Zegarmistrz_731[05]_O1.06

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Rozróżnianie historycznych metod pomiaru czasu

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich

5.2.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu

Poradnik

dla

nauczyciela

„Identyfikowanie

wyrobów

zegarmistrzowskich”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie zegarmistrz 731[05].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia w postaci testu wielokrotnego wyboru i testu praktycznego,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z 2 tematów, są to: „Rozróżnianie

historycznych metod pomiaru czasu” oraz „Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich”.

Temat „Rozróżnianie historycznych metod pomiaru czasu” pomoże uczniowi rozróżnić

historyczne metody pomiaru czasu i scharakteryzować konstrukcję dawnych czasomierzy.

Temat „Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich” pomoże mu nauczyć się

rozpoznawać symbole firm zegarmistrzowskich, identyfikować dzięki znakom wyroby
różnych firm zegarmistrzowskich oraz rozpoznawać oryginalne wyroby tych firm.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy

organizacyjne

pracy

uczniów

mogą

być

zróżnicowane,

począwszy

od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 testami.

W teście wielokrotnego wyboru zamieszczono:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

W teście praktycznym zamieszczono:

−

zadanie praktyczne z kryteriami,

−

kartę odpowiedzi,

−

kartę oceny i wymagania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji tej jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

analizować zjawiska fizyczne,

−

poszukiwać informacji,

−

analizować informacje,

−

dokumentować informacje,

−

przeprowadzać proste rozumowania logiczne,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, tabel, wykresów,

−

odczytywać dokumentację techniczną,

−

prezentować skutki własnych działań,

−

obsługiwać komputer osobisty (PC) w stopniu podstawowym,

−

stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Temat: Mierzenie czasu metodami historycznymi

Wymagania wstępne:

Przed przystąpieniem do zajęć uczeń powinien umieć :

−

charakteryzować podstawowe jednostki czasu,

−

charakteryzować budowę historycznych czasomierzy,

−

charakteryzować działanie historycznych czasomierzy,

−

wymienić czynniki wpływające na działanie historycznych czasomierzy,

−

postępować zgodnie z zasadami BHP podczas wykonywanych ćwiczeń.

Cele:

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować historyczne metody pomiaru czasu,

−

scharakteryzować historyczne konstrukcję czasomierzy,

−

zmierzyć odcinek czasu, wykorzystując historyczny czasomierz.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda projektów.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach dwuosobowych.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowiska ślusarskie,

−

stanowisko badawcze z dostępem do światła słonecznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

poradnik mechanika,

−

poradnik astronoma (lub tożsamy),

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

detale ćwiczeniowe, modele (np.: globus, model układu słonecznego) z dokumentacją,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis),

−

materiały kreślarskie,

−

przyrządy kontrolno - pomiarowe (zegar wzorcowy, kątomierz, suwmiarka, lupa),

−

inne stosowne do potrzeb.

Czas trwania:

3 x po 4 godziny lekcyjne.

Uczestnicy

Uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej.

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie.

1) wyjaśnienie celów zajęć,
2) przeprowadzenie miniwykładu na temat metody projektów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  przeprowadzenie miniwykładu tematycznego,
4)  przeprowadzenie instruktażu BHP,
5)  wydanie tematu projektu:

Temat projektu powinien znajdować się na kartce papieru i zawierać:

−

temat projektu,

−

przewidywany termin wykonania projektu,

−

organizację pracy przy projekcie,

−

wymagana dotyczące zawartość projektu,

−

kryteria ocen za projekt i wymagania na oceny szkolne.

Przykładowy temat projektu:
Wykonaj, równikowy zegar słoneczny do pomiaru określonego wycinka czasu. Określ,

niezbędne nastawy korekcyjne dla miejsca dokonywania pomiaru wycinka czasu (lub
wskazanego punktu na kuli ziemskiej). Dobierz, wszystkie narzędzia i materiały niezbędne do
wykonania zegara. Sprawdź działanie wykonanego zegara.

Przewidywany termin wykonania projektu: .................................
Przewidywany termin prezentacji projektu: ..................................

Przykładowa organizacja pracy przy projekcie:

−

projekt opracowują zespoły 2 osobowe,

−

podstawowe zadania należy wykonać podczas zajęć,

−

część pracy należy wykonać w formie pracy domowej.

