background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

             NARODOWEJ 

 

 

 

Anna Gołębiowska 

 

 

 

Montaż sieci cieplnej 713[03].Z4.04 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom  2006 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Elwira Krzemieniewska 
mgr inż. Agnieszka Rozwadowska 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
inż. Anna Gołębiowska  
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Mirosław Żurek 
 
 
 
Korekta: 
mgr inż. Mirosław Żurek

 

 
 

 
 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  713[03].Z4.04 

Montaż  sieci  cieplnej”  zawartego  w  modułowym  programie  nauczania  dla  zawodu  Monter  sieci 
komunalnych. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI

 

 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze 

5.  Ćwiczenia  

11 

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu sieci cieplnej 

11 

5.1.1. Ćwiczenia 

11 

5.2. Rodzaje sieci cieplnych 

13 

5.2.1. Ćwiczenia 

13 

5.3. Sieci cieplne z rur preizolowanych  

14 

5.3.1. Ćwiczenia 

14 

5.4. Kanały ciepłownicze 

17 

5.4.1. Ćwiczenia 

17 

5.5. Punkty stałe i podpory przesuwne 

19 

5.5.1. Ćwiczenia 

19 

5.6. Rurociągi montowane w kanałach ciepłowniczych 

21 

5.6.1. Ćwiczenia 

21 

5.7. Komory ciepłownicze 

23 

5.7.1. Ćwiczenia 

23 

5.8. Kompensacja rurociągów 

25 

5.8.1. Ćwiczenia 

25 

5.9. Uzbrojenie sieci cieplnej 

27 

5.9.1. Ćwiczenia 

27 

5.10. Izolacja cieplna rurociągów  

29 

5.10.1. Ćwiczenia 

29 

5.11. Aparatura kontrolno-pomiarowa, automatyka i sygnalizacja alarmowa 

31 

5.11.1. Ćwiczenia 

31 

5.12. Próba szczelności i odbiór sieci cieplnej  

33 

5.12.1. Ćwiczenia 

33 

5.13. Eksploatacja sieci cieplnej 

36 

5.13.1. Ćwiczenia 

36 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

37 

7.  Literatura 

46 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć 

dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter sieci komunalnych. 

W poradniku zamieszczono: 

 

Wymagania  wstępne,  czyli  wykaz  wiadomości  i  umiejętności,  jakie  uczeń  powinien  mieć 
opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej, 

 

Cele  kształcenia  jednostki  modułowej,  stanowiące  wykaz  wiadomości  i  umiejętności,  jakie 
uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem, 

 

Przykładowe scenariusze zajęć, 

 

Przykładowe  ćwiczenia,  ze  wskazówkami  do  realizacji,  zalecanymi  metodami  nauczania 
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi, 

 

Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego, 

 

Wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest, aby  zajęcia dydaktyczne były  prowadzone różnymi metodami ze szczególnym 

uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania  tj.  tekstu  przewodniego,  samokształcenia 
kierowanego, ćwiczeń praktycznych. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od  samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej.  

W  celu  przeprowadzenia  sprawdzianu  wiadomości  i  umiejętności  ucznia,  nauczyciel  może 

posłużyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań  testowych,  zawierającym  różnego 
rodzaju zadania. 
 

W tym rozdziale podano również: 

 

plan testu w formie tabelarycznej, 

 

punktacje zadań, 

 

propozycje norm wymagań, 

 

instrukcję dla nauczyciela, 

 

instrukcję dla ucznia, 

 

kartę odpowiedzi, 

 

zestaw zadań testowych. 

 

„Montaż  sieci  cieplnej”,  jest  jednostką  modułową  w  module  „Technologia  montażu  sieci 

cieplnych” – schemat 1. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

713[03].Z1/2/3/4.03 

Montaż rurociągów stalowych 

 

Moduł 713[03].Z4 

Technologia montażu sieci cieplnych 

713[03].Z1/2/3/4.01 

Prace przygotowawczo – zakończeniowe przy 

montażu rurociągów

 

713[03].Z1/2/3/4.02 

Montaż instalacji z rur stalowych 

713[03].Z3.05 

Montaż i instalacja węzła cieplnego 

713[03].Z4.04 

Montaż sieci cieplnej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa, 

 

posługiwać się dokumentacją techniczną, 

 

rozróżniać materiały budowlane, 

 

rozróżniać sieci komunalne, 

 

wykonywać roboty przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci komunalnych, 

 

wykonywać połączenia rur sieciowych, 

 

dobrać  sprzęt,  narzędzia  i  materiały  do  wykonania  prac  przygotowawczo-zakończeniowych 
oraz do wykonania montażu połączeń rur sieciowych, 

 

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, 

 

przestrzegać  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony środowiska, 

 

korzystać z różnych źródeł informacji, 

 

współpracować w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu sieci cieplnej, 

 

zaplanować kolejność wykonywanych robót przy montażu sieci cieplnych, 

 

przygotować materiały potrzebne do montażu rurociągów i uzbrojenia sieci cieplnej, 

 

ocenić stan techniczny rur, kształtek i uzbrojenia sieci cieplnej, 

 

dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów i uzbrojenia sieci 
cieplnej, 

 

dobrać środki do transportu elementów sieci cieplnej na miejsce montażu, 

 

przetransportować elementy sieci cieplnej na miejsce montażu, 

 

wyznaczyć miejsca montażu podpór, uzbrojenia, kompensatorów wydłużeń cieplnych, 

 

zamontować przewody zasilające i powrotne sieci cieplnej w kanałach, 

 

zamontować przewody zasilające i powrotne sieci cieplnej z rur preizolowanych, 

 

zainstalować urządzenia AKP, automatyki i sygnalizacji alarmowej, 

 

wykonać podporę stałą i ślizgową, 

 

wykonać komorę ciepłowniczą, 

 

wykonać kanały sieci cieplnej, 

 

zamontować kompensatory wydłużeń cieplnych, 

 

wykonać izolacje termiczną przewodów sieci cieplnej, 

 

skontrolować poprawność montażu rurociągów sieci cieplnej, 

 

usunąć ewentualne usterki w sieci cieplnej, 

 

dokonać montażu uzbrojenia sieci cieplnej, 

 

sprawdzić poprawność montażu uzbrojenia sieci cieplnej, 

 

skontrolować prawidłowość działania zamontowanego uzbrojenia sieci cieplnej, 

 

usunąć usterki występujące w uzbrojeniu sieci cieplnej, 

 

połączyć węzły cieplne z siecią cieplną, 

 

wykonać próbę szczelności sieci cieplnych, 

 

dokonać płukania sieci cieplnych, 

 

przygotować sieć cieplną do odbiorów częściowych i końcowych, 

 

zdemontować elementy sieci cieplnej, 

 

zlokalizować awarie eksploatowanych sieci cieplnych, 

 

usunąć awarie eksploatowanych sieci cieplnych, 

 

przeprowadzić przegląd oraz dokonać czynności konserwacyjnych sieci cieplnych, 

 

sporządzić obmiar wykonanych robót, 

 

wykorzystać dokumentację techniczną. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca: 
Modułowy program nauczania:  

 

Montaż sieci cieplnej 

Moduł:   

 

 

 

Technologia montażu sieci cieplnych 

Jednostka modułowa:  

 

 

713[03].Z4.04 

 

Temat: Wykonanie izolacji cieplnej połączeń rur preizolowanych 

Cel ogólny: 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 
– 

dobrać materiały do izolacji cieplnej połączeń rur preizolowanych, 

– 

dobrać narzędzia stosowane do wykonania izolacji cieplnej połączeń, 

– 

zorganizować stanowisko pracy, 

– 

przedstawić sposoby i wykonać izolację cieplną połączeń rur preizolowanych, 

– 

omówić sposoby postępowania podczas wykonywania izolacji cieplnej, 

– 

przestrzegać przepisy bhp i ppoż. podczas wykonywania izolacji cieplnej. 

