background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ  

 
 

 
Jarosław Sadal  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wytwarzanie elementów maszyn 833[01].O1.05 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Teresa Traczyk 
mgr inż. Piotr Zarzyka 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Jarosław Sadal 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Jolanta Skoczylas  
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  833[01].O1.05  
Wytwarzanie  elementów  maszyn”,  zawartego  w  modułowym  programie  nauczania  dla 
zawodu mechanik maszyn i urządzeń drogowych.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia  

12 

5.1.  Przyrządy pomiarowe i pomiary warsztatowe  

12 

5.1.1. Ćwiczenia 

12 

5.2.  Obróbka ręczna  

14 

5.2.1. Ćwiczenia 

14 

5.3.  Obróbka mechaniczna  

16 

5.3.1. Ćwiczenia 

16 

5.4.  Połączenia nierozłączne i rozłączne  

18 

5.4.1. Ćwiczenia 

18 

5.5.  Połączenia ruchowe  

20 

5.5.1. Ćwiczenia 

20 

5.6.  Podstawowe rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej  

22 

5.6.1. Ćwiczenia 

22 

5.7.  Obróbka plastyczna 

24 

5.7.1. Ćwiczenia 

24 

5.8.  Przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 

oraz ochrony środowiska podczas wytwarzania elementów maszyn  

26 

5.8.1. Ćwiczenia 

26 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

28 

7.  Literatura 

42 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela Wytwarzanie elementów maszyn, który 

będzie  pomocny  w  prowadzeniu  zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie 
mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, 

 

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia. 

 

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  

ze  szczególnym  uwzględnieniem 

aktywizujących 

metod  nauczania, 

np.  pokazu  

z objaśnieniem, tekstu przewodniego, metody projektu, ćwiczeń praktycznych. 

Formy 

organizacyjne 

pracy 

uczniów 

mogą 

być 

zróżnicowane, 

począwszy  

od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

W  celu  przeprowadzenia  sprawdzianu  wiadomości  i  umiejętności  ucznia,  nauczyciel 

może  posłużyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań  testowych,  zawierającym 
różnego rodzaju zadania. 

W tym rozdziale podano również: 

 

plan testu w formie tabelarycznej, 

 

punktacje zadań, 

 

propozycje norm wymagań, 

 

instrukcję dla nauczyciela, 

 

instrukcję dla ucznia, 

 

kartę odpowiedzi, 

 

zestaw zadań testowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

833[01].O1.04 

Określanie materiałów konstrukcyjnych 

i eksploatacyjnych stosowanych 

w drogownictwie 

833[01].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa 

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej 

oraz ochrony środowiska 

833[01].O1.02 

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 

 

833[01].O1.03 

Stosowanie praw i pojęć z zakresu 

mechaniki, mechatroniki oraz technologii 

dróg 

i mostów 

 

833[01].O1.05 

Wytwarzanie elementów maszyn 

 

833[01].O1  

Podstawy zawodu 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć. 

 

przygotowywać przybory kreślarskie i materiały rysunkowe, 

 

odczytywać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania, 

 

rozpoznawać symbole graficzne i oznaczenia stosowane w rysunku technicznym,  

 

odczytywać prostą dokumentację techniczną, 

 

wykonywać szkice figur płaskich, 

 

wykonywać szkice typowych części maszyn, 

 

odczytywać parametry z tabel i katalogów 

 

określać właściwości fizyczne, mechaniczne i technologiczne materiałów, 

 

rozpoznawać metale nieżelazne i ich stopy, 

 

rozpoznawać materiały niemetalowe, 

 

opracowywać wyniki pomiarów z zastosowaniem technik komputerowych, 

 

rysować proste schematy elektryczne, 

 

odczytywać proste schematy elektryczne: blokowe, ideowe i montażowe, 

 

dobierać tworzywa sztuczne, 

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej,  ochrony 
od porażeń prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska obowiązujące  na  stanowisku 
pracy.  

 

dobierać  i  stosować  odzież  ochronną  oraz  sprzęt  ochrony  osobistej  w zależności  od 
prowadzonych prac, 

 

rozróżniać  metalowe  i  niemetalowe  materiały  konstrukcyjne  oraz  materiały 
eksploatacyjne, 

 

stosować ogólne zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych, 

 

charakteryzować  podstawowe  procesy  starzenia  się  i  zużycia  materiałów  oraz  części 
maszyn. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć. 

 

zorganizować stanowisko zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony 
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony środowiska podczas wykonywania pracy, 

 

sklasyfikować przyrządy pomiarowe, 

 

określić przeznaczenie typowych przyrządów pomiarowych, 

 

dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzenia części maszyn, 

 

wykonać podstawowe pomiary oraz opracować i zinterpretować wyniki pomiarów, 

 

wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki ręcznej, 

 

wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki mechanicznej, 

 

scharakteryzować metody i techniki łączenia metali i materiałów niemetalowych, 

 

wykonać typowe połączenia w sposób rozłączny lub nierozłączny, 

 

wykonać typowe połączenia ruchowe części maszyn, 

 

wyjaśnić istotę obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, 

 

wyjaśnić istotę obróbki plastycznej, 

 

odczytać dokumentację technologiczną, 

 

sprawdzić jakość wykonanej pracy, 

 

posłużyć się normami technicznymi i katalogami. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ  

 

Scenariusz zajęć 1 

 

 

Osoba prowadząca                              ……………………………………………………… 
Modułowy program nauczania:           Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01] 
Moduł:                                                 Podstawy zawodu 833[01].O1 
Jednostka modułowa:                         Wytwarzanie elementów maszyn 833[01].O1.05 

Temat: Pierwsza pomoc przy skaleczeniach. 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 
– 

rozpoznać rodzaj krwotoku, 

– 

psstąpić w przypadku różnego rodzaju skaleczeń, 

– 

przygotować odpowiednie materiały opatrunkowe, 

– 

zdezynfekować ranę, 

– 

opatrzyć symulowaną ranę poszkodowanemu. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 
– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenia praktyczne.

