NOWOCZESNE STRUKTURY ORGANIZACYJNE

Prof. UEK dr hab. Czesław Mesjasz
Katedra Procesu Zarządzania, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Podstawowe formy struktury organizacyjnej

Struktura funkcjonalna – typu U (Unitary)
Struktura holdingowa – typu H (Holding)
Struktura wielowydziałowa – typu M

(Multidivisional)

Struktura macierzowa
Struktury hybrydowe

2

-

równoważność rang dominujących kryteriów strukturyzacji

- prowokacja konfliktów i sprzeczności

- zorientowanie na tworzenie nowych rozwiązań, usprawnienie współdziałania i przepływu informacji

- przezwyciężanie barier wynikających z wąskiej specjalizacji

- niższy stopień formalizacji zachowań organizacyjnych

- orientacja na pracę zespołową (kontakty pionowe, poziome, ukośne), możliwe tworzenie grup projektowych

Struktury wielowymiarowe macierzowe

Produkt A

Produkt B

Produkt C

fin

an

se

za

op

at

rz

eni

e

B

+R

zb

yt

ka

dr

y

Rynek X

Rynek Y

Rynek Z

W

yró

b

C

W

yró

b

A

W

yró

b

B

Struktura funkcjonalno-obiektowa

Struktura regionalno-obiektowa

Struktury wielowymiarowe (tensorowe)

- wielopunktowy system kierowania

- konflikty rozstrzygane na zasadzie równego partnerstwa przez kierowników różnych wymiarów

Branża 1

Branża 2

Branża 3

Branża 4

Branża 5

Branża 6

Australia

Europa

Ameryka

Azja

Jednostka
organizacyjna

Sieci bezskalowe (Scale-Free Networks in the
Real World)

The picture at right show a mapping of
internet industry partnerships. Each
node represents a company and each
line represents a partnership between
companies. It is easy to see that a few
companies have a large amount of
partnerships, while most companies have
a few partnerships. The most connected
companies according to this graph are
IBM, AOL-Time Warner, and Microsoft.

Picture courtesy of
http://www.orgnet.com/netindustry.html

Sieci bezskalowe (Scale-Free Networks in the
Real World)

The picture at left show the spread of
infectious disease. The black nodes
are the people with the disease, the
green nodes are people exposed to the
disease who are infected, and the pink
nodes represent people exposed to the
disease who are not infected. The grey
nodes are people with unknown status.
We can see easily how diseases that
start at hubs spread quickly to other
nodes in the system.

Picture courtesy of
http://www.orgnet.com/contagion.html

The Power Law Phenomenon (Prawo potęgowe)

These scale-free networks seem to follow a power law distribution.

Earlier models have described networks as a bell curve, with many nodes with the same number
of links and no highly connected nodes.

The scale free model describes networks as having many nodes with only a few links and a few
nodes with many links.

Most nodes have
the same number of
links

No highly connected
nodes

Many nodes with few links

A few nodes with many
links

# of links (k)

# of links (k)

#

of

nodes

w

ith

k

link

s

#

of

nodes

w

ith

k

link

s

Bell Curve

Power Law Distribution

The Power Law Phenomenon (Prawo potęgowe)

Struktury sieciowe – przykłady koncepcji

Organizacja współczesnego przedsiębiorstwa może
rozwinąć się w kierunku struktur sieciowych

Ten typ struktury, w przeciwieństwie do hierarchicznej, jest
otwarty na wchodzenie w związki z uczestnikami otoczenia

W strukturach sieciowych wewnątrzorganizacyjnych
następuje odchodzenie od hierarchii, która odznacza się
zmiennością i równoległością ośrodków władzy

Podstawowe różnice pomiędzy strukturami sieciowymi
a hierarchicznymi

Parametry struktury

Typowe dla struktury

hierarchicznej

Typowe dla sieci

Tworzenie

przez organ

założycielski

decyzje uczestników

(wyłaniające się
struktury)

Cele

narzucone z zewnątrz wynikające z analizy

potrzeb członków

Podział pracy

stabilny i ściśle

określony

zmienny, wynikający

z zainteresowań
członków lub
rotacji zadań

Podstawowe różnice pomiędzy strukturami sieciowymi
a hierarchicznymi

Parametry

struktury

Typowe dla

struktury

hierarchicznej

Typowe dla sieci

Specyfika

obowiązków

szczegółowa

brak

Wzorce działania

silnie

sformalizowane

brak

Komunikacja

sformalizowana,

głównie kanałami
pionowymi

luźna, kanałami

poziomymi

Rozpiętość

kierowania

wąska

nie można określić

Podstawowe różnice pomiędzy strukturami sieciowymi
a hierarchicznymi

Parametry

struktury

Typowe dla

struktury

hierarchicznej

Typowe dla sieci

Forma struktury

smukła

idealnie płaska

Motywacja

działania

zewnętrzna

wewnętrzna

Lokalizacja władzy

na najwyższym

szczeblu
kierowania

rotacyjne

wykonywanie
funkcji
kierowniczych

Istota przedsiębiorstwa sieciowego

(koncepcja prof. Kazimierza Perechudy)

Przedsiębiorstwo sieciowe stanowi zbiór niezależnych

w sensie prawnym jednostek gospodarczych,
realizujących różnorodne przedsięwzięcia i projekty
koordynowane przez firmę–integratora, która posiada
wyróżniające (kluczowe, podstawowe) kompetencje.

