___________________________________________________________________________
„Projekt wspó
łfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Piotr Dubis
Wykonywanie regulacji mechanizmów zegarowych
731[05].Z2.06
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Ireneusz Kocoń
mgr inż. Andrzej Strzykowski
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Piotr Dubis
Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
mgr inż. Grzegorz Śmigielski
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[05].Z2.06
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu zegarmistrz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Materiał nauczania.
7
4.1. Sposoby regulacji zegarów i zegarków. Regulacja zegarków za
pomocą chronokomparatora
7
4.1.1. Materiał nauczania
7
4.1.2. Pytania sprawdzające
15
4.1.3. Ćwiczenia
16
4.1.4. Sprawdzian postępów
16
4.2. Instalowanie i uruchamianie urządzeń w domu klienta. Zasady
promocji. Sztuka prowadzenia rozmów z klientami. Podstawy negocjacji.
Etyka zawodowa. Etykieta w biznesie
17
4.2.1. Materiał nauczania
17
4.2.2. Pytania sprawdzające
19
4.2.3. Ćwiczenia
20
4.2.4. Sprawdzian postępów
21
4.3. Przepisy BHP. Normy i przepisy branżowe. Warunki gwarancji
22
4.3.1. Materiał nauczania
22
4.3.2. Pytania sprawdzające
25
4.3.3. Ćwiczenia
25
4.3.4. Sprawdzian postępów
26
4.4. Prawne
i
ekonomiczne
podstawy
świadczenia
usług
zegarmistrzowskich
27
4.4.1. Materiał nauczania
27
4.4.2. Pytania sprawdzające
31
4.4.3. Ćwiczenia
31
4.4.4. Sprawdzian postępów
32
5. Sprawdzian osiągnięć
33
6. Literatura
38
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i umiejętności z zakresu
instalowania i uruchamiania urządzeń w domu klienta, zasad promocji, sztuki prowadzenia
rozmów z klientami, podstaw negocjacji.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,
−
cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
−
materiał nauczania, „pigułkę” wiadomości teoretycznych niezbędnych do opanowania
treści jednostki modułowej,
−
zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści,
−
ćwiczenia pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
−
sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań. Pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że dobrze pracowałeś podczas lekcji i że nabrałeś wiedzy i umiejętności
z zakresu tej jednostki modułowej,
−
literaturę uzupełniającą.
Materiał nauczania został podzielony na części, których kolejność umożliwi Ci stopniowe
zdobywanie nowych wiadomości i umiejętności związanych z zakresem tematycznym
niniejszego poradnika. Kolejno zostały przedstawione: sposoby regulacji zegarów i zegarków,
regulacja zegarków za pomocą chronokomparatora, instalowanie i uruchamianie urządzeń w
domu klienta, zasady promocji, sztuka prowadzenia rozmów z klientami, podstawy
negocjacji, etyka zawodowa, etykieta w biznesie, przepisy bhp, normy i przepisy branżowe,
warunki gwarancji.
Końcową część materiału nauczania poświęcono wyjaśnieniu prawnych i ekonomicznych
podstaw świadczenia usług zegarmistrzowskich.
Przykładowe ćwiczenia pozwolą Ci zrozumieć i przyswoić wiedzę w praktyce. Na końcu
każdego tematu znajdują się pytania sprawdzające. Pozwolą Ci one zweryfikować Twoją
wiedzę. Jeżeli okaże się, że czegoś jeszcze nie pamiętasz lub nie rozumiesz, zawsze możesz
wrócić do rozdziału „Materiał nauczania” i tam znajdziesz odpowiedź na pytania, które
sprawiły Ci kłopot.
Przykładowy sprawdzian osiągnięć może okazać się świetnym treningiem przed
zaplanowanym przez nauczyciela sprawdzianem, a część teoretyczna pozwoli Ci sprawdzić
Twoje umiejętności z zakresu sporządzania kalkulacji. W razie jakichkolwiek wątpliwości
zwróć się o pomoc do nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
731[05].Z2
Eksploatowanie mechanizmów
zegarowych
731[05].Z2.01
Organizowanie stanowiska pracy
731[05].Z2.02
Wykonywanie czyszczenia i konserwacji
mechanizmów
731[05].Z2.03
Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej
pracy mechanizmów zegarowych
731[05].Z2.04
Wykonywanie napraw czasomierzy
mechanicznych
731[05].Z2.05
Wykonywanie napraw czasomierzy
elektrycznych i elektronicznych
731[05].Z2.06
Wykonywanie regulacji mechanizmów
zegarowych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
−
wskazać sposoby regulacji mechanizmów zegarowych,
−
określać sposoby regulacji zegarków,
−
określać rodzaje odchyłek chodu zegarka,
−
wymieniać sposoby regulacji mechanizmów zegarowych,
−
przedstawiać zasady kalkulacji wstępnej kosztów prac,
−
sporządzać zestawienie kosztów wykonanych prac zegarmistrzowskich,
−
określać zakres usług zegarmistrzowskich dla klientów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
−
scharakteryzować sposoby regulacji mechanizmów zegarowych,
−
dokonać regulacji zegarków,
−
dokonać regulacji zegarków za pomocą sprawdzarki chronokomparatora,
−
określić średnią dobową odchyłkę chodu zegarka,
−
wykonać regulację mechanizmu zegarowego,
−
dokonać kalkulacji wstępnej kosztów prac, na podstawie uzyskanych informacji,
−
obliczyć koszt wykonanych prac zegarmistrzowskich,
−
sporządzić wykaz świadczonych usług zegarmistrzowskich dla klientów,
−
sporządzić dokumenty niezbędne do określenia zakresu usług i wymagań klienta
(różnego rodzaju umowy zgodnie z obowiązującymi wzorami),
−
przeprowadzić rozmowę z klientem w celu określenia zakresu usługi i wymagań klienta,
−
przeprowadzić kalkulację ekonomiczną wykonywanych prac,
−
przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą,
−
dokonać analizy jakości świadczonych usług na podstawie informacji uzyskanych od
klientów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Sposoby regulacji zegarów i zegarków. Regulacja zegarków
za pomocą chronokomparatora
4.1.1. Materiał nauczania
Sposoby regulacji zegarów i zegarków.
Regulacją nazywa się końcowe prace po montażu zegara wykonywane w zegarze, mające
na celu doprowadzenie jego wskazań jak najbardziej zbliżonych do wzorcowych.
Urządzeniem do regulacji zegarów i zegarków jest chronokomparator kwarcowy, zwany
również sprawdzarką, który umożliwia sprawdzanie chodu i regulacji zegarka z dużą
dokładnością w ciągu kilku minut. Inną metodą regulacji jest porównywanie z zegarem
wzorcowym. Do regulacji zegarów i zegarków może służyć zegar precyzyjny wysokiej klasy
odbierający radiowe sygnały czasu. Sprawdzanie chodu regulowanego zegarka z zegarem
wzorcowym powinno się odbywać w odstępach dobowych.
Wzorcowe sygnały czasu DCF77 pochodzą z nadajnika radiowego o mocy 50kW,
umieszczonego w Mainflingen koło Frankfurtu nad Menem w Niemczech. Współrzędne
geograficzne nadajnika DCF77 są następujące: szerokość geograficzna północna 50001',
długość geograficzna wschodnia 9001. Częstotliwość emitowanych fal radiowych DCF77
wynosi 77,5 kHz i jest stabilizowana za pomocą atomowego (cezowego) wzorca czasu,
znajdującego się w Physikalisch-Technische Bundesanstalt. Wahania częstotliwości
wysyłanych fal radiowych DCF77, decydujące o dokładności wzorca czasu są tak małe, że
odpowiadają zmianie wskazań zegara najwyżej o 1 sekundę po upływie 300 000 lat
(parametr ten uznaje się powszechnie jako precyzję zegara działającego na bazie sygnału
DCF77). Fale radiowe zastosowane do transmisji sygnałów wzorca czasu mają dużą długość
fali (około 3,9 km) i rozchodzą się prawie wyłącznie jako fale przyziemne wzdłuż
powierzchni Ziemi na bardzo duże odległości. Dlatego bezpośredni odbiór fal radiowych
DCF77 jest możliwy w Polsce a nawet dalej w promieniu max. do 2500 km od Frankfurtu
nad Menem. Oznacza to, że zasięgiem sygnałów nadajnika DCF77 objęta jest większość
Europy Zachodniej i Środkowej. Nadajnik modulowany jest impulsowo sygnałem w kodzie
BCD, niosącym informację o aktualnej godzinie, minucie, dacie i dniu tygodnia, przy czym
transmisja powyższych informacji trwa 59 sekund. Ostatnia sekunda umożliwia ustawienie
parametrów odbiornika DCF77, a także wykorzystana jest do wysłania informacji,
sygnalizującej początek transmisji ramki DCF77. Ponieważ transmisja każdego bitu
rozpoczyna się o zawsze o pełnej sekundzie, to można praktycznie w sposób ciągły
synchronizować zegar lokalny z zegarem wzorcowym.
Ze względu na jakość regulacji rozróżnia się:
regulację zwykłą,
regulację precyzyjną.
Regulacja zwykła zegarka ogranicza się tylko do zmiany długości włosa (przesuwką lub
przesunięciem w klocku) albo obciążenia balansu. Przeprowadza się ją zaraz po naprawie
zegarka. W zegarze wahadłowym regulacja zwykła polega na zmianie długości wahadła przez
przesunięcie soczewki nakrętką regulacyjną. Regulacja precyzyjna polega na usunięciu
przyczyn zewnętrznych i wewnętrznych zakłócających izochronizm regulatora. Regulacja
precyzyjna jest stosowana tylko do zegarów najwyższej jakości, jak zegary astronomiczne,
chronometry i niektóre zegarki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Sam proces regulacji można podzielić na regulację wstępną i ostateczną. Regulację
wstępną (przyspieszoną) wykonuje się tylko po gruntownej naprawie regulatora lub
całkowitej jego wymianie, np. po zmianie zawieszki wahadła lub włosa w regulatorze
balansowym. Regulacja wstępna polega na sprawdzaniu zegarka częściej niż raz na dobę,
zwłaszcza zaraz po naprawie, aby skrócić czas regulacji. Regulacja ostateczna (końcowa) ma
na celu usunięcie możliwie najmniejszych uchybień chodu zegara za pomocą przesuwki w
zegarach balansowych lub nakrętki regulacyjnej w zegarach wahadłowych.
Nawet bardzo starannie wykonana regulacja jest zawsze obarczona pewnym błędem,
będącym sumą błędów systematycznych i przypadkowych, uzależnionych od czynników
zewnętrznych. Również przy nastawianiu wskazówek popełnia się pewną nieuniknioną
niedokładność, chociaż nie dostrzega się jej wzrokiem.
Do regulacji można przystąpić tylko gdy zegar lub zegarek nie ma żadnych wad i usterek
oraz jest świeżo oczyszczony i nasmarowany. Jest to podstawowy warunek regulacji. Gdy w
czasie regulacji wstępnej zauważy się, że zegar lub zegarek wykazuje zbyt duże różnice, nie
powinno się go dalej regulować, gdyż ma on zapewne poważniejsze wady, które należy
wpierw usunąć. Dokładna naprawa ma zapewnić dobrą regulację zegarka i jego wskazań.
Regulacja zegarów
Przyczyny błędów wskazań zegara mają swoje w różnych zjawiskach lub usterkach,
których źródło może się znajdować z zewnątrz lub wewnątrz zegara.
Przyczynami zewnętrznymi powodującymi nieregularny chód zegara są zmiany
temperatury i ciśnienia atmosferycznego, wpływy magnetyczne oraz zmiany miejsca
ustawienia zegara.
Przyczynami wewnętrznymi są błędy w ułożyskowaniu i zazębieniu, zmienność tarcia
w różnych pozycjach, nierównomierny dopływ energii (napęd sprężynowy), błędy wychwytu,
statyczny wpływ środka ciężkości balansu, błędy jakościowe i montażowe włosa, zmiany
konsystencji smaru itd.