 

Metody nauczania –uczenia się: 
– 

miniwykład, 

– 

pokaz z instruktażem, 

– 

ćwiczenia, 

– 

dyskusja. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 
– 

praca indywidualna, 

– 

praca w małych zespołach. 

 

Środki dydaktyczne: 
– 

modele połączeń rur, materiały do izolacji cieplnej, 

– 

sprzęt i narzędzia, 

– 

warunki techniczne, instrukcje producentów rur preizolowanych. 

 

Czas trwania: 2 godziny dydaktyczne – 90 minut. 

 

Przebieg zajęć: 
1.  Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć. 
2.  Plan zajęć: 

A.  Wykonanie izolacji połączenia przy użyciu mufy składanej i termokurczliwej: 
– 

wstęp  –  nauczyciel  przedstawia  uczniom  modele  izolacji  cieplnej,  omawia  ich  budowę 
i czynności przy ich montażu, 

– 

nauczyciel demonstruje uczniom mufy na izolowanych połączeniach przewodów, 

– 

uczniowie w małych grupach zapoznają się z mufami, 

– 

uczniowie notują nazwy poszczególnych części mufy i sposób ich łączenia, 

– 

nauczyciel  wyjaśnia  uczniom  zasady  wykonywania  poszczególnych  czynności  przy 
montażu mufy, połączenia przewodów izolacyjnych i wypełnienia pianką PUR, 

– 

uczniowie  przystępują  do  wykonywania  izolacji  cieplnej  z  uwzględnieniem  przepisów 
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 

B.  Wykonanie izolacji połączenia przy użyciu muf zgrzewanych (tulejowych): 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

– 

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom narzędzia stosowane przy wykonywaniu  izolacji 
połączenia rur preizolowanych przy użyciu muf zgrzewanych, omawia ich budowę, zasadę 
działania, sposób montażu. 

– 

uczniowie  w  małych  grupach  zapoznają  się  z  materiałami,  narzędziami  i  instrukcją  ich 
obsługi oraz procedurami przy wykonywaniu izolacji,  

– 

uczniowie  w  małych  grupach  wykonują  izolację  cieplną  przy  użyciu  muf  zgrzewanych  z 
uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 
oraz ochrony środowiska.  

– 

nauczyciel koryguje w miarę potrzeby czynności uczniów,  

– 

uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie i oceniają jego jakość,  

– 

uczniowie porządkują stanowisko pracy.  

 
Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności: 
– 

Metoda  obserwacji  czynności  i  zachowań  indywidualnych  uczniów  i  poszczególnych  grup 
podczas zajęć. 

– 

Ocena prawidłowości i estetyki wykonania ćwiczenia praktycznego. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca: 
Modułowy program nauczania:  

 

 

Montaż sieci cieplnej 

Moduł:    

 

 

 

 

Technologia montażu sieci cieplnych 

Jednostka modułowa:  

 

 

 

713[03].Z4.04 

 

Temat: Podpory sieci cieplnych 

Cel  ogólny:  kształtowanie  umiejętności  rozpoznawania  i  charakteryzowania  podpór  stałych 

i ruchomych sieci cieplnych. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 
– 

podać zadania, jakie pełnią podpory stałe i ruchome sieci cieplnych, 

– 

rozróżnić poszczególne rodzaje podpór sieci cieplnych, 

– 

omówić budowę poszczególnych podpór sieci cieplnych, 

– 

charakteryzować elementy konstrukcyjne podpór, 

– 

omówić sposób działania podpór w sieci cieplnej, 

– 

współpracować w grupie, 

– 

korzystać z różnych źródeł informacji. 

 

Metody nauczania – uczenia się: 
– 

pokaz z objaśnieniem,  

– 

metoda aktywizacji uczniów: JIGSAW (tzw. puzzle) wg E. Kędrackiej-Feldman. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 
– 

praca indywidualna, 

– 

praca w małych zespołach z zastosowaniem metody aktywizacji uczniów. 

 

Środki dydaktyczne: 
– 

dokumentacja techniczna sieci cieplnej kanałowej, 

– 

modele podpór stałych i ruchomych sieci cieplnych, 

– 

rysunki  lub  zdjęcia  różnych  podpór  sieci  cieplnej  wykonane  w  formie  foliogramów  lub 
prezentacji multimedialnej, 

– 

katalogi techniczne. 

 
Czas trwania: 
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.  

 

Przebieg zajęć: 
1.  Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć. 
2.  Plan zajęć: 

C.  Zadania podpór stałych i ruchomych sieci cieplnej: 
– 

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zadań podpór 
sieci cieplnej, 

– 

uczniowie  analizują  uzyskane  informacje  i  sporządzają  krótką  notatkę,  a  następnie 
dokonują podziału podpór w zależności od zadań, jakie pełnią.  

D.  Rodzaje i budowa podpór sieci cieplnych: 
– 

wstęp  –  nauczyciel  przedstawia  uczniom  podstawowe  informacje  dotyczące  rodzajów 
podpór, 

– 

nauczyciel  dokonuje  podziału  uczniów  na  dwie  grupy  i  przydziela  każdej  z  nich  do 
opracowania  w  oparciu  o  poradnik  dla  ucznia,  właściwą  literaturę  oraz  dokumentację 
techniczną na temat budowy podpór: 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

grupa I – opracowuje budowę podpór ruchomych, 
grupa II – opracowuje budowę podpór stałych, 

– 

uczniowie w poszczególnych grupach sporządzają notatki w zeszytach na zadany temat, 

– 

nauczyciel  dokonuje  ponownego  podziału  klasy  na  dwie  grupy  w  taki  sposób,  aby  w 
każdej byli uczniowie z poprzednich grup, 

– 

w poszczególnych grupach uczniowie przekazują sobie nowe treści dotyczące podpór sieci 
cieplnych i uczą się wzajemnie, 

– 

wszyscy uczniowie samodzielnie w zeszytach opracowują krótką notatkę, a następnie przy 
użyciu  modeli,  rysunków  i  zdjęć  omawiają  budowę  i  zasadę  działania  poszczególnych 
podpór. 

