background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

             NARODOWEJ 

 

 

 

 

 

Jerzy Laskowski 

 

 

 

 
 
 
Posługiwanie się dokumentacją techniczną 
731[06].O1.04

 

 

 

 

 

 

Poradnik dla nauczyciela 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy  
Radom 2006 

  

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci:  
Jerzy Kubica 
Franciszek Olczyk 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
Antoni Korsak 
 
 
 
 
Konsultacja:  
Zenon W. Pietkiewicz 
 
 
 
Korekta: 
 

 

 

 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  ,,Posługiwanie  się 
dokumentacją techniczną” 731[06].O1.04 zawartego w modułowym programie nauczania dla 
zawodu złotnik–jubiler. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI

 

 

1. Wprowadzenie 

2. Wymagania wstępne 

3. Cele kształcenia 

4. Przykładowe scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia 

11 

5.1. Podstawy rysunku technicznego 

11 

   5.1.1 Ćwiczenia 

11 

5.2.

 

Rzuty prostokątne i aksonometryczne 

13 

          5.2.1. Ćwiczenia 

13 

5.3. Przekroje przedmiotów 

15 

   5.3.1 Ćwiczenia 

15 

5.4. Oznaczenie połączeń i chropowatości. Karta procesu technologicznego 

18 

         5.4.1. Ćwiczenia 

18 

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów                                                                                                        

19 

7. Literatura 

35 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1. WPROWADZENIE

    

 

 

 

 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela, który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie złotnik-jubiler 731 [06]. 

W poradniku zamieszczono: 

  wymagania wstępne, 

  wykaz umiejętności jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 

  przykładowe scenariusze zajęć, 

  propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności  

praktycznych, 

  wykaz literatury, z jakiej uczniowie powinni korzystać podczas nauki. 

 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami,  ze 

szczególnym uwzględnieniem: 

  pokazu z objaśnieniem, 

  tekstu przewodniego, 

  metod projektowania, 

 

ćwiczeń praktycznych. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy  uczniów,  do  pracy  zespołowej.  W  celu  przeprowadzenia  sprawdzianu  wiadomości 
i umiejętności  ucznia,  nauczyciel  może  posłużyć  się  zamieszczonym  w  punkcie  6  zestawem 
zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju zadania. 
W rozdziale tym zamieszczono również: 

  plan testu w formie tabelarycznej, 

  punktację zadań, 

  propozycję norm wymagań, 

  kartę odpowiedzi, 

  zestaw zadań testowych. 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych  

731[06].O1 

Podstawy złotnictwa i jubilerstwa. 

731[06].O1.01 

Rozpoznawanie wyrobów złotniczych 

pochodzących z różnych okresów historycznych. 

731[06].O1.02 

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa 

 i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz 

ochrony środowiska.

 

731 [06].O1.04 

Posługiwanie się 

dokumentacją techniczną

731[06].O1.03 

Rozpoznawanie podstawowych 

materiałów stosowanych  

w złotnictwie i jubilerstwie. 

731[06].O1.05 

Projektowanie wyrobów 

złotniczo–jubilerskich. 

731[06].O1.06 

Rozróżnianie maszyn  

i urządzeń stosowanych  

w złotnictwie i jubilerstwie. 

731[06].O1.07 

Wykonywanie prac z zakresu obróbki ręcznej. 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

  

 

 

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć: 

  stosować  się  do  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 

oraz ochrony środowiska, 

  rozpoznawać podstawowe materiały stosowane w złotnictwie i jubilerstwie. 

 
 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3. CELE KSZTAŁCENIA

    

 

 

 

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć: 

  określić znaczenie rysunku technicznego,

 

  posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu rysunku technicznego,

 

  posłużyć się przyborami kreślarskimi i materiałami rysunkowymi,

 

  wykonać szkice wyrobów złotniczych w rzutach aksonometrycznych i prostokątnych,

 

  odczytać i sporządzić proste rysunki techniczne wyrobów złotniczych,

 

  odczytać i sporządzić proste rysunki wykonawcze wyrobów złotniczych,

 

  sporządzić i odczytać dokumentację technologiczną.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 
Scenariusz zajęć 1  

 
Osoba prowadząca …………………………………….…………. 
Modułowy program nauczania:   złotnik-jubiler 731[06] 
Moduł:   „Podstawy złotnictwa i jubilerstwa” 731[06].O1

 

Jednostka modułowa: „Posługiwanie się dokumentacją techniczną” 731[06].O1.04 
 

Temat: Wykonanie szkicu pierścionka w rzucie aksonometrycznym. 

