Chirurgia : 22.03.2011

Najbezpieczniejsze miejsce - dolna krawędź i górna oka - zatoka czołowa - do trepanacji chyba, że inne miejsce bardziej wskazane.

Chroniczność zapalenia zatok pogarsza rokowanie, w nowotworach i grzybicach rokowanie zależy od rozległości, ale raczej niepomyślne

Dominujący objaw nowotworu zatok - destrukcja kości

Chirurgiczne dostępy do zatok przynosowych (sprawdź!)

• Trepanacja - trepan, trepanopunkcja

• sedacja, czasem ogólne, znieczulenie miejscowe - w otworze podoczodołowym

• Wada - mała ekspozycja, słaba wizualizacja chyba, konieczność dodatkowych otworów

• Dobrze starać się ratować okostną - przed trepanacją naciąć okostną, nie ciąć jej trepanem - lepsze gojenie i nie będzie widoczne miejsce trepanacji

• Inne metoda - nie trepanem - gwoździem wyznacza się dużo otworów wokół, a potem dłutem wyłuskać

• Trepanopunkcja - nawiercanie normalnymi wiertłami czy gwoździami chirurgicznymi

• Technika płata kostnego - pozostawienie płat kostnego

• wyznaczenie linii nacięcia półkolistej

• nacięcie skóry

• odsłonięcie kości

• nacięcie okostnej też półkoliście

• osteotomia / nawiercanie - płat kostny odchylić

• płukanie

• zamknięcie płata (czasem szwy z drutu ortopedycznego - ale wymaga dodatkowych nawierceń w kości)

• zapewnić sączek

• zespolić skórę i tkanki - jej sposób zaszyć zależy od tego czy nie wymaga czasowego płukania

• Technika bardzo popularna w chorobach chirurgicznych koni

• Połączenie zatok z jamą nosową - gdy są uszkodzone

• Identyfikacja miejsca perforacji - cewnik dla klaczy do przewodu nosowego grzbietowego

• Przekłucie kleszczami

• Przeprowadzenie setonu (sic)

• Otwarcie zatoki szczękowej przedniej z jamą nosową młodych koni znajduje się grzbietowo od kanału podoczodołowego (bo zębów jeszcze korzenie są). U koni starszych - brzusznie do kanału

• Nie uszkodzić kanału - ale to raczej nie wykonalne - możemy nawet nie zobaczyć uszkodzenia bo łzy ściekające, chyba zasłonią? Małżowiny łatwo uszkodzić

• Seton lub dren zmieniać raz dziennie - zależy od sytuacji (kanał podoczodołowy dzieli zatokę szczękową na dwie części - mniejszą małżowinową i większą boczną)

Atheroma (cysta, kaszak)

(w torbieli w środku ziarnina - w cystach - nabłonek/tkanka wydzielnicza, stąd cysta miodowa niedokładna nazwa):

• = cysta epidermalna

• Lokalizacja - grzbietowo - boczna strona uchyłka nosa

• Owalne jednostronne guzki 3-5cm

• Konsystencja od zawartości wody w środku

• Diagnoza łatwa po lokalizacji - widać z zewnątrz deformację nosa

• Badaniem mikroskopowym metodą barwienia trójchromowego wykrywa skeratynizowane/nie komórki płaskie nabłonkowe

• Rzadko powoduje obniżenie wydolności chorego zwierzęcia

Leczenie:

• Drenaż - nakłucie i drenaż jest metodą zawodną - pojawi się znowu

• Usunięcie chirurgiczne - lepsze - nacięcie od zewnątrz, dobrze jej nie otwierać, 2-3 szwy materacowe. Gdy dostanie się do nosa - założyć szew tak by tkanka pod błoną śluzową była wywinięta do środka

Worki powietrzne:

• Aktualna nazwa - zachyłek trąbki słuchowej

• Anatomia - dolno - boczne uwypuklenie ściany trąbki słuchowych

• Pojemność 400ml

• Tylko u koniowatych

Granice:

• Przednia 4-5cm przed szyjnym brzegiem gałęzi żuchwy

• Tylna wzdłuż linii łączącej koniec wyrostka przykłykciowego z kątem żuchwy na uniesionej głowie

• Górna - zachyłek przylega do podstawy czaszki i stawu szczytowo potylicznego i mięśnia długiego głowy

• Bocznie do przyusznicy (?)

• Część rylcowata kości gnykowej dzieli zachyłek na dwie części - boczna mniejsza i przyśrodkowa większa

Zapalenie kości gnykowych - dziś już leczone

Dostęp:

• Można dostać się do worka przez ? - punkcja kolateralnego worka przez przegrodę pośrodkową - przez jamę nosową- nigdy nie robił

Obustronna odma worków - rzadko

Dostępy

I) Wg Czubara :- pod żyłą językowo - twarzową

Warstwy:

• Skóra i tkanka podskórna

• Powierzchnia boczna mięśnia skórnego twarzy

• Górny brzeg mięśnia mostkowo gnykowego

• Ścięgna mm mostkowo żuchwowego

• Przyusznica

• Gruczoł żuchwowy

• Obok mięśni krtani, tętnica szyjna zewnętrzna, nerw językowo - gardłowy i strzałkowy - tu na tępo