E.  Kompensacja naturalna sieci cieplnych: 
– 

wstęp  –  nauczyciel  wyjaśnia  potrzebę  kompensacji  sieci  cieplnych  i  przedstawia  rolę 
punktów stałych i ruchomych przy kompensacji naturalnej, 

– 

uczniowie  w  małych  grupach  analizują  schematy  rozmieszczenia  podpór  stałych 
i ruchomych, 

– 

uczniowie określają sposób uzyskania kompensacji  naturalnej  przy użyciu podpór stałych 
i ruchomych. 

3.  Podsumowanie zajęć: 
– 

uczniowie określają zadania, jakie pełnią podpory stałe ruchome sieci cieplnych, 

– 

uczniowie charakteryzują rodzaje i budowę poszczególnych rodzajów podpór sieci cieplnej, 

– 

uczniowie  wspólnie  wykonują  plakat  stanowiący  porównania  kompensacji  naturalnej  i  role, 
jaką spełniaj podpory stałe i ruchome. 

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności: 

– 

Metoda  obserwacji  czynności  i  zachowań  indywidualnych  uczniów  i  poszczególnych  grup 
podczas zajęć.

 

– 

Ocena prawidłowości i estetyki wykonania poszczególnych zadań w czasie zajęć.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

5. ĆWICZENIA 

 
5.1.  Przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  ochrony  p.  ppoż. 

przy montażu sieci cieplnej 

 
5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1  

Określ zasady bhp, jakich trzeba przestrzegać przy układaniu sieci cieplnej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się za przepisami bhp przy układaniu sieci ciepłowniczej, 
2)  obejrzeć  film,  zdjęcia  lub  ilustracje  przedstawiające  układanie  sieci  ciepłowniczych 

i stosowanie przepisów bhp, 

3)  przeanalizować uzyskane informacje, 
4)  zapisać wnioski w zeszycie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

przepisy bhp, 

– 

film przedstawiający montaż sieci ciepłowniczych i przestrzeganie przepisów bhp, 

– 

zdjęcia lub ilustracje z budowy sieci ciepłowniczych, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2  

Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż. związanych z prowadzeniem 

prac w kanałach i komorach cieplnych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

2)  zapoznać  z  przepisami  dotyczącymi  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  ppoż.  dotyczącymi 

prac w kanałach i komorach cieplnych, 

3)  obejrzeć  film,  zdjęcia  lub  ilustracje  przedstawiające  przebieg  prac  w  kanałach  i  komorach 

ciepłowniczych i stosowanie przepisów bhp i ochrony ppoż., 

4)  wskazać konieczność stosowania przepisów bhp i ochrony ppoż., 
5)  zapisać wnioski w zeszycie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

film przedstawiający montaż sieci ciepłowniczej w kanałach i komorach, 

– 

zdjęcia lub ilustracje z budowy sieci ciepłowniczej i stosowania przepisów bhp, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 

Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż. podczas prac związanych z 

układaniem izolacji przeciwwilgociowych w kanałach i komorach cieplnych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  z  przepisami  dotyczącymi  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  ochrony  ppoż.  przy 

wykonywaniu prac izolacyjnych, 

2)  obejrzeć  film,  zdjęcia  lub  ilustracje  przedstawiające  przygotowywanie  masy  bitumicznej, 

wykonywanie izolacji i stosowane przepisy bhp i ochrony ppoż., 

3)  przeanalizować uzyskane informacje, 
4)  wskazać skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż., 
5)  zapisać wnioski w zeszycie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

przepisy bhp i ochrony ppoż., 

– 

film  przedstawiający  prace  związane  z  układaniem  izolacji  przeciwwilgociowej  w  kanałach 
i komorach, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

5.2. Rodzaje sieci cieplnych

 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Porównaj układy sieci ciepłowniczej: promieniowy i pierścieniowy. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z układami sieci ciepłowniczej i ich charakterystyką, 
2)  zapoznać się ze schematami poszczególnych układów sieci ciepłowniczych, 
3)  określić cechy układów promieniowego i pierścieniowego sieci ciepłowniczej, 
4)  zestawić cechy układów sieci ciepłowniczej w formie porównania,  
5)  wyniki zapisać we zeszycie, 
6)  zaprezentować wyniki grupie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

opracowania zawierające charakterystyki układów sieci ciepłowniczych (literatura rozdział 6), 

– 

schematy różnych układów sieci ciepłowniczych. 

 

Ćwiczenie 2 

Określ, kiedy należy układać sieci ciepłownicze naziemne i od czego zależy wybór rozwiązania 

konstrukcyjnego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się ze sposobami układania przewodów sieci ciepłowniczej, 
2)  zapoznać  się  z  rozwiązaniami  konstrukcyjnymi  sieci  ciepłowniczych  nadziemnych 

i możliwościami ich stosowania, 

3)  dobrać  właściwe  sposoby  prowadzenia  sieci  ciepłowniczej  nadziemnej  w  zależności  od 

warunków, 

4)  zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy grupie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

modele rozwiązań konstrukcyjnych sieci ciepłowniczych nadziemnych, 

– 

opracowania dotyczące nadziemnego prowadzenia sieci cieplnych (literatura z rozdziału 7). 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

5.3. Sieci cieplne z rur preizolowanych 

 
5.3.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Na podstawie dokumentacji technicznej sieci cieplnej sporządź zapotrzebowanie materiałowe. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z zasadami montażu sieci cieplnej z rur preizolowanych, 
2)  zapoznać się z projektem sieci cieplnej przedstawionym przez nauczyciela, 
3)  określić rodzaj i ilość materiałów potrzebnych do montażu, 
4)  wykonać zestawienie materiałów zapisując je w zeszycie.  

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

projekt budowlany sieci cieplnej z rur preizolowanych, 

– 

instrukcja dla ucznia obejmująca zasady sporządzania zapotrzebowania materiałowego, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 

Sprawdź stan i jakość rur preizolowanych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z zasadami sprawdzania stanu rur preizolowanych, 
2)  zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń, 
3)  rozpoznać znajdujące się na stanowisku do ćwiczeń materiały, 
4)  dokonać sprawdzenia stanu poszczególnych rur preizolowanych, kształtek, muf,  
5)  swoje spostrzeżenia zapisać w zeszycie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko do wykonania ćwiczenia powinno być wyposażone w rury i kształtki preizolowane 
–  zarówno  dobre  jak  i  wadliwe  (najkorzystniej  by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach 
rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci cieplnej), 

– 

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp, 

– 

literatura rozdział 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Ćwiczenie 3 

Określ zasady transportu i składowania rur preizolowanych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z zasadami transportu i składowania rur preizolowanych, 
2)  obejrzeć  film,  zdjęcia  lub  ilustracje  przedstawiające  zasady  transportu  oraz  składowania  rur 

preizolowanych, 

3)  określić sposób transportu rur i kształtek preizolowanych,  
4)  wyniki swojej pracy zapisać w zeszycie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

film, zdjęcia przedstawiające zasady transportu rur i kształtek preizolowanych, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 4 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  wykonaj  montaż 

odcinka przewodu sieci cieplnej z rur preizolowanych (zasilenia i powrotu). 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu sieci cieplnej z rur preizolowanych, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacja  techniczną  oraz  z  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu przewodów sieci cieplnej z rur preizolowanych, 

3)  określić w kolejności czynności związane z montażem, 
4)  dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,  
5)  przygotować potrzebne do montażu materiały, 
6)  wykonać montaż odcinka przewodu sieci cieplnej z rur preizolowanych (zasilania i powrotu), 
7)  usunąć ewentualne usterki w sieci cieplnej, 
8)  połączyć sieć z węzłem c.o. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

Środki dydaktyczne: 

 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonanym  wykopem  (najkorzystniej  by 
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci cieplnej 
z  rur preizolowanych), 

 

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp, 

 

materiały potrzebne do montażu: rury preizolowane, kształtki, mufy, pianka PUR, taśmy, 

 

sprzęt  i  narzędzia  potrzebne  do  montażu:  poziomnica,  sprzęt  do  spawania,  sprzęt  do 
wykonywania izolacji. 

