CZĘŚĆ 10
ZMIANY IDEOLOGICZNE.KRYZYS OSMANIZMU - POCZĄTEK PANTURKIZMU.
Wzrost wpływów niemieckich kosztem Anglii i Francji to podstawowe przeobrażenia. Niepowodzenia w polityce wewnętrznej i zagranicznej, brak zaufania do mocarstw, które nie potrafiły bronić Turcji ....... do mniejszości. Wysuwały własne hasła, radykalne żądania polityczne i terytorialne ( -> rewizja podstawowych założeń pol.)
Rozwijały się nowe prądy „turcyzacyjne” - chcieli odrodzenia języka i prawdziwej tradycji tureckiej. Było to bliskie ogł. Wspólnoty kulturalnej z pokrewnymi plemionami w całej Azji. Był to ....... ............ ............ <- panturkizm. Za ojca panturkizmu uznawany jest Tatar ..... Yusuf Akura - na emigracji w Kairze, na łamach pisma Turk (?) wyłuszczył podstawowe zagadnienia.
Po rewolucji .... - więcej zwolenników. Panturkizm wydawał się być lekarstwem.
W 1911 - ogniska tureckie „sturczenia” kultury, duma narodowa. Utworzenie mitycznej krainy obejmowała całą Azję/
1911 - 1913 panturkizm stawał się stopniowo programem praktycznym. Wizja praojczyzny od Anatolii do Ałtaju.
W polityce zagranicznej - zbliżenie do Niemiec. Panturkizm nie godził się z orientacją zew. Młodych Turków. Większość narodów, które miały być włączone do wielkiej rodziny tureckiej wchodziło w skład imperium rosyjskiego. Była to zatem akcja przeciw Rosji w .... się .... z Niemcami. Wspólna platforma Turcji i Niemiec do rozbicia Rosji.
duża rola kapitału niemieckiego
powiązania masońskie młodoturków z lożą pruską
coraz więcej Turków uczyło się w Niemczech
sam panturkizm - działał w kierunku cementowania (?) frontu z Rzeszą przeciw wrogowi
Gdy Anglia i Francja nie mogły bronić Turcji Niemcy stały się nowym sojusznikiem.
POCZĄTKI I WOJNY ŚWIATOWEJ
Turcja była zdala od działań, ale było jasne, że nie będzie można utrzymać neutralności. Było jednak wielu przeciwników (niep. Wyników wojny, niemożność powiązania z A i F) Niektórzy chcieli wystąpić przeciw Rosji, ale lękał się tego sam sułtan.
2 VIII 1914 - tajna wojenna umowa z Niemcami, wystąpienie zbrojne po stronie Niemiec
Oficjalna neutralność i rozmowy z A i F
9 IX 1914 - zniesiono kapitulację
Rząd Anglii (pod naciskiem Niemiec) 28 VIII 1914 skonfiskowano zamówione przez Turcję w stoczniach anielskich pancerniki („Sułtan Osman” i ....)
VIII Turcja wypuściła 2 krążowniki niemieckie na morze Martwe.
24 X 1914 wpłynęły na Morze Czarne i ostrzelały porty rosyjskie. Rosja stawia ultimatum, które Turcja odrzuca - stan wojny. Anglia ogłosiła aneksję Cypru, Turcja znalazła się w obozie ....
Sułtan ost. raz użył uprawnień Kalifa, wyjął ..... sztandar Proroka i ogłosił świętą wojnę przeciw niewierzacym. Nie wywarło to wrażenia. Nie roz. dlaczego car rosyjski lub król angielski miałby być glaurem (?),a Niemiec przyjacielem. Wielu Arabów jednak uległo i ruszyło do wojny przeciw znienawidzonej armii tureckiej.
SPRAWY WEWNĘTRZNE W OKRESIE I WOJNY ŚWIATOWEJ.
I wojna unaoczniła korupcję administracji tureckiej niezdolną do opanowania sytuacji, dezorganizację gospodarki, Niemcy traktowały Turcję jak kolonię i rezerwę surowcową. Turcja musiała zaciągać pożyczki zagraniczne. Nieliczna burżuazja wzbogaciła się na dostawach i spekulacjach utrzymała, wzmocniła swe pozycje.
Czety - zbrojne oddziały chłopów, opór przeciw poborcom podatkowym. Spięcie sprzeczności klasowych i narodowych. Otwarcie wspomagano Anglików.
Prześladowanie Ormian - sympatyzowali z wrogiem Turcji. Przesiedlani np. do Syrii i Iraku - wielu ludzi pomagało im. Powrócono do praktyk okresu sułtańskiego - terror, cenzura i prowokacja. Głód i brak zaopatrzenia w celu zniechęcenia.