Projekt powinien zawierać:

−

plan pracy zespoły z terminami realizacji i odpowiedzialnymi za poszczególne zadania,

−

konspekt projektu,

−

sprawozdanie zawierające:
§

stronę tytułową z nazwą szkoły, tematem, składem zespołu, datą wykonania,

konspekt projektu,

plan pracy zespołu,

organizację stanowiska pracy do wybranej techniki obróbczej (montażowej).

szkice elementów (podzespołów),

określenie materiału wyjściowego,

dobrane parametry obróbki i ich uzasadnienie,

wnioski i uwagi.

Kryteria oceny:
Ocena za projekt będzie oceną punktową:

Punkty można otrzymać za:

−

plan pracy zespołu – 1 punkt,

−

konspekt projektu – 1 punkt,

ponadto za :

−

scharakteryzowanie metody pomiaru czasu z zastosowaniem słonecznego zegara
równikowego – 2 punkty,

−

wykonanie projektu zegara z uzasadnieniem wyboru – 2 punkty,

−

określenie nastaw zegara 3 punkty (1 punkt za każdą nastawę),

−

dobranie materiałów konstrukcyjnych niezbędnych do wykonania zegara – 9 punktów
(1 punkt za każdy element i 1 za każde połączenie),

−

dobranie parametrów obróbki – 2 punkty (1 punkt za parametr- p i v),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wykonanie zegara – 9 punktów (za każdy element 1 punkt i 1 za każde połączenie),

−

zadanie nastaw zegarowych – 3 punkty (1 punkt za każdą nastawę) ,

−

sprawdzenie działania zegara - 1 punkt,

−

dokonanie pomiaru zadanego wycinka czasu 2 punkty,

−

sformułowanie wniosków końcowych i ich uzasadnienie – 2 punkty,

−

prezentacje projektu – 2 punkty,

−

za systematyczność pracy podczas zajęć – 4 punktów,

−

za jakość i estetykę sprawozdania – 2 punkty.
Wymagania:

50 – 60 %  punktów – dopuszczający,
61 – 70 % punktów – dostateczny,
71 – 84 %  punktów – dobry,
85 – 95 % punktów – bardzo dobry,
95 – 100 % punktów –  celujący.

UWAGA
Wykonując projekt równikowego zegara słonecznego, należy kierować się założeniem:

−

wykonania prostego projektu, umożliwiającego wykonanie zadania,

−

dostępności materiałów konstrukcyjnych,

−

dostępności narzędzi i maszyn obróbczych,

−

minimalnych kosztów wykonanie zadania.

6) Opracowanie planu pracy i konspektu.

7) Opracowanie dokumentacji projektu przez poszczególne grupy.

Uczniowie powinni zaproponować i uzasadnić wybór konstrukcji historycznego

czasomierz, technologii jego wykonania, regulacji i kontroli działania. Ponadto uczniowie
powinni zorganizować stanowisko do pomiaru określonego wycinka czasu. W przypadku
braku właściwej pogody pomiar wycinka czasu należy przesunąć do kolejnych zajęć.

Nauczyciel ocenia zaangażowanie poszczególnych uczniów. Następnie uczniowie

powinni zaproponować propozycję rozwiązania zadania (chociaż w formie brudnopisu)
podczas zajęć w szkole. Na koniec należy polecić opracowanie sprawozdania i przygotowanie
do prezentacji.

8) Opracowanie prezentacji.

Ten etap uczniowie mogą wykonać w ramach pracy domowej. Do prezentacji zalecić

należy techniki multimedialne.

9) Prezentacja

Do prezentacji należy opracować kartę oceny prezentacji. Prezentacje oceniają zarówno

nauczyciel jak i wybrani członkowie pozostałych grup.

10) Ocena projektów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Temat: Mierzenie czasu metodami historycznymi

Wymagania wstępne:

Przed przystąpieniem do zajęć uczeń powinien umieć :

−

charakteryzować podstawowe jednostki czasu,

−

charakteryzować budowę historycznych czasomierzy,

−

charakteryzować działanie historycznych czasomierzy,

−

wymienić czynniki wpływające na działanie historycznych czasomierzy,

−

postępować zgodnie z zasadami BHP podczas wykonywanych ćwiczeń.

Cele:

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować historyczne metody pomiaru czasu,

−

scharakteryzować historyczne konstrukcję czasomierzy,

−

zmierzyć odcinek czasu, wykorzystując historyczny czasomierz.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna uczniów lub w małych grupach (2 osoby).

