Monter_sieci_komunalnych_713[03]_Z1_2_3_04

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Żaneta Łopuszyńska

Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych
713[03].Z1/2/3/4.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu rurociągów z tworzyw sztucznych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rury z tworzyw sztucznych do budowy sieci komunalnych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Cięcie rur z tworzyw sztucznych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Połączenia zgrzewane rur z tworzyw sztucznych

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Połączenia rozłączne rur z tworzyw sztucznych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Połączenia rur z tworzyw sztucznych z armaturą i rurami z innych

materiałów (połączenia mieszane)

5.7.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć

dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Monter sieci komunalnych.

W poradniku zamieszczono:

−

Wymagania wstępne, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, które uczeń powinien
mieć opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

−

Cele kształcenia jednostki modułowej, czyli wiadomości i umiejętności jakie uczeń ukształtuje
podczas pracy z poradnikiem.

−

Przykładowe scenariusze zajęć.

−

Przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi.

−

Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

−

Wykaz literatury uzupełniającej.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym

uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania tj. tekstu przewodniego, samokształcenia
kierowanego, ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

kartę odpowiedzi.

„Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych”, jest jednostką modułową w module „Technologia

montażu sieci komunalnych” – schemat 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

713[03].Z1.07

Montaż i instalacja urządzeń

regulujących ciśnienie

wody w sieci

713[03].Z2

Technologia montażu sieci

kanalizacyjnych

713[03].Z2.06

Montaż sieci kanalizacyjnych

713[03].Z2.07

Montaż i instalacja pompowni

kanalizacyjnych

713[03].Z3.05

Montaż sieci gazowej

713[03].Z3

Technologia montażu sieci

gazowych

713[03].Z4.04

Montaż sieci cieplnej

713[03].Z1.06

Montaż sieci wodociągowej

713[03].Z4.05

Montaż i instalacja węzła

cieplnego

713[03].Z1/2/3/4.05

Montaż rurociągów żeliwnych,

kamionkowych i betonowych

713[03].Z1/2/3/4.04

Montaż rurociągów z tworzyw

sztucznych

Schemat układu jednostek modułowych

713[03].Z1/2/3/4.03

Montaż rurociągów stalowych

Moduł 713[03].Z1

Technologia montażu sieci

wodociągowych

713[03].Z1/2/3/4.01

Prace przygotowawczo –

zakończeniowe przy montażu

sieci komunalnych

713[03].Z1/2/3/4.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[03].Z4

Technologia montażu sieci

cieplnych

713[03].Z3.06

Montaż i instalacja stacji

gazowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

rozróżniać rodzaje i zadania sieci komunalnych,

−

wykonywać roboty ziemne niezbędne do budowy sieci komunalnych,

−

rozróżniać materiały budowlane,

−

wykonywać roboty przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci komunalnych,

−

wykonywać połączenia rur stalowych,

−

wykonywać montaż przewodów z rur stalowych,

−

dobrać sprzęt, narzędzia i materiały do wykonania prac przygotowawczo-zakończeniowych
przy montażu sieci komunalnych oraz montażu połączeń przewodów stalowych,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu rur z tworzyw sztucznych,

−

rozróżnić łączniki rur z tworzyw sztucznych do połączeń rozłącznych i nierozłącznych,

−

zaplanować kolejność wykonywanych robót przy montażu rur z tworzyw sztucznych,

−

przygotować materiały potrzebne do montażu rur z tworzyw sztucznych,

−

ocenić stan techniczny rur i łączników z tworzyw sztucznych przewidzianych do montażu,

−

dostarczyć elementy przewidziane do montażu rur z tworzyw sztucznych na miejsce montażu,

−

wykonać cięcie rur z tworzyw sztucznych,

−

przygotować końcówki rur do montażu,

−

zamocować kształtki na rurociągach z tworzyw sztucznych,

−

wykonać połączenie nierozłączne rur z tworzyw sztucznych (zgrzewane),

−

wykonać połączenie rozłączne rur z tworzyw sztucznych (kielichowe, kołnierzowe),

−

wykonać odgałęzienia na rurociągach z tworzyw sztucznych,

−

wykonać połączenia rurociągów z tworzyw sztucznych z armaturą sieciową,

−

wykonać przejścia rurociągów z tworzyw sztucznych na rurociągi z innych materiałów,

−

wykorzystać budowlaną dokumentację techniczną.

Poziom umiejętności opanowanych przez ucznia powinien być zgodny z „Warunkami

technicznymi wykonania i odbioru robót montażowych. T. II. Instalacje sanitarne i przemysłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania:

Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

Moduł:

Technologia montażu sieci wodociągowych

Jednostka modułowa:

713[03].Z1/2/3/4.04

Temat: Cięcie rur z tworzyw sztucznych

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania cięcia rur z tworzyw sztucznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przedstawić cel cięcia rur,

−

określić rodzaje urządzeń stosowanych do cięcia rur z tworzyw sztucznych,

−

posługiwać się urządzeniami do cięcia rur,

−

określić zasady cięcia rur z tworzyw sztucznych,

−

wykonać cięcie rur z tworzyw sztucznych,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

miniwykład, pokaz z instruktażem, dyskusja i ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia i materiały do wykonania cięcia rur,

−

schematy, zdjęcia lub film przedstawiające zasady docinania rur z tworzyw sztucznych,

−

katalogi producentów narzędzi do cięcia rur z tworzyw sztucznych,

−

dokumentacja techniczna rurociągu z tworzyw sztucznych.

Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A. Narzędzia do cięcia rur

−

wstęp – nauczyciel wyjaśnia uczniom cel obcinania końców rur, przecinania, wycinania
określonych odcinków rurociągów z tworzyw sztucznych,

−

nauczyciel  przedstawia  uczniom  narzędzia  niezbędne  do  wykonania  prac  związanych
z docinaniem  rur  z tworzyw sztucznych (drewniane korytko,  piły do cięcia rur – ręczne,
piły  ręczne  o  napędzie  elektrycznym  lub  piły  mechaniczne  brzeszczotowe  i  elektryczne
piły tarczowe, a także pilniki płaskie: zdzierak i gładzik,

−

nauczyciel omawia ich zastosowanie, zasadę działania i sposób użycia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uczniowie otrzymują narzędzia do docinania rur i w małych grupach zapoznają się z ich
budową i działaniem,

−

uczniowie sporządzają notatkę na temat rodzajów i zastosowania poszczególnych narzędzi
do cięcia rur z tworzyw sztucznych,

B. Docinanie rur z tworzyw sztucznych

−

wstęp – nauczyciel dzieli uczniów na grupy,

−

uczniowie otrzymują materiały oraz omawiane narzędzia do cięcia rur (odcinki rur
z różnych tworzyw sztucznych, przyrządy pomiarowe, korytko drewniane i różne rodzaje
narzędzi do cięcia),

−

nauczyciel omawia krótko zasady bhp obowiązujące na stanowisku do obróbki rur,

−

nauczyciel demonstruje uczniom po kolei czynności związane z docinaniem odcinków rur
o odpowiedniej długości (odmierzanie odcinka rury, docinanie, formowanie końcówek
rur),

−

uczniowie obserwują i notują etapy obróbki rur w zeszytach,

−

nauczycie informuje na jakie elementy należy zwrócić uwagę podczas cięcia rur, by
przygotować prawidłowo dany odcinek do montażu,

−

uczniowie przygotowują stanowisko pracy i na podstawie podanej przez nauczyciela
dokumentacji wykonują cięcie rur i fazowanie końcówek,

−

nauczyciel w trakcie wykonywania montażu koryguje nieprawidłowości przy
wykonywaniu ćwiczenia,

−

uczniowie prezentują i oceniają jakość wykonanego cięcia,

−

nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów,

−

uczniowie porządkują stanowisko pracy.

3. Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie charakteryzują narzędzia do cięcia rur,

−

uczniowie organizują stanowisko pracy do wykonania cięcia,

−

uczniowie określają zasady cięcia i fazowania odcinków rur zgodnie z instrukcją,
przepisami bhp i ppoż. oraz ochrony środowiska.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

metoda obserwacji aktywności, zaangażowania i zachowań indywidualnych uczniów
i poszczególnych grup podczas wykonywania ćwiczeń,

−

ocena prawidłowości i estetyki wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania:

Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

Moduł:

Technologia montażu sieci wodociągowych

Jednostka modułowa:

713[03].Z1/2/3/4.04

Temat: Połączenia rur z tworzyw sztucznych za pomocą zgrzewania

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności określania rodzajów zgrzewania i zasad wykonywania

połączeń zgrzewanych rur z tworzyw sztucznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić rodzaje rur z tworzyw sztucznych łączonych za pomocą zgrzewania,

−

rozróżnić i scharakteryzować rodzaje zgrzewania,

−

scharakteryzować warunki niezbędne do wykonania połączeń zgrzewanych rur z tworzyw
sztucznych,

−

rozróżnić urządzenia do zgrzewania czołowego, elektrooporowego i polifuzyjnego rur
z tworzyw sztucznych,

−

określić sposób wykonania zgrzewania czołowego, elektrooporowego i polifuzyjnego,

−

ocenić jakość przykładowego połączenia,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

metoda aktywizacji uczniów – JiGSAW (tzw. puzzle).

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

−

modele połączeń rur zgrzewanych czołowo, elektrooporowo i polifuzyjnie,

−

rysunki, schematy lub zdjęcia połączeń,

−

film przedstawiający zasady zgrzewania czołowego, elektrooporowego i polifuzyjnego rur
z tworzyw sztucznych

−

dokumentacja techniczna odcinka rurociągu z tworzyw sztucznych,

−

katalogi urządzeń do zgrzewania rur z tworzyw sztucznych.

Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A. Zgrzewania rur z tworzyw sztucznych

−

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zgrzewania
rur oraz rodzajów tworzyw sztucznych łączonych przez zgrzewanie,

−

uczniowie analizują uzyskane informacje i sporządzają krótką notatkę.