Z przyczyn zewnętrznych największy wpływ mają zmiany temperatury. Nieregularność
chodu stąd wynikającą usuwa się kompensacją wahadła lub balansu. Gdy regulowany zegar
nie ma urządzenia kompensacyjnego nie należy w czasie regulacji w różnych temperaturach
doprowadzać go do osiągnięcia wysokiej dokładności chodu. Jeżeli ma urządzenie
kompensacyjne, a nie wyrównuje różnic chodu wynikających ze zmian temperatury, trzeba
poprawić to urządzenie.
Jeżeli chodzi o przyczyny wewnętrzne, to błędu należy szukać nie tylko w regulatorze
lub wychwycie, lecz trzeba także sprawdzić inne części zegara, aby odszukać jego wady
i usterki. Przede wszystkim zegar, który ma się regulować, powinien być najpierw dobrze
naprawiony, a jeśli jest to zegar nowy, to powinien być oczyszczony i nasmarowany.
W każdym razie nie powinien mieć wad i usterek.
Niewłaściwie dobrana sprężyna napędowa może uniemożliwić dokładną regulację.
W zegarach o napędzie sprężynowym z tygodniową rezerwą chodu zdarza się czasem, że
w pierwszych dniach po nakręceniu zegar znacznie się spieszy, a w końcu tygodnia spóźnia.
Przyczyną jest zwykle źle dobrana sprężyna: za wąska, za gruba, lub za miękka. Należy więc
dobrać odpowiednią sprężynę.
Sposoby regulacji
Regulację wstępną zegara wykonuje się za pomocą dokładnego stopera, przez pomiar
czasu zużytego na wykonanie określonej liczby wahnięć podwójnych. Dzieląc wynik pomiaru
przez tę liczbę, otrzyma się wartość okresu rzeczywistego. Często stosowanym sposobem
przyspieszonej regulacji wstępnej jest porównywanie tykania zegara regulowanego z
tykaniem zegara wzorcowego albo porównywanie wahania ich regulatorów. Oczywiście
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
zegar wzorcowy musi mieć taki sam okres wahań regulatora jak zegar sprawdzany. W ciągu
minuty obserwuję się oba zegary i jeżeli w tym czasie chodzą zgodnie, to różnica ich wskazań
nie będzie większa niż jedna minuta na dobę (dobowa odchyłka wskazań).
Jeśli zegar sprawdzany ma wskazówkę sekundową, łatwo jest sprawdzić jego chód ze
wskazówką sekundową zegara wzorcowego. Jeśli nie ma tej wskazówki, można obserwować
wskazówkę minutową, gdy pokryje cienką kreskę podziałki.
Sprawdzając chód zegarów bijących, za moment odczytu przyjmuje się pierwsze
uderzenie pełnej godziny. Wskazówka minutowa powinna się wtedy znajdować dokładnie na
dwunastce.
Po zakończeniu regulacji wstępnej, a gdy jest ona niepotrzebna, zaraz po naprawie zegara
przystępuje się do regulacji ostatecznej. Do jej wykonania nie wystarcza obserwacja wskazań
regulatora ani pomiar jego okresu stoperem, gdyż te sposoby nie zapewniają wystarczającej
dokładności. Dobre wyniki osiąga się dopiero na podstawie porównania wskazań zegara
regulowanego ze wskazaniami wzorca po upływie doby, a następnie kilku lub nawet
kilkunastu dni. Pomiary te należy wykonywać systematycznie i dokładnie, gdyż ich wyniki
będą podstawą do wprowadzenia poprawek w mechanizmie regulowanego zegara.
Gdy reguluje się zegar na podstawie obserwacji i porównywania ze wskazaniami zegara
wzorcowego, wyniki pomiarów trzeba zapisywać. Sposób zapisywania może być różny, ale
nie powinien być zbyt skomplikowany. Zapisywać należy tylko to, co jest konieczne,
mianowicie: różnicę wskazań, przesunięcie przesuwki lub pokręcenie nakrętki regulacyjnej na
plus lub na minus oraz stan wskazania zegara w porównaniu ze wzorcem. Różnice wskazań
zegara wzorcowego i regulowanych zegarów. domowych zapisuje się w minutach,
a zegarków i zegarów precyzyjnych – w sekundach. Dobowe różnice wskazań sprawdza się
zwykle rano, zawsze o tej samej godzinie.
Zegary wahadłowe reguluje się przesuwając soczewkę wahadła na pręcie. Przesunięcie
w górę powoduje przyspieszanie, a w dół – opóźnianie. W innych zegarach soczewka jest
umieszczona na pręcie suwliwie i spoczywa na nakrętce regulacyjnej, nakręconej na koniec
nagwintowanego pręta. Ponieważ jest to gwint prawy, dlatego pokręcanie nakrętki w prawo
podnosi soczewkę i powoduje przyspieszanie, a pokręcanie nakrętki w lewo opuszcza
soczewkę powoduje opóźnianie rys. 1.
W zegarach precyzyjnych nakrętka regulacyjna ma na obwodzie podziałkę w celu
ułatwienia regulacji. Gwint na pręcie jest tak obliczony, że jeden obrót nakrętki powoduje
zmianę wskazań wynoszącą 1 min na dobę.
Rys. 1. Nakrętka regulacyjna. Pokręcanie nakrętki regulacyjnej w prawo powoduje przyspieszenie, w lewo –
opóźnienie zegara [1].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Nakrętkę regulacyjną należy pokręcać ostrożnie, przytrzymuje jednocześnie soczewkę,
aby przez energiczny obrót nie skrzywić lub nie złamać sprężynki zawieszki. Wahadło należy
uruchamiać lekkim wychyleniem od pionu. Zegary balansowe reguluje się nieznacznym
skróceniem lub podłużeniem włosa za pomocą przesuwki regulacyjnej (znaki plus i minus na
obudowie wskazują, w którą stronę należy ją przesunąć, aby spowodować przyspieszanie lub
opóźnianie zegara).
Przesuwką można regulować tylko małe różnice chodu, nie przekraczające 10 min na
dobę. Większe różnice chodu spostrzeżone w czasie regulacji wstępnej, zwłaszcza gdy jest
założony nowy włos, usuwa się przesuwając włos w klocku. Po przesunięciu włosa trzeba na
nowo ustawić chód zegara, obracając pierścień włosa na osi balansu.
Regulacja precyzyjna
Jeśli dodatkowy ciężarek umieści się między punktem obrotu a środkiem wahania, czyli
w połowie pręta, powoduje on niejako skrócenie wahadła, dlatego wpływ obciążenia w tym
miejscu jest największy. Pokazuje to krzywa na rys. 2. Można zresztą umieścić dodatkowy
ciężarek także pod środkiem wahania; w tym jednak miejscu powoduje on spóźnianie się
zegara. Podobny będzie skutek, gdy się umieści ciężarek, jako wahadło z przeciwsoczewką,
nad punktem obrotu.
Rys. 2. Wpływ dodatkowego obciążenia wahadła [5].
Odkrycie to wyzyskuje się dzisiaj do dokładnego regulowania zegarów precyzyjnych.
U tych zegarów w połowie pręta wahadła jest talerzyk, na który można dokładać małe
ciężarki. Urządzenie to zapewnia dwie korzyści:
Przesunięcie dodatkowego obciążenia w pobliżu połowy pręta wpływa najmniej na chód
dzienny zegara, ale zmiana wielkości tego obciążenia wpływa tu najwięcej.
Przy zmianie dodatkowych ciężarków nie zatrzymuje się wahadła ani zakłóca jego ruchów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Regulowanie zegara tylko za pomocą przesunięć soczewki nie dałoby dobrych wyników,
gdyż przez obrót nakrętki trudno jest uzyskać tak małe przesunięcie, jakie może być
potrzebne. Dlatego dokładnego regulowania zegarów precyzyjnych dokonuje się wyłącznie
tylko małymi ciężarkami. Wielkość ciężarków dodatkowych określa się za pomocą
odpowiedniej formuły matematycznej.
W zegarach z przystawką balansową, jeżeli balans ma wkręty obciążeniowe, to większe
różnice chodu usuwa się dokładając podkładki pod te wkręty lub je odejmując, podobnie jak
w zegarkach. Zegary roczne reguluje się śrubą regulacyjną znajdującą się na balansie
wiszącym. Pokręcanie śruby powoduje oddalanie lub zbliżanie ciężarków względem osi
balansu. Nad śrubą regulacyjną są umieszczone strzałki i znaki „+” i „–”. Balans należy
zatrzymać i usztywnić w tym momencie, gdy kończy swój obrót. Po przekręceniu śruby
balans puszcza się z tego samego położenia, aby uzyskał swoją normalną amplitudę.
Doregulowanie amplitudy przeprowadza się przez zmianę momentu napędowego, a więc
np. zmniejszaniem lub zwiększaniem ciężaru obciążnika. Można to łatwo zrobić, jeżeli
wiemy, jak duże powinny być wychylenia wahadła, czyli jego amplituda. Dlatego też
w lepszych zegarach pod końcem wahadła umieszczona jest podziałka stopniowa, według
której możemy sprawdzać amplitudę wahadła. Aby zegar dobrze chodził, amplituda nie
powinna być większa, niż to wynika z konstrukcji wychwtu. Na przykład w wychwycie
Grahama nie powinna przekraczać sumy kątów: impulsu, spoczynku i drogi straconej,
ustalonych przy konstrukcji tego wychwytu.
Regulacja zegarków za pomocą chronokomparatora
Poprawka wskazań zegara może być pomierzona np. przez porównanie jego wskazań
odczytanych wzrokowo z radiowym sygnałem czasu odbieranym słuchowo. Jednak
dokładność ustalenia w ten sposób poprawki wskazań jest niewielka i nawet przy pewnej
wprawie błąd może przekraczać 0,2 s. Znacznie większą dokładność ustalenia poprawki
wskazań badanego zegara (np. astronomicznego) można uzyskać za pomocą przyrządów
zapisujących sygnały czasu, tzw. chronografów.
W zależności od zasady działania, rozróżnia się chronografy:
−
taśmowe,
−
bębnowe,
−
cyfrowe (elektroniczne).
Na rys. 3 przedstawiono zasadę działania chronografu bębnowego z trzema pisakami,
rejestrującego sygnały czasu na arkuszu papieru napiętego na metalowym bębnie. Prędkość
obrotowa bębna wynosi 1 obr/s. Najczęściej stosuje się chronografy o długości obwodu bębna
250 mm lub 500 mm, co pozwala uzyskać niedokładność odczytu poprawki wskazań
odpowiednio: 0,002 lub 0,001 s, przy użyciu miarki milimetrowej mierzącej
z niedokładnością 0,5 mm. Wygląd. zewnętrzny chronografu bębnowego przedstawiono na
rys. 4.
Rys. 3. Zasada działania chronografu bębnowego: a) schemat działaniowy, b) przykłady zapisu impulsów na
arkuszu papieru [20].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Sprawdzarka (chronokomparator) jest aparatem do szybkiego regulowania zegarków. Za
pomocą sprawdzarki nie tylko szybciej reguluje się zegarki, ale także łatwiej określa się
wielkość amplitudy regulatora oraz ustala wady i usterki mechanizmu, np. wady zazębienia
i łożysk, uszkodzenia niecentryczność koła wychwytowego, niewyważenie balansu, błędy
pozycyjne itp.
Zasada ich działania polega na porównaniu częstotliwości wahań badanego zegarka
z częstotliwością wzorcową. Istnieje wiele typów i odmian sprawdzarek, które różnią się od
siebie rodzajem urządzenia wytwarzającego drgania wzorcowe oraz sposobem odczytywania
przyrostu dobowego poprawki. Za pomocą sprawdzarek mierzy się przyrost dobowy
chwilowy poprawki, który może różnić się od przyrostu dobowego średniego poprawki.