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowiska ślusarskie,

−

stanowisko badawcze z dostępem do światła słonecznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

poradnik mechanika,

−

poradnik astronoma (lub tożsamy),

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

detale ćwiczeniowe, modele (np.: globus, model układu słonecznego) z dokumentacją,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis),

−

materiały kreślarskie,

−

przyrządy kontrolno - pomiarowe (zegar wzorcowy, kątomierz, suwmiarka, lupa),

−

inne stosowne do potrzeb.

Czas trwania:

3 x po 4 godziny lekcyjne.

Uczestnicy

Uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej.

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie.

1)  wyjaśnienie celów zajęć,
2)  przeprowadzenie miniwykładu tematycznego,
3)  przeprowadzenie instruktażu BHP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Należy przydzielić uczniom stanowiska i polecić im staranne przeczytanie niezbędnych

fragmentów poradnika. Następnie należy przeprowadzić pogadankę dotyczącą omawianych
tematów (przypomnienie). Można wykorzystać pytania kontrolne.

4) Polecenie wykonania ćwiczenia 1 z punktu 5.1.1 poradnika.

Nauczyciel sprawdza pracę poszczególnych osób. Udziela dodatkowych wyjaśnień.

5) Polecenie wykonania ćwiczenia 2 z punktu 5.1.2 poradnika.

Nauczyciel sprawdza pracę poszczególnych osób. Udziela dodatkowych wyjaśnień.

6) Polecenie wykonania ćwiczenia 3 z punktu 5.1.3 poradnika.

Nauczyciel sprawdza pracę poszczególnych osób. Udziela dodatkowych wyjaśnień.

7) Zaprezentowanie wykonanych ćwiczeń przez wybraną osobę. Dyskusja po prezentacji.

8) Podsumowanie zajęć.

−

Podsumowanie zajęć. Sprawdzenie osiągnięcia celów zajęć poprzez losowe sprawdzenie
poszczególnych ćwiczeń.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Rozróżnianie historycznych metod pomiaru czasu

Wskazówki metodyczne do ćwiczeń

Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane było samodzielnie. Szczególną uwagę należy

zwrócić na umiejętności rozróżniania środków ochrony osobistej, określania ich zastosowania
i sposobu użytkowania. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien obserwować
pracę uczniów i w razie potrzeby udzielać niezbędnych wskazówek. Poza poradnikiem
uczniowie mogą korzystać z zamieszczonej w poradniku literatury, która powinna znajdować
się na wyposażeniu pracowni.

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie kalendarza określ, wybranego wycinku czasu (np.: długość najdłuższego

i najkrótszego dnia w roku, dowolnego miesiąca itp.). Porównaj uzyskane wyniki. Uzyskane
rozbieżności uzasadnij. Załóż, że zakład zegarmistrzowski posiada dostęp do niezbędne
informacji i materiałów.

Tabela 1

Lp.

Analizowany wycinek czasu

Ilość godzin

Ilość minut

Ilość sekund

1. 23 września

2. 22 grudnia

3. miesiąc luty

4. II kwartał

5. rok 1658

6. 38- my tydzień 1957

7. ............

8. ............

Sposób wykonania ćwiczenie

Uczeń powinien:

1)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
2)  scharakteryzować zadany, do analizy  wycinek czasu,
3)  pozyskać,  z  różnych  źródeł,  niezbędne  informacje  (np.:  godzinę  wschodu  Słońca,

Księżyca),

4)  wykonać, niezbędne działania logiczno – matematyczne,
5)  wypełnić tabelę (dopuszczalna jest inna forma wykonania zadania – np.: wykres),
6)  ocenić, zgodność uzyskanych wyników z literaturą (źródłem),
7)  dokonać samooceny,
8)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

poradnik astronoma (lub tożsamy),

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

detale ćwiczeniowe, modele (np.: globus, model układu słonecznego) z dokumentacją,

−

inne stosownie do potrzeb.

Ćwiczenie 2

Zbuduj, prosty równikowy zegar słoneczny (rys. do ćwiczenia 2). Zegar powinien

zapewnić możliwość zadania nastaw korekcyjnych w zależności od miejsca pomiaru czasu.

Zegar może zostać uzupełniony o pomocniczy mechanizm ułatwiający jego orientację

w przestrzeni (np.: kompas). Załóż że zakład zegarmistrzowski posiada niezbędne
wyposażenie i środki.

W przypadku braku rzeczywistych możliwości technologicznych, możliwa jest

modyfikacja ćwiczenia polegająca na wykonaniu projektu zegara.

Rys. do ćwiczenia 2.