Cel  ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  posługiwania  się  podstawowymi  pojęciami  
z  zakresu  rysunku  technicznego,  przyborami  i  materiałami  kreślarskimi  oraz  wykonywania 
szkiców wyrobów złotniczych w rzutach aksonometrycznych. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu rysunku technicznego, 

  posługiwać się przyborami kreślarskimi i materiałami rysunkowymi, 

  wykonywać szkice w rzutach aksonometrycznych. 

 
Metody nauczania – uczenia się:  

  pokaz z objaśnieniami, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

  indywidualna. 

 
Cza
s: 135 minut. 
Środki dydaktyczne: 

  stanowisko kreślarskie, przybory do rysowania i szkicowania, 

  pierścionek, 

  ołówki H i HB, gumka, papier formatu A4. 

 
Przebieg  zajęć: 
1.  Wyjaśnienie tematu zajęć. 
2.  Zapoznanie uczniów z celem ćwiczenia. 
3.  Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
4.  Zapoznanie uczniów z instrukcją ćwiczenia. 
5.  Przebieg ćwiczenia: 

  uczeń zapoznaje się z budową pierścionka, 

  uczeń planuje kolejność czynności przy wykonaniu rysunku, 

  uczeń wykonuje rysunek, 

  nauczyciel sprawdza prawidłowość wykonywania rysunku, 

  uczeń kończy wykonanie rysunku. 

6.  Uczeń porządkuje miejsce pracy. 
7.  Przygotowuje ćwiczenie do prezentacji. 
8.  Prezentuje efekt pracy. 
9.  Uczeń analizuje przebieg ćwiczenia. 
10. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny wykonania ćwiczenia. 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Zakończenie zajęć 

 

wnioski, 

 

podsumowanie ćwiczenia. 

 
Praca domowa 

Wykonaj szkic aksonometryczny innego wyrobu złotniczego. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej zdobytych 
umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela. 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć 2 
 

Osoba prowadząca ................................................................... 
Modułowy program nauczania: złotnik-jubiler 731[06] 
Moduł:   „Podstawy złotnictwa i jubilerstwa” 731[06].O1

 

Jednostka modułowa: „Posługiwanie się dokumentacją techniczną” 731[06].O1.04 
 

Temat: Wykonanie rysunku broszki w rzucie prostokątnym. 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu 
rysunku  technicznego,  przyborami  i  materiałami  kreślarskimi  oraz  wykonywania  szkiców 
wyrobów złotniczych w rzucie prostokątnym. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu rysunku technicznego, 

  posługiwać się przyborami kreślarskimi i materiałami rysunkowymi, 

  wykonywać szkice w rzutach prostokątnych. 

 
Metody nauczania – uczenia się: 

  pokaz z objaśnieniami, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów 

  indywidualna. 

 
Czas: 
135 minut 
Środki dydaktyczne: 

  stanowisko kreślarskie, 

  przybory do rysowania i szkicowania, 

  broszka, 

  ołówki H i HB, 

  gumka, 

  papier formatu A4. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Wyjaśnienie tematu zajęć. 
2.  Zapoznanie uczniów z celem ćwiczenia. 
3.  Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
4.  Zapoznanie uczniów z instrukcją ćwiczenia. 
5.  Przebieg ćwiczenia. 

  uczeń zapoznaje się z budową broszki, 

  planuje kolejność czynności przy wykonaniu rysunku, 

  uczeń wykonuje rysunek, 

  nauczyciel sprawdza prawidłowość wykonania ćwiczenia, 

  uczeń kończy wykonanie rysunku. 

6.  Uczeń porządkuje stanowisko pracy. 
7.  Dokonuje prezentacji materiału. 
8.  Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny zajęć. 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

Zakończenie zajęć 

  wnioski, 

  podsumowanie ćwiczenia. 