Na rys. 4 podano przykładowo schemat działania sprawdzarki Vibrograf prod. szwajcarskiej.
Częstotliwość wzorcowa wytwarzana jest przez generator kwarcowy 1. Od częstotliwości tej
uzależniona jest prędkość obrotowa silnika synchronicznego 4. Na wałku silnika zamocowana
jest tarcza 12 z promieniowo usytuowanymi występami (progami). Ponadto silnik napędza
również mechanizm przesuwu taśmy papierowej 11, która porusza się ze stałą prędkością.
Badany zegarek mocuje się w uchwycie mikrofonu 5, w którym uderzenia wychwytu zegarka
powodują powstawanie impulsów elektrycznych. Impulsy te, po wzmocnieniu przez
wzmacniacz 6 i przekształceniu na impulsy prostokątne przez przetwornik 7 doprowadzane są
do elektromagnesu 8. Elektromagnes pod wpływem impulsów prądowych przyciąga zworę 9,
która w czasie impulsu dociska taśmę barwiącą 10 do taśmy papierowej 11, która z kolei
opiera się o występ tarczy 12. Każdy impuls wytworzony w mikrofonie zostanie więc
zaznaczony na taśmie papierowej kreseczką. Linia utworzona z wydrukowanych na taśmie
papierowej kreseczek będzie linią prostą i równoległą do krawędzi taśmy, jeśli w czasie
między dwoma impulsami (1 półokres regulatora) tarcza 12 obróci się o całkowitą liczbę
podziałek utworzonych przez występy na tarczy. Oznacza to, że częstotliwość przebiegu
występów jest wielokrotnością częstotliwości wahnięć balansu badanego zegarka. Pochylenie
linii na wykresie w prawo lub w lewo oznacza śpieszenie lub spóźnianie się zegarka.
Sprawdzarka zaopatrzona jest w urządzenie do odczytywania wartości przyrostu dobowego
poprawki badanego zegarka, na podstawie pochylenia wydrukowanej linii.
Rys. 4. Schemat blokowy sprawdzarki Vibrograf: a) z zapisem za pomocą tarczy drukującej, b) z zapisem za
pomocą bębna drukującego; 1 – generator kwarcowy, 2 – dzielnik częstotliwości, 3 – wzmacniacz, 4 –
silnik synchroniczny, 5 – mikrofon z badanym zegarkiem, 6 – wzmacniacz, 7 – przetwornik
impulsów, 8 – elektromagnes, 9 – zwora drukująca, 10 – taśma barwiąca, 11 – papierowa taśma
rejestracyjna, 12 – tarcza drukująca, 13 – bęben drukujący [20].
Oprócz pomiaru przyrostu dobowego poprawki, na podstawie analizy wykresów ze
sprawdzarki można wykryć w zegarku różne usterki, które są bardzo trudne do wykrycia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
innymi metodami. Na rys. 6 podano przykładowo kilka charakterystycznych zapisów
uzyskanych za pomocą sprawdzarki Vibrograf.
Rys. 5. Sprawdzarka ELMA-STAR. 1 - żarówka kontrolna, 2 – wyłącznik i potencjometr głosu, 3 – listewka do
urywania taśmy, 4 – taśma papierowa z wykresem, 5 – urządzenie prowadzące taśmą, 6 – tarcza
nastawna do odczytywania odchyłki dobowej z wykresu, 7 – wyłącznik urządzenia zapisującego i
wyłącznik sygnalizacji akustycznej, 8, 9, 10– klawisze różnych zakresów wahań regulatora, 11–przewód
łączący mikrofon ze sprawdzarka, 12 – mikrofon, 13 – przełącznik [1].
Sprawdzany zegarek umieszcza się na mikrofonie połączonym przewodem ze
sprawdzarka. Wykres chodu uzyskuje się na taśmie papierowej w postaci krótkich kresek
ułożonych w jednej lub dwóch liniach. Jeżeli amplitudy balansu są jednakowe po obu
stronach równowagi, to kreski ułożą się w jednej linii, a gdy amplitudy są różne, wtedy
z kresek powstaną dwie linie, tym dalej oddalone od siebie, iż większa jest różnica w
wielkości amplitud. Gdy włos jest płaski, wtedy trudniej jest uzyskać jedną linię kresek,
mimo że amplitudy będą równe, gdyż rozwijanie jego nie jest niecentryczne, a gdy jest
bregetowski, wtedy łatwiej uzyskuje jedną linię.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Rys. 6. Wykresy chodu zegarków badanych na sprawdzarce [1].
Na rys. 6 przedstawiono wykresy chodu piętnastu zegarków badanych na sprawdzarce.
Poniżej podano analizę każdego wykresu.
1.
Zegarek ma symetryczny i bezbłędny chód, amplitudy balansu są równe. Niewielkie
odchylenie linii wykresu w prawo oznacza przyspieszanie ok. 5 s/dobę.
2.
Chód zegarka jest niesymetryczny, amplitudy balansu są niejednakowe (dwie linie w
znacznej odległości od siebie). Odchylenie linii w lewo wskazuje, że zegarek spóźnia ok.
15 s/dobę.
3.
Palec przerzutowy odbija się od zewnętrznej strony widełek (tzw. odbijanie balansu),
poza tym chód jest bezbłędny. Zegarek ma tendencję do spieszenia ok. 10 s/dobę.
Rzeczywiste spieszenie jest jednak znacznie większe na skutek odbijania balansu.
4. Wykres nierówny, ogólnie przeważa spieszenie. Czopy kotwicy i balansu mają za duże
luzy.
5.
Spieszenie ok. 20 s/dobę. Rozproszone kreski lewej linii wykazują błąd wychwytu na
palecie wyjściowej.
6.
Opóźnianie ok. 20 s/dobę. Nieznaczne uszkodzenie jednego z piętnastu zębów koła
wychwytowego, na co wskazuje wysunięta co piętnasta kreska z jednej strony. Gdyby
uszkodzenie było większe, objawy byłyby podobne na obu liniach.
7. Nierównomierne przenoszenie energii napędowej lub wadliwe koło wychwytowe, gdyż
przegięcia linii powtarzają się co piąta kreska. Zegarek spieszy ok. 10 s/dobę.
8. Bicie promieniowe koła wychwytowego powodowane nierównomiernym przenoszeniem
energii napędowej, na co wskazuje przegięcie linii w pobliżu co piętnastej kreski. Błąd
ten bez sprawdzarki jest bardzo trudny do wykrycia. Zegarek spieszy ok. 10 s/dobę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
9. Wadliwe zazębienie koła minutowego z zębnikiem pośrednim, na co wskazuje
zakrzywiona linia wykresu w dużych odstępach. Amplitudy balansu nierówne.
10. Spieszenie ok. 10 s/dobę. Zmienne amplitudy balansu, na co wskazuje rozszerzanie się
linii wykresu. Przyczyną może być nierównomierne rozwijanie się sprężyny napędowej
lub inna mała wada napędu.
11. Zegarek namagnesowany. Falista linia wykresu nie jest jedynym objawem
namagnesowania. Może się ono objawiać także w postaci błędów pozycyjnych, błędu
izochronizmu i dać wykres dwóch oddalonych od siebie linii, mimo że włos będzie
dobrze osadzony.
12. Spieszenie ok. 15 s/dobę. Rozrzucone kreski po lewej stronie świadczą o uszkodzeniu
palety.
13. Spieszenie ok. 3 min/dobę. Za lekki balans lub za krótki włos.
14. Zegarek został obrócony z pozycji poziomej do pionowej – bez silniejszych wstrząsów.
Wykres przedstawia krzywą, która w stosunku do zmniejszenia się amplitudy została
jednak silnie zagięta, co świadczy o błędzie izochronizmu.
15. Zegarek został także obrócony z pozycji poziomej do pionowej, ale na wykresie nie ma
zagięcia, lecz nagłe załamanie linii, co świadczy o niewyważeniu balansu. Przewaga
balansu nie jest jednak zbyt duża, gdyż wykres nie wykazuje błędu izochronizmu w
pozycji pianowej.
Najpierw, bada się chód zegarka umocowanego na mikrofonie sprawdzarki w położeniu
poziomym, a potem w innych pozycjach. Jeżeli wykres wykazuje np. spieszenie, nie znaczy
to, że zegarek całą dobę będzie spieszył. Po całkowitym naciągnięciu sprężyny napędowej
zwykle zegarek spieszy, a przy końcu doby nieco spóźnia. Tylko bardzo dobre zegarki nie
wykazują takich różnic. Dlatego przesuwkę trzeba tak nastawić, aby po zupełnym nakręceniu
zegarek nieco spieszył.
Po wstępnym podregulowaniu zegarka w pozycji poziomej obraca się mikrofon wraz z
zegarkiem do pozycji pionowej główką w dół. W tej pozycji większość zegarków chodzi
nieco wolniej. Jeśli więc w pozycji pionowej zegarek spóźnia np. 20 s/dobę, to trzeba
przesunąć przesuwkę na plus, mimo że w pozycji poziomej spieszył np. 30 s/dobę, gdyż
zegarek dłużej jest noszony na 5, niż leży w nocy w pozycji poziomej. Chodzi o to, aby
dobowa odchyłka wskazań była jak najmniejsza.
Być może, że sprawdzarka wykryje jeszcze wiele drobnych błędów i jeżeli są one
mniejszej wagi, można je pozostawić. Ale czasem trzeba jeszcze raz zegarek rozebrać
i poprawić. Zanim nie uzyska się wprawy w ocenie wad z wykresu sprawdzarki, powinno się
podczas poprawki usuwać tylko jedną z nich, można było łatwiej się zorientować, jak zabieg
poskutkował. Wyniki badania na sprawdzarce określają wady zegarka tylko lanej chwili. Stąd
też odchyłka wskazań wykazana jednego dnia drugi dzień może być nieco inna. Niezależnie
więc od przeprowadzonego sprawdzenia powinno się jeszcze przez kilka dni codziennie
zegarek nakręcać i notować jego odchyłki wskazań. Sprawdzarka bowiem nie wykaże wad
występujących w dłuższych stępach czasu, które można wykryć tylko przez obserwację
zegarka w ciągu kilku dni.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na podane pytania, sprawdzisz, czy przyswoiłeś sobie wiedzę z tego rozdziału.
1. Co nazywamy regulacją?
2. Jakie urządzenie służy do przeprowadzenia regulacji zegarów i zegarków?
3. Jakie rodzaje regulacji rozróżnia się?
4. Co ma na celu regulacja ostateczna?
5. Jakie są przyczyny błędnych wskazań zegarów i zegarków?
6. Jakie rozróżniamy chronografy w zależności od zasady działania?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj regulację wstępną zegara za pomocą stopera.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1. zmierz czas określonej liczby wahnięć podwójnych zegara za pomocą stopera,
2. podziel wynik pomiaru przez liczbę wahnięć,
3. otrzymaną liczbę równą wartości okresu rzeczywistego zapisz w sprawozdaniu z
ćwiczenia,
4. powtórz badania dla różnej założonej liczby wahnięć i określ czy następuje różnica w
wynikach.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
stoper,
−
badany zegar,
−
materiały piśmienne,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przykładowych wykresów chodu zegarków badanych na sprawdzarce
dokonaj analizy nieprawidłowości w pracy badanych zegarków.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) dostarczone wykresy wklej na osobne kartki papieru,
2) korzystając z literatury przeanalizuj wykresy,
3) opisz pod wykresami wnioski z analizy, przedstaw je przed klasą.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
przykładowe wykresy,
−
materiały piśmienne,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1
charakteryzować sposoby regulacji mechanizmów
zegarowych?
□
□
2
dobrać metodę regulacji mechanizmu zegarowego?
□
□
3
dokonać regulacji zegarków za pomocą sprawdzarki
chronokomparatora?
□
□
4
określić średnią dobową odchyłkę chodu zegarka?