Sposób wykonania ćwiczenie

Uczeń powinien:

1)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
2)  przeanalizować działanie zegara słonecznego,
3)  określić wszystkie niezbędne koordynaty dla wybranego (zadanego) miejsca na Ziemi,
4)  wykonać projekt podstawowych elementów zegara (wskazówki i tarczy),
5)  wykonać podstawowe elementy zegara,
6)  zmontować,  na  podłożu  (można  wykorzystać  jako  podstawę  z  dowolny  posiadany

materiał o odpowiednich wymiarach np.: drewno, metal, tworzywo sztuczne),

7)  ocenić prawidłowość i estetykę montażu zegara,
8)  dokonać samooceny,
9)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko obróbcze,

−

poradnik ucznia,

−

poradnik mechanika,

−

stanowisko do montażu elementów,

−

przyrządy i pomoce kreślarskie (pisak, ołówek, cyrkiel, gumka)

−

przyrządy pomiarowe (kątomierz, suwmiarka, lupa ),

−

detale ćwiczeniowe (modele zegarów słonecznych) wraz z dokumentacją lub ich opis.

Ćwiczenie 3

Dokonaj pomiaru zadanego wycinka czasu, wykorzystując wykonany wcześniej

(rys. do ćwiczenia 3) lub oryginalny posiadany równikowy zegar słoneczny. Przed pomiarem
dokonaj zadania nastaw korekcyjnych właściwych dla miejsca dokonywania pomiaru czasu.
Załóż że zakład zegarmistrzowski posiada niezbędne materiały pomocnicze i środki.

W przypadku braku fizycznego zegara równikowego możliwe jest dokonanie pomiaru

z wykorzystaniem innego zegara słonecznego lub pomiar teoretyczny polegająca
na wykonaniu procedury pomiaru czasu z zastosowaniem równikowego zegara słonecznego

Rys. do ćwiczenia 3.

Tabela 2

Lp.

Analizowany wycinek czasu pomiar zegarem

słonecznym

pomiar zegarem

wzorcowym

Różnica

czasu

1. 15 minut

2. 1 godzina

3. 3 godziny

4. ............

Sposób wykonania ćwiczenie

Uczeń powinien:

1)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
2)  przeanalizować działanie zegara słonecznego,
3)  określić wszystkie niezbędne koordynaty dla wybranego (zadanego) miejsca na Ziemi,
4)  zadać, wszystkie niezbędne koordynaty dla wybranego (zadanego) miejsca na Ziemi,
5)  określić, mierzony wycinek czasu,
6)  dokonać pomiaru określonego (zadanego) wycinku czasu,
7)  skontrolować (spodziewaną) zgodność uzyskanych wyników z dokumentacją,
8)  określić, wielkość błędu pomiaru,
9)  wyjaśnić (lub wyjaśnić potencjalne) przyczyny niedokładności pomiaru,
10)  ocenić jakość wykonania zadania,
11)  dokonać samooceny,
12)  zaprezentować wykonanie zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko badawcze z dostępem do światła słonecznego,

−

poradnik ucznia,

−

poradnik astronoma (lub tożsamy),

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie),

−

przyrządy pomiarowe (zegar wzorcowy, kątomierz, suwmiarka, lupa),

−

detale ćwiczeniowe, modele (np.: globus, model układu słonecznego) z dokumentacją,

−

inne według potrzeb.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich

Wskazówki metodyczne do ćwiczeń

Zamierzeniem autora nie jest reklamowanie konkretnej lub konkretnych firm

zegarmistrzowskich.  Zamieszczone  w  poradniku  ucznia  znaki  firm  mają  pomoc  uczniowi
(słuchaczowi)  w  identyfikowaniu  wyrobów  zegarmistrzowskich  dostępnych  na  rynku
pierwotnym  i  wtórnym.  W  pracy,  zamierzeniem  autora  było  zamieszczenie  znaków
wszystkich  szwajcarskich  firm  zegarmistrzowskich,  jeżeli  któraś  z  firm  została  pominięta
to jest to spowodowane wyłącznie trudnością z dostępem autora do pominiętej firmy.

Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane było samodzielnie. Podczas wykonywania

ćwiczeń nauczyciel powinien obserwować pracę uczniów i w razie potrzeby udzielać
niezbędnych wskazówek. Poza poradnikiem uczniowie mogą korzystać z zamieszczonej
w poradniku literatury, która powinna znajdować się na wyposażeniu pracowni.

