Zobowiązania część szczegółowa
Umowa sprzedaży
Umowa sprzedaży uregulowana została w art. 535 i n. KC, jako umowa obligacyjna.
Sprzedaż - sprzedawca zobowiązuje się wobec kupującego do przeniesienia własności rzeczy i wydania jej kupującemu, a kupujący zobowiązuje się zapłacić cenę. Są to elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii). Z umowy tej wynika, że jest to umowa:
- dwustronnie zobowiązująca
- wzajemna
- odpłatna
- konsensualna
Zobowiązująco- rozporządzający charakter tej umowy:
- art. 155 KC - jeżeli jakaś umowa zobowiązuje do przeniesienia prawa własności, to umowa ta przenosi to prawo własności (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły), ale dotyczy to tylko rzeczy oznaczonych co do tożsamości
- w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku wymaga wydania rzeczy/przeniesienia posiadania, aby być właścicielem rzeczy
- umowa sprzedaży zawsze jest umową zobowiązującą, ale w niektórych przypadkach również rozporządzającą
Powszechny charakter tej umowy:
- każdy może ją zawrzeć
- wyjątki:
o kiedy na handel potrzebne jest zezwolenie, no sprzedaż broni
o kiedy umowa dotyczy cudzoziemców, np. sprzedaż ziemi
Podmiotem sprzedaży mogą być też prawa zbywalne, np. prawa autorskie (art. 555 KC)
Prawa i obowiązki stron:
- wydanie rzeczy
- przeniesienie własności
- zapłata
- odebranie rzeczy
Forma umowy:
- zawierana w dowolnej formie
- w pewnych przypadkach wymaga formy szczególnej - art. 158 KC, umowa dotycząca przeniesienia prawa własności nieruchomości powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego
- art. 75 KC - dla celów dowodowych wymaga formy pisemnej zwykłej; o minimum treściowe - jest to porozumienie stron dotyczące określenia przedmiotu sprzedaży i ceny. Jeżeli chodzi o cenę, to art. 536 KC nie wymaga podanie dokładnie ceny liczbowo, wystarczy że strony wskażą podstawę do ustalenia ceny
Wykonanie umowy
Terminy zawite
a. wydanie rzeczy:
- rzecz musi być oznaczona w umowie, a sprzedawca powinien wydać rzecz
zgodnie z treścią umowy
- termin i miejsce wydania rzeczy z reguły określa umowa strona
- powinno nastąpić wraz z dokumentami związanymi z rzeczą (np. instrukcja)
- obowiązek sprzedawcy do należytego opakowania i zabezpieczenia
- koszty wydania rzeczy (zmierzenia, zważenia, opakowania) obciążają sprzedawcę
Tak długo jak mamy do czynienia z wydaniem towaru, to odpowiedzialność i koszty leżą po stronie sprzedawcy.
b. odebranie rzeczy - to jest fizyczne wyjęcie spod władztwa sprzedawcy. W momencie
odebrania towaru odpowiedzialność i koszty przechodzą na stronę kupującego.
Klauzule które określają zasady odpowiedzialności stron nazywają się INCOTERMS.
Prawo pierwokupu
Prawo pierwokupu (art. 596 i n. KC) polega na tym, że określonemu podmiotowi przysługuje
pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy, w razie gdyby jej właściciel zawarł umowę sprzedaży z innym podmiotem (może się także odnosić do sprzedaży praw).
Źródłem prawa pierwokupu może być:
- umowa
- przepis ustawy, w praktyce poważniejsze znaczenie ma zwane ustawowym prawem pierwokupu.