□
□
5
wykonać regulację mechanizmu zegarowego?
□
□
6
określać przyczyny błędów wskazać zegara?
□
□
7
analizować wykresy chodu zegarków badanych na
sprawdzarce?
□
□
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
4.2. Instalowanie i uruchamianie urządzeń w domu klienta.
Zasady promocji. Sztuka prowadzenia rozmów z klientami.
Podstawy negocjacji. Etyka zawodowa
4.2.1. Materiał nauczania
Zegarmistrze od dawna zajmowali się sprzedażą i naprawą zegarów. Początkowo
sprzedawali wyroby własne, a gdy wykonywanie przejęły zakłady przemysłowe, wtedy sami
kupowali zegary hurtowo i sprzedawali je poszczególnym nabywcom. W wielu krajach
indywidualne zakłady zegarmistrzowskie jeszcze dziś zajmują się zarówno sprzedażą, jak
i naprawą zegarów i zegarków.
Rozwój usług naprawczych polegał na tym, że jedne punkty usługowe specjalizują się np.
w naprawianiu zegarów, a inne zegarków. Są też punkty usługowe, które naprawiają tylko
niektóre rodzaje zegarów, np. zegary elektryczne. Najpoważniejszą jednak przyczyną rozwoju
usług naprawczych jest to, że zegarek stał się przedmiotem powszechnego użytku. Aby
naprawa odbyła się szybko i tanio, obecnie nie naprawia się już zużytych części, ale
wymienia je na nowe. Wymaga to jednak poważnych zmian w sposobie dostaw
i magazynowania części zamiennych. Trudno bowiem wymagać od przeciętnego
zegarmistrza, aby w podręcznym magazynie miał pełny asortyment części i zespołów do
różnych zegarów i zegarków. Większe spółdzielnie zegarmistrzowskie, a zwłaszcza bogate
hurtownie mogą sobie jednak na to pozwolić.
W chwili obecnej instalowanie zegarów w domu klienta jest rzeczą bardzo rzadką,
większość zegarów nawet dużych rozmiarach przewozi się do zakładów zegarmistrzowskich.
Związane jest to z różnorodnością środków indywidualnego transportu. Z drugiej zaś strony
zakładów specjalizujących się w naprawach dużych zegarów jest niewiele i wykonywanie
usług w domu klienta było by zbyt absorbujące. Nie mniej jednak trzeba pamiętać
o podstawowych zasadach etyki zawodowej w przypadku naprawy zegara w domu klienta.
Instalowanie zegarów w mieszkaniu klienta powinno odbyć się z jak najmniejszą
uciążliwością dla domowników. Należy dokładnie przygotować narzędzia niezbędne do
instalacji, tak aby nie zabierać zbyt wiele czasu. Po instalacji należy dokładnie poinstruować
właściciela o zasadach dobrego użytkowania zegara.
W wielu krajach rozwinął się system szybkich przesyłek pocztowych pojedynczych
części zamiennych. Przesyłki takie są kredytowane przez hurtownię lub płatne przy odbiorze.
Ten sposób zaopatrywania się w części zamienne zapewnia najwyższą jakość naprawy,
zaoszczędza czas, a przede wszystkim zmniejsza poważnie kapitał uwięziony w częściach
zamiennych nabywanych na zapas przez poszczególnych zegarmistrzów.
Dzięki stosowaniu oryginalnych części oraz używaniu maszyn (czyszczarek) do mycia
mechanizmów zegarowych, a także stosowaniu odpowiednich płynów czyszczących
i smarów, naprawa i konserwacja zegarków odbywa się znacznie szybciej i jest jakościowo
lepsza. Odpowiednio prowadzone punkty usługowe dają gwarancję na dobry chód
naprawionego zegarka.
Przyjęcie zegarka do naprawy
Zegarmistrz przyjmujący do naprawy powinien mieć odpowiednie przybory i narzędzia
oraz sprawdzarkę, która pozwala na szybkie określenie rodzaju uszkodzenia zegarków, które
jeszcze działają, ale wykazują różne wady. Przyjmujący do naprawy powinien być dobrym
fachowcem, aby mógł się łatwo zorientować, jakie zegarek ma wady i jakiego rodzaju
naprawy wymaga. Może także zapytać klienta, jakie wady zauważył w swoim zegarku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Jeśli jakiś zegarek przyjmuje się pierwszy raz do zakładu, nie należy przyjmować go
tylko do regulacji, jak tego często klient wymaga. Zawsze trzeba liczyć się z tym, że oprócz
oczyszczenia, nasmarowania i regulacji trzeba będzie jeszcze wykonać inne zabiegi np.
wypolerować czopy, ułożyć włos itp. Zdarza się bowiem, że po oczyszczeniu zegarek gorzej
chodzi, gdyż niektóre współpracujące i nieco zużyte części zmieniły swoje położenie.
Zegarek taki wymaga gruntownej naprawy.
Drobniejsze prace, jak wstawienie szkła, wymiana wskazówek lub silniejsze ich
umocowanie, dokręcenie nastawnika, założenie nowej główki, wymiana sprężynki, zapadki
itp., można wykonać na poczekaniu. Nie należy jednak wykonywać od razu takich napraw, od
których zależy dokładność wskazań zegarka.
Po ustaleniu wad i usterek zegarka oraz ceny naprawy należy wypełnić zlecenie naprawy,
na którym wpisuje się nazwę zegarka, rodzaj naprawy, termin wykonania, cenę naprawy
i ustaloną z klientem wartość zegarka. Zlecenie to jest ponumerowanym drukiem ścisłego
zarachowania. Kopia zlecenia z pieczątką zakładu i podpisem przyjmującego służy jako
dowód przyjęcia zegarka do naprawy, z którym klient zgłosi się po jego odbiór.
Oprócz wypisywania zleceń i dowodów przyjęcia do naprawy zakład powinien
prowadzić księgę napraw, w której wpisuje się każdy zegar i zegarek przyjęty do naprawy.
Wydanie zegarka z naprawy
Kontakt z klientem zgłaszającym się po odbiór nie powinien ograniczyć się tylko do
wydania (naprawionego zegara lub zegarka i podjęcia należności. Należy jeszcze udzielić mu
koniecznych czasem informacji odnośnie konserwacji zegara, a w razie potrzeby przestrzec
przed powtórnym uszkodzeniem.
Często klienci mają wątpliwości czy można w razie potrzeby cofnąć wskazówki zegara.
Należy więc upewnić klienta, że można cofać wskazówki wszystkich budzików, natomiast
wskazówek niektórych zegarów bijących nie powinno się cofać. Wskazówki budzików
można cofać tylko wtedy, gdy wskazówka godzinowa znajduje się w pewnym oddaleniu od
wskazówki nastawczej budzenia.
Budziki trzeba nakręcać wieczorem, gdyż wtedy nastawia się również czas budzenia.
Zegarek naręczny powinno się nakręcać rano, aby balans mający większą amplitudę wskutek
silniej naciągniętej sprężyny, mógł łatwiej pokonywać. hamujące wpływy wstrząsów. Zegarki
z kalendarzem powinno się nakręcać wieczorem, aby silniej napięta sprężyna mogła łatwiej
pokonać opór przestawiania datownika, co następuje o północy.
Wyciągnięcie wałka naciągowego do pozycji nastawczej w zegarku powinno wykonywać
się paznokciami, przechylając je jak dźwignie. Ma się wtedy lepsze wyczucie i nie ciągnie się
bez potrzeby. Zegarek oddawany z naprawy powinien być nakręcony i nastawiony na
właściwą godzinę. Przy oddawaniu zegarka należy przestrzec klienta, aby chronił go przed
kurzem, wilgocią nagłymi zmianami temperatury, magnetyzmem, kwasami i ich parami raz
silnymi wstrząsami i uderzeniami, a wtedy znacznie przedłuży jego trwałość. Zależnie od
potrzeby można udzielić mu jeszcze mych rad i wskazówek, aby jego zegarek dokładnie
wskazywał czas do następnej naprawy.
Negocjacje
Jednym z najważniejszych elementów przygotowań do negocjacji jest ocena każdego
z przeznaczonych do rokowań zagadnień na dwóch wymiarach: motywacja do podtrzymania
stanowiska w założonym na wstępie kształcie i zdolności do czynienia tego.
Wysoka motywacja decyduje o uznaniu danego zagadnienia za priorytet. Negocjator jest
natomiast zdolny do podtrzymania danego stanowiska, jeśli dysponuje właściwym wsparciem
perswazyjnym, to znaczy potrafi w sposób logiczny i czytelny uzasadnić swoje stanowisko
i dodatkowo dysponuje mocnymi, argumentami. W przeciwnym wypadku negocjator musi
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
odwoływać się do mniej lub bardziej manipulacyjnych taktyk, licząc na to, że druga strona da
się złapać w zastawioną pułapkę lub zdekoncentrowana podejmie sprzeczną ze swym
interesem decyzję. Mając na uwadze psychologiczny aspekt rokowań należy stwierdzić, że
najwięcej emocji wzbudzają te punkty negocjowanego porozumienia, które mają status
priorytetów, lecz brakuje wystarczających zasobów perswazyjnych by je uzasadnić
i przeforsować we wstępnym kształcie. Do takich zagadnień najczęściej zalicza się warunki
finansowe współpracy – stały element rozmów handlowych. Napięcie w przebiegu rozmów
dotyczy w takich przypadkach zarówno dostawców, jak i kupców. Ci drudzy często nie
przebierają w środkach by osiągnąć jak najniższą cenę kupowanego produktu lub usługi.
W skrajnej sytuacji negocjacje mogą się zamienić w licytację. Zwieńczeniem dobrego
przygotowania do negocjacji jest ich skuteczne przeprowadzenie. Zegarmistrz powinien
wiedzieć jak stworzyć właściwą dla przebiegu procesu negocjacyjnego atmosferę, jak unikać
niespodzianek mogących utrudniać osiąganie sukcesu, definiować różnice stanowisk
i wciągać klienta w poszukiwanie sposobów przełamania impasu. Dla wielu osób negocjacje
oznaczają wygraną jednej strony, okupioną stratą drugiej strony. Zdaniem wielu klientów już
samo zajęcie twardego stanowiska podczas negocjacji czyni z nich dobrych negocjatorów.
Negocjacje typu wygrana-przegrana to zła taktyka. Filozofia poprawnego podejścia opiera się
na założeniu wygrana-wygrana - negocjacje powinny być sukcesem tylko wtedy, gdy
rezultatem osiągniętego porozumienia jest zaspokojenie potrzeb klienta z jednej, a oferenta
z drugiej strony. Kiedy negocjować? Sprzedawcy często niepotrzebnie utrudniają negocjacje,
rozpoczynając je zbyt wcześnie: zanim pojawi się wzajemne zainteresowanie podjęciem
zobowiązania lub też zanim zbiorą wystarczająco dużo informacji. Czasami też negocjują,
kiedy nie jest to konieczne. Aby uniknąć takich sytuacji, zacznij negocjować wyłącznie
wtedy, gdy spełnione są następujące cztery kryteria:
−
klient wyraził warunkową gotowość dokonania zobowiązania,
−
zaproponowałeś cenę, przedmiot oraz warunki sprzedaży,
−
klient wyraził co najmniej jedno zastrzeżenie wobec Twojej oferty,
−
sprawdziłeś czy klient wyraził wszystkie swoje zastrzeżenia.
Zrozumienie i przyswojenie sobie metod prowadzenia negocjacji i rozmów handlowych
pozwala na rozwinięcie indywidualnych umiejętności nawiązywania kontaktu z klientem
będącym drugą stroną w negocjacjach, zmianę tradycyjnego sposobu myślenia o procesie
negocjacji handlowych, nabycie umiejętności sterowania sytuacją rozmowy handlowej.
