lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
Zmiany organizacyjne i
restrukturyzacja
dr Jarosław Szreder
dr Piotr Walentynowicz
Biuro Doradztwa Gospodarczego Lex-Pol sp. z o.o.
Słupska Izba Przemysłowo – Handlowa, Słupsk
Słupska Izba Przemysłowo – Handlowa, Słupsk
28.04.2005 r.
28.04.2005 r.
materiały szkoleniowe –
materiały szkoleniowe –
blok 3
blok 3
.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
2
„Jedynym stałym elementem
współczesnych organizacji
jest … … zmiana”
P. F. Drucker
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
3
Plan spotkania
• Czy zmiany są w dzisiejszych organizacjach
niezbędne?
• W jaki sposób należy przeprowadzać zmiany w
przedsiębiorstwie?
• Jak funkcjonuje firma w okresie wprowadzania
zmian organizacyjnych?
• Jak ludzie zachowują się w czasie wprowadzania
zmian w firmie?
• Co to jest restrukturyzacja i jakie mamy jej
podstawowe rodzaje?
• W jaki sposób budujemy program restrukturyzacji?
• Jakie przykładowe działania restrukturyzacyjne
możemy przeprowadzać w przedsiębiorstwie
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
4
Dlaczego istnieje konieczność
stałego doskonalenia organizacji?
• Zmienność (dewaluacja) samej organizacji
w trakcie jej funkcjonowania,
• Zmienność warunków zewnętrznych,
• Błędy w dotychczasowych rozwiązaniach
organizacyjnych.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
5
Cykl wzrostu organizacji
A
A1
A3
A2
A4
Brak zmian
Zmiany
Czas
Poziom
sprawnośc
i firmy
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
6
Etapy w typowym programie
rozwoju organizacji
1) Uzgodnienie potrzeby zmian
2) Czynności przygotowawcze
3) Opracowanie projektu zmian
4) Przygotowanie do wdrożenia
5) Wdrożenie
6) Ocena efektów
7) Ewentualna korekta programu
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
7
Jakie koszty poniesie firma w związku
ze zmianami organizacyjnymi?
• Bezpośrednie tj.
wszystkie
wyrażone w
pieniądzu nakłady
na wprowadzenie
zmian typu: …
• Pośrednie tj.
wszystkie
niewymierne w
pieniądzu negatywne
konsekwencje zmian
obniżające
sprawność
funkcjonowania firmy
w okresie
wprowadzania
zmian
np.: …
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
8
Sprawność instytucji w okresie
zmian
Czas
Poziom sprawności
instytucji
A
B
C
D
Spadek
Naprawa
Rozruch
Eksploatacja
Moment wprowadzenia zmiany
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
9
Od czego zależy okres trwania i
głębokość spadku sprawności?
• Głębokości i zakresu zmian,
• Metody wdrażania zmian,
• Prawidłowości samego projektu,
• Zabezpieczenia środków wdrażania,
terminowości,
• Czynnika ludzkiego – opory przeciwko
zmianom.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
10
Dlaczego pracownicy nie lubią
zmian organizacyjnych?
Przyczyny obiektywne
związane z naturą
człowieka - różnego
rodzaju obawy np. przed:
a) koniecznością
podniesienia czy zmiany
kwalifikacji,
b) wzrostem ilości zadań,
c) utratą dotychczasowych
przywilejów,
d) bezrobociem
Czynniki wewnątrz-
organizacyjne:
1) obawa, że projekt jest
źle opracowany,
2) obawa błędnego
wprowadzania zmian,
3) brak wczesnej i
kompetentnej
informacji o zmianie,
4) brak motywacji
5) brak współuczestnictwa
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
11
W jaki sposób zmniejszać opory
pracowników?
Działania długofalowe:
1) Kształtowanie
świadomości
2) Kształtowanie
kwalifikacji kadry
kierowniczej i
wykonawczej
3) Pozytywne wzorce
z przeszłości
Działania bieżące:
1) W sferze
informacyjnej
2) W sferze
motywacyjnej
3) Zapewnienie
współuczestnictwa
4) Manipulacja i
kooptacja
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
12
Podstawowe działania minimalizujące opory
wobec zmian
Działania sfery informacyjnej
Kiedy informować?
Kto powinien informować?
W jaki sposób przekazywać
informacje?
O czym należy poinformować?
Zapewnienie
współuczestnictwa
Najważniejsze źródło oporu
wobec zmian to brak
współuczestnictwa, w związku
z tym należy zapewnić
współuczestnictwo ludzi na
każdym etapie wprowadzania
zmian!
W jaki sposób można tego
dokonać?
Działania sfery motywacyjnej
Jak motywować?
W jaki sposób argumentować?
Manipulacja i kooptacja
Jakie działania manipulacyjne i
kiedy są dozwolone?
Co to znaczy kooptacja i kogo
może ona dotyczyć?
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
13
Jak ludzie reagują na zmiany?
Negowa
nie
potrzeby
zmiany Czynne
przeciw
stawia
nie się
Bierna
akceptacj
a
Uczenie
się
zmiany
Pełne
przyswojenie
zmiany
Czas
Poziom zaangażowania ludzi w
realizację zadań
organizacyjnych
Moment
wprowadzenia zmiany
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
14
Metody projektowania zmian
• Diagnostyczna
Doskonalenie stanu
istniejącego:
- co?