Charakter prawa pierwokupu:
- uprawniony może skorzystać z prawa pierwokupu tylko wtedy, gdy zobowiązany sprzedaje rzecz innej osobie
- właściciel rzeczy obowiązany jest zawrzeć umowę sprzedaży z osoba trzecią pod warunkiem, że uprawniony nie skorzysta z prawa pierwokupu
- właściciel jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści umowy sprzedaży
- uprawniony może skorzystać z prawa pierwokupu (od momentu zawiadomienia o sprzedaży) w ciągu:
-- 1 miesiąca - w razie sprzedaży nieruchomości
-- 1 tygodnia - w razie sprzedaży rzeczy ruchomych
- uprawniony powinien złożyć swoje oświadczenie woli w takiej formie, jaka jest przewidziana dla sprzedaży danej rzeczy
Z mocy ustawy prawo pierwokupu przysługuje:
- Skarbowi Państwa
- Gminie
- Dzierżawcy nieruchomości - długoletniemu
Rękojmia i gwarancja przy sprzedaży
Zobowiązania - część ogólna (strony 1-25), część szczegółowa (strony 26-32)
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi regulują przepisy art. 556-576 KC. Precyzują one zwłaszcza zasady załatwiania reklamacji wad towaru, gdy, gdy sprzedawca jest osobą zawodowo trudniącą się sprzedażą. PC wyróżnia 2 rodzaje wad rzeczy sprzedanej:
1) WADA FIZYCZNA:
- rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność
- rzecz nie ma właściwości o których zapewniał sprzedawca
- rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym
2) WADY PRAWNE:
- gdy sprzedawca sprzedał rzecz stanowiącą własność osoby trzeciej
-gdy rzecz sprzedana jest obciążona prawem osoby trzeciej
Odpowiedzialność sprzedawcy:
- sprzedaż wadliwej rzeczy lub prawa naraża sprzedawcę na odpowiedzialność odszkodowawczą, jeżeli można sprzedawcy lub osobę za którą odpowiada, przypisać winę (art. 471 i nn. KC)
- odpowiedzialność opiera się na zasadzie ryzyka (sprzedawca odpowiada także, gdy o wadzie nie mógł wiedzieć).
Odpowiedzialność może być wyłączona:
- droga umowy - ale nie w przypadku, kiedy kupujący dowodzi podstęp sprzedawcy, albo jeżeli sprzedawca zataił wady o których wiedział
- sprzedawca ujawnia wadę przy zawarciu umowy, to nie odpowiada z tytułu rękojmi:
--- realizacja uprawnień z tytułu rękojmi przysługuje kupującemu, jeżeli w określonym czasie kupujący zgłosi sprzedawcy wadę tzw. akt staranności
---wada jawna - wtedy zgłoszenie musi nastąpić w momencie wydania rzeczy
---w przypadku wady ukrytej istnieje obowiązek zawiadomienia w ciągu 1-miesiąca od jej wykrycia i nie później niż 1 rok od zawarcia umowy obowiązuje rękojmia przepisy szczególne skracają terminy w przypadku art. Spożywczych - 3 dni, a w innych wydłużają do 2 lat
Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi przy sprzedaży:
1) prawo do odstąpienia od umowy i zażądania zwrotu ceny
2) do obniżenia ceny
3) żądanie naprawienia rzeczy ale dotyczy jeżeli sprzedawca jest wytwórcą rzeczy
4) żądanie zamiany na rzecz wolną od wady (dotyczy rzeczy określonych co do gatunku)
Kupujący określa z którym uprawnieniem wystąpić. Jeżeli zdecyduje się na 1) to sprzedawca
może zablokować przez 2) lub 3).
Jeżeli rzecz ma wadę istotną (art. 560 KC), sprzedawca może 1 raz zablokować 2) lub 3), ale
za drugim razem musi oddać pieniądze.
Wadą istotną nazywamy wadę, jeżeli nie można używać rzeczy zgodnie z przeznaczeniem.
Zobowiązania - część ogólna (strony 1-25), część szczegółowa (strony 26-32)
Od 1995 r rozporządzenie RM o szczegółowych warunkach wykonywania umowy sprzedaży:
przepisy mówiące o tym, że jeżeli wadę ujawnimy, to sprzedawca musi tę wadę ujawnić pisemnie.