Istota przedsiębiorstwa sieciowego, c.d.

Cechy główne przedsiębiorstwa sieciowego:

– dobrowolność przystąpienia do sieci,

– równoległa realizacja różnorodnych projektów i przedsięwzięć

gospodarczych,

– kompatybilność kompetencji firmy–integratora oraz

pozostałych kooperantów,

– pojawienie się wysp wiedzy niejawnej,

Istota przedsiębiorstwa sieciowego, c.d.

– coraz krótsze cykle życia produktów i usług,

– przenikanie się z innymi sieciami,

– wykorzystanie sieci komputerowych w procesach komunikowania się,

– duży potencjał w zakresie organizacyjnego uczenia się.

Istota przedsiębiorstwa sieciowego, c.d.

Do klasycznych czynników motywacyjnych przystąpienia do sieci zaliczyć

należy:

– globalizację działalności gospodarczej,

– atomizację życia gospodarczego, społecznego, politycznego

i kulturalnego,

– wirtualizację działalności gospodarczej,

– specjalizację umożliwiającą sprzedaż w sieci kluczowych kompetencji,

– łatwiejszy dostęp do informacji,

Do klasycznych czynników motywacyjnych przystąpienia do sieci zaliczyć

należy (c.d.):

– szybszą dyfuzję wiedzy jawnej,

– możność i konieczność dzielenia się wiedzą w sieci,

– szansę korzystania z części wiedzy cichej (patenty, wynalazki, prawa

autorskie itp.) firmy–integratora,

– wzrost siły oddziaływania,

– bezpieczeństwo funkcjonowania.

Sieciowe przedsiębiorstwa wymuszają na firmach, które wchodzą do sieci,

totalną reorientację ich modeli biznesu.

Istota przedsiębiorstwa sieciowego, c.d.

Usieciowianie struktur organizacyjnych

Generalnie zaznaczają się w ewolucji struktur organizacyjnych
następujące trendy:

– od porządkowania strukturalnego do porządkowania

procesowego,

– od ciągłości do nieciągłości,

– od podejścia funkcjonalnego do podejścia procesowego,

– tymczasowe dominowanie zdarzeń,

– od układów uporządkowanych do układów chaotycznych.

Rys. Przestrzeń ewolucji struktur organizacyjnych

Źródło: opracowanie prof. dr hab. Kazimierz Perechuda

przestrzeń ciągłości

przestrzeń ciągłości

przestrzeń nieciągłości

U

kład

analityczno-atom

istyczny

U

kład

syntetyczno-procesow

y

U

kład

w

irtualno-fraktalno-sieciow

y

dom

inacja

funkcji

dom

inacja

procesów

dom

inacja

zdarzeń

organiza

cja

funkcjon

alna

organiza

cja

liniowa

organiza

cja

sztabowo

-liniowa

organiza

cja

dywizjon

alna

BPR

zarządza

nie

procesam

i

przedsięb

iorstwa

inteligen

tne

organiza

cja

ucząca si

ę

zarządza

nie

wiedzą

organiza

cja

sieciowa

organiza

cja

wirtualna

organiza

cja

fraktalna

organiza

cja

samoreko

nstruując

a się

Usieciowianie struktur organizacyjnych

Usieciowianie struktur organizacyjnych

Przestrzeń wirtualna oddziałuje również na tradycyjne zarządzanie
przedsiębiorstwem. Jest to wynikiem stosowania na coraz szerszą
skalę na-stępujących narzędzi zarządzania:

– benchmarking,

– outsourcing,

– lean management (lean production),

– fraktalizacja procesów wytwórczych,

– usieciowienie wybranych funkcji przedsiębiorstwa

(np. zaopatrzenia, zbytu itp.).

Usieciowianie struktur organizacyjnych

O wiele efektywniejsza jest metoda prognostyczna polegająca na budowie
przedsiębiorstwa sieciowego od podstaw. Zachodzi tutaj potrzeba:

– określenia bezpośredniego i pośredniego oddziaływania sieci,

– ustalenia przewagi konkurencyjnej sieci poprzez identyfikację jej wyróżniających
kompetencji,

– zdefiniowania mechanizmów koordynacji oraz kontroli pośredniej

(kontrola bezpośrednia w sieci jest de facto niemożliwa),

– wyboru koordynatora sieci (jest to firma posiadająca kluczowe kompetencje),

– określenia mechanizmów wchodzenia i wychodzenia z sieci,

– sformalizowania procedur kooperacyjnych i komunikacyjnych,

– sprecyzowania współpracy z wyspecjalizowanymi firmami.

Usieciowianie struktur organizacyjnych

Struktury sieciowe podlegają swoistemu cyklowi życia, który przejawia się przez
następujące fazy i ich funkcjonowania :

1) analiza rynku,

2) konstruowanie biznesplanu,

3) szukanie partnerów,

4) negocjowanie reguł (warunków) kompetencji,

5) tworzenie sieci i jej infrastruktury,

6) realizacja celu (celów),

7) rekonfiguracja sieci.

Organizacja fraktalna

Drgająca dyfuzja wiedzy w przedsiębiorstwach sieciowych.

STRUKTURA FRAKTALNA – CECHY



samopodobieństwo



samorganizacja



dynamika i witalność



wartość dodana

New Organizational Structure-

Hypertext organization