B. Zasady zgrzewania rur z tworzyw sztucznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące rodzajów
zgrzewania rur z tworzyw sztucznych, wykorzystując modele, schematy i foliogramy, oraz
przygotowania stanowiska do zgrzewania rur, a także przygotowania odcinków rur do
zgrzewania,

−

uczniowie oglądają film przedstawiający zasady wykonywania poszczególnych rodzajów
zgrzewania rur z zastosowaniem odpowiednich urządzeń,

−

nauczyciel  dokonuje  podziału  na  dwie  grupy  i  przydziela  każdej  z  nich  do  opracowania
w  oparciu  o  poradnik  dla  ucznia,  właściwą  literaturę  oraz  dokumentację  techniczną,
materiał na temat zasad zgrzewania rur poszczególnymi sposobami:
grupa  I  –  opracowuje  zasady  zgrzewania  czołowego  oraz  charakteryzuje  urządzenia
stosowane do tego rodzaju zgrzewania,
grupa  II  –  opracowuje  zasady  zgrzewania  oraz  charakteryzuje  urządzenia  stosowane  do
zgrzewania elektrooporowego rur z tworzyw sztucznych,

−

uczniowie w grupach sporządzają notatkę w zeszytach na zadany temat,

−

nauczyciel dokonuje ponownego podziału na dwie grupy w taki sposób, aby w każdej byli
uczniowie z poprzedniej grupy,

−

w poszczególnych grupach uczniowie przekazują sobie nowe treści dotyczące zasad
zgrzewania rur z tworzyw sztucznych i uczą się wzajemnie,

−

wszyscy uczniowie samodzielnie w zeszytach opracowują krótką notatkę, a następnie przy
użyciu modeli połączeń, schematów i zdjęć omawiają charakteryzują zasady zgrzewania
oraz urządzenia do zgrzewania czołowego, elektrooporowego i polifuzyjnego rur z
tworzyw sztucznych.

C. Ocena jakości połączenia

−

wstęp – nauczyciel omawia sposób sprawdzenia jakości wykonanego zgrzewu, prezentując
na modelu, przy użyciu narzędzi pomiarowych ocenę powstałej po zgrzewaniu wypływki,

−

uczniowie w małych grupach analizują informacje i sporządzają notatkę,

−

uczniowie określają celowość oceny jakości wykonanego zgrzewu.

3. Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie określają rodzaje zgrzewania rur z tworzyw sztucznych,

−

uczniowie określają warunki niezbędne do wykonania połączeń rur z tworzyw sztucznych
metodą zgrzewania,

−

uczniowie charakteryzują zasady zgrzewania czołowego, elektrooporowego i polifuzyjnego,

−

uczniowie charakteryzują urządzenia do poszczególnych rodzajów zgrzewania,

−

uczniowie określają sposób oceny jakości wykonanego połączenia,

−

uczniowie wspólnie wykonują plakat stanowiący porównanie zgrzewania czołowego,
elektrooporowego i polifuzyjnego rur z tworzyw sztucznych.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

metoda obserwacji aktywności, zaangażowania i zachowań indywidualnych uczniów i grup
podczas zajęć,

−

ocena prawidłowości i estetyki wykonania poszczególnych zadań w czasie zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu rurociągów z tworzyw

sztucznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ jakie zasady bhp obowiązują przy obróbce rur z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy przy montażu

rurociągów z tworzyw sztucznych,

2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające prace związane z obróbką rur z tworzyw

sztucznych i stosowanie przepisów bhp,

3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) wskazać zasady bhp jakie należy przestrzegać podczas obróbki ręcznej i mechanicznej rur

z tworzyw sztucznych,

5) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

film, zdjęcia przedstawiające prace związane z obróbką rur z tworzyw sztucznych,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp związanych z montażem rurociągów z tworzyw

sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy przy montażu

rurociągów z tworzyw sztucznych,

2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

i stosowanie przepisów bhp,

3) przeanalizować uzyskane informacje,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wskazać dlaczego konieczne jest stosowanie przepisów bhp przy montażu rurociągów

z tworzyw sztucznych,

5) określić skutki nieprzestrzegania przepisów bhp podczas montażu rurociągów z tworzyw

sztucznych,

6) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

film przedstawiający montaż rurociągów z tworzyw sztucznych,

–

zdjęcia lub ilustracje z miejsc wykonywania montażu rurociągów z tworzyw sztucznych,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rury z tworzyw sztucznych do budowy sieci komunalnych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj i nazwij przygotowane przez nauczyciela łączniki i kształtki do montażu rurociągów

z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami materiałów rurowych z tworzyw sztucznych i ich charakterystyką,
2) przeanalizować modele, zdjęcia i rysunki przedstawiające rury, kształtki i łączniki oraz

wykonane połączenia rur z tworzyw sztucznych,

3) rozpoznać i nazwać przygotowane przez nauczyciela łączniki i kształtki do montażu

rurociągów z tworzyw sztucznych,

4) zapisać wnioski w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele, rysunki, zdjęcia, przedstawiające łączniki, kształtki do rurociągów z tworzyw
sztucznych,