 
Praca domowa 

Wykonaj rysunek w rzucie prostokątnym innego wyrobu złotniczego. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

przeprowadzenie  anonimowej  ankiety  ewaluacyjnej  wśród  uczniów  dotyczącej  
zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela. 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5. ĆWICZENIA

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 
5.1. Podstawy rysunku technicznego 
 

5.1.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

Narysuj  odręcznie  ołówkiem  HB  dowolny  ornament,  następnie  taki  sam  ornament 

wykreśl za pomocą przyborów kreślarskich.   
 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  
pracy. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien:  

1)  przygotować przybory do rysowania i kreślenia, 
2)  wyszukać w literaturze wzór ornamentu, 
3)  narysować ornament ołówkiem, 
4)  narysować ornament tuszem, 
5)  zaprezentować wykonany rysunek, 
6)  dokonać oceny prawidłowości i estetyki wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

–  tekst przewodni, 
–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  czarny tusz, 

  album z wzorami ornamentów. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Napisz pismem technicznym alfabet małymi i dużymi literami. 

 

Wskazówki do realizacji: 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  na czystym papierze formatu A4 pokratkować miejsca do wpisywania liter, 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

3)  zapoznać się z wzorem pisma technicznego, 
4)  wpisać alfabet w pokratkowane linie małymi i dużymi literami, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania 

 uczenia się: 

–  tekst przewodni, 
–  ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  wzór pisma technicznego. 

 
Ćwiczenie 3  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na  pokratkowanym  papierze  do  pisania  liter pismem technicznym,  wykonaj  napis:  Uczę 

się zawodu złotnik – jubiler. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  
pracy. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien:  

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  pokratkować papier do pisania liter, 
3)  z literatury na temat pisma technicznego, przypomnieć sobie kształt liter małych i dużych, 
4)  wykonać napis, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

–  tekst przewodni, 
–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  wzór pisma technicznego. 

 
 
 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

5.2. Rzuty prostokątne i aksonometryczne 
 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
     Wykonaj szkic walca w rzucie aksonometrycznym. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z wyglądem walca (bryły geometrycznej), 
3)  wykonać dane zadanie z zachowaniem właściwych proporcji, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania 

 uczenia się: 

–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  model walca. 

 
Ćwiczenie 2 
     Wykonaj szkic ostrosłupa w rzucie  prostokątnym. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z wyglądem ostrosłupa (bryła geometryczna), 
3)  wykonać rysunek z zachowaniem właściwych proporcji, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

–  ćwiczenia praktyczne. 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  model ostrosłupa. 

 
Ćwiczenie 3 

 

Wykonaj szkic obrączki o przekroju prostokątnym w rzucie aksonometrycznym. 

 

 

Wskazówki do realizacji: 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z wyglądem obrączki o przekroju prostokątnym, 
3)  wykonać szkic z zachowaniem właściwych proporcji, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
5)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

 Zalecane metody nauczania 

 uczenia się: 

–  pokaz z objaśnieniem,  
–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  model obrączki prostokątnym przekroju. 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

5.3. Przekroje przedmiotów 
 

5. 3. 1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Uzupełnij rzut główny rysunku wiedząc, że jest to przekrój A – A.  

 

 

 

Wskazówki do realizacji: 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres   

i technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  
pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  przeanalizować rysunek, 
3)  zaplanować sposób uzupełnienia rysunku, 
4)  uzupełnić rysunek, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 

 
Zalecane metody nauczania 

– 

uczenia się: 

–  tekst przewodni, 
–  ćwiczenia praktyczne. 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

Środki dydaktyczne: 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  kartka papieru A4 z niedokończonym rysunkiem (ksero). 

 
Ćwiczenie 2 

Popraw poniższy rysunek i zwymiaruj go.  
  

 

 

Wskazówki do realizacji: 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  wyznaczać płaszczyzny przekroju, 
3)  zakreskowywać pole przekroju, 
4)  zwymiarować powyższy przedmiot zgodnie z zasadami i sposoby wymiarowania, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

–  tekst przewodni, 
–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie, 

  kartka papieru A4 z niedokończonym rysunkiem (ksero). 

