Zobowiązania - część
szczegółowa (11)
dr Marek Świerczyński
Katedra Prawa Cywilnego i Prawa
Prywatnego Międzynarodowego
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Zamówienia publiczne to odpłatne
umowy majątkowe, na podstawie
których Skarb Państwa, jednostki
samorządu terytorialnego lub inne
podmioty zapewniają niezbędne dla
realizacji zadań publicznych dostawy,
usługi lub roboty budowlane.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Jako umowy zachowują w pełni swój
cywilno-prawny charakter, przede
wszystkim oparte są na zasadzie
równorzędności stron.
• Podlegają jednak licznym ograniczeniom
ustawowym, działającym selektywnie
względem ogólnej swobody kontraktowej,
które uzasadnione są bezpośrednio
wieloma zagrożeniami interesu
publicznego
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Podstawowe znaczenie ma wymóg
zastosowania przetargu lub innej
procedury eliminacyjnego wyboru
oferty pod rygorem nieważności
umowy finalnej.
• Udzielanie zaś zamówień z wolnej
ręki dopuszcza się wyjątkowo.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Równie doniosły jest zakaz udzielania
zamówień bez wyczerpującego oznaczenia
przedmiotu świadczenia lub bezterminowych
albo nie znajdujących dostatecznego pokrycia
finansowego w planie wydatków publicznych.
• Szczególne znaczenie mają wymagania w
zakresie jawności i pisemności postępowania,
a także konieczność zachowania formy
pisemnej umowy (zastępczej formy
elektronicznej) pod rygorem nieważności.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Wszystkie te ograniczenia swobody
kontraktowej tworzą swoisty reżim
prawny, którego przestrzeganie
zapobiega udzielaniu zamówień
wykonawcom niezdolnym do należytej
ich realizacji, z pogwałceniem zasad
równego traktowania oferentów i
uczciwej konkurencji, czy z naruszeniem
ogólnego wymogu zachowania
zadowalającej efektywności wydatku ze
środków publicznych
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Obowiązujący reżim prawny zawarty jest w
ustawie z 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień
publicznych i licznych ustawach wykonawczych.
• Są to przepisy stanowiące lex specialis względem
przepisów kodeksu cywilnego.
• Reżim z nich wynikający ulega wyłączeniu w
przypadkach wskazanych w art. 4 pzp, pośród
których najważniejsze znaczenie praktyczne ma
wyłączenie dotyczące drobnych zamówień o wartości
do 14 tys. euro, które udzielane są według ogólnych
zasad kodeksowych, z uwzględnieniem niewielkich
ograniczeń wynikających z przepisów o finansach
publicznych
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego stanowi
uporządkowany ciąg czynności
prawnych i faktycznych,
zdeterminowanych ustawowo.
• Opiera się na pewnych generalnych
założeniach i wzorcach
czynnościowych, zwanych „zasadam
i”.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Zasady te spełniają jedynie rolę reguł
drugiego stopnia, wobec mających
pierwszeństwo ogólnych zasad prawa
cywilnego, zwłaszcza względem zasady
równorzędności stron, autonomii woli, czy
zasady pacta sunt servanda.
• Większość zasad udzielania zamówień
publicznych wynika z prawa europejskiego,
zwłaszcza z dyrektyw transponowanych do
prawa krajowego.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Zasada pomocniczości polega na
tym, że władza publiczna i podległe jej
jednostki organizacyjne zaspokajają
potrzeby publiczne za pośrednictwem
środków niewładczych, a wykorzystanie
władztwa publicznego stanowi
niezbędny wyjątek.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Ograniczenia swobody kontraktowej
realizowane są zasadniczo za
pośrednictwem przepisów
bezwzględnie obowiązujących (art. 56
kc), z wyłączeniem instrumentów
administracyjnych.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Otwarty i równy dostęp do
zamówień publicznych wynika ze
swobód europejskich (TFUE)
dotyczących: przepływu towarów,
świadczenia usług i swobody
działalności gospodarczej
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Zachowanie konkurencyjności i
przejrzystości postępowania
zapewnia osiągnięcie zadowalającej
efektywności transakcji, obejmującej
zobowiązanie do spełnienia dostaw,
usług lub robót najlepszej jakości,
fachowo i po korzystnej cenie.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Zasada przetargowego trybu
postępowania wynika wprost z art.
10 pzp, zgodnie z którym
podstawowymi trybami udzielania
zamówień są przetarg nieograniczony i
przetarg ograniczony.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Jawność postępowania o
udzielenie zamówienia
wprowadza wyraźnie art. 8 pzp.
Umowy w sprawie zamówień
publicznych
• Pisemność postępowania wynika
z art. 9 ust. 1 pzp, według którego
postępowanie o udzielenie
zamówienia, z zastrzeżeniem
wyjątków określonych w ustawie,
prowadzi się z zachowaniem formy
pisemnej.