−

katalogi techniczne, prospekty materiałów stosowanych do montażu rurociągów z tworzyw
sztucznych,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ sposób łączenia poszczególnych rur z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z rodzajami materiałów rurowych z tworzyw sztucznych i ich charakterystyką,
2) przeanalizować modele, zdjęcia i rysunki przedstawiające połączenia rur z tworzyw

sztucznych,

3)  określić sposoby połączeń dla poszczególnych rodzajów rur,
4)  zapisać wnioski w zeszycie
5)  zaprezentować wnioski grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

modele, rysunki, zdjęcia, przedstawiające modele połączeń rur z tworzyw sztucznych,

−

katalogi, prospekty materiałów i technologii stosowanych do montażu rurociągów z tworzyw
sztucznych,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Porównaj rury PVC i PE do budowy rurociągów komunalnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z charakterystyką rur z PVC i z PE,
2)  obejrzeć zdjęcia, schematy lub modele połączeń rur z PVC i PE,
3)  określić właściwości i zastosowanie rur z PVC i PE,
4)  określić sposoby połączeń tych rur,
5)  zestawić charakterystyki poszczególnych rur w formie porównania,
6)  wyniki zapisać w zeszycie np. w formie tabeli,
7)  zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

opracowania zawierające charakterystyki rur z PVC i PE (katalogi producentów),

–

modele i zdjęcia połączeń rur z PVC i PE,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj na schemacie połączenia poszczególnych rur z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i charakterystyką połączeń rur z tworzyw sztucznych,
2) obejrzeć zdjęcia, schematy lub modele połączeń poszczególnych rodzajów rur z tworzyw

sztucznych,

3) rozpoznać na schemacie przedstawionym przez nauczyciela rodzaje połączeń,
4) wyniki zapisać w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Cięcie rur z tworzyw sztucznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaje i zadania narzędzi niezbędnych do cięcia i przygotowywania końcówek rur do

montażu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się zasadami cięcia i fazowania rur z tworzyw sztucznych,
2)  określić rodzaje narzędzi niezbędnych do cięcia i przygotowywania końcówek rur do montażu,
3)  określić zadania poszczególnych narzędzi do obróbki rur z tworzyw sztucznych,
4)  wyniki zapisać w zeszycie,
5)  zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

podstawowe narzędzia do obróbki rur,

–

film i zdjęcia robót związanych z cięciem i fazowaniem rur,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Przygotuj odcinek rury z PVC o długości określonej przez nauczyciela, do połączenia

kielichowego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się zasadami cięcia i fazowania rur z tworzyw sztucznych,
2)  dobrać materiały i narzędzia niezbędne do cięcia i przygotowywania końcówek rur do montażu,
3)  dociąć odcinek rury odpowiedniej długości i przygotować końcówki rury do montażu,
4)  zaprezentować wykonane zadanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Połączenia zgrzewane rur z tworzyw sztucznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj zasady zgrzewania elektrooporowego i czołowego rur polietylenowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z zasadami zgrzewania czołowego i elektrooporowego rur polietylenowych,
2)  określić zasady zgrzewania czołowego rur PE,
3)  określić zasady zgrzewania elektrooporowego rur PE,
4)  scharakteryzować urządzenia do zgrzewania elektrooporowego i czołowego rur z PE,
5)  zestawić cechy zgrzewania czołowego i elektrooporowego rur w formie porównania,
6)  wyniki zapisać w zeszycie np. w formie tabeli,
7)  zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film przedstawiający zgrzewanie czołowe, elektrooporowe rur z tworzyw sztucznych,

−

zdjęcia, schematy dotyczące poszczególnych rodzajów zgrzewania rur z tworzyw sztucznych,

–

katalogi techniczne montażu rurociągów z PE,

−

schematy, modele urządzeń do zgrzewania rur,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie dokumentacji technicznej przedstawionej przez nauczyciela wykonaj zgrzewanie

czołowe bosych końców rur PE.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z zasadami zgrzewania czołowego rur polietylenowych,
2)  przeanalizować dokumentację techniczną,
3)  przygotować stanowisko do zgrzewania rur,
4)  na podstawie dokumentacji technicznej dobrać odpowiednie materiały i narzędzia,
5)  dobrać środki ochrony indywidualnej,
6)  wykonać zgrzewanie czołowe rur PE zgodnie z dokumentacją techniczną i zasadami bhp,
7)  ocenić jakość wykonanego zgrzewu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko do wykonywania połączeń zgrzewanych rur z tworzyw sztucznych,

–

dokumentacja techniczna rurociągu z rur PE łączonych przez zgrzewanie czołowe,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp podczas montażu połączeń zgrzewanych rur
z tworzyw sztucznych,