 

Ćwiczenie 3 

Narysuj rurę w półprzekroju z zastosowaniem przerywania, następnie zwymiaruj ją.  

 
 

Wskazówki do realizacji: 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  zaplanować sposób wykonania rysunku, 
3)  wykonać rysunek, 
4)  zwymiarować go, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

–  pokaz z objaśnieniem,  
–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4, 

  przybory do rysowania, 

  przybory kreślarskie. 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

5.4.  Oznaczenie  połączeń  i  chropowatości  na  rysunkach 

technicznych. Karta procesu technologicznego 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Narysować  połączenie  nitowe  dwóch  blach  bez  uproszczenia  i  to  samo  połączenie  jako 

rysunek uproszczony. Pokazać miejsce nitowania w przekroju. Zwymiarować rysunek. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres  

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien: 

1)  przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia, 
2)  obejrzeć połączenie, 
3)  przeanalizować sposób wykonania rysunku, 
4)  zwymiarować wykonany rysunek, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

–  ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

  blok rysunkowy formatu A4 

  przybory do rysowania, 

  model połączenia nitowanego. 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

TEST 1  
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej    „Posługiwanie  się 
dokumentacją techniczną” 

 

Test składa się z 20 zadań: 

  zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego, 

  zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje  się  następujące  normy  wymagań 

  uczeń  otrzyma 

następujące oceny szkolne: 

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7  zadań z poziomu podstawowego, 

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,  

  dobry – za rozwiązanie 11  zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,  

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  15    zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 

ponadpodstawowego.

 

 

Plan Testu 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Klucz odpowiedzi 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna odpowiedź 

Określić 
zastosowanie 
przyborów 
kreślarskich 

Określić 
zastosowanie 
przykładnice 

Określić 

wymiary 

obramowania 
arkusza 
rysunkowego 

Wskazać  przybory 
do  wykonania  linii 
prostych 
równoległych 

Podać  zastosowanie 
grafionu 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

Określić  proporcje 
formatu A3  

stosunku 

do 

formatu A4 

…dwa… 

Określić 

rodzaje 

linii 

stosowanych 

do 

rysowania 

zarysów 
 przedmiotów 

Określić 

kąt 

pochylenia 

liter  

piśmie 

technicznym 

Określić  proporcje 
rysunku  
w skali 1 : 2 

10 

Określić 

cel 

wykonywania 
przekrojów 
przedmiotów 

......pokazanie  wewnętrznej  budowy 
przedmiotu........ 

11 

Podać 

wymiary 

arkusza A4 

.......... 210 x 297 ........ 

12 

Określić,  jaki  ślad 
zostawi 

na 

płaszczyźnie 
odcinek 
prostopadły do niej 

13 

Określić, 

co 

przedstawia 

koło  

rzucie 

aksonometrycznym 

14 

Określić, 

jakie 

figury  otrzymamy 
rzutując  kulę  na 
trzy płaszczyzny 

15 

Zwymiarować 
przedstawiony 
przedmiot 

PP 

 

16 

Narysować  wałek  o 
niezmiennym 
przekroju  stosując 
przerwanie. 

PP 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

17 

Narysować walec w 
rzucie 
prostokątnym 

PP 

 

18 

Narysować 
połączenie  nitowe 
w uproszczeniu 

PP 

 

19 

Zwymiarować 
gwint  wewnętrzny  i 
zewnętrzny 

PP 

 

20 

Narysować 
połączenie 
gwintowe 

stopniu 
uproszczenia 

PP 

 

 
 
 
 
 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej  jednotygodniowym   

wyprzedzeniem. 

2.  Przedstaw cel pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych, 

jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób zasady wypełniania karty odpowiedzi testu. 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi. 
8.  Podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi. 
9.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

10. Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
13. Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań. 
15. Wyciągnij  wnioski  do  dalszej  pracy  mające  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych, niskie wyniki testu. 

 
Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Wpisz imię i nazwisko na kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań. 
5.  Zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 12, 13, 14, są to zadania wyboru wielokrotnego i tylko jedna 

odpowiedź jest prawidłowa; pytania 6, 10, 11 są to zadania z luką, w zadaniach 15, 16, 17, 
18, 19, 20 narysuj lub dokończ rysunki. 

