Zobowiązania - część 

szczegółowa (11)

dr Marek Świerczyński

Katedra Prawa Cywilnego i Prawa 

Prywatnego Międzynarodowego

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zamówienia publiczne to odpłatne 

umowy majątkowe, na podstawie 
których Skarb Państwa, jednostki 
samorządu terytorialnego lub inne 
podmioty zapewniają niezbędne dla 
realizacji zadań publicznych dostawy, 
usługi lub roboty budowlane. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Jako umowy zachowują w pełni swój 

cywilno-prawny charakter, przede 
wszystkim oparte są na zasadzie 
równorzędności stron. 

• Podlegają jednak licznym ograniczeniom 

ustawowym, działającym selektywnie 
względem ogólnej swobody kontraktowej, 
które uzasadnione są bezpośrednio 
wieloma zagrożeniami interesu 
publicznego

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Podstawowe znaczenie ma wymóg 

zastosowania przetargu lub innej 
procedury eliminacyjnego wyboru 
oferty pod rygorem nieważności 
umowy finalnej. 

• Udzielanie zaś zamówień z wolnej 

ręki dopuszcza się wyjątkowo. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Równie doniosły jest zakaz udzielania 

zamówień bez wyczerpującego oznaczenia 
przedmiotu świadczenia lub bezterminowych 
albo nie znajdujących dostatecznego pokrycia 
finansowego w planie wydatków publicznych. 

• Szczególne znaczenie mają wymagania w 

zakresie jawności i pisemności postępowania, 
a także konieczność zachowania formy 
pisemnej umowy (zastępczej formy 
elektronicznej) pod rygorem nieważności. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Wszystkie te ograniczenia swobody 

kontraktowej tworzą swoisty reżim 

prawny, którego przestrzeganie 

zapobiega udzielaniu zamówień 

wykonawcom niezdolnym do  należytej 

ich realizacji, z pogwałceniem zasad 

równego traktowania oferentów i 

uczciwej konkurencji, czy z naruszeniem 

ogólnego wymogu zachowania 

zadowalającej efektywności wydatku ze 

środków publicznych 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Obowiązujący reżim prawny zawarty jest w 

ustawie z 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień 

publicznych i licznych ustawach wykonawczych. 

• Są to przepisy stanowiące lex specialis względem 

przepisów kodeksu cywilnego. 

• Reżim z nich wynikający ulega wyłączeniu w 

przypadkach wskazanych w art. 4 Pzp, pośród których 

najważniejsze znaczenie praktyczne ma wyłączenie 

dotyczące drobnych zamówień o wartości do 14 tys. 

euro, które udzielane są według ogólnych zasad 

kodeksowych, z uwzględnieniem niewielkich 

ograniczeń wynikających z przepisów o finansach 

publicznych 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Postępowanie o udzielenie 

zamówienia publicznego stanowi 
uporządkowany ciąg czynności 
prawnych i faktycznych, 
zdeterminowanych ustawowo. 

• Opiera się na pewnych generalnych 

założeniach i wzorcach 
czynnościowych, zwanych 
„zasadami”. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zasady te spełniają jedynie rolę reguł 

drugiego stopnia, wobec mających 
pierwszeństwo ogólnych zasad prawa 
cywilnego, zwłaszcza względem zasady 
równorzędności stron, autonomii woli, czy 
zasady pacta sunt servanda. 

• Większość zasad udzielania zamówień 

publicznych wynika z prawa europejskiego, 
zwłaszcza z dyrektyw transponowanych do 
prawa krajowego. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zasada pomocniczości polega na 

tym, że władza publiczna i podległe jej 
jednostki organizacyjne zaspokajają 
potrzeby publiczne za pośrednictwem 
środków niewładczych, a wykorzystanie 
władztwa publicznego stanowi 
niezbędny wyjątek. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Ograniczenia swobody kontraktowej 

realizowane są zasadniczo za 
pośrednictwem przepisów 
bezwzględnie obowiązujących (art. 56 
kc), z wyłączeniem instrumentów 
administracyjnych. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Otwarty i równy dostęp do 

zamówień publicznych wynika ze 
swobód europejskich dotyczących: 
przepływu towarów (art. 28 TWE), 
świadczenia usług (art. 49 TWE) i 
swobody działalności gospodarczej 
(art. 43 i 49 TWE) 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zachowanie konkurencyjności i 

przejrzystości postępowania 
zapewnia  osiągnięcie zadowalającej 
efektywności transakcji, obejmującej 
zobowiązanie do spełnienia dostaw, 
usług lub robót najlepszej jakości, 
fachowo i po korzystnej cenie. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Zasada przetargowego trybu 

postępowania wynika wprost z  art. 
10 Pzp, zgodnie z którym 
podstawowymi trybami udzielania 
zamówień są przetarg nieograniczony i 
przetarg ograniczony. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Jawność postępowania o 

udzielenie zamówienia 
wprowadza wyraźnie art. 8 Pzp. 

 

 

Umowy w sprawie zamówień 

publicznych

• Pisemność postępowania wynika 

z art. 9 ust. 1 Pzp, według którego 
postępowanie o udzielenie 
zamówienia, z zastrzeżeniem 
wyjątków określonych w ustawie, 
prowadzi się z zachowaniem formy 
pisemnej.