• Ściana worka powietrznego

II) Hyovertebrotomia - między skrzydłem atlasu - a doogonowym brzegiem przyusznicy

III) trójkąt Wiborga:

• ścięgna mm mostkowo żuchwowego

• Żyła językowo twarzowa (szczękowa zewnętrzna dawniej)

• Tylna krawędź żuchwy

Unieść głowę konia by widzieć gdzie te mięśnie, rozgałęzienie żył jest bardzo ważne

Nerw 9,10,12 w środku widać

Choroby worków powietrznych:

1) Odma

nagromadzenie powietrza i płynu - zastawki są przy wejściach do worków - mogą blokować ujście powietrza

• Występowanie - głównie do 1 roku życia

• Objawy - zwykle jednostronnie

• Poszerzenie w okolicy przyusznicy

• Niebolesny obrzęk

• Czasem zaburzenia połykania i oddychania

• Czasem zachłystowe zapalenie płuc

Diagnoza:

• Kliniczne

• Endoskopia

• RTG

Leczenie:

• Kateter i upuścić + dren - ale całość tylko doraźnie

• Do wyleczenia całkowitego potrzebna chirurgia

2) Ropniak (dotyczy naturalnych chyba zamkniętych jam ciała!):

• Występowanie - głównie źrebięta

• Spowodowane przez:

• Infekcje Streptococcus

• Przerwanie worka przez powiększone węzły

• Przy złamaniu kości gnykowej

• Wrodzone przewężenie ujścia

Objawy:

• Ból

• Wyciągnięta głowa

• Trudne oddychanie i połykanie

• Przerywany wypływ z nozdrzy

• W rzadkich przypadkach porażenie gardła

Diagnoza:

• Kliniczne

• Endoskopia

• Mikrobiologia

• RTG

Leczenie:

• Zachowawcze - gdy sondę się da wprowadzić i płukanie 7-10 dni środkami antyseptycznymi lub wodą utlenioną

• W przypadkach zaburzenia oddychania i zapalenia tkanki - środki przeciwzapalne

• Leczenie chirurgiczne

• otwarcie bocznych worków powietrznych gdy łatwo widać, ale lepiej wcześniej tracheotomię zrobić

• rozważyć tracheotomię

3) Grzybica worka:

Brak predyspozycji rasowych

Objawy:

• Utworzenie błony dyfterycznej o różnej grubości z martwych tkanek, bakterii, grzybów (białawe) - powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych

• Okresowe krwawienie z nosa - przy ruchu głową

• Zaburzenie połykania - z uszkodzenia gałęzi nerwu błędnego i językowo gardłowego

• Zachłystowe zapalenie płuc

• Ból szyi, nienormalne ułożenie głowy

• Czasem zespół Hornera , wrzody rogówki, ślepota, zaburzenia ruchowe porażenie nerwu twarzowego - najczęściej jednostronne

Diagnoza:

• Okresowe krwotoki

• Endoskopia

Leczenie: (trudne)

• Zachowawcze - raczej nie działa

• Chirurgia:

• Oczyszczenie worków

• Powiązanie krwawiących naczyń krwionośnych zmniejsza to śmiertelność o 50 %

• Komplikacją - połowicze porażenie krtani i inne zaburzenia nerwowe - z przebiegających w okolicy nerwów

4) Kamienie worków powietrznych- chondroidy:

• Przyczyna - zaleganie i zasuszenie wydzieliny

• Patogeneza - ruchy głową - formuje okrągłe kamienie

Objawy:

• Dźwięki mieszania kostek

• Czasem wyczuwalne

Diagnoza:

• Kliniczne

• Endoskopia

Leczenie:

• Chirurgiczne - podwiązanie naczyń krwionośnych - tętnicę, która do worka na górę chyba

Choroby chirurgiczne gardła:

Anatomia chirurgiczna:

• Gardło należy do górnych dróg oddechowych

• Kształt prostopadłościanu

• Od przegrody nosowej do wejścia do krtani

• Na 10dziesiątej i 14nastej fałd - wejście do worków

• Sklepienie gardła na przedłużeniu dolnej ściany worków powietrznych

• Błona śluzowa pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim

• Tkanka podśluzowa gardła zawiera liczne grudki chłonne

Przerost limfoidalny gardła:

• Do 2 lat konie głównie

• Klasyfikacja - 4 stopnie

• I - stan normalny - kilka niewielkich rozmiarów grudek na grzbietowej ścianie gardła

• II - liczne małe grudki bez cech aktywności, niektóre grudki chłonne o cechach przekrwienia rozciągają się na boczne ściany gardła

• III - większa ilość aktywnych grudek chłonnych na grzbietowych i bocznych ścianach gardła

• IV - duże i obrzękłe grudki chłonne, czasem nawet struktury polipowe

Okresowe i trwałe przemieszczenie podniebienia miękkiego

Rozszczep podniebienia

Choroby krtani:

- Cysta nagłośniowa

- Uwięźnięcie nagłośni

- Ostre zapalenie nagłośni

- Porażenie krtani

- Chondroza chrząstek nalewkowatych

5