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W przedstawionym na rysunku (rys. do ćwiczenia 1) mechanizmie zegarowym,

zastosowano wychwyt Grahama z kotwicą krótką i wysuwanymi paletami. Na podstawie
zastosowanego rozwiązania określ czas powstania mechanizmu.

Rys. do ćwiczenia 1: a) symboliczny widok mechanizmu, b) wychwyt Grahama.

Tabela 3

Lp.

Analizowany mechanizm

Zastosowane

rozwiązanie

Czas powstania

UWAGI

1. Mechanizm zegarowy

wychwyt

.....

2. Mechanizm ......

regulator

.....

3. ..........

........

4. ..........

5. ..........

wskazówka

minutowa

6. ..........

Czas powstania mechanizmu

ok. 1725 r.

---

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  scharakteryzować analizowany fragment mechanizmu zegarowego,
2)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
3)  pozyskać, w razie potrzeby, z różnych innych źródeł, dodatkowe informacje,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4)  wykonać, niezbędne działania logiczno – matematyczne,
5)  wypełnić tabelę (dopuszczalna jest inna forma wykonania zadania – np.: opis),
6)  ocenić, zgodność uzyskanych wyników z literaturą (źródłem),
7)  dokonać samooceny,
8)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie,

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura z wykazu literatury,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

mechanizmy zegarowe ćwiczeniowe lub modele z dokumentacją,

−

katalogi wyrobów zegarmistrzowskich,

−

inne stosownie do potrzeb (plansze, zdjęcia, foliogramy, adresy witryn internetowych).

Ćwiczenie 2

W przedstawionym na rysunku (rys. do ćwiczenia 2) mechanizmie zegarowym,

zastosowano regulator balansowy z „bregetowską” sprężyną włosową. Na podstawie
zastosowanego rozwiązania określ czas powstania mechanizmu.

Rys. do ćwiczenia 2: a) symboliczny widok mechanizmu, b) regulator balansowy.

Tabela 4

Lp.

Analizowany mechanizm

Zastosowane

rozwiązanie

Czas powstania

UWAGI

1. Mechanizm zegarowy

wychwyt

.....

2. Mechanizm ......

regulator

.....

3. ..........

........

4. ..........

5. ..........

Czas powstania mechanizmu

ok. 1825 r.

---

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować analizowany fragment mechanizmu zegarowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
3)  pozyskać, w razie potrzeby, z różnych innych źródeł, dodatkowe informacje,
4)  wykonać, niezbędne działania logiczno – matematyczne,
5)  wypełnić tabelę (dopuszczalna jest inna forma wykonania zadania – np.: opis),
6)  ocenić, zgodność uzyskanych wyników z literaturą (źródłem),
7)  dokonać samooceny,
8)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie,

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

mechanizmy zegarowe ćwiczeniowe lub modele z dokumentacją,

−

katalogi wyrobów zegarmistrzowskich,

−

inne stosownie do potrzeb (plansze, zdjęcia, foliogramy, adresy witryn internetowych).

Ćwiczenie 3

Do punktu naprawy, trafił zegarek kieszonkowy (rys. do ćwiczenia 3). Cechą

charakterystyczną  tego  zegarka  był  brak  wskazówek.  Zamiast  wskazówek,  informację
o  czasie  pokazywały  liczby.    Na  podstawie  zastosowanego  rozwiązania  określ  markę
mechanizmu.

Rys. do ćwiczenia 3.

Tabela 5

Lp.

Analizowany mechanizm

Zastosowane

rozwiązanie

Czas powstania

Stosowany

przez

1. Mechanizm zegarowy

wychwyt

.....

2. Mechanizm ......

regulator

.....

3. ..........

Czas powstania mechanizmu

ok. 1825 r.

---

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  scharakteryzować analizowany mechanizm zegarowy,
2)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
3)  pozyskać, w razie potrzeby, z różnych innych źródeł, dodatkowe informacje,
4)  wykonać, niezbędne działania logiczno – matematyczne,
5)  wypełnić tabelę (dopuszczalna jest inna forma wykonania zadania – np.: opis),
6)  ocenić, zgodność uzyskanych wyników z literaturą (źródłem),
7)  dokonać samooceny,
8)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie,

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

mechanizmy zegarowe ćwiczeniowe lub modele z dokumentacją,

−

katalogi wyrobów zegarmistrzowskich,

−

inne stosownie do potrzeb (plansze, zdjęcia, foliogramy, adresy witryn internetowych).