–

materiały i narzędzia niezbędne do wykonania połączenia (rury PE, zgrzewarka),

–

środki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Połączenia rozłączne rur z tworzyw sztucznych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasady wykonania połączenia kołnierzowego rur z PVC z uszczelnieniem gumowym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z zasadami wykonania połączeń kołnierzowych rur z PVC,
2)  określić materiały i narzędzia do wykonania połączenia,
3)  określić zasady wykonania połączenia kołnierzowego rur PVC,
4)  wyniki zapisać w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

katalogi techniczne montażu rurociągów z PVC,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie dokumentacji technicznej przedstawionej przez nauczyciela wykonaj połączenie

kielichowe rur z PVC z uszczelnieniem gumowym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z zasadami wykonania połączeń kielichowych rur z PVC,
2)  przeanalizować dokumentację techniczną,
3)  dobrać narzędzia do wykonania połączenia,
4)  przygotować materiały rurowe i uszczelniające do wykonania połączenia,
5)  dokonać oceny stanu technicznego materiałów,
6)  wykonać połączenie kielichowe rur z PVC z uszczelką gumową,
7)  ocenić jakość wykonanego połączenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko do montażu przewodów z rur z tworzyw sztucznych,

–

dokumentacja techniczna rurociągu z rur PVC o połączeniach kielichowych uszczelnianych
pierścieniem gumowym,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp podczas montażu połączeń rur z tworzyw
sztucznych,

–

materiały i narzędzia niezbędne do wykonania połączenia (rury PVC, uszczelki, wciskarka do
połączeń kielichowych),

–

katalogi techniczne montażu rurociągów z PVC.

Ćwiczenie 3

Na podstawie dokumentacji technicznej przygotowanej przez nauczyciela wykonaj połączenie

kołnierzowe rur PE z uszczelnieniem gumowym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z zasadami wykonania połączeń kołnierzowych rur z tworzyw sztucznych,
2)  przeanalizować dokumentację techniczną,
3)  dobrać narzędzia do wykonania połączenia,
4)  przygotować materiały rurowe i uszczelniające do wykonania połączenia,
5)  przygotować końcówki rur,
6)  wykonać połączenie kołnierzowe rur z PE z uszczelką gumową,
7)  sprawdzić prawidłowość wykonanego połączenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko do montażu przewodów z rur z tworzyw sztucznych,

–

dokumentacja techniczna rurociągu z rur PE z połączeniami kołnierzowymi z uszczelnieniem
gumowym,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp podczas montażu połączeń rur z tworzyw
sztucznych,

–

materiały i narzędzia niezbędne do wykonania połączenia (rury PE, kołnierze, klucz do
skręcania śrub),

–

katalogi techniczne montażu rurociągów z PE,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasady transportu i składowania rur z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami transportu i składowania rur z tworzyw sztucznych,
2) obejrzeć zdjęcia i film przedstawiające sposoby prawidłowego transportu i składowania

przewodów z tworzyw sztucznych,

3) określić zasady transportu i składowania rur z tworzyw sztucznych,
4) wyniki zapisać w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

rysunki i zdjęcia, film przedstawiający zasady transportu i składowania rur z tworzyw
sztucznych,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ zasady montażu rurociągu kanalizacyjnego z rur PVC.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z zasadami montażu rurociągów sieci kanalizacyjnej z PVC,
2)  określić kolejne czynności związane z montażem rurociągu,
3)  określić zasady doboru materiałów i narzędzi do wykonania montażu,
4)  określić sposób sprawdzenia stanu technicznego rur i kształtek,
5)  określić zasady montażu rurociągu kanalizacyjnego z PVC,
6)  zapisać wnioski w zeszycie,
7)  zaprezentować wnioski grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Na podstawie dokumentacji technicznej przygotowanej przez nauczyciela wykonaj montaż

odcinka przewodu z odgałęzieniem z rur ciśnieniowych PVC do wody, o połączeniach
kielichowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu połączeń rurociągów z PVC,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu połączeń rur ciśnieniowych z PVC do transportu wody,

3)  określić kolejne czynności związane z montażem,
4)  dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5)  przygotować potrzebne do montażu materiały,
6)  wykonać  montaż  odcinka  przewodu  wodociągowego  z  odgałęzieniem  stosując  połączenia

kielichowe,

7) sprawdzić poprawność wykonania montażu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko do montażu przewodów z rur PVC,

−

dokumentacja techniczna rurociągu z rur PVC ciśnieniowych do wody o połączeniach
kielichowych,

−

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu połączeń rur z PVC,

−

materiały potrzebne do montażu (rury i kształtki PVC ciśnieniowe do wody, uszczelki),

−

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu (wciskarka do wykonywania połączeń kielichowych
rur PVC).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7.

Połączenia rur z tworzyw sztucznych z armaturą i rurami

z innych materiałów (połączenia mieszane)

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji technicznej przygotowanej przez nauczyciela wykonaj montaż

zasuwy kielichowej na przewodzie wodociągowym z PVC.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu rurociągów z tworzyw sztucznych

z armaturą,

2) zapoznać się z dokumentację techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu rurociągów z tworzyw sztucznych z armaturą,

3)  określić kolejne czynności związane z montażem zasuwy na przewodzie z PVC,
4)  dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5)  przygotować potrzebne do montażu materiały,
6)  wykonać montaż zasuwy na przewodzie wodociągowym z PVC,
7)  sprawdzić poprawność wykonania montażu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko do montażu połączeń rur z tworzyw sztucznych,