6.  Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi: 

 

zaznacz  prawidłową  odpowiedź X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź 
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić   odpowiedź prawidłową), 

 

w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce, 

 

w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy. 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: 

 

I część – poziom podstawowy – (zadania 1 – 14), 

 

II część – poziom ponad podstawowy – (zadania 15 – 20). 

9.  Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, to odłóż jego 

rozwiązanie na później i rozważ ponownie gdy zostanie Ci czas wolny.  

10. Na rozwiązanie testu masz 90 min. 

Powodzenia 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

Materiały dla ucznia:

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Przybory kreślarskie służą do: 

a)  łączenia przedmiotów, 
b)  wycinania liter, 
c)  wykonywania rysunków, 
d)  wiercenia otworów. 
 

2.  Przykładnica służy do: 

a)  wykonywania pomiarów, 
b)  rysowania prostych linii, 
c)  rysowania krzywych linii, 
d)  rysowania okręgów. 
 

3.  Obramowanie arkusza przed wykonaniem rysunku: 

a)  wynosi 5 mm, 
b)  wynosi 1 cm, 
c)  jest różne z każdej strony, 
d)  nie wykonujemy go. 
 

4.  Linie proste równoległe wykonujemy za pomocą: 

a)  cyrkla, 
b)  przykładnicy, 
c)  krzywika, 
d)  wzornika. 
 

5.  Grafion służy do rysowania: 

a)  grafitem, 
b)  tuszem, 
c)  farbą olejną, 
d)  wybielaczem. 
 

6.  Format A3 jest ................ razy większy od formatu A4. 
 
7.  Do rysowania zarysów przedmiotów stosujemy linie: 

a)  cienki, 
b)  przerywane, 
c)  grube, 
d)  średnie. 
 

8.  Litery w piśmie technicznym są pochylone pod kątem: 

a)  30º, 
b)  90º, 
c)  75º, 
d)  45º. 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

9.  Rysunek wykonany w podziałce 1:2 jest rysunkiem: 

a)  zmniejszonym, 
b)  w wymiarach rzeczywistych, 
c)  powiększonym, 
d)  dzielonym. 

10. Przekroje  przedmiotów  wykonujemy  w  celu  ............................................................

 

 

.............................. przedmiotu. 

 
11. Arkusz podstawowy A4 ma wymiary   ......... X .........  milimetrów. 
 
12. Jeżeli  odcinek  do  płaszczyzny  rzutu  jest  prostopadły,  to  ślad  zostawiony  na  tej 
 

płaszczyźnie będzie: 
a)  równy długości odcinka, 
b)  punktem, 
c)  większy od odcinka, 
d)  mniejszy od odcinka. 
 

13. Koło narysowane w rzucie aksonometrycznym będzie przedstawiało: 

a)  kwadrat, 
b)  elipsę, 
c)  trójkąt, 
d)  prostokąt. 
 

14. Rzutując kulę na trzy płaszczyzny rzutowania, otrzymamy: 

a)  koło i dwa kwadraty, 
b)  koło i kwadrat, 
c)  trzy koła o średnicy kuli, 
d)  trzy kwadraty. 
 

15. Zwymiaruj narysowany przedmiot. 

 

16. Narysuj wałek o niezmiennym przekroju, stosując przerwanie. 
17. Narysuj walec w rzutowaniu prostokątnym, w układzie trzech płaszczyzn. 
18. Wykonaj rysunek połączenia nitowego w uproszczeniu. 
19. Zwymiaruj rysunek gwintu M10 zewnętrznego i wewnętrznego, długości 12 mm. 