Promocja
Aby osiągnąć sukces na rynku musisz aktywizować swoją sprzedaż stosując różne środki
promocji. Zastanów się nad:
−
reklamą bezpośrednią – płatne ogłoszenia w radiu, telewizji, prasie, reklama na
samochodach, ulotkach itp.,
−
reklamą pośrednią - bezpłatną informacją o firmie opisującą np. działalność Twojej firmy
na rzecz instytucji użytku publicznego,
−
sprzedażą promocyjną - konkursy z nagrodami, kupony z obniżką ceny.
Podejmowanie tego typu działań jest konieczne gdy na rynku istnieje znacząca konkurencja,
wtedy walka o nowych klientów musi być bardziej agresywna marketingowo.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na podane pytania, sprawdzisz, czy przyswoiłeś sobie wiedzę z tego rozdziału.
1. Na czym polegał rozwój usług naprawczych?
2. O jakie informacje powinien zapytać się zegarmistrz przyjmując zegarek do naprawy?
3. Jakie informacje powinny się znaleźć w zleceniu naprawy?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
4. Jakie informacje powinien przekazać zegarmistrz klientowi podczas wydania zegarka
z naprawy?
5. Jakie zadanie ma prowadzenie negocjacji?
6. Kiedy należy podejmować negocjacje?
7. Jakie znasz środki promocji?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Jako zegarmistrz przyjmujesz do naprawy zegarek. Sporządź scenariusz rozmowy z
klientem na temat przyjmowanego zegarka. Ćwiczenie odbywa się w parach.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) określcie kto będzie pierwszy grał rolę zegarmistrza, a kto klienta,
2) przeprowadźcie rozmowę na temat przyjęcia zegarka do naprawy,
3) przebieg rozmowy powinien być zapisywany,
4) zamiana rolami,
5) przeanalizujcie wspólnie zadawane pytania, udzielane odpowiedzi.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiały piśmiennicze,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Jako zegarmistrz oddajesz z naprawy zegarek. Sporządź scenariusz rozmowy z klientem
na temat oddawanego zegara, zegarka. Ćwiczenie odbywa się w parach.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) określcie kto będzie pierwszy grał rolę zegarmistrza, a kto klienta,
2) przeprowadźcie rozmowę na temat oddawanego zegara, zegarka z naprawy,
3) przebieg rozmowy powinien być zapisywany,
4) zamiana rolami,
5) przeanalizujcie wspólnie zadawane pytania, udzielane odpowiedzi, przekazywane rady.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiały piśmienne,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Aby osiągnąć sukces na rynku musisz aktywizować swoją sprzedaż stosując różne środki
promocji. Przygotuj plan działań promocyjnych jakie mogą być wykorzystane przez Ciebie
w prowadzeniu zakładu zegarmistrzowskiego
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) przygotuj przy pomocy literatury wachlarz działań promocyjnych,
2) wybierz trzy rodzaje działań najbardziej odpowiadających twojemu zakładowi
zegarmistrzowskiemu,
3) opisz zakres działań jakie należało by podjąć do ich realizacji,
4) opisz planowane skutki podjętych działań.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiały piśmienne,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1
dokonać kalkulacji wstępnej kosztów prac, na podstawie
uzyskanych informacji od klienta?
□
□
2
obliczyć koszt wykonanych prac zegarmistrzowskich?
□
□
3
sporządzić dokumenty niezbędne do określenia zakresu usług i
wymagań klienta?
□
□
4
przeprowadzić rozmowę z klientem w celu określenia zakresu
usługi i wymagań klienta?
□
□
5
określić zasady towarzyszące przyjmowaniu zegarka do
naprawy?
□
□
6
udzielić klientowi koniecznych informacji odnośnie
konserwacji zegara?
□
□
7
określić warunki w których należy podjąć negocjacje z
klientem?
□
□
8
znać metody promocji aktywizujące działalność gospodarczą?
□
□
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
4.3. Przepisy BHP. Normy i przepisy branżowe. Warunki
gwarancji
4.3.1. Materiał nauczania
Osoby prowadzące prywatne zakłady rzemieślnicze powinny należeć do cechu, który jest
społeczno-zawodową organizacją rzemieślników. Cech Zegarmistrzów sprawuje opiekę nad
indywidualnymi zegarmistrzami. Do zadań cechu należy min.:
−
szerzenie zasad etyki zawodowej, w szczególności czuwanie nad jednolitością cen za
wykonane usługi,
−
organizowanie pomocy dla członków cechu w dziedzinie podnoszenia kwalifikacji
zawodowych,
−
współdziałanie ze spółdzielniami rzemieślniczymi, które prowadzą działalność w zakresie
zaopatrywania rzemieślników w surowce, materiały, części zamienne, maszyny
i narzędzia pracy.
Zegarmistrz prowadzący indywidualny zakład usługowy sam przyjmuje zegary do
naprawy, sam je naprawia i sam wydaje z naprawy, korzystając czasem z pomocy
czeladników i uczniów. Jest on organizatorem swojego zakładu i osiąga tym lepsze wyniki,
im racjonalniej go zorganizuje.
Podstawowe akty prawne z zakresu BHP
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (J.t.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94;
zm.: Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z
2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127, Nr 120, poz. 1268, z 2001 r.
Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr
123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405, Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135,
poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz.
1608, Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252,
Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732)
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.(J.t.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz.
1650)
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia
w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860; zm.: Dz. U. z
2005 r. Nr 116, poz. 972)
W pracy zegarmistrzowskiej trzeba szczególnie dbać o to, aby zabezpieczyć oczy
zarówno przed wypadkami, jak też przed chwilowym oślepieniem bardzo silnym światłem.
Oślepienie może nastąpić także wówczas, gdy ze zbyt silnie oświetlonego miejsca pracy
przenosi się wzrok w głąb słabo oświetlonej pracowni. Świadczy to o tym, że pracownia jest
niewłaściwie oświetlona. Praca wykonywana przez dłuższy czas w wadliwie oświetlonej
pracowni może doprowadzić do przewlekłej choroby oczu.
W czasie toczenia na tokarce trzeba zabezpieczyć oczy zakładając lupy. Bardzo
praktyczne są w tym przypadku lupy dwuoczne. Podczas toczenia większych części
wystarczą okulary ochronne.
Nieumiejętne zwalnianie silnych sprężyn zegarowych albo posługiwanie się narzędziami
źle oprawionymi na trzonkach może być przyczyną skaleczeń rąk. Miejsce skaleczenia należy
wymyć wodą utlenioną i zakleić plastrem opatrunkowym.
Zainstalowane w zakładach zegarmistrzowskich urządzenia elektryczne wymagają
uważnej obsługi. Prąd elektryczny przepływający przez ciało ludzkie może spowodować
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
porażenie miejscowe lub całego organizmu, a w pewnych okolicznościach nawet śmierć.
Urządzenia te powinny być uziemione, a przewody nie uszkodzone.
Przyczyną pożaru w pracowni mogą być zwarcia w przewodach elektrycznych lub
zapalenie się gazów powstałych podczas czyszczenia części zegarowych w benzynie. Do
zagaszenia pożaru w zarodku służy znajdująca się w każdej pracowni gaśnica pianowa.
Gaśnicą tą, ani wodą nie należy gasić palącej się instalacji elektrycznej pod napięciem. Do
tego celu służą gaśnice proszkowe.
Powierzchnia pracowni.
Według norm w tego rodzaju pracowniach powinno
przypadać 6 – 10 m
2
powierzchni podłogi a 18 – 30 m
3
przestrzeni na pracownika.
Okna o wielkości około 1/3 części podłogi, a 10% – powinny być z północnej strony, by
uniknąć jaskrawego i rażącego wzrok, bezpośredniego światła słonecznego. Dolne szyby
powinny być mleczne. Jeszcze lepsze jest górne światło dzienne padające przez tzw. świetliki.
Racjonalne oświetlenie, działając dodatnio na wzrok, zwiększa dokładność i szybkość
spostrzegania. Wywiera również dodatni wpływ na psychikę człowieka, poprawia jego
samopoczucie, wzmaga pewność siebie, przedłuża sprawność wzroku, zapobiegajcie
szybkiemu zmęczeniu tak przy pracy.
Podłogi nie powinny mieć szpar, stosować się więc powinno ciemniejsze linoleum
możliwie z jednego kawałka, tak dużego jak cała podłoga.
Kolor ścian powinien być jasny stwarzający spokojną atmosferę i wpływający dodatnio
na wzrok.
Wentylacja grawitacyjna i wyciągowa. Należy stosować wentylację grawitacyjną
pracowni i mechaniczną wyciągową dla stanowiska szlifierki, polerki i czyszczarki.
Zegarmistrzowski stół roboczy pokazany jest na rys.7.
Rys. 7. Stół roboczy ze specjalnym oparciem dla rąk i łokci. 1 – pochyłe podpory dla przedramion i
łokci; 2 – szklana płyta robocza o wymiarze 20 X 17 cm; dolna powierzchnia płyty jest
zamatowana; pod płyta wmontowana jest żarówka, która przy delikatniejszych pracach, jak
układanie włosów, dobieranie kamieni,, badanie zazębień itd. b. ułatwia robotą; 3 –
włącznik do światła pod płyta; 4– szufladka na narzędzia; 5 –- imadło; 6 –, listewka
obramująca stół [1].
Ogólnie tak ustawia się stoły, by pracownicy siedzieli twarzami do okien, wtedy cień
pracownika lub jego raki najmniej przeszkadza w pracy, a światło z okna nie pada
bezpośrednio na oczy pracującego.
Taboret do siedzenia ma być tak wysoki, by płyta – stołu była nie więcej niż 10 cm
poniżej brody prosto siedzącego zegarmistrza.
Światło sztuczne. By miejsce pracy było dostatecznie oświetlone potrzebna jest
przynajmniej 40 – watowa żarówka, umieszczona w odległości około 40 cm od płyty
roboczej, co daje na stole średnią jasność około 200 luksów. Właściwym sposobem
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
umocowania lampy warsztatowej nad stołem roboczym jest ramię nożycowe przytwierdzone
do ściany nad stołem. Światło ma padać na miejsce pracy, a nie na twarz i oczy pracownika.
Zegarmistrz pracuje przeważnie siedząc i dość często z pochyloną głową. Taka
postawa ciała po pewnym czasie, w przypadku słabej odporności, może powodować
niedomagania płuc, serca, narządów trawienia, a niekiedy również osłabienie systemu
nerwowego.
Na skutek zwiększonego dopływu krwi do mózgu powstają bóle i zawroty głowy oraz
szum w uszach. Oprócz tego silne skupienie wzroku na drobnych przedmiotach powoduje bóle
oczu, pieczenie i migotanie (mroczki). Aby zegarmistrz mógł uchronić się przed tymi
chorobami, musi się racjonalnie odżywiać i uprawiać gimnastykę. Zaleca się też uprawianie
sportu, np. pływanie.
Zasady BHP
Ruch, gimnastyka i kąpiel są konieczne nie tylko do rozwoju fizycznego, ale również i do
utrzymania zdrowia. Zegarmistrz powinien codziennie przed i po pracy przejść kilka
kilometrów na świeżym powietrzu. Rano gimnastykować się przy otwartym oknie, korzystać z
natrysku lub przynajmniej wytrzeć całe ciało wilgotnym ręcznikiem. W czasie pracy powinien
stosować krótkie przerwy połączone z wdychaniem świeżego powietrza, a nawet gimnastyką.
Szczególnie powinien dbać o oczy, aby ich nie przemęczać pracą przy zbyt słabym lub zbyt
silnym świetle. Nie należy też używać lupy silniejszej, niż jest to konieczne..
Rys. 8. Lampa warsztatowa mocowana do ściany [1].
L.p.
Nazwa zasady
Treść zasady
1
Zasada Alara
Zasada Alara (As Low As Reasonably Acievable) (tak
nisko jak jest to realnie możliwe) Polityka minimalizacji ryzyka
poprzez utrzymanie ekspozycji na najniższym poziomie pod
względem kosztów, technologii i korzyści dla zdrowia.