Umowa zamiany, darowizny, dostawy
UMOWA ZAMIANY
- jest umową, w której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy lub inne prawo majątkowe, w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności rzeczy lub innego prawa, np. zamiana jednej monety na inną
- jest umową konsensualną, wzajemną; należy do umów zobowiązujących do rozporządzenia, jest to świadczenie niepieniężne
- w zakresie zamiany stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące sprzedaży
UMOWA DOSTAWY
- to umowa oparta na modelu umowy sprzedaży
- to umowa wzajemna - dostawca, który zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć pojedyncze, określone ilościowo rzeczy zamienne odbiorcy, a odbiorca zobowiązuje się zapłacić za nie cenę
- może być zawierana przez osobę, która jest profesjonalistą
- regulowana jest przepisami o sprzedaży
UMOWA DAROWIZNY
-jest to zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (essentialia negotii)
-umowa darowizny musi być zawarta w formie aktu notarialnego, jednak umowa zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione
-istnieje obowiązek alimentacyjny po stronie obdarowanego, gdyby darczyńca popadł w niedostatek (może zwolnić się z obowiązku alimentacyjnego po oddaniu przedmiotu darowizny)
- darczyńca może odstąpić od umowy darowizny, jeżeli:
-----darowizna nie została wykonana
----- darczyńca popadł w niedostatek, który powstał w wyniku darowizny, wtedy można ją cofnąć
----- w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego
-----odwołanie darowizny następuje przez złożenie oświadczenie woli obdarowanemu na piśmie
Umowa najmu
UMOWA NAJMU (art. 659 i n. KC) - jest umową wzajemną, przez którą wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania na czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome, nieruchomości, jak również ich części składowe.
Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy nić 1 rok powinna być zawarta na piśmie.
Zobowiązania - część ogólna (strony 1-25), część szczegółowa (strony 26-32)
Prawa i obowiązki stron:
1) WYNAJMUJĄCY:
- oddanie najemcy rzeczy w stanie zdatnym do użytku
- utrzymanie danej rzeczy w stanie zdatnym do użytku
- obowiązek zapewnienia najemcy spokojnego używania rzeczy
2) NAJEMCA
- obowiązek zapłaty czynszu
- używanie rzeczy w sposób w umowie określony, w sposób odpowiadający właściwości i przeznaczeniu rzeczy
- zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu
Czas trwanie umowy najmu - max 10 lat. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej umowa zawarta na czas oznaczony nie powinna być rozwiązana przed upływem czasu, a jeśli nieoznaczony to można wypowiedzieć w terminach ustawowych lub umownych.
Przedawnienie roszczeń - rocznemu terminowi przedawnienia, liczonemu od dnia zwrotu rzeczy, ulegają roszczenia:
a. wynajmującego o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy
b. najemcy o zwrot nakładów na rzecz
c. najemcy o zwrot nadpłaconego czynszu
Inne roszczenia wynikające z najmu ulegają przedawnieniu na zasadach ogólnych (art. 118 KC)
NAJEM LOKALI - ustawa z VI. 2001 o najmie lokali
1) najem lokali mieszkalnych - umowa ta zawarta musi być na czas nieokreślony lub na czas co najmniej 3ch lat.
Rozwiązanie umowy - nie może zawierać warunku rozwiązującego, poza przypadkami wymienionymi w ustawie jak: opuszczenie lokalu przez jego właściciela, na czas nauki w szkole. Rozwiąże się po upływie 3ch miesięcy od tego zdarzenia.
2) ustanie najmu (wypowiedzenie stosunku najmu) [art. 11]. Należy wskazać przyczynę wypowiedzenia na piśmie. Okoliczności:
- kiedy najemca używa niezgodnie z przeznaczeniem lokalu, dopuszcza się szkód, narusza zasady porządku domowego i czyni uciążliwym korzystanie z innych lokali
- niewykonanie obowiązku zapłaty czynszu za 3 pełne okresy płatności, należy wyznaczyć dodatkowy miesiąc (zaproponowanie ugody) na zapłatę
- wynajęcie do bezpłatnego używania lokalu osobie trzeciej bez zgody wynajmującego
- jeżeli lokal wymaga opróżnienia w związku z rozbiórką, to można wypowiedzieć stosunek najmu, jeżeli lokator nie chce się wyprowadzić i jeżeli nie chce się przenieść do lokalu zastępczego na czas robót
CZYNSZ:
- przepisy prawne różnicują sytuację czynszową w zależności od wynajmowanego lokalu
- lokale gminne, państwowe, samorządu terytorialnego - czynsze ustalane drogą uchwały przez zarząd gminy
Zobowiązania - część ogólna (strony 1-25), część szczegółowa (strony 26-32)
- czynsz może być zmieniony co najmniej na pół roku, podwyżki nie mogą przekraczać pewnych stawek określonych, ogólnie rzecz biorąc, na podstawie wartości odszkodowawczej
Art. 13 przewiduje możliwość eksmisji najemcy, który wykracza poza porządek i dopuszcza się uniemożliwienia spokojnego korzystania z lokali innym lokatorom
Umowa dzierżawy i użyczenia
Umowa dzierżawy - jest to umowa wzajemna, w której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz lub prawo do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz.