–

dokumentacja techniczna oraz instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności
związane z przebiegiem i warunkami technicznym montażu rurociągów z tworzyw sztucznych
z armaturą,

–

materiały potrzebne do montażu (zasuwa kielichowa żeliwna, rury PVC, uszczelki),

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu połączeń kielichowych.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj połączenie

rur PE do gazu z rurą stalową za pomocą kształtki przejściowej PE/stal.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu rurociągów z tworzyw sztucznych

z innymi materiałami,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zapoznać się z dokumentację techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi
montażu rurociągów z tworzyw sztucznych,

3)  określić w kolejności czynności związane z montażem,
4)  dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5)  przygotować potrzebne do montażu materiały,
6)  wykonać połączenie rurociągu stalowego z polietylenowym,
7)  sprawdzić poprawność wykonania połączenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do montażu połączeń rur z tworzyw sztucznych,

−

dokumentacja techniczna odcinka rurociągu gazowego,

−

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem

i warunkami technicznymi montażu rurociągów z tworzyw sztucznych do transportu gazu,

−

materiały potrzebne do montażu (rury PE do gazu, rury stalowe czarne, kształtka PE/stal),

−

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu połączenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż rurociągów z tworzyw
sztucznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 6, 9, 10, 13, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny
szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. d, 5. a, 6. a, 7. b, 8. c, 9. b, 10. b, 11. b, 12. a,
13. a, 14. b, 15. d, 16. b, 17. b, 18. a, 19. b, 20. b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić rodzaje tworzyw sztucznych do produkcji
rur do sieci komunalnych

Określić właściwości rur z tworzyw sztucznych

Rozpoznać na schemacie urządzenia do
wykonywania połączeń z rur z tworzyw sztucznych

Dobrać rodzaje połączeń

Dobrać materiały rurowe do budowy sieci
komunalnych z tworzyw sztucznych

Rozróżniać elementy połączeń przewodów
z tworzyw sztucznych z armatura

Rozróżnić rodzaje rur do wykonywania sieci
komunalnych

Określić zasady wykonywania połączeń
kołnierzowych

Określić parametry oceny jakości połączenia
zgrzewanego

Określić wartości gęstości tworzyw sztucznych

Dobrać narzędzia do cięcia rur z tworzyw
sztucznych

Zastosować zasady transportu rur z tworzyw
sztucznych

Wskazać skutki zastosowania materiałów bez
sprawdzenia ich jakości.

Rozróżnić kształtki do zgrzewania rur

Określić rzeczywisty wymiar przewodu na
podstawie podanej skali

Dobrać narzędzia i sprzęt do obróbki rur z tworzyw
sztucznych

Rozróżnić kształtki do połączeń mieszanych

Dobrać materiały do budowy sieci komunalnych

Rozpoznać na schemacie elementy połączenia
kielichowego

Wskazać zasady udzielania pierwszej pomocy
w razie wypadku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniem termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6.  Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań. Do każdego dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna z nich

jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy zakreślić kółkiem, następnie
ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Gdy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, odłóż jego rozwiązanie na później

i wróć do tego zadania, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Tworzywa sztuczne do produkcji rur i kształtek sieciowych to głównie:

a)  tworzywa termoutwardzalne.
b)  tworzywa termoplastyczne.
c)  tworzywa chemoutwardzalne.
d)  pianki poliuretanowe.

2. Rury z tworzyw sztucznych nie są odporne na:

a)  korozję.
b)  działanie wód gruntowych.
c)  działanie agresywnych czynników (mediów).
d)  działanie promieni ultrafioletowych.

3. Przedstawione na rysunku urządzenie służy do:

a)  zgrzewania rur PE.
b)  wykonywania połączeń kołnierzowych PVC.
c)  wykonywania połączeń kielichowych PVC.
d)  cięcia rur PE.

4. Za pomocą zgrzewania elektrooporowego łączy się:

a)  rury profilowe.
b)  rury PVC.
c)  rury stalowe.
d)  rury PE.

5. Do budowy rurociągów sieci cieplnej stosuje się:

a)  rury z PE-X i PB.
b)  rury PP.
c)  rury profilowe.
d)  rury z PVC.

6. Na rysunku przedstawione jest połączenie przewodu PVC z zasuwą żeliwną za pomocą :

a)  złączki dwukielichowej z PVC.
b)  połączenia kołnierzowego.
c)  tulejki z PVC.
d)  złączki zaciskowej.

7. Jaki rodzaj rury przedstawia rysunek:

a)  rura z PVC kielichowa.
b)  rura profilowa PEHD/PP.
c)  rura PE.
d)  rura dwuścienna z PVC.

8. Wieńce oporowe na końcówkach rur z tworzyw sztucznych stanowią element połączenia:

a)  kielichowego na wcisk.
b)  zgrzewanego czołowo.
c)  kołnierzowego na kołnierze luźne.
d)  zaciskowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Podczas oceny jakości wykonanego zgrzewu szerokość spoiny (wypływki) przy średnicy

zewnętrznej rur 90 – 110 mm powinna wynosić:
a)  5 – 12 mm.
b)  7 – 10 mm.
c)  11 – 14 mm.
d)  20 mm.