2
Zasada ZRU
ZRU (Zasada Rozważnego Unikania) polega na unikaniu
zagrożeń przy umiarkowanych kosztach.
3
Zasada ZOP
Zasada ZOP (Zasada Ostrożnego Postępowania) polega na
badaniem ryzyka z uwzględnieniem zysków i strat.
4
Pierwsza zasada
Murphy'ego
Człowiek postępuje rozsądnie wtedy i tylko wtedy, gdy
wszelkie inne możliwości zostały już wyczerpane.
5
Druga
zasada
Murphy'ego
Drobne awarie nie istnieją, jeżeli miała jednak miejsce
drobna awaria, oznacza to, że nie poznałeś jeszcze jej
rzeczywistych rozmiarów.
6
Zasada
Menckena
Ci co potrafią, robią to. Ci co nie potrafią, uczą i kontrolują
innych.
7
Zasada Cahna
Kiedy wszystko inne zawiedzie, przeczytaj instrukcję.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Nadmierne pocenie się rąk można usunąć stosując codziennie zimne kąpiele. Obie ręce
należy zanurzyć przynajmniej do połowy przedramienia w naczyniu napełnionym zimną wodą
i potrzymać je w niej około pół minuty. Potem ręce wyjąć i wykonywać nimi ruch
wahadłowy w przód i w tył. Po dłuższym stosowaniu tych kąpieli pocenie rąk zanika
i poprawia się krążenie krwi.
Gwarancja
Zwykle zegarmistrz wystawia gwarancję na dokładność chodu naprawionego zegarka i
przyjmuje wszelkie reklamacje klienta. Nie można jednak zapewnić sekundowej dokładności
chodu zegarka niskiej klasy albo już bardzo zniszczonego, gdyż z biegiem czasu nawet dobry
zegarek markowy traci początkową dokładność.
Na nowy zegarek kupiony w sklepie otrzymuje się gwarancję zgodną z zaleceniem
producenta. Zakłady usługowe po naprawie zegarka dają gwarancję na pół roku lub mniej,
gdy zegarek jest w gorszym stanie. Dowodem gwarancji jest zwykle stempel z podpisem i
terminem ważności, umieszczone na odwrotnej stronie kopii zlecenia naprawy.
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na podane pytania, sprawdzisz, czy przyswoiłeś sobie wiedzę z tego
rozdziału.
1. Jakie są główne zadania Cechu Zegarmistrzów?
2. Jakie akty prawne stanowią podstawę prawną z zakresu BHP?
3. Jakie są zagrożenia dla wzroku podczas prac zegarmistrzowskich?
4. Wymień podstawowe przyczyny pożarów w pracowni zegarmistrzowskiej?
5. Jakie są zasady racjonalnego oświetlenia stanowiska pracy zegarmistrza?
6. Dla jakich prac powinno się stosować wentylację mechaniczną wyciągową?
7. Wymień zasady BHP?
8. Jaki wpływ na wydajność pracy zegarmistrza ma codzienna gimnastyka?
9. Czego zazwyczaj dotyczy gwarancja wystawiana przez zegarmistrza?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie norm i przepisów branżowych przygotuj plan własnego zakładu
zegarmistrzowskiego. Na planie weź pod uwagę powierzchnię zakładu i rozmieszczenie
podstawowych urządzeń, stanowisk.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) przygotuj założenia dotyczące projektowanego zakładu,
2) opracuj wytyczne dotyczące BHP i ergonomii
3) przygotuj na papierze milimetrowym plan rozmieszczenia pracowni zegarmistrzowskiej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiały piśmiennicze,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Zegarmistrz pracuje przeważnie siedząc i dość często z pochyloną głową. Taka
postawa ciała po pewnym czasie, w przypadku słabej odporności, może powodować
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
niedomagania płuc, serca, narządów trawienia, a niekiedy również osłabienie systemu
nerwowego. Na podstawie tych zagrożeń przygotuj plan dnia pracy zegarmistrza
minimalizujący te zagrożenia.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) wyszukaj formy aktywności fizycznej przeciwdziałające założonym zagrożeniom,
2) załóż ramowy dzienny grafik czasu pracy i przerw,
3) przygotuj opisy ćwiczeń do wykonywania w czasie przerw,
4) przygotowane materiały złóż w pakiet.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiały piśmiennicze,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Na przygotowanych przez nauczyciela drukach gwarancji wypełnij konieczne dane w
zależności od rodzaju założonych parametrów.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) zapoznaj się z przykładowymi wypełnionymi drukami gwarancji,
2) wypełnij druk gwarancji w zależności od założonych parametrów,
3) porównaj swoje druki z kolegami.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
przykładowe wypełnione druki gwarancji,
−
przykładowe puste druki gwarancji,
−
materiały piśmiennicze,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1
określić zadania Cechu Zegarmistrzów?
□
□
2
wymienić zagrożenia wynikające z pracy zegarmistrza?
□
□
3
wymienić zasady racjonalnego oświetlenia w pracowni
zegarmistrzowskiej?
□
□
4
przeciwdziałać nadmiernemu poceniu się rąk?
□
□
5
określić podstawowe zasady wystawiania gwarancji?
□
□
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
4.4. Prawne
i
ekonomiczne
podstawy
świadczenia usług
zegarmistrzowskich
4.4.1. Materiał nauczania
Jako absolwent szkoły musisz podjąć ważne decyzje dotyczące swojej przyszłości.
Możesz kontynuować naukę lub zacząć funkcjonować na trudnym obecnie rynku pracy. Jeżeli
wykształcenie, które posiadasz, satysfakcjonuje Cię, to do wyboru pozostaje jeszcze forma
zatrudnienia - podejmiesz pracę w istniejącym już przedsiębiorstwie, albo rozpoczniesz
działalność na własny rachunek.
Twoje działania jako przedsiębiorcy muszą być skierowane na rynek. Sprzedawaj te
towary i usługi, na które jest największy popyt. Musisz poznać wielkość luki rynkowej, czyli
niezajęty udział w rynku.
Analizę rynku możesz przeprowadzić metodami: bezpośredniego sondażu rynku (ankieta,
wywiad, eksperyment rynkowy, badania panelowe, badania motywacyjne) lub statystycznymi
opierając się na danych z ubiegłych okresów.
Metody bezpośredniego badania rynku są bardzo pracochłonne, a zatem kosztowne.
Prostsze i tańsze są metody statystyczne, jednak dostarczają tylko danych szacunkowych.
W analizie rynku musisz uwzględnić wiele czynników, do których należy: określenie
wielkości sprzedaży konkurentów, średnie wydatki klientów na zakup Twojego produktu,
usługi ceny rynkowe, częstotliwość zakupu. Zwróć uwagę jak kształtują się te wielkości
w czasie. Te dane możesz wyczytać z rocznika statystycznego lub z Internetu. Pamiętaj, że
wszystko co można kupić i sprzedać jest produktem, także informacje o rynku. Musisz więc
ponieść koszty już na samym początku. Nie żałuj czasu i nakładów pracy, ocenisz bowiem
ryzyko zainwestowania własnych pieniędzy przed rozpoczęciem działalności.
Na rynku mogą już działać inne firmy zegarmistrzowskie, które stanowią dla Ciebie
konkurencję. Ich znajomość jest konieczna do określenia opłacalności przedsięwzięcia. Jeżeli
ustalisz w przybliżeniu obroty Twoich konkurentów, możesz poprzez porównanie ich
z rynkiem określić „lukę rynkową”.
Zbadałeś rynek i ustaliłeś lukę rynkową na zakup zegarów i zegarków oraz usług
zegarmistrzowskich. Następną decyzją, jaką musisz podjąć, jest wybór formy organizacyjno-
prawnej podmiotu, który chcesz utworzyć.
Wszystkie podmioty gospodarcze w sektorze prywatnym ze względu na formę
organizacyjno-prawną dzielą się na:
−
osoby fizyczne – czyli osoby prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu
i na własny rachunek,
−
osoby prawne – czyli jednostki posiadające osobowość prawną, należą tu: spółdzielnie
i spółki kapitałowe (sp. z o.o., sp. akcyjna),
−
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej – zaliczysz tu spółki
osobowe, tj. partnerskie, jawne, komandytowe i komandytowo-akcyjne oraz spółkę
cywilną.
Nadrzędną podstawą prawną dla wszystkich wymienionych podmiotów jest „Prawo
działalności gospodarczej”. Ponadto dla spółki cywilnej - „Kodeks cywilny”, dla pozostałych
spółek - „Kodeks spółek handlowych”, a dla spółdzielni - „Prawo spółdzielcze”.
Najpopularniejszą formą działalności gospodarczej są przedsiębiorstwa jednoosobowe
prowadzone przez osoby fizyczne działające we własnym imieniu i na własny rachunek. Ich
udział w ogólnej ilości podmiotów gospodarczych wynosi około 84,5%.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Jesteś absolwentem szkoły, więc na początek możesz założyć przedsiębiorstwo jako
osoba fizyczna dzięki temu możesz samodzielnie podejmować decyzje, nie musisz dzielić się
zyskami ze wspólnikami i posiadać znacznego kapitału przy zakładaniu firmy.
Prowadząc samodzielnie działalność będziesz podejmować decyzje na miarę posiadanych
umiejętności i środków oraz odpowiadającego Tobie stopnia ryzyka. Ponadto zdobędziesz
doświadczenie. Potem zdecydujesz, czy odpowiada Ci ta forma gospodarowania. Jeżeli nie, to
zastanowisz się nad inną formą prawną.
Załóżmy, że Twoje przedsiębiorstwo będzie sprzedawać zegary i zegarki i świadczyć
usługi zegarmistrzowskie. Musisz znać adres siedziby Twojej działalności i określić nazwę
np. Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe „Zegarek”.
Swoje przedsiębiorstwo zamierzasz prowadzić racjonalnie. Dlatego musisz opracować
plan działania zwany biznes planem. Powinien być on dla Ciebie narzędziem
wykorzystywanym w procesie zarządzania firmą. Aby był dobrze opracowany musi być
zwięzły, przejrzysty i kompleksowy. Da Ci to okazję do dokładnego przemyślenia przyszłych
warunków funkcjonowania. Powinieneś zaplanować asortyment towarów i świadczonych
usług, strategię marketingową, materialne i finansowe środki konieczne do uruchomienia
i prowadzenia działalności oraz uzasadnić powodzenie przedsięwzięcia. Jednak pamiętaj,
obok silnych stron eksponowanych w planie powinieneś także ukazać jego słabe strony
z propozycjami środków zaradczych. Dzięki temu uwiarygodnisz swój biznes plan w oczach
ewentualnych inwestorów, gdy zabraknie Ci kapitału na prowadzenie działalności.
Opracowanie biznes planu nie jest łatwe. Wymaga od Ciebie znajomości specyfiki
branży, planowania przychodów i ponoszonych kosztów oraz przewidywania finansowych
skutków działań firmy. Nie ma też jednego wzorca tego dokumentu.
Głównymi elementami w działaniu marketingowym są produkt i cena. To od poprawnego
określenia tych elementów zależeć będzie sukces przedsięwzięcia.
Produkt, usługa jest podstawowym elementem strategii marketingowej. Określ jego
asortyment i pomyśl jak możesz go wzbogacić, aby wyróżniał się na tle konkurencji
np. poprzez bezpłatną dostawę do domu wraz z instalacją, usługi na telefon, przedłużony
termin gwarancji na świadczone usługi itp. Wzbogacając asortyment sprzedaży poprzez
różnicowanie produktów, zmniejszysz ryzyko swojej działalności. Ustal też fazę cyklu życia
produktu, tzn. okres, w którym oferowany przez Ciebie produkt znajduje się obecnie na
rynku. Spośród pięciu faz cyklu życia produktu:
−
powstania,
−
wprowadzania,
−
wzrostu,
−
dojrzałości,
−
schyłku,
najkorzystniejsza jest faza dojrzałości. W tym okresie możesz osiągnąć największe dochody,
gdyż sprzedaż jest najwyższa, koszty jednostkowe maleją, a cena kształtuje się na poziomie
równowagi rynkowej.