Jest bardzo podobna (umowa dzierżawy) do najmu i dlatego ustawodawca odsyła do przepisów o najmie z zachowaniem przepisów o dzierżawie.
Najem a dzierżawa:
- przedmiotem najmu może być rzecz oznaczona co do tożsamości, a przy dzierżawie mogą być nie tylko rzeczy ale i prawa
- dzierżawa obejmuje nie tylko używanie przedmiotu ale i pobieranie pożytków, czyli przedmiot umowy obejmuje rzecz i prawo, które mogą przynosić pożytki
- podobnie jak najem, również dzierżawę można zawrzeć na czas oznaczony albo nie oznaczony
o dzierżawa ma ten stosunek trwalszy od najmu, maksymalny czas związania stron został oznaczony aż na 30 lat (najem 10 lat)
Obowiązki i prawa:
- na dzierżawcy ciąży obowiązek wykonywania swego uprawnienia zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki (nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody w.)
- dzierżawca nie może oddać przedmiotu dzierżawy w poddzierżawę lub w bezpłatne używanie bez zgody wydzierżawiającego
- czynsz płatny jest półrocznie i to z dołu
Ustanie dzierżawy:
- jeżeli jest zawarta na czas oznaczony, gaśnie z chwilą nadejścia terminu końcowego, chyba że nastąpiło tzw. milczące przedłużenie
- jeśli jest zawarta na czas dłuższy niż 30 lat, poczytuje się ją po upływie tego terminu za zawartą na czas nieoznaczony
- kończy się na skutek wypowiedzenia przez którąś ze stron
- termin wypowiedzenia określa umowa, a w przypadku braku, 6 miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawczego (zaczyna się od początku dzierżawy)
Umowa użyczenia - to umowa, przez którą użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony albo nie oznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy
Umowa ma charakter nieodpłatny
Jest umową realną - powstaje w momencie wydania rzeczy
Prawa i obowiązki stron
- użyczający zobowiązany jest do znoszenia tego, że biorący używa rzeczy mu wydanej
Zobowiązania - część ogólna (strony 1-25), część szczegółowa (strony 26-32)
- użyczający odpowiada tylko za takie wady rzeczy, które wyrządziły biorącemu szkodę (wina)
- biorący w używanie powinien używać rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem i właściwościami
- bez zgody użyczającego, biorący nie może oddać rzeczy osobie trzeciej
- na biorącym ciąży obowiązek ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania rzeczy
Ustanie użyczenia:
- z upływem terminu określonego w umowie
- użyczenie zawarte na czas nieoznaczony wygasa, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek lub mógł uczynić
- użyczający może zażądać niezwłocznego oddania rzeczy, gdy:
--------rzecz jest niewłaściwie używana
--------została bezpodstawnie powierzona osobie trzeciej
-------- stała się użyczającemu potrzebna z powodów nie przewidzianych w chwili zawarcia umowy
Przedawnienie - roczne przedawnienie (liczone od dnia zwrotu rzeczy)- dotyczy roszczenia
1. użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy
2. biorącego do używania o zwrot nakładów na rzecz oraz
3. o naprawienie szkody wynikłej w skutek wady
4. inne na zasadach ogólnych art. 118KC