowej jelita,

B- naciek przekracza błonę mięśniowa jelita

C- obecność przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych

D- obecność przerzutów odległych

• W podziale zaproponowanm przez Aster- Collera wyróżnia się następujące stopnie:

1. oznacza naciek ograniczony do błony śluzowej

B1- naciek nie przekracza ściany mięśniowej

B2- naciek przekracza ścianę mięśniową, obejmuje tkankę okołojelitową, lub błony surowicze jelita

C1- stopień B1 i obecność przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych

C2- stopień B2 i obecność przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych

D- przerzuty odległe

Leczenie i rokowanie

• Podstawą leczenie raków jelita grubego jest zabieg operacyjny.

• Leczenie radykalne- to wycięcie odpowiedniego odcinka jelita z guzem oraz wycięcie okolicznych węzłów chłonnych wraz z obszarem spływu chłonki.

• W zależności od umiejscowienia wykonuje się:

- Hemikolektomię prawostronną

- Resekcję poprzecznicy

- Hemikolektomię lewostronną

- Resekcję epicy

- Resekcje przednia odbytnicy

- Amputację brzuszną - kroczową odbytnicy z wyłonieniem stałej przetoki jelitowej.

• W leczeniu raków jelita grubego stosuje się również:

- chemioterapię

- radioterapię

- chemioterapia i radioterapia- w leczeniu paliatywnych u chorych z nieoperacyjnym rakiem jelita grubego

- leczenie naprzemienne

• Leczenie paliatywne zmierza do przywrócenia drożności jelita grubego lub zmniejszenia ryzyka krwotoku z nowotworu:

- resekcja paliatywna guza

- jelitowe zespolenie omijające

- wyłonienie przetoki jelitowej

- w ostrych przypadkach- operacja Hartmana

- w niektórych przypadkach elektrokoagulacja, krioterapia,ewaporyzacja laserowa.