 
Materiały potrzebne do montażu: rury preizolowane, kształtki, mufy, pianka PUR, taśmy, 
sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: poziomnica, sprzęt do spawania, sprzęt do wykonywania 
izolacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

5.4. Kanały ciepłownicze

 

 
5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Posługując się modelami i rysunkami przedstaw budowę kanałów ciepłowniczych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z rodzajami kanałów sieci cieplnej i ich charakterystyką, 
2)  przeanalizować  budowę  różnych  kanałów  cieplnych  posługując  się  modelami,  rysunkami  lub 

zdjęciami, 

3)  zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie, 
4)  zaprezentować efekty swojej pracy grupie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

modele kanałów sieci cieplnej, 

– 

rysunki i zdjęcia kanałów sieci cieplnej, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  wykonaj  kanał 

ciepłowniczy nie przechodni. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu kanału sieci cieplnej, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacja  techniczną  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu kanału cieplnego nie przechodniego, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót, 
4)  przygotować materiały potrzebne do montażu, 
5)  dobrać środki do transportu elementów kanałów cieplnych, 
6)  przetransportować elementy kanałów sieci cieplnej, 
7)  zamontować elementy kanału sieci cieplnej w gotowym wykopie, 
8)  ułożyć płyty przykrywające na kanałach, 
9)  zdemontować elementy kanału sieci cieplnej, 
10)  zastosować przepisy bhp przy montażu kanału sieci cieplnej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  gotowym  wykopem  (najkorzystniej,  by 
ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  t.j.:  na  miejscu  budowy  sieci 
cieplnej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami technicznymi montażu elementów kanału ciepłowniczego, 

– 

sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu: dźwig, skrzynia murarska,  

– 

materiały potrzebne do montażu: elementy kanałowe żelbetowe, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.5. Punkty stałe i podpory przesuwne 

 
5.5.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Porównaj zasadę działania i sposób rozmieszczenia podpór ślizgowych i kierunkowych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z budową i zasadą działania podpór ślizgowych i kierunkowych, 
2)  zapoznać  się  ze  schematami,  modelami  sieci  cieplnych  i  rozmieszczonymi  podporami 

ślizgowymi i kierunkowymi, 

3)  określić zasadę działania i sposób rozmieszczenia podpór ślizgowych, 
4)  określić zasadę działania i sposób rozmieszczenia podpór kierunkowych, 
5)  wyniki zapisać w zeszycie, 
6)  zaprezentować wyniki grupie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

opracowania  zawierające  zasadę  działania,  budowę  i  sposoby  rozmieszczenia  podpór 

ślizgowych i kierunkowych (literatura z rozdziału 7), 

– 

modele i schematy różnych sposobów rozmieszczenia podpór ślizgowych i kierunkowych. 

 

Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  wykonaj  podporę 

ślizgową i zamontuj na przewodzie sieci cieplnej kanałowej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi wykonania i montażu podpory ślizgowej, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczną  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  kolejnością  przebiegu  czynności  i  warunkami  technicznymi 
montażu sieci cieplnej kanałowej, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót, 
4)  przygotować materiały potrzebne do wykonania podpory ślizgowej, 
5)  dobrać materiał i sprzęt do wykonania podpory, 
6)  wykonać podporę ślizgową, 
7)  miejsce podpory ślizgowej w kanale, 
8)  zamontować podporę ślizgową, 
9)  zastosować przepisy bhp przy montażu podpory ślizgowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonanym  wykopem  i  kanałem 
ciepłowniczym  (najkorzystniej,  by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych, 
tj.: na miejscu budowy sieci ciepłowniczej kanałowej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami wykonania i montażu podpory ślizgowej w kanale, 

– 

sprzęt  i  narzędzia  potrzebne  do  wykonania  i  montażu:  kielnia,  sprzęt  do  spawania,  przymiar 
kreskowy, 

– 

materiały potrzebne do montażu: podkładka, płoza, rura stalowa czarna, podstawa, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  wykonaj  montaż 

podpory stałej jarzmowej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu podpór stałych, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczna  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu podpory stałej, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych czynności, 
4)  przygotować materiały potrzebne do montażu, 
5)  dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu, 
6)  wyznaczyć miejsce montażu podpory stałej, 
7)  wykonać podporę stałą. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonanym  wykopem  i  kanałem 
ciepłowniczym (najkorzystniej by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. 
na miejscu budowy sieci ciepłowniczej kanałowej), 

– 

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z warunkami montażu 
podpory stałej, 

– 

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: sprzęt do spawania, klucze, 

– 

materiały potrzebne do montażu: rury stalowe czarne, jarzmo, śruby. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

5.6. Rurociągi montowane w kanałach ciepłowniczych

 

 
5.6.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  podstawie  dokumentacji  technicznej  przedstawionej  przez  nauczyciela  wykonaj  montaż 

przewodów zasilającego i powrotnego sieci cieplnej o średnicy do 300 mm w kanale. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  wymaganiami  dotyczącymi  montażu  przewodów  zasilającego  i  powrotnego 

sieci cieplnej w kanale, 

2)  zapoznać  się  z  dokumentacja  techniczną  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu sieci cieplnej w kanale, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót związanych z  montażem przewodów zasilającego 

i powrotnego w kanale, 

4)  przygotować materiały potrzebne do montażu i ocenić ich stan techniczny,  
5)  dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów, 
6)  dobrać środki do transportu i układania przewodów w kanale, 
7)  wyznaczyć miejsca montażu podpór ślizgowych i stałych, 
8)  zamontować przewody zasilający i powrotny sieci cieplnej w kanale, 
9)  skontrolować poprawność montażu rurociągów, 
10)  zastosować przepisy bhp i ppoż.. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko symulacyjne tzw. „piaskownica” z wykonanym wykopem i kanałem (najkorzystniej 
by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.  na  miejscu  budowy  sieci 
cieplnej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci cieplnej w kanale, 

– 

sprzęt  i  narzędzia  potrzebne  do  montażu:  szczotki  do  czyszczenia  styków,  poziomnice,  pasy, 
żuraw samojezdny lub na samochodzie, 