 

20. Wykonaj rysunek połączenia śrubowego dwóch płaskowników w przekroju, w pierwszym  
      stopniu uproszczenia. 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

 
Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 

„Posługiwanie się dokumentacją techniczną” 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź

wpisz brakujące części zdania, wykonaj rysunki 

 

Nr 
zadania 

 

Odpowiedź 

 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

 

11 

 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

16 

 

 

 

 

 

17 

 

 

 

 

 

18 

 

 

 

 

 

19 

 

 

20 

 

 

 

 

 

Razem: 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

TEST 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej
    „Posługiwanie  się 
dokumentacją techniczną” 

 

Test składa się z 20 zadań:  

  zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego, 

  zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań 

  uczeń  otrzyma 

następujące oceny szkolne: 

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7  zadań z poziomu podstawowego, 

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,  

  dobry – za rozwiązanie 11  zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,  

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  15    zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 

ponadpodstawowego.

 

 

Plan Testu 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Klucz odpowiedzi 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna odpowiedź 

Określić 

rodzaje 

materiałów  
kreślarskich 

Określić 
zastosowanie 
krzywika 

Określić 

twardości 

ołówków  
kreślarskich 

Wskazać 

przybory 

do 

wykonywania 

linii 

prostej 

pod 

kątem 

Podać  zastosowanie 
cyrkla 

Określić 

proporcje 

formatu A2  

stosunku 

do 

formatu A4 

......... cztery ........ 

Określić rodzaje linii 
stosowanych 

do 

wymiarowania 
przedmiotów 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

Określić  parametry 
niskich  małych  liter 
pisma technicznego 

Określić 

proporcje 

rysunku  
w skali 1 : 5 

10 

Określić 

cel 

wykonywania 
 przerwań 
przedmiotów 

...skrócenia jednolitego przedmiotu.... 

11 

Określić 

wymiary 

arkusza A3 

........ 297 x 420 ...... 

12 

Określić,  jaki  ślad 
zostawi 

na 

płaszczyźnie odcinek 
równoległy do niej 

13 

Określić, 

co 

na 

rysunku 
 aksonometrycznym 
przedstawia elipsa 

14 

Określić, jakie figury 
otrzymamy  rzutując 
walec na trzy 
płaszczyzny 

15 

Zwymiarować 
przedstawiony 
przedmiot 

PP 

 

16 

Narysować  rurkę  o 
niezmiennym 
przekroju 

stosując 

przerwanie 

PP 

 

17 

Narysować  ostrosłup 
w rzucie 
prostokątnym 

PP 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

18 

Narysować 
połączenie lutowane 

PP 

 

19 

Zwymiarować 
przedmioty okrągłe 
i otwory 

PP 

 

20 

Narysować 
połączenie 

nitowe 

bez uproszczenia 

PP 

 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej  jednotygodniowym   

wyprzedzeniem. 

2.  Przedstaw cel pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, 

jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób zasady wypełniania karty odpowiedzi testu. 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi. 
8.  Podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi. 
9.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru 

dydaktycznego ( rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań 
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń 

.dydaktycznych, niskie wyniki testu. 

Instrukcja dla ucznia 
1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Wpisz imię i nazwisko na kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań. 
5.  Zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 12, 13, 14, są to zadania wyboru wielokrotnego i tylko jedna 

odpowiedź  jest  prawidłowa;  pytania 6, 10,  11 są  to  zadania z  luką,  w zadaniach 15,  16, 
17, 18, 19, 20 narysuj lub dokończ rysunki. 

6.  Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi: 

 

zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź 
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić   odpowiedź prawidłową), 

 

w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce, 

 

w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy. 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: 

 

I część – poziom podstawowy – (zadania 1 – 14), 

 

II część – poziom ponad podstawowy – (zadania 15 – 20). 

9.  Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, to odłóż jego 

rozwiązanie na później i rozważ ponownie gdy zostanie Ci czas wolny.  

10. Na rozwiązanie testu masz 90 min. 

Powodzenia 

Materiały dla ucznia:

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Podstawowym materiałem kreślarskim jest: 

a)  sklejka, 
b)  blacha, 
c)  papier, 
d)  rysik. 
 

2.  Krzywik służy do rysowania: 

a)  tabelek, 
b)  łuków, 
c)  kół, 
d)  prostych. 
 

3.  Ołówek miękki do rysowania ma symbol 

a)  4B, 
b)  H, 
c)  F, 
d)  HF. 
 