Ćwiczenie 4

Do punktu naprawy, trafił zegarek (rys. do ćwiczenia 4). Cechą charakterystyczną tego

zegarka był wytłoczony na tylnej pokrywie żaglowiec. Na podstawie symbolu
i zastosowanego rozwiązania spróbuj określić markę mechanizmu.

Rys. do ćwiczenia 4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  scharakteryzować znak analizowanego mechanizmu,
2)  scharakteryzować, w przypadku koniecznym, mechanizm zegarowy,
3)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
4)  pozyskać, w razie potrzeby, z różnych innych źródeł, dodatkowe informacje,
5)  wykonać, niezbędne działania logiczno – matematyczne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6)  przypisać znak na kopercie właściwej firmie zegarmistrzowskiej,
7)  ocenić, zgodność uzyskanych wyników z literaturą (źródłem),
8)  dokonać samooceny,
9)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie,

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

mechanizmy zegarowe ćwiczeniowe lub modele z dokumentacją,

−

katalogi wyrobów zegarmistrzowskich,

−

inne stosownie do potrzeb (plansze, zdjęcia, foliogramy, adresy witryn internetowych).

Ćwiczenie 5

Do zakładu zegarmistrzowskiego, trafił zegarek (rys. do ćwiczenia 5). Zegarek jest

konstrukcją współczesną. Na podstawie poradnika określ markę mechanizmu.

Rys. do ćwiczenia 5.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  scharakteryzować fragment znaku analizowanego mechanizmu,
2)  scharakteryzować, w przypadku koniecznym, mechanizm zegarowy,
3)  wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia,
4)  pozyskać, w razie potrzeby, z różnych innych źródeł, dodatkowe informacje,
5)  wykonać, niezbędne działania logiczno – matematyczne,
6)  przypisać znak na szkielecie zegarka właściwej firmie zegarmistrzowskiej,
7)  ocenić, zgodność uzyskanych wyników z literaturą (źródłem),
8)  dokonać samooceny,
9)  zaprezentować wykonanie zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie,

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

mechanizmy zegarowe ćwiczeniowe lub modele z dokumentacją,

−

katalogi wyrobów zegarmistrzowskich,

−

inne stosownie do potrzeb (plansze, zdjęcia, foliogramy, adresy witryn internetowych).

Ćwiczenie 6

Do zakładu zegarmistrzowskiego, trafił zegarek (rys. do ćwiczenia 6). Zegarek jest

konstrukcją współczesną. Na podstawie poradnika określ markę mechanizmu.

Rys. do ćwiczenia 6.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe,

−

pogadanka.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie,

−

wyposażone stanowisko do prac pisemnych,

−

poradnik ucznia,

−

literatura,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

materiały i środki piśmienne (papier, długopis, materiały kreślarskie,

−

mechanizmy zegarowe ćwiczeniowe lub modele z dokumentacją,

−

katalogi wyrobów zegarmistrzowskich,

−

inne stosownie do potrzeb (plansze, zdjęcia, foliogramy, adresy witryn internetowych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test wyboru do jednostki modułowej „Identyfikowanie wyrobów
zegarmistrzowskich”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 8, 13, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt – za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje

1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań.

Tabela 6 Klucz odpowiedzi do testu

zadania

Praw.

Odp.

zadania

Praw.

Odp.

zadania

Praw.

Odp.

zadania

Praw.

Odp.

11.

16.

12.

17.

13.

18.

14.

19.

10.

15.

20.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria
celu

Poziom
wymagań

Określić przyrządu do pomiaru czasu

Określić właściwości fizyczne czasu

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

Określić jednostki czasu

Zidentyfikować oryginalne wyroby firm zegarmistrzowskich

Scharakteryzować działanie historycznego zegara

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

Scharakteryzować

konstrukcję

czasomierza

epokach

historycznych

Zidentyfikować oryginalne wyroby firm zegarmistrzowskich

10.

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

11.

Rozpoznać symbole – znaki zegarmistrzowskie

12.

Scharakteryzować

konstrukcję

czasomierza

epokach

historycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Scharakteryzować

konstrukcję

czasomierza

epokach

historycznych

14.

Scharakteryzować

konstrukcję

czasomierza

epokach

historycznych

15.

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

16.

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

17.

Scharakteryzować

konstrukcję

czasomierza

epokach

historycznych

18.

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

19.

Scharakteryzować

konstrukcję

czasomierza

epokach

historycznych

20.