Cena jest również istotnym narzędziem walki konkurencyjnej. Ustal politykę cenową,
czyli określ: na jakim poziomie będą kształtować się ceny Twoich produktów w stosunku do
cen konkurencji – wyższym, niższym, takim samym, w jaki sposób ustalisz ceny swoich
produktów: metodą kosztową, ceny wiodącej, ceny opiniotwórczej, jakie będziesz stosować
rabaty i upusty cenowe.
Przy dużej konkurencji dostosuj ceny swoich produktów do cen konkurentów.
Staraj się wyróżnić swój produkt, usługę stosując instrumenty pozacenowe
np. opracowując system dystrybucji produktów. Na tym etapie musisz ustalić jak dostarczysz
swoje produkty na rynek poza sprzedażą sklepową. Możesz ją wspomóc np. prowadząc
sprzedaż przez Internet.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Aby określić opłacalność własnego przedsięwzięcia powinieneś obliczyć próg
rentowności. Wyznacza on punkt równowagi, w którym przychód równa się poniesionym
kosztom całkowitym (koszty stałe i zmienne), czyli rentowność przedsiębiorstwa jest równa
zero. Nie masz zysków ani strat. Środki finansowe powyżej tego punktu oznaczają, że
przedsięwzięcie zaczyna przynosić profity.
Prawne podstawy prowadzenia działalności
Czynności niezbędne do rejestracji przedsiębiorstwa. Należy ustalić adresy instytucji:
urzędu gminy (miasta), Urzędu Statystycznego, Urzędu Skarbowego oraz Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, w których załatwisz niezbędne formalności.
W pierwszej kolejności zapoznaj się z treścią ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo
działalności gospodarczej. Określa ona bowiem zasady podejmowania i wykonywania
działalności gospodarczej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Pełny tekst ustawy możesz
znaleźć na stronie http://www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html.
Decydując się na prowadzenie działalności jako osoba fizyczna należy zgłosić
przedsiębiorstwo do ewidencji w urzędzie gminy (miasta). W zgłoszeniu rejestracyjnym
podaj pełną i skróconą nazwę Twojej firmy, adres siedziby firmy, gdzie przechowujesz
wszystkie dokumenty oraz miejsce, w którym będziesz prowadzić działalność, określ
przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej zgodny z Polską Klasyfikacją
Działalności (PKD) oraz wskaż datę jej rozpoczęcia. W urzędzie gminy (miasta) wnosi się
opłatę administracyjną. Należy mieć przy sobie dowód osobisty. Zaświadczenie o wpisie do
ewidencji działalności gospodarczej otrzymasz w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku.
Przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej nakładają obowiązek
uzyskania dziewięciocyfrowego numeru identyfikacyjnego REGON. Otrzymuje się go
w Urzędzie Statystycznym po uprzednim złożeniu wniosku. Do wniosku dołącz ksero wpisu
do ewidencji działalności gospodarczej. W urzędzie nie pobierane są opłaty. REGON zostanie
Ci przyznany w ciągu 7 dni od daty złożenia wniosku. Wszelkie zmiany danych
zamieszczonych we wniosku zgłoś w ciągu 14 dni.
Wykonaj sobie pieczątkę, abyś mógł założyć konto bankowe. Powinna ona zawierać
nazwę firmy, imię i nazwisko, adres siedziby firmy oraz REGON. Później wyrobisz sobie
kolejną, którą uzupełnisz numerem NIP i numerem konta bankowego.
Kolejnym krokiem jest założenie rachunku bankowego. Z jednej strony obliguje Cię do
tego ustawa - Prawo działalności gospodarczej. Z drugiej - ułatwi Ci on dokonywanie
bezgotówkowych operacji finansowych z kontrahentami i jednostkami publiczno-prawnymi,
w tym z Urzędem Skarbowym i ZUS. Tak więc, wybierz bank, do którego masz zaufanie.
Zwróć uwagę na - może mało istotne - ale często uciążliwe kwestie, jak kolejki do okienka
„Obsługa podmiotów gospodarczych”, parking przed bankiem itp. Zdecyduj się na placówkę,
w której większość spraw będziesz mógł załatwić telefonicznie lub za pośrednictwem
Internetu. Zaoszczędzisz sporo czasu, który jest cenny.
W banku będziesz musiał wypełnić:
−
wniosek o otwarcie i prowadzenie rachunku,
−
kartę wzorów podpisów (w 2 egzemplarzach).
Oraz dołącz kserokopie:
−
zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
−
zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON,
−
decyzji w sprawie nadania numeru identyfikacji podatkowej NIP (jeżeli już masz).
Nie zapomnij wziąć ze sobą dowodu osobistego i pieczątki!
W terminie kilku dni bank podpisze z Tobą umowę. Otrzymasz numer rachunku oraz, na
własne życzenie, po pierwszej wpłacie na konto, czeki. Musisz za nie zapłacić. Z czeków
korzystamy jednak już coraz rzadziej. Z powodzeniem zastąpiła je karta płatnicza. Powinieneś
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
więc złożyć również wniosek o wydanie karty bankowej (płatniczej). Opłata za nią jest
zróżnicowana i zależy od rodzaju rachunku bankowego. Wszystkie formalności związane
z założeniem rachunku bankowego załatwisz bezpłatnie.
Kolejną instytucją, którą musisz odwiedzić, jest urząd skarbowy właściwy dla Twojego
miejsca zamieszkania. Załatwiasz tutaj kilka formalności.
Musisz zgłosić rozpoczęcie działalności gospodarczej. Ponieważ organizowanie Twojego
przedsiębiorstwa może przeciągać się w czasie, zgłoś się do urzędu skarbowego przed
pierwszą transakcją kupna-sprzedaży. Jest to dla Ciebie ważna informacja, gdyż data podana
w tym miejscu, obliguje Cię do rozpoczęcia opłacania składek ubezpieczeniowych
w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Do wniosku dołącz:
−
zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (2 egz.)
−
zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON (2 egz.)
−
dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu - akt własności lub umowa najmu -
będącego siedzibą firmy.
Następnie należy wypełnić NIP-1. Jeżeli nie posiadasz Numeru Identyfikacji Podatkowej
- będzie to dla Ciebie zgłoszenie identyfikacyjne, natomiast gdy posiadasz już numer NIP –
zgłoszenie aktualizacyjne. Podane wcześniej informacje uzupełnisz o dane dotyczące
przedsiębiorstwa. Nie zapomnij wpisać nazwy banku i numeru konta firmy.
Równie ważne jest zgłoszenie obowiązku podatkowego. Jako indywidualny
przedsiębiorca, możesz dokonać wyboru jednej z dopuszczalnych form opodatkowania, tj.:
−
karty podatkowej,
−
ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
−
zasad ogólnych prowadząc: księgę przychodów i rozchodów lub, księgę handlową, gdy
Twoje obroty przekroczą wartość 800 000 euro.
Wybór nie jest łatwy, bowiem każda forma ma swoje zalety i wady. Wyodrębnienie ich
zależy od kryterium, które przyjmiesz przy analizie formy.
Zostaje jeszcze zdecydować, czy chcesz być podatnikiem podatku od towarów i usług
zwanego VAT.
Rozpoczynając działalność jesteś obligatoryjnie zwolniony z VAT. Płatnikiem
VAT-u stajesz się obowiązkowo, jeżeli obroty Twojego przedsiębiorstwa osiągną wartość 10
000 Euro. Jeżeli uważasz, że Twoje przychody ze sprzedaży towarów bądź usług będą niższe,
nie musisz ubiegać się o status vatowca. Będziesz wówczas bardziej konkurencyjny na rynku,
gdyż ceny Twoich usług będą mogły być niższe. Nie będziesz mógł jednak skorzystać
z ewentualnego zwrotu podatku VAT naliczonego przy transakcjach zakupu. Gdy
zdecydujesz się być vatowcem, musisz złożyć deklarację o rezygnacji ze zwolnienia z VAT
(VAT 6) i wypełnić zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R) w zakresie podatku od towarów i usług
oraz podatku akcyzowego.
Ostatnia formalność – na razie – to wizyta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Pamiętaj, że obowiązek ubezpieczenia powstaje w ciągu 7 dni od dnia faktycznego
rozpoczęcia działalności. W praktyce oznacza to datę rejestracji w urzędzie skarbowym.
Wypełnisz druk ZUS ZFA – zgłoszenie płatnika składek oraz druk ZUA – zgłoszenie do
ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Obowiązkowo podlegasz ubezpieczeniu
emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu, a dobrowolnie chorobowemu.
Jeżeli uzyskasz w Urzędzie Pracy status „bezrobotnego absolwenta”, możesz w okresie do
31.12 2006 r. przez 12 miesięcy od daty ukończenia szkoły, być zwolnionym ze składki
emerytalnej.
Wówczas w formularzu zgłoszeniowym w rubryce „tytuł ubezpieczenia”
wpiszesz kod 0550xx.
Zobowiązany jesteś również do opłacania składki na Fundusz Pracy, którą łącznie
z ubezpieczeniami społecznymi odprowadzisz do ZUS.
Do ZUS przyjdź z kserokopią:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON.
Od 1 stycznia 2004 r. została wprowadzona nowa procedura związana z rozpoczynaniem
działalności gospodarczej. Zgodnie z tą procedurą nie jest konieczne już załatwianie
formalności w kilku urzędach. Wystarczy w urzędzie gminy właściwym ze względu na twoje
zamieszkanie do wniosku o wpis do ewidencji do działalności gospodarczej dołączyć
pozostałe dokumenty wymagane przez Urząd Statystyczny, Urząd Skarbowy i Zakład
Ubezpieczeń Społecznych. Sposób założenia działalności w ten sposób może nie trwa krócej
jednak charakteryzuje się większą prostotą i możliwością załatwienia wszystkiego w jednym
urzędzie bez potrzeby udawania się do innych urzędów.
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na podane pytania, sprawdzisz, czy przyswoiłeś sobie wiedze z tego rozdziału.
1. Jakimi metodami możesz przeprowadzić analizę rynku?
2. Na jakie grupy dzielimy podmioty gospodarcze ze względu na formę organizacyjno -
prawną?
3. Czym powinien charakteryzować się dobry biznes plan?
4. Jakie akty prawne regulują działalność gospodarczą?
5. Jakie instytucje musisz odwiedzić, aby zarejestrować działalność?
6. Jakie dokumenty musisz zgromadzić, aby rozpocząć działalność gospodarczą?
7. Jakie informacje muszą być zawarte na pieczątce firmowej, aby bank ją honorował?
8. Wymień formy opodatkowania?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Chcesz rozpocząć pracę na własny rachunek. Określ szanse powodzenia przedsięwzięcia.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1. określ, co może być szczegółowym przedmiotem Twojej działalności,
2. opracuj ankietę, która pomoże przedstawić zainteresowanie oferowanym przez Ciebie
produktem, usługą, umożliwi scharakteryzowanie nabywcy.
3. przeprowadź badania ankietowe wśród kolegów, na podstawie ankiet sporządź „portret
typowego nabywcy”,
4. przedstaw wyniki na piśmie w postaci wniosków określających możliwość powodzenia
przedsięwzięcia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
przykładowe portrety nabywcy,
−
przykładowe ankiety rynkowe,
−
materiały piśmienne,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Jako absolwent szkoły musisz podjąć ważne decyzje dotyczące swojej przyszłości.
Możesz zacząć funkcjonować na trudnym obecnie rynku pracy. Aby określić swoje szanse na
prowadzenie działalności gospodarczej należy przeanalizować rynek przedsiębiorstw z twojej
branży. Z „Panoramy Firm” wybierz przykłady przedsiębiorstw zajmujących się w Twoim
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
mieście sprzedażą zegarów i zegarków i świadczących usługi zegarmistrzowskie
reprezentujących poszczególne formy prawne i wpisz do tabeli.