4.  Linie proste pod kątem 45º, do przykładnicy, wykonujemy przy pomocy: 

a)  przykładnicy, 
b)  trójkąta, 
c)  krzywika, 
d)  wzornika. 
 

5.  Cyrkiel służy do rysowania: 

a)  kwadratów, 
b)  okręgów, 
c)  linii prostych, 
d)  linii łamanych. 
 

6.  Format A2 jest ................. razy większy od formatu podstawowego A4. 
 
7.  Do wymiarowania przedmiotów na rysunku stosujemy linie: 

a)  grube, 
b)  przerywane, 
c)  cienkie, 
d)  średnie. 

8.  Litery niskie małe w piśmie technicznym mają wysokość: 

a)  7s, 
b)  6s, 
c)  5s, 
d)  4s. 
 

9.  Rysunek wykonany w podziałce 1 : 5 jest rysunkiem: 

a)  zmniejszonym, 
b)  w wymiarach rzeczywistych, 
c)  powiększony, 
d)  dzielony. 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

10. Przerywania na rysunkach stosujemy w celu ........................................................................ 

..................................................................................... przedmiotów. 
 

11. Arkusz A3 ma wymiary .............. x.............. milimetrów. 
 
12. Jeżeli odcinek do płaszczyzny rzutowania jest równoległy, to ślad zostawiony na tej 

płaszczyźnie będzie: 
a)  punktem, 
b)  równy długości odcinka, 
c)  większy od odcinka, 
d)  mniejszy od odcinka. 
 

13. Jeżeli rysunek aksonometryczny przedstawia elipsę, to w rzeczywistości jest to: 

a)  kwadrat, 
b)  koło, 
c)  trójkąt, 
d)  prostokąt. 

 

14. Rzutując walec na trzy płaszczyzny rzutowania, otrzymamy na płaszczyznach figury: 

a)  trzy koła, 
b)  prostokąt i dwa koła, 
c)  koło i dwa prostokąty, 
d)  trzy prostokąty. 
 

15. Zwymiaruj narysowany przedmiot. 
 

 

16. Narysuj rurę o niezmiennym przekroju stosując przerywanie. 
17. Narysuj ostrosłup w rzutowaniu prostokątnym, w układzie trzech płaszczyzn. 
18. Wykonaj rysunek połączenia lutowanego dwóch płaskowników. 
19. Zwymiaruj rysunek otworu i tulejki. 
 

 

20. Wykonaj rysunek połączenia nitowego dwóch płaskowników w przekroju bez 

uproszczenia. 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

 
Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
„Posługiwanie się dokumentacją techniczną” 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź

wpisz brakujące części zdania, wykonaj rysunki 

 

Nr 
zadania 

 

Odpowiedź 

 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

 

 

 

11 

 

 

 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

16 

 

 

 

 

 

17 

 

 

 

 

 

18 

 

 

 

 

 

19 

 

 

20 

 

 

 

 

 

Razem: 

 

 

background image

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

35 

7. LITERATURA

 

 

 

1.  Badora K., Waszkiewicz S.: Rysunek zawodowy dla ślusarza wyrobów artystycznych.  

WSiP,   Warszawa 1976 

2.  Dobrzański T.: Rysunek zawodowy dla ślusarzy. Wydawnictwo PLiS, Warszawie 1963 
3.  Dylak T.W.: Złotnik zawód jakich mało. Wydanie nakładem autora 
4.  Florow A.W.: Artystyczna obróbka metali. PWN , Warszawa 1989 
5.  Knobloch M.: Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977 
6.  Knobloch M.: Metaloplastyka.  WNT, Warszawa 1976 
7.  Koskowski  A.  i Piotrowski P.: Podstawy ślusarstwa. Wydawnictwo Przemysłu  lekkiego, 

Warszawa 1965 

8.  Pallai S.: Metaloplastyka użytkowa. WNT, Warszawa 1990 
9.  Poradnik  egzaminacyjny  dla  kandydatów  na  czeladników  i  mistrzów  w  rzemiośle  

złotnictwo. HWiU „LIBRA” Warszawa 1981 

10.  Poradnik  egzaminacyjny  w  rzemiośle  złotnictwo.  Centralny  Związek  Rzemiosła, 

Warszawa  1981