Rozróżnić historyczne metody pomiaru czasu

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1) Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2)  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3)  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4)  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5)  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6)  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

7) Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

8)  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9)  Sprawdź wyniki.
10)  Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11)  Opracuj wnioski do dalszego postępowania.

Instrukcja dla ucznia

1)  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2)  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3)  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4)  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5)  W przypadku odpowiedzi zbliżonych wybierz tę, która wydaje ci się najlepsza.
6)  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7)  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóż  jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8) Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Materiały dla ucznia:

−

zestaw zadań testowych,

−

instrukcja,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zegar, jest to przyrząd służący do:

a)  wyznaczania czasu,
b)  zmiany czasu,
c)  analizy czasu,
d)  ograniczania czasu.

2. Czas, jest wielkością fizyczną:

a)  wektorową zmienną,
b)  skalarną stałą,
c)  wektorową stałą,
d)  skalarną zmienną.

3. Przedstawione obok zegar do
określenia czasu potrzebował:

a)  piasku,
b)  wody,
c)  wiatru,
d)  światła słonecznego.

4. Jedna godzina, to:

a)  30 minut,
b)  3600 sekund,
c)  1/12 doby,
d)  5 kwadransów.

5. Przedstawiony obok zegarek jest produktem:

a)  niemieckim,
b)  szwajcarskim,
c)  francuskim,
d)  angielskim.

6. W jaki sposób, podczas pochmurnego dnia, będzie wskazywać czas zegar słoneczny?

a)  będzie wskazywał prawidłowo,
b)  będzie przyspieszał,
c)  będzie zwalniał,
d)  przestanie wskazywać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Przedstawiony

obok

mechanizm,

to średniowieczny zegar:

a)  słoneczny,
b)  piaskowy,
c)  wodny,
d)  powietrzny.

8. Pierwsze regulatory wahadłowe zaczęto stosować w mechanizmach zegarowych w:

a)  XVI w.,
b)  XVII w.,
c)  XVIII w.,
d)  XIX w..

9. Wyroby zegarmistrzowskie, oznaczone literą Ω produkuje firma o nazwie:

a)  Olimpia,
b)  Omega,
c)  Omron,
d)  Oris.

10. Przedstawiony na rysunku równikowy zegar słoneczny określał czas:

a)  w dowolnym miejscu na równiku,
b)  w ściśle określonym miejscu ,
c)  w ściśle określonym miejscu na równiku,
d)  w dowolnym miejscu Ziemi.

11. Flagę szwajcarską w symbolu firmy zegarmistrzowskiej posiada:

a)  Omega,
b)  Tissot,
c)  Seiko,
d)  Festina.

12. Zegar kwarcowy, jako wzorzec okresu wykorzystuje:

a)  elementy indukcyjne,
b)  kamerton kwarcowy,
c)  elementy półprzewodnikowe,
d)  specjalny rezonator piezoelektryczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Wskazówkę minutową wprowadzono do zegarów dzięki:

a)  zmniejszeniu wymiarów mechanizmu zegarowego,
b)  zwiększeniu wymiarów tarczy zegarowej,
c)  zwiększeniu dokładności chodu mechanizmu zegarowego,
d)  zmniejszeniu masy wskazówek.

14. Łożyska z kamieni szlachetnych zaczęto stosować w mechanizmach zegarowych w:

a)  XVI w.,
b)  XVII w.,
c)  XVIII w.,
d)  XIX w.

15. Dokładność wskazań zegara słonecznego

zależała od dokładności pomiaru:

a)  wielkości gnomona
b)  szerokości cienia,
c)  długości cienia,
d)  kąta padania cienia.

16. Czas, oparty na obiegu Ziemi wokół Słońca to:

a)  czas strefowy,
b)  czas uniwersalny,
c)  czas efemeryd,
d)  czas absolutny.

17. Przyjęcie w 1967 r. nowej definicji sekundy spowodowane zostało:

a)  wzrostem dokładności zegarów,
b)  zwolnieniem biegu ziemi,
c)  konsekwencją stosowania kalendarza gregoriańskiego,
d)  wprowadzeniem stref czasowych.

18. Istotą pomiaru czasu w zegarze wodnym,

było określenie różnicy:

a)  czystości wody,
b)  gęstości wody,
c)  poziomu wody,
d)  temperatury wody.

19. Najmniejszy współczynnik rozszerzalności cieplnej z poniższych materiałów posiada:

a)  stal,
b)  inwar,
c)  drewno jodłowe suche,
d)  szkło.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ......................................................................................... .

„Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich”

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Poprawna odpowiedź

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test praktyczny typu próba pracy do jednostki modułowej
„Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich”

Treść zadania:

Zamieszczony poniżej (rys. do zadania praktycznego), mechanizm zegara wieżowego

pochodzi z kościoła St. Nicholas w Utrechcie. Na podstawie zastosowanych w nim rozwiązań
technicznych i wykorzystanych podzespołów zegarowych ustał okres jego powstania.

Możliwa jest modyfikacja zadania polegająca na próbie ustalenia okresu powstania

innego fizycznego zegara, zegarka czy mechanizmu zegarowego. Możliwa jest także, choć
nie zalecana, modyfikacja zadania polegająca na ustaleniu czasu powstania mechanizmu
zegarowego na podstawie projektu lub opisu.

Rys. Do zadania praktycznego.

Rozwiązanie zadania powinno zawierać:

−

ogólna charakterystykę zegara (identyfikacja mechanizmu, rodzaj mechanizmu,
przeznaczenie, umiejscowienie, itp.)

−

charakterystykę zegara mechanizmu zegarowego (analiza rozwiązań technicznych
kluczowych układów mechanizmu zegarowego jak np.: układ napędowy, regulator chodu,
rodzaj wychwytu itp.),

−

określenie czasu powstania poszczególnych rozwiązań zastosowanych w analizowanym
mechanizmie zegarowym,

−

określenie wynikowe czasu powstania mechanizmu zegarowego,

−

zaprezentowanie rozwiązania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kryteria oceniania testu praktycznego

Poniżej zamieszczone są przykładowe kryteria oceniania testu praktycznego. Tworząc

zadanie typu „próba pracy: należy przygotować kryteria oceniania, by w sposób jednoznaczny
określić poziom osiągnięć edukacyjnych ucznia. Zamieszczone poniżej kryteria mają
charakter przykładowy.

Ilość punktów

Obszar

Kryteria oceniania

Typ lub rok

wprowadzenia

uzyskania

uzyskanych

1. typ zegara

mechaniczny

2. umiejscowienie

zegara

wieżowy

charakter.

zegara

3. rodzaj mechanizmu

dźwiękowego

bijący

4. rodzaj napędu

obciążnikowy

5. rodzaj regulator

wahadłowy

6. typ wychwytu

hakowy

7. rodzaj łożysk

toczne

8. materiał łożysk

rubin

9. mechanizm z

kompensacją
temperatury

mech. z

kompensacją

temperatury

10. typ zazębienia

przekładni

szwajcarskie

charakter.

mechanizm

11. rodzaj wskazówek

godzinowa i

minutowa

12. regulator wahadłowy.

1657

13. wychwyt hakowy

1676

14. kompensacja

temperaturowa

1726

15. łożyska rubinowe

1704

czas

powstania

elementów

16. wskazówka

minutowa

1690

17. według

zastosowanych
rozwiązań

1528

czas

powstania

mech.

zegara

18. według źródeł

1586

19. komunikatywność

xxx

20. dobór słownictwa

technicznego

xxx

prezent.

rozwiązania

21. dokonanie samooceny

xxx

Łącznie uzyskanych punktów:

Wymagania na oceny:
13 – 16 punktów – dopuszczający
17 – 20 punktów – dostateczny
21 – 23 punktów – dobry
24 – 26 punktów – bardzo dobry

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA OCENY

Imię i nazwisko ......................................................................................... .

„Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich”

Obszar

Kryteria oceniania

Typ lub rok

wprowadzenia

Ilość

uzyskanych

punktów

1. typ zegara

2. umiejscowienie

zegara

charakter.

zegara

3. rodzaj mechanizmu

dźwiękowego

4. rodzaj napędu

5. rodzaj regulator

6. typ wychwytu

7. rodzaj łożysk

8. materiał łożysk

9. mechanizm z

kompensacją
temperatury

10. typ zazębienia

przekładni

charakter.

mechanizm

11. rodzaj wskazówek

12. regulator wahadłowy.

13. wychwyt hakowy

14. kompensacja

temperaturowa

15. łożyska rubinowe

czas

powstania

elementów

16. wskazówka

minutowa

17. według

zastosowanych
rozwiązań

czas

powstania

mech.

zegara

18. według źródeł

19. komunikatywność

xxx

20. dobór słownictwa

technicznego

xxx

prezent.

rozwiązania

21. dokonanie

samooceny

xxx

Łącznie uzyskanych punktów: