Zmiany na mapie politycznej

Zmiany na mapie politycznej

świata

świata

Prawne kryteria państwowości
(konwencja w Montevideo 1933)
 
Państwo jako podmiot prawa
międzynarodowego powinno
posiadać następujące elementy:



stałą ludność

stałą ludność



suwerenną władzę

suwerenną władzę



określone terytorium oddzielone

określone terytorium oddzielone

od innych granicą

od innych granicą

Enklawa

– terytorium państwowe

otoczone ze wszystkich stron
terytorium innego państwa
  

Eksklawa

– część terytorium państwa

znajdujące się na terytorium innego
państwa
  

Paneksklawa

– terytorium nie

oddzielone fizycznie od danego kraju,
ale łatwiej dostępne poprzez terytorium
kraju sąsiedniego (naturalne bariery)

Przemiany polityczne w

Europie

Lata 1918 - 1939



odzyskanie niepodległości przez Polskę

odzyskanie niepodległości przez Polskę



zredukowanie Austrii na rzecz powstającej

zredukowanie Austrii na rzecz powstającej

Czechosłowacji i Jugosławii oraz utrata

Czechosłowacji i Jugosławii oraz utrata

części południowego obszaru na rzecz

części południowego obszaru na rzecz

Włoch (Tyrol, Triest, Dalmacja, Istria)

Włoch (Tyrol, Triest, Dalmacja, Istria)



zredukowanie Węgier na rzecz

zredukowanie Węgier na rzecz

Czechosłowacji (Słowacja i Ruś

Czechosłowacji (Słowacja i Ruś

Zakarpacka) oraz Rumunii (Siedmiogród)

Zakarpacka) oraz Rumunii (Siedmiogród)



Niemcy – utrata Alzacji i Lotaryngii na

Niemcy – utrata Alzacji i Lotaryngii na

rzecz Francji; Górnego Śląska,

rzecz Francji; Górnego Śląska,

Wielkiego Księstwa Poznańskiego,

Wielkiego Księstwa Poznańskiego,

części Prus na rzecz Polski; Kłajpedy

części Prus na rzecz Polski; Kłajpedy

na rzecz Litwie oraz utworzenie

na rzecz Litwie oraz utworzenie

Wolnego Miasta Gdańska

Wolnego Miasta Gdańska



Turcja oddała Grecji wyspy na M.

Turcja oddała Grecji wyspy na M.

Egejskim oraz część obszaru w Azji

Egejskim oraz część obszaru w Azji

Mniejszej (część tych ziem wróciła do

Mniejszej (część tych ziem wróciła do

Turcji

Turcji

w wyniku wojny w 1923 roku)

w wyniku wojny w 1923 roku)



ZSRR utracił ziemie na rzecz

ZSRR utracił ziemie na rzecz

powstających państw – Finlandii,

powstających państw – Finlandii,

Estonii, Łotwy i Litwy; a po wojnie z

Estonii, Łotwy i Litwy; a po wojnie z

Polską zachodnie części Ukrainy i

Polską zachodnie części Ukrainy i

Białorusi

Białorusi



powstają niepodległe państwa –

powstają niepodległe państwa –

Islandia

Islandia

(do 1944 roku w unii personalnej

(do 1944 roku w unii personalnej

z Danią), oraz Irlandia (bez Ulsteru)

z Danią), oraz Irlandia (bez Ulsteru)



powstaje Watykan (1929)

powstaje Watykan (1929)

Lata 1939 - 1945



aneksja Austrii i Czech przez Niemcy,

aneksja Austrii i Czech przez Niemcy,

Albanii przez Włochy, Zaolzia przez

Albanii przez Włochy, Zaolzia przez

Polskę (zmiany anulowane po II wojnie

Polskę (zmiany anulowane po II wojnie

światowej)

światowej)



uzyskanie przez ZSRR wschodnich ziem

uzyskanie przez ZSRR wschodnich ziem

Polski (pakt Ribbentrop – Mołotow

Polski (pakt Ribbentrop – Mołotow

1939),

1939),



zdobycie przez ZSRR w wyniku wojny

zdobycie przez ZSRR w wyniku wojny

1939 – 1940 fińskich obszarów nad

1939 – 1940 fińskich obszarów nad

Oceanem Arktycznym oraz Przesmyku

Oceanem Arktycznym oraz Przesmyku

Karelskiego

Karelskiego



aneksja w 1940 roku Litwy, Łotwy, Estonii

aneksja w 1940 roku Litwy, Łotwy, Estonii

oraz części Rumunii oraz w 1945 roku części

oraz części Rumunii oraz w 1945 roku części

Prus Wschodnich z Królewcem

Prus Wschodnich z Królewcem



bezpośrednio po II wojnie światowej

bezpośrednio po II wojnie światowej

▪

▪

Polska uzyskała kosztem Niemiec m.in.

Polska uzyskała kosztem Niemiec m.in.

Pomorze Zachodnie, Dolny i część Górnego

Pomorze Zachodnie, Dolny i część Górnego

Śląska, Warmię i Mazury oraz Gdańsk

Śląska, Warmię i Mazury oraz Gdańsk

▪

▪

do porównywalnych granic przedwojennych

do porównywalnych granic przedwojennych

powróciły W

powróciły W

ę

ę

gry, Austria, Czechosłowacja

gry, Austria, Czechosłowacja

i Rumunia

i Rumunia

▪

▪

Jugosławia odzyskała m.in. Istrię oraz okręg

Jugosławia odzyskała m.in. Istrię oraz okręg

Triestu

Triestu

Po 1945 roku



1949 – powstanie RFN (strefa okupacyjna

1949 – powstanie RFN (strefa okupacyjna

amerykańska, brytyjska i francuska) oraz NRD

amerykańska, brytyjska i francuska) oraz NRD

(strefa okupacyjna radziecka)

(strefa okupacyjna radziecka)



1960 – niepodległość Cypru

1960 – niepodległość Cypru



1964 – niepodległość Malty

1964 – niepodległość Malty



19

19

90

90

– połączenie RFN i NRD (Niemcy)

– połączenie RFN i NRD (Niemcy)



rozpad ZSRR

rozpad ZSRR

▪

▪

1990 – niepodległość Litwy

1990 – niepodległość Litwy

▪

▪

1991 – niepodległość Estonii, Białorusi,

1991 – niepodległość Estonii, Białorusi,

Ukrainy, Łotwy, Mołdawii

Ukrainy, Łotwy, Mołdawii



rozpad Jugosławii

rozpad Jugosławii

▪

▪

1991 – Słowenia, Chorwacja

1991 – Słowenia, Chorwacja

▪

▪

1992 – Jugosławia, Bośnia i

1992 – Jugosławia, Bośnia i

Hercegowina, Macedonia

Hercegowina, Macedonia

▪

▪

2003 – powstanie na bazie Jugosławii

2003 – powstanie na bazie Jugosławii

Serbii i Czarnogóry

Serbii i Czarnogóry

▪

▪

200

200

6

6

– powstanie

– powstanie

Serbii oraz

Serbii oraz

Czarnogóry

Czarnogóry



1993 - podział Czechosłowacji na Czechy

1993 - podział Czechosłowacji na Czechy

i Słowację

i Słowację

Aspiracje niepodległościowe w
Europie:



Autonomiczny Region Kosowa

Autonomiczny Region Kosowa



Irlandia Północna

Irlandia Północna



Kraj Basków w Baskonii

Kraj Basków w Baskonii



Naddniestrze – od 1990r.

Naddniestrze – od 1990r.

Autonomiczny Region Mołdawii

Autonomiczny Region Mołdawii



północne Włochy

północne Włochy

Liczba państw - 44

Liczba państw - 44

Największe państwa

Największe państwa

Najmniejsze

Najmniejsze

państwa

państwa

1

1

Rosja

Rosja

4 600

4 600

000

000

4

4

0

0

Malta

Malta

300

300

2

2

Ukraina

Ukraina

603 700

603 700

4

4

1

1

Liechtenstei

Liechtenstei

n

n

200

200

3

3

Francja

Francja

544 000

544 000

4

4

2

2

San Marino

San Marino

61

61

4

4

Hiszpania

Hiszpania

506 000

506 000

4

4

3

3

Monako

Monako

2

2

5

5

Szwecja

Szwecja

450 000

450 000

4

4

4

4

Watykan

Watykan

0,4

0,4

...

...

...

...

9

9

Polska

Polska

312 700

312 700

Terytoria

Terytoria

autonomiczne

autonomiczne

(4)

(4)

Wlk.

Wlk.

Brytania

Brytania

Man,

Man,

Wyspy

Wyspy

Normandzkie

Normandzkie

Dania

Dania

Wyspy

Wyspy

Owcze

Owcze

Norwegia

Norwegia

Svalbard,

Svalbard,

Jan Mayen

Jan Mayen

Terytoria

Terytoria

zależne

zależne

i

i

niesamodzielne

niesamodzielne

(1)

(1)

Wlk.

Wlk.

Brytania

Brytania

Gibraltar

Gibraltar

Liczba państw - 47

Liczba państw - 47

Największe

Największe

państwa

państwa

Najmniejsze

Najmniejsze

państwa

państwa

1

1

Chiny

Chiny

9 573

9 573

4

4

3

3

Cypr

Cypr

9,3

9,3

2

2

India

India

3 166

3 166

4

4

4

4

Brunei

Brunei

5,8

5,8

3

3

Kazachst

Kazachst

an

an

2 725

2 725

4

4

5

5

Singapur

Singapur

0,7

0,7

4

4

Arabia

Arabia

Saudyjsk

Saudyjsk

a

a

2 150

2 150

4

4

6

6

Bahrajn

Bahrajn

0,7

0,7

5

5

Indonezj

Indonezj

a

a

1 923

1 923

4

4

7

7

Malediwy

Malediwy

0,3

0,3

Liczba państw - 24

Liczba państw - 24

Największe

Największe

państwa

państwa

Najmniejsze

Najmniejsze

państwa

państwa

1

1

Kanada

Kanada

9 971

9 971

2

2

0

0

St. Vincent

St. Vincent

i Grenadyny

i Grenadyny

0,4

0,4

2

2

USA

USA

9 363

9 363

2

2

1

1

Antigua i

Antigua i

Barbuda

Barbuda

0,4

0,4

3

3

Meksyk

Meksyk

1 958

1 958

2

2

2

2

Barbados

Barbados

0,4

0,4

4

4

Nikarag

Nikarag

ua

ua

130

130

2

2

3

3

Grenada

Grenada

0,3

0,3

5

5

Hondura

Hondura

s

s

112

112

2

2

4

4

St. Kitts

St. Kitts

i Nevis

i Nevis

0,3

0,3

Terytoria

Terytoria

autonomiczne

autonomiczne

(3)

(3)

Dania

Dania

Grenlandia

Grenlandia

Holandi

Holandi

a

a

Aruba, Antyle

Aruba, Antyle

Holenderskie

Holenderskie

Terytoria

Terytoria

zależne i

zależne i

niesamodziel

niesamodziel

ne (10)

ne (10)

Wlk.

Wlk.

Brytani

Brytani

a

a

Bermudy, Kajmany,

Bermudy, Kajmany,

Brytyjskie Wyspy

Brytyjskie Wyspy

Dziewicze,

Dziewicze,

Anguilla,

Anguilla,

Montserrat,

Montserrat,

Turks i Caicos

Turks i Caicos

Francja

Francja

Gwadelupa,

Gwadelupa,

Martynika, St.

Martynika, St.

Pierre i Miquelon

Pierre i Miquelon

USA

USA

Wyspy Dziewicze

Wyspy Dziewicze

Liczba państw - 12

Liczba państw - 12

Największe

Największe

państwa

państwa

Najmniejsze

Najmniejsze

państwa

państwa

1

1

Brazylia

Brazylia

8 514

8 514

8

8

Paragwaj

Paragwaj

407

407

2

2

Argenty

Argenty

na

na

2 780

2 780

9

9

Ekwador

Ekwador

272

272

3

3

Peru

Peru

1 285

1 285

1

1

0

0

Gujana

Gujana

215

215

4

4

Kolumbi

Kolumbi

a

a

1 142

1 142

1

1

1

1

Urugwaj

Urugwaj

176

176

5

5

Boliwia

Boliwia

1 099

1 099

1

1

2

2

Surinam

Surinam

164

164

Terytoria

Terytoria

zależne

zależne

i

i

niesamodzielne

niesamodzielne

(2)

(2)

Wlk.

Wlk.

Brytania

Brytania

Falklandy/

Falklandy/

Malwiny

Malwiny

Francja

Francja

Gujana

Gujana

Francuska

Francuska

Liczba państw - 54

Liczba państw - 54

Największe

Największe

państwa

państwa

Najmniejsze

Najmniejsze

państwa

państwa

1

1

Sudan

Sudan

2 504

2 504

5

5

0

0

Zielony

Zielony

Przylądek

Przylądek

4

4

2

2

Algieria

Algieria

2 382

2 382

5

5

1

1

Mauritius

Mauritius

2

2

3

3

D.R.

D.R.

Kongo

Kongo

2 345

2 345

5

5

2

2

Komory

Komory

1,9

1,9

4

4

Libia

Libia

1 759

1 759

5

5

3

3

Wyspy Św.

Wyspy Św.

Tomasza

Tomasza

i Książęca

i Książęca

1

1

5

5

Czad

Czad

1 284

1 284

5

5

4

4

Seszele

Seszele

0,5

0,5

Terytoria

Terytoria

zależne

zależne

i

i

niesamodzielne

niesamodzielne

(5)

(5)

Wlk.

Wlk.

Brytania

Brytania

Brytyjskie

Brytyjskie

Terytorium

Terytorium

Oceanu

Oceanu

Indyjskiego,

Indyjskiego,

Św. Helena

Św. Helena

Francja

Francja

Reunion,

Reunion,

Majotta

Majotta

Hiszpania

Hiszpania

Ceuta i

Ceuta i

Melilla

Melilla

Liczba państw - 16

Liczba państw - 16

Największe

Największe

państwa

państwa

Najmniejsze

Najmniejsze

państwa

państwa

1

1

Australia

Australia

7 692

7 692

1

1

2

2

Niue

Niue

0,3

0,3

2

2

Papua

Papua

Nowa

Nowa

Gwinea

Gwinea

463

463

1

1

3

3

Wyspy

Wyspy

Marshalla

Marshalla

0,2

0,2

3

3

Nowa

Nowa

Zelandia

Zelandia

270

270

1

1

4

4

Wyspy

Wyspy

Cooka

Cooka

0,2

0,2

4

4

Wyspy

Wyspy

Salomona

Salomona

28

28

1

1

5

5

Tuvalu

Tuvalu

0,03

0,03

5

5

Fidżi

Fidżi

18

18

1

1

6

6

Nauru

Nauru

0,02

0,02

Terytoria zależne

Terytoria zależne

i niesamodzielne

i niesamodzielne

(13)

(13)

Australi

Australi

a

a

Norfolk, Wyspa

Norfolk, Wyspa

Bożego

Bożego

Narodzenia,

Narodzenia,

Wyspy Kokosowe

Wyspy Kokosowe

Wlk.

Wlk.

Brytani

Brytani

a

a

Pitcairn

Pitcairn

Francja

Francja

Nowa Kaledonia,

Nowa Kaledonia,

Polinezja

Polinezja

Francuska,

Francuska,

Wallis i Futuna

Wallis i Futuna

Nowa

Nowa

Zelandi

Zelandi

a

a

Tokelau

Tokelau

USA

USA

Guam, Mariany

Guam, Mariany

Pn., Midway,

Pn., Midway,

Wake, Samoa

Wake, Samoa

Am.

Am.

Kolonizacja

– osadzanie

mieszkańców
i tworzenie osad na terenach
słabo zaludnionych lub
bezludnych

Rodzaje kolonizacji

1.

1.

Zw na pochodzenie osadników

Zw na pochodzenie osadników

-  

-  

wewnętrzna – przeprowadzana w

wewnętrzna – przeprowadzana w

ramach jednego państwa

ramach jednego państwa

-  

-  

zewnętrzna – osadnicy pochodzą z

zewnętrzna – osadnicy pochodzą z

terenu innych państw

terenu innych państw

2.

2.

Zw na sposób przeprowadzenia

Zw na sposób przeprowadzenia

-  

-  

kierowana i planowana

kierowana i planowana

-  

-  

nieplanowana

nieplanowana

Klasyfikacja terytoriów zależnych
 
-  

kolonia

–

kraj zależny, zarządzany przez

władze administracyjne kraju zwierzchniego –
metropolii. Obecnie nie ma kolonii
(niepodległe państwa, połączenie z
metropolią lub status terytoriów zależnych
np. Bermudy – Wlk. Brytania)

-  

protektorat

–

kraj mający własny rząd, ale

ograniczony w sprawowaniu polityki
gospodarczej
i zagranicznej przez inne państwo (np.
Bhutan – Indie)

-  

dominium

–

niezależne państwo

(własny rząd
i parlament) wchodzące w skład
Wspólnoty Narodów uznające króla
brytyjskiego za głowę swojego państwa
(np. Kanada, Australia, Nowa Zelandia)

-  

kondominium

–

kraj zależny,

zarządzany jednocześnie przez dwa
państwa (np. do 1980r. Nowe Hebrydy
zarządzane przez Wlk. Brytanię
i Francję)

-  

terytorium mandatowe lub

powiernicze

–

terytoria nad którymi

administrowanie powierzono innemu
krajowi lub np. ONZ
(np. do 1990r. – Namibia)

Dekolonializm

– proces likwidacji

kolonializmu na świecie