– 

materiały potrzebne do montażu: odcinki rur, legary, podpory. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  dokumentacji  technicznej  przedstawionej  przez  nauczyciela  wykonaj  montaż 

przewodów zasilających i powrotnych metodą odcinkową w kanale. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  wymaganiami  dotyczącymi  montażu  przewodów  zasilającego  i  powrotnego 

w kanale, 

2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczna  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu sieci cieplnej w kanale, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót związanych z  montażem przewodów zasilającego 

i powrotnego w kanale, 

4)  przygotować materiały potrzebne do montażu i ocenić ich stan techniczny,  
5)  dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów, 
6)  dobrać środki do transportu i układania przewodów w kanale, 
7)  wyznaczyć miejsca montażu podpór ślizgowych i stałych, 
8)  zamontować przewody zasilający i powrotny sieci cieplnej w kanale, 
9)  skontrolować poprawność montażu rurociągów, 
10)  zastosować przepisy bhp i ppoż.. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko symulacyjne tzw. „piaskownica” z wykonanym wykopem i kanałem (najkorzystniej 
by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.  na  miejscu  budowy  sieci 
cieplnej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci cieplnej w kanale, 

– 

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: sprzęt do spawania, żuraw samojezdny, 

– 

materiały potrzebne do montażu: rury stalowe czarne, podpory, legary. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

5.7. Komory ciepłownicze

 

 
5.7.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Porównaj  wyposażenie komór ciepłowniczych w  miejscu odgałęzień i w  miejscu usytuowania 

kompensatora. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  rodzajami  wyposażenia  technologicznego  komór  cieplnych  i  ich 

charakterystyka, 

2)  określić rodzaj wyposażenia komór, 
3)  przeanalizować rysunki, zdjęcia, modele różnych rodzajów komór, 
4)  porównać wyposażenie i określić zadania, jakie mogą spełniać komory ciepłownicze, 
5)  zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie, 
6)  zaprezentować efekty swojej pracy grupie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

modele komór ciepłowniczych 

– 

rysunki i zdjęcia komór ciepłowniczych, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  wykonaj  montaż 

komory ciepłowniczej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu komór ciepłowniczych, 
2)  zapoznać  się  z  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp na  stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności 

związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu komory ciepłowniczej, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót, 
4)  przygotować elementy i materiały potrzebne do montażu komory, 
5)  dobrać środki do transportu elementów komory cieplnej 
6)  przetransportować elementy komór, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

7)  zamontować elementy w gotowym wykopie, 
8)  wykonać izolację elementów komory, 
9)  zamontować elementy wyposażenia komór, 
10)  przykryć komorę i zamontować włazy, 
11)  zastosować przepisy bhp przy montażu komory cieplnej. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  gotowym  wykopem  (najkorzystniej,  by 
ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.:  na  miejscu  budowy  sieci 
ciepłowniczej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami wykonania i montażu elementów komory ciepłowniczej, 

– 

sprzęt  i  narzędzia  potrzebne  do  wykonania  i  montażu  komory  ciepłowniczej:  dźwig,  pasy, 
materiały potrzebne do montażu, elementy komory, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

5.8. Kompensacja rurociągów 

 
5.8.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Określ zasady stosowania kompensacji naturalnej przewodów preizolowanych sieci cieplnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z zasadami prowadzenia przewodów preizolowanych sieci cieplnej, 
2)  określić  problemy  wynikające  z  prowadzenia  przewodów  w  linii  prostej  ze  względu  na 

wydłużalność cieplną, 

3)  określić sposoby zapobiegania skutkom wydłużalności cieplnej, 
4)  dobrać właściwe sposoby prowadzenia przewodów preizolowanych sieci cieplnej, 
5)  zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie, 
6)  przedyskutować w grupie wyniki swoich spostrzeżeń. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

schematy  przedstawiające  rodzaje  kompensacji  naturalnej  przewodów  preizolowanych  sieci 
cieplnej, 

– 

zdjęcia  lub  filmy  przedstawiające  niekorzystne zjawiska związane  ze  skutkami  wydłużalności 
cieplnej, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  zamontuj 

kompensator dławicowy. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu kompensatora dławicowego, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczną  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu kompensatora dławicowego 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych czynności, 
4)  przygotować materiały potrzebne do montażu, 
5)  dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu, 
6)  wyznaczyć miejsce montażu kompensatora, 
7)  zamontować kompensator dławicowy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonanym  kanałem  ciepłowniczym 
(najkorzystniej,  by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.:  na  miejscu 
budowy sieci cieplnej kanałowej), 

– 

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z warunkami montażu 
kompensatora mieszkowego, 

– 

sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu: urządzenia do spawania, 

– 

materiały potrzebne do montażu: kompensator dławicowy, rury stalowe czarne. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

5.9. Uzbrojenie sieci cieplnej 
 

5.9.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Porównaj budowę i zasadę działania zaworu kulowego, motylkowego oraz zasuwy odcinającej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z rodzajami armatury odcinającej i ich charakterystyką, 
2)  przeanalizować schematy, zdjęcia i modele przedstawiające budowę poszczególnych rodzajów 

armatury odcinającej, 

3)  porównać budowę i zasadę działania zaworu kulowego, motylkowego i zasuwy, 
4)  zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy grupie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

modele zaworów i zasuw, 

– 

schematy, rysunki i zdjęcia uzbrojenia, 

– 

literatura z rozdziału 6. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  wykonaj  montaż 

zaworu odcinającego preizolowanej sieci cieplnej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu uzbrojenia, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczną  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu armatury, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych czynności, 
4)  przygotować potrzebne do montażu materiały i armaturę, 
5)  usunąć usterki występujące w zaworze odcinającym 
6)  dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu, 
7)  dokonać montażu zaworu odcinającego, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

8)  sprawdzić poprawność montażu zaworu, 
9)  skontrolować prawidłowość działania zamontowanego zaworu, 
10)  zastosować przepisy bhp przy montażu. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonanym  wykopem  (najkorzystniej,  by 
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych, t.j. na miejscu budowy sieci cieplnej 
preizolowanej), 

 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami technicznymi montażu uzbrojenia, 

 

sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania i montażu uzbrojenia: sprzęt do spawania,  

 

materiały potrzebne do montażu: zawór odcinający, rury preizolowane. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

5.10. Izolacja cieplna rurociągów 

 
5.10.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Przedstaw zalety i wady materiałów izolacyjnych stosowanych do izolacji cieplnej przewodów 

sieci ciepłowniczych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  rodzajami  materiałów  izolacyjnych  (izolacji  właściwej  i  płaszcza)  i  ich 

charakterystyką, 

2)  określić wady i zalety poszczególnych materiałów izolacyjnych, 
3)  zestawić cechy poszczególnych materiałów w tabeli stosując odpowiednie kryteria, 
4)  zaprezentować efekty swojej pracy grupie (zestawienie można wykonać w formie plakatu).  