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) z „Panoramy Firm” wybierz przedsiębiorstwa zajmujące się w Twoim mieście sprzedażą
zegarów i zegarków,
2) z „Panoramy Firm” wybierz przedsiębiorstwa zajmujące się w Twoim mieście
świadczeniem usług zegarmistrzowskich,
3) zebrane firmy podziel ze względu na formy prawne prowadzonej działalności,
4) zestaw wyniki badań w tabeli,
5) wyciągnij i przedstaw wnioski z przeprowadzonego badania.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
„Panorama firm”,
−
materiały piśmiennicze,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wyznacz czynności niezbędne do rejestracji przedsiębiorstwa w Twoim mieście.
Przedstaw informacje w postaci poradnika
Sposób wykonania ćwiczenia:
1) ustal instytucje jakie trzeba odwiedzić podczas rejestrowania działalności gospodarczej,
2) ustal adresy tych instytucji korzystając z książki telefonicznej i „Panoramy Firm”,
3) zapisz najważniejsze terminy jakie obowiązują przy rejestracji działalności gospodarczej,
4) z zebranych danych opracuj kieszonkowy poradnik młodego przedsiębiorcy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
„Panorama firm”,
−
książka telefoniczna,
−
materiały piśmiennicze,
−
poradnik dla ucznia, literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1
sporządzić wykaz świadczonych usług zegarmistrzowskich dla
klientów?
□
□
2
przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą?
□
□
3
dokonać analizy jakości świadczonych usług na podstawie informacji
uzyskanych od klientów?
□
□
4
przeprowadzić analizę rynku metodami bezpośredniego sondażu?
□
□
5
charakteryzować podmioty gospodarcze w sektorze prywatnym?
□
□
6
planować asortyment towarów i usług?
□
□
7
opracować biznes plan?
□
□
8
ustalić politykę cenową?
□
□
9
przedstawić czynności niezbędne do rejestracji przedsiębiorstwa?
□
□
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test pisemny zawiera 20 pytań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu modułu
„Wykonywanie regulacji mechanizmów zegarowych”.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną
odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź skreślić i
zaznaczyć kółkiem odpowiedź prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Regulacją nazywa się końcowe prace po montażu zegara wykonywane w zegarze, mające
na celu doprowadzenie jego wskazań jak najbardziej zbliżonych do:
a) wzorcowych,
b) idealnych,
c) standardowych,
d) dobowych.
2. Urządzeniem do regulacji zegarów i zegarków jest chronokomparator kwarcowy, zwany:
a) sprawdzianem,
b) sprawdzarką,
c) wzorcownikiem,
d) próbnikiem.
3. Sprawdzanie chodu regulowanego zegarka z zegarem wzorcowym powinno się odbywać w
odstępach:
a) dobowych,
b) dwu dniowych,
c) 6 - godzinnych,
d) godzinnych.
4. Sprawdzając chód zegarów bijących, za moment odczytu przyjmuje się pierwsze uderzenie:
a) drugiej pełnej godziny,
b) w cyklu sprawdzania,
c) pierwszej pełnej godziny
d) trzeciej pełnej godziny.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
5. Zegary wahadłowe reguluje się przesuwając soczewkę wahadła na pręcie:
a) przesunięcie w górę i w dół powoduje przyspieszanie,
b) przesunięcie w górę powoduje przyspieszanie, a w dół – opóźnianie,
c) przesunięcie w górę powoduje opóźnianie, a w dół –. przyspieszanie,
d)przesunięcie w górę i w dół powoduje opóźnienie.
6. Do środków promocji należą:
a) reklama bezpośrednia, reklama pośrednia, sprzedaż promocyjna,
b) sprzedaż bezpośrednia,
c) reklama bezpieczna, reklama pośrednicząca,
d) reklama promocyjna.
7. Do zadań Cechu Zegarmistrzów należy między innymi:
a) zarządzanie finansami zegarmistrzów,
b) obsługa emerytalna zegarmistrzów,
c) szerzenie zasad etyki zawodowej,
d) dostarczanie części zamiennych do zegarków.
8. Powierzchnia pracowni w
edług norm w tego pracowniach powinno przypadać:
a)
4 – 8 m
2
powierzchni podłogi a 14 – 20 m
3
przestrzeni na pracownika,
b)
6 – 10 m
2
powierzchni podłogi a 18 – 30 m
3
przestrzeni na pracownika,
c)
5 – 9 m
2
powierzchni podłogi a 13 – 21 m
3
przestrzeni na pracownika,
d)
3 – 6 m
2
powierzchni podłogi a 8 – 15 m
3
przestrzeni na pracownika.
9. Należy stosować wentylację grawitacyjną pracowni i mechaniczną wyciągową dla
stanowiska:
a) regulacyjnego,
b) demontażu,
c) montażu,
d) szlifierki, polerki i czyszczarki.
10. Aby miejsce pracy było dostatecznie oświetlone potrzebna jest przynajmniej 40 – watowa
żarówka, umieszczona w odległości około 40 cm od płyty roboczej, co daje na stole średnią
jasność około:
a) 150 luksów.
b) 75 luksów,
c) 100 luksów,
d) 200 luksów.
11. Zwykle zegarmistrz wystawia gwarancję na:
a) dokładność wyczyszczenia mechanizmu,
b) dokładność chodu naprawionego zegarka,
c) dokładność regulacji czasu,
d) dokładność montażu zegarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
12. Wszystkie podmioty gospodarcze w sektorze prywatnym ze względu na formę
organizacyjno-prawną dzielą się na:
a) osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości
prawnej,
b) prywatne, państowe, spółdzielnie,
c) firmy fizyczne, firmy prawne, firmy nie posiadające osobowości prawnej,
d) spółki fizyczne, spółki prawne, spółki nie posiadające osobowości prawnej.
13. Najpopularniejszą formą działalności gospodarczej są:
a) spółdzielnie pracownicze,
b) przedsiębiorstwa jednoosobowe prowadzone przez osoby fizyczne,
c) spółki jawne,
d) spółki handlowe.
14. Spośród pięciu faz cyklu życia produktu: powstania, wprowadzania, wzrostu, dojrzałości i
schyłku, najkorzystniejsza jest:
a) faza powstania,
b) faza wprowadzania,
c) faza wzrostu,
d) faza dojrzałości.
15. Aby określić opłacalność własnego przedsięwzięcia powinieneś obliczyć:
a) próg zysku,
b) próg rentowności,
c) próg stratności,
d) próg opłacalności.
16. Decydując się na prowadzenie działalności jako osoba fizyczna należy zgłosić
przedsiębiorstwo do ewidencji:
a) w Urzędzie Skarbowym,
b) w Urzędzie Gminy (miasta),
c) w Urzędzie Statystycznym,
d) w Urzędzie Ewidencji.
17. REGON otrzymuje się po uprzednim złożeniu wniosku:
a) w Urzedzie Gminy,
b) w Urzędzie Statystycznym,
c) w Urzedzie Skarbowym,
d) w ZUS-ie.
18. Możesz dokonać wyboru jednej z dopuszczalnych form opodatkowania, tj zasad ogólnych
prowadząc: księgę przychodów i rozchodów lub, księgę handlową, gdy Twoje obroty
przekroczą wartość:
a) 300 000 euro,
b) 500 000 euro,
c) 800 000 euro,
d) 100 000 euro.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
19. W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych obowiązek ubezpieczenia powstaje w ciągu:
a) 7 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności,
b) 14 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności,
c) 21 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności,
d) 28 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności.
20. Przy prowadzeniu działalności gospodarczej obowiązkowo podlegasz
a) ubezpieczeniu emerytalnemu, chorobowemu, wypadkowemu
i
zdrowotnemu,
a dobrowolnie rentowemu,
b) ubezpieczeniu
emerytalnemu,
rentowemu,
chorobowemu,
a
dobrowolnie
wypadkowemu i zdrowotnemu,
c) ubezpieczeniu
emerytalnemu,
rentowemu,
wypadkowemu
i
zdrowotnemu,
a dobrowolnie chorobowemu,
d) ubezpieczeniu
chorobowemu,
rentowemu,
wypadkowemu
i
zdrowotnemu,
a dobrowolnie emerytalnemu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Karta odpowiedzi
Imię i nazwisko.....................................................................................................
Wykonywanie regulacji mechanizmów zegarowych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Warianty odpowiedzi
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
6. LITERATURA
1. B. ST. Bartnik, W. M. Al. Podwapiński.: Technologia mechanizmów zegarowych. Montaż,
konserwacja i naprawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1979
2. B. ST. Bartnik, W. M. Al. Podwapiński.: Technologia mechanizmów zegarowych.
Mechanizmy, WSiP, Warszawa, 1992
3. B. ST. Bartnik, W. M. Al. Podwapiński.: Zegarmistrzostwo. Ilustrowany słownik
zegarmistrzowski, WSiP, Warszawa, 1990
4. B. ST. Bartnik, W. M. Al. Podwapiński.: Zegarmistrzostwo. Technologia warsztatowa,
WPLiS, Warszawa, 1962
5. B. ST. Bartnik, W. M. Al. Podwapiński.: Zegarmistrzostwo. Zegary i zegarki elektryczne,
WSiP, Warszawa, 1992
6. W. Czerwiec, A. Maciszewski, T. Moliński.: Zegarmistrzostwo Podstawy elektrotechniki
z elektroniką, Biuro Wydawnictw „Libra”, Warszawa 1980
7. G. Krug.: Zegary elektryczne, WNT, Warszawa, 1977
8. W. Czerwiec, A. Maciszewski, T. Moliński.: Zegarmistrzostwo Technologia, Biuro
Wydawnictw „Libra”, Warszawa 1980
9. W. M. Al. Podwapiński.: Elektryczne czasomierze pojedyncze, Biuro Wydawnictw
„Libra”, 1992
10. M. Rubbins.: Electronic Lock Watches, Howard&Sams&Co, London, 1975
11. B. Sosiński.: Naprawa kalkulatorów i zegarków elektronicznych, WNT, Warszawa 1986
12. Schmid D., Baumann A., Kaufmann H., Paezold H., Zippel B.: Mechatronika. REA,
Warszawa 2002 Filar E
13. Skrzypek J.: Biznes Plan, POLTEXT, Warszawa 1996
14. Gray d.A, Cyr D.: Na czym polega i jak robić marketing produktu, M&A
Communications Polska Sp. z o.o., Lublin 1995
15. Jaroń L., Sepkowska Z.: Wprowadzenie do świata pracy, POLTEXT, Warszawa 1998
16. Jaroń L.: Załóż i poprowadź własną firmę, CKP, Wrocław 1999
17. Kolan B.: Prowadzę działalność gospodarczą, CKP, Wrocław 2003
18. Małe i średnie przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej, Polska Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości, Warszawa 2002
19. Markowski W.:ABC small business’u, MARCUS s.c., Łódź 2003, ”Sigma”, Skierniewice
2003
20. Mrugalski Z.: Mechanizmy zegarowe, WNT, Warszawa 1972
21. Mulak M.S.: Jak opracować Biznes Plan. Poradnik dla średnich i małych firm, M&A
Communications Polska Sp. z o.o., Lublin 1995
22. Obłój K.: Mikroszkółka zarządzania, PWE, Warszawa 1994
23. Padurek B., Piecyk J.: Obrót pieniężny, rozrachunki, obrót materiałowy, wyd. własne,
Wrocław 2002
24. Poradnik dla małych i średnich firm. Jak sporządzić plan działalności, Bank Zachodni
WBK S.A
25. Sasin W.: Poradnik Analityka, INTERFART, Łódź 1996
26. Żaro S.W.: Jak założyć i poprowadzić własną firmę, ”Sigma”, Skierniewice 2003
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji
wydawniczych.