KLĘSKA, PLANY ROZBIORU, ROZEJM W MUDROS I TRAKTAT Z SEVRES.
Gdy Bułgaria skapitulowała, przegrana państw centralnych była oczywista. Nowy rząd o orientacji proangielskiej.
30 X 19118 - Mudros (port) Agamemnon (okręt wojenny) - zawieszenie broni z aliantami
otwarcie cieśnin dla okrętów koalicji
demobilizacja armii tureckiej i wydanie aliantom okrętów wojennych
oddanie tuneli w Taurusie
prawo okupowania terenów zamieszkałych przez Ormian
wycofanie wojsk z terenów arabskich i Kaukazu
Realizacja ekspansyjnych planów aliantów wobec Turcji. Do podziału dołączają Włochy.
Rosja - Stambuł i cieśniny ............................
Grabież terytoriów, a Wilson obiecał, że tereny zamieszkałe przez Turków pozostaną suwerenne.
Warunki pokoju:
zupełny rozbiór Turcji - otwarcie cieśnin dla wszystkich statków
WOJNA WYZWOLEŃCZA. REWOLUCJA KEMALISTÓW I JEJ REFORMY.
Mocarstwa nie spodziewały się oporu. Nie sądzono, że są nowe siły, które nawet zbrojnie przeciwstawiały się narzucanej im woli. Przełom to rewolucja październikowa w Rosji - lud potrafi bronić władzy przed mocarstwami wrogimi, także Turcji.
XII i I 1918- powstają oddziały partyzanckie, a później Komitety obrony praw - inteligencja, oficerowie, kupcy, chłopi, wodzowie plemion koczowniczych. Mustafa Kemal pod pozorem nominacji na inspektora armii 16 V 1919 udał się do samsunu(?) - otwarcie walki narodowo - wyzwoleńczej (rewolucji tureckiej lub wojny narodowej).
28 I - Deklaracja Paktu Narodowego
deb. na terytorium zamieszkałym przez Arabów
integracja ziem będących pod okupacją
suwerenny turecki rząd nad Stambułem i Morzem Marmara
uregulowanie kwestii żeglugi przez cieśniny
INDIE
Perła korony brytyjskiej. Największa kolonia 315? Obszaru Indii były to posiadłości angielskie, 215 formalnie niepodległe, ale związane z Anglią (Kaszmir, Nepal, Butan) i protektoraty, w których panowali maharadżowie i radżowie będący wasalami Anglii. Dla zapewnienia większego autorytetu królowa Wiktoria przybrała w 1876r tytuł cesarzowej Indii. Na czele Indii stał vice - król, a we władzach krajowych zasiadali sami Anglicy, do władz prowincjonalnych dopuszczono Hindusów, którzy uzyskali wykształcenie w angielskich zakładach naukowych. Ludność Indii mówiła różnymi językami, należała do różnych wyznań. Ułatwiało to rządy Anglikom, którzy umieli wykorzystać te rozbieżności. Indie miały być dostawcą surowców (bawełna, herbata, indygo) i rynkiem zbytu. Od 1885 nie dopuszczano do Indii wyrobów nie angielskich. Przemysł rozwijał się z trudem i tylko w gałęziach, które nie stanowiły konkurencji dla Anglii
Indyjski ruch oporu wyrażał się w powstaniach ludowych tłumionych przez Anglików. Klasa posiadaczy była powiązana z Anglią ( zaw. rządowe, zależność od banków)
W 1885 zebrał się pierwszy indyjski Kongres Narodowy 25% delegatów reprezentowało większą własność ziemską; 25% kupców, 50% zamożną inteligencję. Zbierał się on co roku i przedstawiał Brytyjczykom projekty reform nie mogąc doprowadzić do ich realizacji. Biuro prop. Kongresu działało na stałe w Londynie. Autonomia - Home Rule w ramach imperium brytyjskiego, ukonstytuowanie Indii jako dominium - to były dążenia Kongresu.
Rok 1905 - zwyc. Japonii nad europejską potęgą Rosją i rewolucja w Rosji ozywiły ruch narodowy w Indiach. Władze angielskie wprowadziły podział prowincji Bengal tworząc Bengal Wschodni. Większość jej mieszkańców wyznawało Islam, a Anglicy chcieli przeciwstawić muzułmanów Hindusom.
1906r - Kongres domaga się cofnięcia podziału Bengalu i dalej idących reform
Suaradż - własny rząd
Swadosi? - własna wytwórczość
1907r - powstania chłopskie i liczne zaburzenia - strajk robotników przemysłu skórzanego, strajk kolejarzy - nie chcieli prowadzić pociągów wiozących wojsko.