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

fragmenty materiałów izolacyjnych, 

– 

modele, zdjęcia i rysunki wykonanej izolacji z poszczególnych materiałów, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  dokumentacji  technicznej  sieci  cieplnej  wykonaj  izolację  przewodów  (zasilenia 

i powrotu). 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu izolacji cieplnej przewodów, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczną  oraz  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
montażu izolacji cieplnej, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót, 
4)  przygotować materiały i sprzęt potrzebne do wykonania izolacji, 
5)  wykonać izolację przewodów sieci cieplnej, 
6)  zastosować przepisy bhp przy izolacji przewodów sieci cieplnej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonanym  kanałem  z  przewodami  sieci 
cieplnej  (najkorzystniej,  by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.  na 
miejscu budowy sieci ciepłowniczej kanałowej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami montażu izolacji cieplnej, 

– 

sprzęt i narzędzia do wykonania izolacji przewodów: taśma miernicza, nożyce, 

– 

materiały potrzebne do wykonania izolacji: rury stalowe czarne, materiały izolacyjne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

5.11.  Aparatura  kontrolno-pomiarowa,  automatyka  i  sygnalizacja 

alarmowa 

 
5.11.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1  

Opisz  czynności  związane  z  wykonywaniem  systemu alarmowego w  sieciach cieplnych  z  rur 

preizolowanych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z rurami preizolowanymi z wmontowanymi przewodami alarmowymi, 
2)  obejrzeć  film,  zdjęcia  lub  schematy  przedstawiające  sposób  łączenia  przewodów  systemu 

alarmowego, 

3)  opisać przebieg łączenia i zabezpieczenia przewodów, 
4)  wskazać zasadność stosowania systemu alarmowego, 
5)  zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

film przedstawiający montaż systemu alarmowego, 

– 

zdjęcia lub schematy z montażem i zabezpieczeniem przewodów alarmowych, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  przedstawionej  przez  nauczyciela  dokumentacji  technicznej  zainstaluj  manometry 

i termometry na przewodach sieci cieplnej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalowania aparatury kontrolno-pomiarowej, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczną  oraz  z  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku  do  ćwiczeń  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  i  warunkami  technicznymi 
instalacji aparatury kontrolno-pomiarowej, 

3)  zaplanować kolejność wykonywanych robót, 
4)  przygotować materiały i sprzęt potrzebne do montażu, 
5)  dobrać narzędzia i sprzęt potrzebne do montażu, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

6)  ocenić stan techniczny materiałów, 
7)  zainstalować urządzenia akp, 
8)  sprawdzić poprawność montażu, 
9)  zastosować przepisy bhp przy montażu. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  wykonaną  komorą  cieplną  i  zamontowanymi 
przewodami (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na 
miejscu budowy sieci cieplnej), 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem 
i warunkami montażu akp, 

– 

sprzęt i narzędzia potrzebne do instalacji: klucze do rur, klucze,  

– 

materiały potrzebne do montażu: manometry, termometry, króćce kołnierzowe stalowe. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

5.12. Próby szczelności i odbiór sieci ciepłowniczej  

 
5.12.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Opisz czynności związane z wykonaniem płukania sieci cieplnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia płukania sieci cieplnej, 
2)  obejrzeć film, zdjęcia lub schemat z przeprowadzenia płukania sieci cieplnej, 
3)  opisać przebieg płukania sieci cieplnej, 
4)  wskazać, dlaczego konieczne jest płukanie przewodów sieci cieplnej,  
5)  zapisać wyniki pracy w zeszycie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

film przedstawiający wykonanie płukania sieci cieplnej, 

– 

zdjęcia, schematy z przeprowadzenia płukania sieci cieplnej, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 

Porównaj zakres i przebieg odbioru częściowego i końcowego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia odbiorów sieci cieplnej, 
2)  określić zakres i przebieg odbioru częściowego, 
3)  określić zakres i przebieg odbioru końcowego, 
4)  porównać oba rodzaje odbiorów robót,  
5)  zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie, 
6)  wyniki swojej pracy przedstawić grupie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj próbę szczelności odcinka sieci cieplnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia próby szczelności sieci cieplnej, 
2)  zapoznać  się  z  dokumentacją  techniczną  oraz  z  instrukcją  zawierającą  przepisy  bhp  na 

stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem próby szczelności i warunkami 
technicznymi, 

3)  dobrać sprzęt i stanowisko pomiarowe do wykonania próby szczelności, 
4)  określić przebieg próby szczelności sieci cieplnej, 
5)  wykonać próbę szczelności odcinka sieci cieplnej, 
6)  określić wynik próby. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  zamontowanym  odcinkiem  sieci  cieplnej 
(najkorzystniej,  by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.  na  miejscu 
budowy sieci cieplnej), 

– 

sprzęt do wykonania próby szczelności sieci cieplnej, 

– 

instrukcja  dla  ucznia  obejmująca  przepisy  bhp  oraz  czynności  związane  z  przebiegiem  próby 
szczelności odcinka przewodu sieci cieplnej. 

 
Ćwiczenie 4 

Dokonaj obmiaru robót izolacyjnych na odcinku sieci cieplnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z zasadami obmiaru robót przy budowie sieci cieplnej, 
2)  zapoznać  się  z  instrukcją  zawierającą  zasady  obmiaru  robót  przy  budowie  sieci  cieplnej  oraz 

przepisami bhp na stanowisku do ćwiczeń 

3)  przygotować sprzęt do wykonania pomiarów, 
4)  dokonać niezbędnych pomiarów i obliczeń,  
5)  zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko  symulacyjne  tzw.  „piaskownica”  z  zamontowanym  odcinkiem  sieci  cieplnej 
kanałowej  (najkorzystniej  by  ćwiczenie  zostało  wykonane  w  warunkach  rzeczywistych  tj.  na 
miejscu budowy sieci cieplnej kanałowej), 

– 

sprzęt do wykonania obmiaru, 

– 

instrukcja  dla  ucznia  zawierająca  zasady  obmiaru  robót  przy  budowie  sieci  cieplnej  oraz 
przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

5.13. Eksploatacja sieci ciepłowniczej 

 
5.13.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1  

Porównaj sposoby kontroli sieci cieplnej kanałowej i z rur preizolowanych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z metodami przeglądów sieci cieplnej kanałowej i z rur preizolowanych, 
2)  obejrzeć film, zdjęcia z przeglądów sieci cieplnych kanałowych, 
3)  obejrzeć film lub zdjęcia demonstrujące sprawdzenie stanu izolacji przy użyciu sygnalizatorów 

awarii, 

4)  zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

filmy przedstawiające przeglądy sieci cieplnej, 

– 

zdjęcia, schematy przedstawiające sposoby kontroli sieci cieplnej, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 

Opisz sposób usuwania awarii odcinka sieci cieplnej z rur preizolowanych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób 

wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się ze sposobami lokalizacji i usuwania awarii sieci cieplnych, 
2)  obejrzeć  film,  zdjęcia  lub  rysunki  przedstawiające sposoby  lokalizacji  i  usuwania  awarii  sieci 

cieplnych, 

3)  opisać  czynności  jakie  należy  wykonać  w  ramach  usuwania  awarii  sieci  cieplnej  z  rur 

preizolowanych, 

4)  zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

filmy przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii sieci cieplnych, 

– 

zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii, 

– 

literatura z rozdziału 7. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 
 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 
 

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż sieci cieplnej”. 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego  wyboru, z których: 

– 

z poziomu podstawowego są zadania: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 

– 

z poziomu ponadpodstawowego są zadania: 3, 8, 11, 12, 19. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń 

otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne: 

– 

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

– 

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

– 

dobry  –  za  rozwiązanie,  co  najmniej  15  zadań,  w  tym,  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego,  

– 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie,  co  najmniej  18  zadań,  w  tym,  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi1. a, 2. b, 3. b, 4. b, 5. a, 6. b, 7. d, 8. c, 9. a, 10. a, 11. c, 12. c, 
13. b, 14. b, 15. c, 16. c, 17. d, 18. d, 19. d, 20. a. 
 
Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Dobrać sprzęt do wyładunku rur preizolowanych 

Zastosować przepisy bhp przy pracach 
termoizolacyjnych 

Zidentyfikować ukształtowanie sieci cieplnej 

Rozróżniać rodzaje systemów sieci cieplnej 

Dobrać rodzaj płaszcza systemów sieci cieplnej  

Określić zasady wykonania obsypki rur 

Dobrać rodzaj podpory stałej do zamontowania 
rurociągu o odpowiedniej średnicy 

PP 

Rozróżnić rodzaj kanału ciepłowniczego 

Obliczyć wydłużenie przewodu 

PP 

10  Dobrać rodzaj kompensacji  

11 

Określić warunki techniczne prowadzenia 
przewodów 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

12  Zidentyfikować rodzaj uzbrojenia sieci cieplnej 

13 

Określić miejsce wykonania odpowietrzenia na 
sieci cieplnej 

14  Dobrać rodzaj podpory ruchomej  

PP 

15  Przeanalizować działanie systemu alarmowego 

PP 

16  Zidentyfikować rodzaj podpory 

17  Dobrać izolację do rodzaju rury 

18 

Określić warunki techniczne przeprowadzenia 
próby szczelności 

19  Określić rodzaje armatury 

20 

Przeanalizować rodzaje usterek podczas 
eksploatacji sieci cieplnej 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
3.  Zapewnij samodzielną pracę uczniów w czasie rozwiązywania zadań. 
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom „instrukcję dla ucznia”. 
5.  Upewnij się, czy wszyscy uczniowie ją zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości. 
6.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań. Do każdego dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna z nich 

jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak  X.  W  przypadku  pomyłki  błędną  odpowiedź  należy  zakreślić  kółkiem  a  następnie 
ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Gdy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  odłóż  jego  rozwiązanie  na  później 

i wróć do tego zadania, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 40 minut. 
 
 

Materiały dla ucznia: 

– 

instrukcja do testu, 

– 

zestaw pytań testowych 

– 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Jaki sprzęt będzie potrzebny przy wyładunku rur preizolowanych długości 12, 16 i 24 m: 

a)  dźwig wyposażony w szerokie pasy. 
b)  wielokrążek na trójnogu. 
c)  liny konopno – bawełniane do rozładunku ręcznego. 
d)  łańcuchy i haki. 

 
2.  Odległość składowania materiałów izolacyjnych od palenisk z otwartym ogniem powinna 

wynosić, co najmniej: 
a)  2 m. 
b)  20 m. 
c)  10 m. 
d)  5 m. 

 

3.  Jakie ukształtowanie sieci ciepłowniczej przedstawia  

rysunek: 
a)  promieniowej. 
b)  pajęczej. 
c)  w formie kratownicy. 
d)  pierścieniowej. 

 

4.  W gospodarce komunalnej najczęściej stosuje się system sieci ciepłowniczych: 

a)  jednoprzewodowy. 
b)  dwuprzewodowy. 
c)  trzyprzewodowy. 
d)  czteroprzewodowy. 

 
5.  Rurę osłonową w rurze preizolowanej wykonuje się z: 

a)  polietylenu. 
b)  stali. 
c)  miedzi. 
d)  papy. 

 

6.  Zasypka piaskiem rur preizolowanych powyżej górnej ich powierzchni powinna wynosić 

minimum: 
a)  5 cm. 
b)  10 cm. 
c)  15 cm. 
d)  20 cm. 

 

7.  Podpory stałe jarzmowe wykonuje się dla rur ciepłowniczych o średnicy mniejszej niż: 

a)  500 mm. 
b)  300 mm. 
c)  200 mm. 
d)  100 mm. 

 
8.  Przy stosowaniu kompensatorów mieszkowych podpory stałe należy umieszczać: 

a)  przy kompensatorze. 
b)  w dowolnej odległości. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

c)  w środku odcinka. 
d)  jest zbędny. 

 

9.  Jaki rodzaj kanału ciepłowniczego przedstawia rysunek: 

a)  przechodni. 
b)  nieprzechodni łupinowy. 
c)  nieprzechodni ceowy. 
d)  nieprzechodni elowy. 

 

10.  Jeżeli wydłużenie ∆l odcinka sieci cieplnej o długości 100 m wynosi 20 cm, to wydłużenie 

jednostkowe wyniesie: 
a)  2 mm/m. 
b)  20 mm/m. 
c)  200 mm/m. 
d)  20 cm/m. 

 

11.  Kompensacja naturalna nie polega na układaniu przewodów sieci cieplnej w kształcie: 

a)  litery „L”. 
b)  litery „Z”. 
c)  litery „U”. 
d)  linii prostej. 

 
12.  Przewody sieci ciepłowniczej wodnej montuje się ze spadkiem, co najmniej: 

a)  1%. 
b)  2%. 
c)  3%. 
d)  5%. 

 
13.  Jaki rodzaj uzbrojenia przedstawia rysunek: 

a)  zawór motylkowy. 
b)  zawór kulowy. 
c)  zawór grzybkowy. 
d)  zasuwę klinową. 

 
14.  Odpowietrzenia przewodów sieci ciepłowniczej stosuje się: 

a)  w najniższych punktach przewodu. 
b)  w najwyższych punktach przewodu. 
c)  na magistralach, co 1 km. 
d)  na sieciach, co 100 m. 

 

15.  Podpory kierunkowe stosuje się przy: 

a)  kompensatorze U-kształtowym. 
b)  kompensatorze dławnicowym. 
c)  kompensatorze mieszkowym. 
d)  prostym prowadzeniu przewodów. 

 

16.  System alarmowy sieci ciepłowniczych z rur preizolowanych sygnalizuje: 

a)  wzrost temperatury czynnika grzewczego. 
b)  wzrost ciśnienia czynnika grzewczego. 
c)  wilgotność izolacji. 
d)  ubytek izolacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

17.  Jaki rodzaj podpory przedstawia rysunek: 

a)  przesuwna ślizgowa. 
b)  stała. 
c)  przesuwna rolkowa. 
d)  stała jarzmowa. 

 

18.  Izolację cieplną rury preizolowanej stanowi: 

a)  wata szklana. 
b)  wełna mineralna. 
c)  wata bazaltowa. 
d)  pianka poliuretanowa. 

 
19.  Przy badaniu szczelności przewód powinien być napełniony wodą przed próbą: 

a)  1 godzinę. 
b)  6 godzin. 
c)  12 godzin. 
d)  24 godziny. 

 

20.  Zawory odcinające należą do armatury: 

a)  sterującej. 
b)  zabezpieczającej. 
c)  pomocniczej. 
d)  pomiarowej. 

 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko....................................................................................................................................... 

 
Montaż sieci cieplnych 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

 

2. 

 

3. 

 

4. 

 

5. 

 

6. 

 

7. 

 

8. 

 

9. 

 

10. 

 

11. 

 

12. 

 

13. 

 

14. 

 

15. 

 

16. 

 

17. 

 

18. 

 

19. 

 

20. 

 

Razem: 

 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

44 

Zadanie praktyczne „próba pracy” 

 
Jesteście  pracownikami  firmy  instalacyjnej  wykonującej  sieć  cieplną  z  rur  preizolowanych  na 
terenie  osiedla  mieszkaniowego.  Waszym  zadaniem  jest  wykonanie  montażu  odcinka  sieci 
ciepłowniczej  preizolowane  o  długości  20  m (zasilania  i powrotu)  wraz z zaworami  odcinającymi 
zgodnie z warunkami technicznymi określonymi w dokumentacji technicznej. 
 
Zespół w składzie:
 

1.  ........................................ 
2.  ........................................ 
3.  ........................................ 
4.  ........................................ 

 
Czas wykonania: 8 godzin lekcyjnych 
 
Zakres zadania: 
1)  Zaplanować czynności związane z wykonaniem zadania: 

a)  zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego. 
b)  sporządzić plan działania związany z wykonaniem fragmentu sieci cieplnej. 
c)  sporządzić wykaz niezbędnych materiałów montażowych. 
d)  sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej. 
e)  wykonać  niezbędne  szkice  obliczenia  i  rysunki  związane  z  wyznaczeniem  długości 

montażowych rur preizolowanych. 

2)  Zorganizować stanowisko pracy: 

a)  zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały do montażu. 
b)  zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt zgodnie z zasadami bhp. 
c)  sprawdzić stan techniczny sprzętu. 
d)  sprawdzić jakość materiałów do montażu. 
e)  dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej. 

3)  Wykonać  montaż  przewodów  i  uzbrojenia  sieci  cieplnej  zgodnie  z  projektem,  warunkami 

technicznymi i zasadami bhp: 
a)  przygotować podłoże pod przewody – wykonać podsypkę z piasku. 
b)  odmierzyć właściwe długości rur, dociąć je i przygotować do montażu. 
c)  ułożyć rury w wykopie (zasilenie i powrót). 
d)  zamontować zawory odcinające w prefabrykowanym elemencie. 
e)  wykonać połączenia rur i przewodów systemu alarmowego. 
f)  wykonać próbę szczelności. 
g)  zaizolować połączenia przy użyciu muf składanych termokurczliwych. 

4)  Uporządkować  stanowisko  pracy,  oczyścić  narzędzia  i  sprzęt  oraz  wykonać  obmiar 

wykonanych robót. 

5)  Zaprezentować efekt wykonanego zadania uzasadniając sposób jego wykonania oraz oceniając 

jakość wykonania. 

 
Wyposażenie stanowiska roboczego 
– 

stanowisko  symulacyjne  do  montażu  sieci  cieplnej  z  rur  preizolowanych  lub  stanowisko 
robocze  w  rzeczywistych  warunkach  budowy  sieci  cieplnej  z  rur  preizolowanych,  na  którym 
jest  wykonany  wykop,  wymiary  wykopu  i  spadek  jego  dna  powinny  być  zgodne  z 
dokumentacją techniczną przewidzianą do tego zadania praktycznego, 

– 

dokumentacja  techniczna  fragmentu  sieci  cieplnej  z  rur  preizolowanych  przewidzianego  do 
wykonania w ramach zadania praktycznego, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

45 

– 

materiały  potrzebne  do  wykonania  przewodów  o  średnicy  zewnętrznej  Dn  =  90  mm 
i potrzebnych  długościach,  preizolowane  zawory  odcinające  mufy  składane  termokurczliwe, 
pianka dwuskładnikowa, 

– 

sprzęt  potrzebny  do  montażu  np.  przymiar,  ołówek,  taśma  miernicza,  poziomica,  piłki  ręczne 
do przecinania, pilniki, klucze do rur, liny bawełniano – konopne, 

 
 
Kryteria oceny i schemat punktowania 
Proponuje się następująca punktację za wykonanie poszczególnych części zadania praktycznego: 
1)  W sumie 15 pkt:  

a)  – 3 pkt. 
b)  – 3 pkt. 
c)  – 3 pkt. 
d)  – 3 pkt. 
e)  – 3 pkt. 

2)  W sumie 10 pkt: 

a)  – 2 pkt. 
b)  – 2 pkt. 
c)  – 2 pkt. 
d)  – 2 pkt. 
e)  – 2 pkt. 

3)  W sumie 60 pkt: 

a)  – 5 pkt. 
b)  – 5 pkt. 
c)  – 5 pkt. 
d)  – 10 pkt. 
e)  – 10 pkt. 
f)  – 10 pkt. 
g)  – 10 pkt. 
h)  – 5 pkt. 

4)   – 5 pkt. 
5)   – 10 pkt. 
 
W sumie 100 punktów. 
 

Aby  zaliczyć  zadanie  praktyczne  z  wynikiem  pozytywnym  jego  wykonanie  powinno  być 

ocenione  powyżej  75  pkt  (zgodnie  z  wymogami  CKE  stosowanymi  w  odniesieniu  do  części 
praktycznej egzaminów zawodowych). 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

46 

7. LITERATURA 
 

1.  Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Technologia. WSiP, Warszawa 1998. 
2.  Dzierżawski T.: Gazownictwo i Ciepłownictwo. WSiP, Warszawa 1996. 
3.  Kowalczyk Z., Loska F., Czarkowski M. Kosztorysowanie w Budownictwie. WSiP, Warszawa 

1995. 

4.  Krygier K., Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja. 
5.  Warunki  techniczne  projektowania,  wykonania,  odbioru  i  eksploatacji  sieci  ciepłowniczych 

z rur preizolowanych. O.B.R.T.I Instal, Warszawa 1996. 

6.  Warunki  Techniczne  Wykonania  i  Odbioru  Robót  Budowlano–Montażowych,  Tom  II. 

Instalacje Sanitarne i Przemysłowe, Arkady 1988. 

 

Czasopisma:  
1.  Gaz, Woda i Technika Sanitarna,  
2.  Polski Instalator, 
3.  Rynek instalacyjny, 
4.  Instalacje sanitarne. 
 
Obowiązujące normy: 
PN-80/H-74219 

„Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego zastosowania”. 

PN-85/B-02421 

„Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Izolacja cieplna rurociągów, armatury 
i urządzeń. Wymagania i badania”. 

PN-91/B-10405 

„Ciepłownictwo. Sieci ciepłownicze. Wymagania i badania przy 
odbiorze ”. 

 

Katalogi techniczne producentów i dystrybutorów materiałów do budowy sieci cieplnych oraz 
informacje techniczne zawarte na stronach internetowych tych firm.