10. Gęstość polietylenu wynosi:

a) 9,2 [g/cm

b) 0,92 [g/cm

c) 0,85 [g/cm

d) 92 [g/cm

11. Do cięcia rur z tworzyw sztucznych należy zastosować:

a)  zgrzewarkę.
b)  piłkę ręczną z drobnym uzębieniem.
c)  palnik gazowy do cięcia.
d)  obcinak chomątowy.

12. Przy rozładunku rur z tworzyw sztucznych nie wolno stosować:

a)  zawiesi z lin stalowych i łańcuchowych.
b)  lin bawełnianych.
c)  rozładowywania ręcznego.
d)  zawiesi z pasów.

13. Rurociąg z PVC został zamontowany bez sprawdzenia stanu technicznego, jakie mogą być

skutki takiego postępowania:
a)  pękanie przewodów.
b)  odkształcenie przewodów.
c)  korozja przewodów.
d)  niedrożność przewodów.

14. Przedstawiona na rysunku elektrozłączka to:

a)  króciec siodłowy trójnikowy.
b)  trójnik.
c)  złączka redukcyjna.
d)  złączka z korkiem zaślepiającym.

15. Podaj rzeczywisty wymiar odcinka rurociągu, który na rysunku w skali 1:50 ma długość 90 mm:

a)  1,1 m.
b)  0,9 m.
c)  1,8 m.
d)  4,5 m.

16. Fazowanie bosych końców rur z tworzyw sztucznych wykonuje się za pomocą:

a)  piły brzeszczotowej.
b)  pilników płaskich: zdzieraka i gładzika.
c)  przecinaka i młotka.
d)  gwintownika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Połączenie za pomocą kształtki zaciskowej PE/stal stosuje się podczas:

a)  połączenia kielicha rury kamionkowej z rurą PVC.
b)  połączenia przewodu polietylenowego z przewodem stalowym.
c)  połączenie rury PVC z rurą żeliwną.
d)  połączenie przewodu PE z armaturą żeliwną.

18. Do budowy rurociągów sieci wodociągowej stosuje się następujące rury z tworzyw sztucznych:

a)  rury PVC, PE, PP.
b)  tylko rury PVC.
c)  rury PB.
d)  rury profilowe PEHD/PP.

19. Jaki element połączenia kielichowego zaznaczony jest strzałką na rysunku:

a)  bosy koniec rury.
b)  uszczelka gumowa.
c)  kołnierz stalowy.
d)  kielich rury.

20. Podczas cięcia rur robotnik poważnie zranił się w rękę, w związku z czym wystąpiło duże

krwawienie. Jakie działania należy podjąć przed przybyciem lekarza:
a)  zastosować sztuczne oddychanie.
b)  założyć opatrunek uciskowy.
c)  usunąć poszkodowanego z miejsca wypadku.
d)  zdezynfekować i opatrzyć ranę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.......................................................................................................................................

Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne „próba pracy”

Jesteście pracownikami firmy instalacyjnej. Waszym zadaniem jest przygotowanie stanowiska

pracy oraz montaż odcinka rurociągu z PVC obejmujący montaż trójnika do odgałęzienia, kształtki
przejściowej na rurę żeliwną oraz montaż kształtki do podłączenia hydrantu. Zadanie należy
wykonać wg dokumentacji dostarczonej przez nauczyciela.

Zespół w składzie:

1.  ................................................
2.  ................................................
3.  ................................................
4.  ................................................

Czas wykonania: 8 godzin lekcyjnych

Zakres zadania:
1. Zaplanować czynności związane z wykonaniem zadania:

a)  zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego.
b)  zaplanować kolejność wykonywanych robót przy montażu odcinka rurociągu.
c)  sporządzić wykaz niezbędnych materiałów montażowych.
d)  sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej.
e)  wykonać  niezbędne  szkice,  obliczenia  i  rysunki  związane  z  wyznaczeniem  długości

montażowej odcinka rurociągu, montażu kształtek.

2. Zorganizować stanowisko pracy:

a) zgromadzić i przetransportować na miejsce montażu materiały (prostki, kształtki, materiały

uszczelniające) zgodnie z przepisami bhp.

b) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku montażu niezbędne narzędzia i sprzęt zgodnie

z zasadami bhp.

c) sprawdzić stan techniczny sprzętu do wykonywania połączeń.
d) sprawdzić jakość rur, kształtek, materiałów uszczelniających niezbędnych do wykonania

montażu.

e) dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

3. Wykonać montaż odcinka rurociągu PVC z odpowiednimi kształtkami, zgodnie

z dokumentacją, warunkami technicznymi i zasadami bhp:
a)  zorganizować stanowisko do montażu rurociągu.
b)  odmierzyć długości montażowe rur, dociąć je i przygotować końce rur do montażu.
c)  wykonać połączenia rur zgodnie z dokumentacją techniczną.
d)  zamontować  kształtki:  do  odgałęzienia,  do  podłączenia  hydrantu  i  do  połączenia  z  rurą

żeliwną.

e) sprawdzić jakość wykonanych połączeń.

4. Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt.
5. Zaprezentować efekt wykonanego zadania uzasadniając sposób jego wykonania oraz oceniając

jakość wykonania.

Wyposażenie stanowiska roboczego

−

stanowisko symulacyjne do montażu rurociągów z tworzyw sztucznych lub stanowisko robocze
w rzeczywistych warunkach budowy sieci komunalnych z rur z tworzyw sztucznych,

−

dokumentacja techniczna odcinka rurociągu przewidzianego do wykonania w ramach zadania
praktycznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

materiały potrzebne do montażu przewodów – rury PVC o różnych średnicach
i długościach, tak aby konieczne było docięcie do wymaganej długości montażowej, kształtki
do montażu odgałęzienia, do montażu hydrantu i kształtka przejściowa na rurę żeliwną,

−

sprzęt potrzebny do montażu rurociągu np. poziomica, przymiar, ołówek, korytko drewniane,
piła do cięcia rur z tworzyw sztucznych, pilniki, klucze, wciskarka do rur PVC.

Kryteria oceny i schemat punktowania

Proponuje się następującą punktacje za wykonanie poszczególnych części zadania praktycznego:

1. W sumie 15 pkt:

a)  – 3 pkt.
b)  – 3 pkt.
c)  – 3 pkt.
d)  – 3 pkt.
e)  – 3 pkt.

2. W sumie 10 pkt:

a)  – 2 pkt.
b)  – 2 pkt.
c)  – 2 pkt.
d)  – 2 pkt.
e)  – 2 pkt.

3. W sumie 60 pkt:

a)  – 5 pkt.
b)  – 20 pkt.
c)  – 10 pkt.
d)  – 20 pkt.
e)  – 5 pkt.

4. – 5 pkt.
5. – 10 pkt.
W sumie 100 punktów.

Aby zaliczyć zadanie praktyczne z wynikiem pozytywnym jego wykonanie powinno być

ocenione powyżej 75 pkt (zgodnie z CKE stosowanymi w odniesieniu do części praktycznej
egzaminów zawodowych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bąkowski K.: Gazyfikacja. Gazociągi, stacje redukcyjne, instalacje i urządzenia gazowe.

Wydawnictwa Naukowo–Techniczne, Warszawa 1996.

2.  Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne, cz. 1 i 2 Technologia. WSiP, Warszawa 2000.
3.  Dindorf J.: Technologia robót sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. WSiP, Warszawa 1998.
4.  Furtak L., Rabiej St., Wild J.: Warunki techniczne wykonania i odbioru rurociągów z tworzyw

sztucznych. Polska Korporacja Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji.
Warszawa 1994.

5.  Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja cz. 1 i cz. 2.WSiP, Warszawa 1998.
6.  Płaski H., Płaski J.: Sieci wodociągowe z tworzyw sztucznych, Arkady Warszawa 1981.
7.  Roj-Chodacka  A.:  Przestrzeganie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002.

8. Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlano – Montażowych, Tom II.

Instalacje Sanitarne i Przemysłowe. Arkady, 1988.

Czasopisma:
Gaz, Woda i Technika Sanitarna
Polski Instalator
Rynek instalacyjny
Instalacje sanitarne

Wykaz norm
PN-EN 12201-1:2004

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania
wody – Polietylen (PE) – Część 1: Wymagania ogólne.

PN-EN 12201-2:2004

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania
wody – Polietylen (PE) – Część 2: Rury.

PN-EN 12201-3:2004

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania
wody – Polietylen (PE) – Część 3: Kształtki.

PN-EN 13244-1:2004

Systemy  przewodów rurowych z  tworzyw  sztucznych  do  ciśnieniowych
rurociągów do wody użytkowej  i kanalizacji deszczowej oraz sanitarnej,
układane  pod  ziemią  i  nad  ziemią  –  Polietylen  (PE)  –  Część  1:
Wymagania ogólne.

PN-EN 13244-2:2004

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do ciśnieniowych
rurociągów do wody użytkowej i kanalizacji deszczowej oraz sanitarnej,
układane pod ziemią i nad ziemią – Polietylen (PE) – Część 2: Rury.

PN-EN 13244-3:2004

Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do ciśnieniowych
rurociągów do wody użytkowej i kanalizacji deszczowej oraz sanitarnej,
układane pod ziemią i nad ziemią – Polietylen (PE) – Część 3: Kształtki.

PN-EN 13598-1:2004(U) Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do bezciśnieniowej

kanalizacji  deszczowej  i  ściekowej  układanej  pod  ziemią  –
Nieplastyfikowany  poli(chlorek)  winylu  (PCV-V),  polipropylen  (PP),
i  polietylen  (PE)  –  Część  1:  Wymagania  dla  kształtek  pomocniczych
łącznie z płytkimi studzienkami rewizyjnymi.

Katalogi techniczne producentów i dystrybutorów rur, kształtek i armatury do montażu

rurociągów z tworzyw sztucznych oraz informacje techniczne zawarte na stronach
internetowych tych firm.