- gdzie?
- kiedy?
- jak?
• Prognostyczna
Urealnienie tzw.
wzorca idealnego:
- cel,
- wyjście,
- wejście,
- proces,
- środowisko.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
15
Rodzaje zmian w praktyce
• Reorganizacja
– proces łagodnych,
stopniowych zmian w organizacji, nie
ingerujący w strukturę zasobów danej
organizacji
• Restrukturyzacja
– zmiana ingerująca w
strukturę zasobów organizacji
• Reengineering
– dramatyczne, radykalne i
fundamentalne zburzenie starych struktur i
procesów w organizacji i zbudowanie ich od
nowa, przy użyciu najnowszych zdobyczy
techniki i technologii
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
16
Istota restrukturyzacji
• Zmiana mająca charakter gwałtowny
(rewolucyjny), poważny i nieciągły (radykalny),
• Radykalna zmiana dotycząca co najmniej jednego
z następujących wymiarów organizacji: zakresu
działania, struktury kapitałowej, organizacji
wewnętrznej, techniki i technologii, bądź systemu
zarządzania tak, aby odpowiadały celom firmy i
były odpowiedzią na sygnały płynące z rynku,
• Proces przywrócenia dobrej kondycji słabej firmie
lub podwyższenia wartości silnej firmy,
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
17
Podstawowe rodzaje
restrukturyzacji
• Z punktu widzenia przedmiotu zmian:
zakresu działania, finansowa i organizacyjna,
• Z punktu widzenia obszaru zmian:
przedmiotowa i
podmiotowa,
• Z punktu widzenia charakteru zmian:
naprawcza (ratunkowa), dostosowawcza
(rekonwalescencyjna) i rozwojowa (przyszła).
Z punktu widzenia praktyki i działań
wdrożeniowych, najistotniejsze znaczenie ma
podział restrukturyzacji na naprawczą
dostosowawczą i rozwojową
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
18
Etapy budowy typowego programu
restrukturyzacji
1)
Uświadomienie sobie potrzeby przeprowadzenia
restrukturyzacji (najczęściej, gdy dotychczasowa struktura
nie odpowiada nowej strategii lub efektywność organizacji
nie odpowiada aspiracjom kadry zarządzającej),
2)
Identyfikacja luki strategicznej bądź luki organizacyjnej
(zakresu i obszaru niedostosowania organizacji)
3)
Szczegółowa diagnoza stanu organizacyjnego (co? gdzie? i
w jakim stopniu? niedomaga),
4)
Zaprojektowanie programu restrukturyzacji
(jednowariantowo lub kilkuwariantowo),
5)
Podjęcie decyzji o wdrożeniu programu restrukturyzacji.
Metodyka przeprowadzania programu restrukturyzacji
powinna odpowiadać metodologii przeprowadzania zmian
organizacyjnych! Wzrasta wtedy prawdopodobieństwo
powodzenia skutecznego przeprowadzenia zmian.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
19
Elementy typowego programu
restrukturyzacji
• Wprowadzenie (podstawowe cele, założenia i kierunki programu
restrukturyzacji),
• Rozdział I - Diagnoza stanu faktycznego organizacji,
• Rozdział II – Plan restrukturyzacji przedmiotowej (produkcja
podstawowa, produkcja pomocnicza, logistyka, technika i
technologia – jakie działania?, kto realizuje?, kiedy? i jaki koszt?),
• Rozdział III – Plan restrukturyzacji podmiotowej (zmiany w
zakresie systemu marketingu, dystrybucji, ekonomiki,
finansowania, ZZL, systemu zarządzania i innych komórek
funkcjonalnych),
• Rozdział IV – Plan finansowania restrukturyzacji (koszty, źródła,
sposoby i terminy pozyskania kapitału),
• Rozdział V – Szczegółowy harmonogram realizacji i osoby
odpowiedzialne,
• Podsumowanie i wnioski.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
20
Przykłady typowych przedsięwzięć
restrukturyzacyjnych
• Redukcja jednostek, komórek i stanowisk
organizacyjnych,
• Spin off (rozpinanie struktury) –
wydzielanie na zewnątrz
i przekształcanie w samodzielne podmioty gospodarcze
jednostek organizacyjnych,
• Inwestycje / dywestycje,
• Restrukturyzacja procesowa (reengineering) –
przeprojektowywanie procesów organizacyjnych
• Lean management –
wyszczuplanie systemu
produkcyjnego i zarządzania
,
• Outsourcing –
podejmowanie kooperacji zewnętrznej np.
w dziedzinie gospodarki pomocniczej, logistyki, obsługi,
funkcjonalnej, jak również procesu podstawowego.
lex-pol.com
Zmiany organizacyjne, restruk
turyzacja
21
Podsumowanie
• Dokonywanie zmian w przedsiębiorstwach jest
koniecznością we współczesnych firmach!
• Zmiany organizacyjne w przedsiębiorstwach to
złożony i skomplikowany proces!
• Dokonywanie zmian w firmie to w 20% problemy
techniczne, natomiast w 80% to rozwiązywanie
problemów społecznych!
• Restrukturyzacja jest naturalnym procesem dalszego
rozwoju przedsiębiorstw w konkurencyjnym
otoczeniu!
• Nie ma „punktu” po przekroczeniu którego dalsze
usprawnianie działalności firmy jest niemożliwe!