 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów:  

 

praca w grupach 2–3 osobowych.  

 
Czas: 
2 godziny dydaktyczne.  
 
Strategia:
 uczenie się przez doświadczenie. 
 
Środki dydaktyczne:  

 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela, 

 

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy,  

 

tablice poglądowe, 

 

filmy szkoleniowe, 

 

instrukcja udzielania pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach, 

 

instrukcja postępowania w przypadku skaleczeń, 

 

silikonowe naklejki symulujące rany, 

 

apteczka pierwszej pomocy. 

 

Przebieg zajęć:  
1.  Powitanie uczniów. 
2.  Sprawy organizacyjne. 
3.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 
4.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
5.  Realizacja zajęć: 

– 

nauczyciel dokonuje pokazu prawidłowego wykonania ćwiczenia,  

– 

uczeń po zapoznaniu z instrukcją gromadzi niezbędne materiały opatrunkowe, 

– 

następnie przystępuje do odkażania i bandażowania rany, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

– 

nauczyciel  nadzoruje wykonanie ćwiczenia, zwracając uwagę  na prawidłowość  jego 
wykonania. 

 

Po wykonaniu zadania uczeń sprawdza jakość wykonanej pracy. 
7.  Uczniowie prezentują pracę w kolejności wykonywania. 
8.  Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac. 
 
Zakończenie zajęć 

 

Praca domowa 

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku 

złamań. Zgromadzony materiał przynieś na kolejne zajęcia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca:                       .............................................................................................. 
Modułowy program nauczania:     Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01] 
Moduł:                                            Podstawy zawodu 833[01].O1 
Jednostka modułowa:                     Wytwarzanie elementów maszyn 833[01].O1.05 

Temat:   Pomiar mikrometrem uniwersalnym. 

Cel ogólny:  Kształtowanie umiejętności pomiaru wymiarów mikrometrem uniwersalnym. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:  
– 

zaplanować przebieg pomiaru, 

– 

zgromadzić niezbędne narzędzia i przyrządy, 

– 

przygotować stanowisko pracy, 

– 

przeprowadzić pomiar i zinterpretować jego wynik, 

– 

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 
– 

mini wykład, 

– 

pokaz z instruktażem, 

– 

metoda przewodniego tekstu, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów:  
– 

praca w grupach 2–3 osobowych.  

 
Czas: 4 godziny dydaktyczne. 
 
Strategia: uczenie się przez doświadczenie.  
 
Środki dydaktyczne:  

 

stanowisko do wykonania ćwiczenia, 

 

instrukcja do ćwiczenia, 

 

mikrometr, 

 

statyw mikrometru, 

 

pryzma lub uchwyt dla elementów ciężkich, 

 

zestaw elementów przestrzennych do wykonania pomiarów zewnętrznych, 

 

przybory do pisania i kreślenia, 

 

zeszyt do ćwiczeń. 

 
Przebieg zajęć: 
 
Zadanie dla ucznia 

Wykonaj pomiar mikrometrem uniwersalnym. 

 
FAZA WSTĘPNA 

Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów 

z pracą metodą przewodniego tekstu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

FAZA WŁAŚCIWA 
 
INFORMACJE 
1.  Z jakich elementów składa się mikrometr uniwersalny? 
2.  Jakie funkcje spełniają poszczególne elementy mikrometru? 
3.  Czy potrafisz odczytywać wymiary z noniusza mikrometru? 
4.  Czy potrafisz odpowiednio zamocować mikrometr lub mierzony przedmiot do pomiaru? 
5.  Czy potrafisz wykonać pomiar mikrometrem? 
 
PLANOWANIE 
1.  Określ miejsce wykonania ćwiczenia. 
2.  Ustal jakie elementy poddawane będą pomiarowi. 
3.  Zaplanuj sposób mocowania mikrometru lub elementów. 
4.  Zaplanuj kolejność czynności wykonania pomiaru. 
 
UZGODNIENIE 
1.  Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 
WYKONANIE 
1.  Przygotuj stanowisko pomiarowe. 
2.  Posegreguj mierzone elementy. 
3.  Przygotuj tabele pomiarowe. 
4.  Zamocuj ciężkie elementy w pryźmie lub uchwycie. 
5.  Wykonaj pomiary elementów ciężkich. 
6.  Zapisz wyniki pomiarów w tabeli. 
7.  Zamocuj mikrometr w uchwycie. 
8.  Wykonaj pomiary elementów małych. 
9.  Zapisz wyniki pomiarów w tabeli. 
10.  Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.  
 
SPRAWDZANIE 
1.  Czy poprawnie odczytałeś wskazania mikrometru? 
2.  Czy poprawnie wykonałeś pomiar elementów dużych?  
3.  Czy prawidłowo wykonałeś pomiary elementów małych 
 
ANALIZA 

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel 

podsumowuje  całe  ćwiczenie,  określa,  jakie  nowe  umiejętności  zostały  ukształtowane,  jakie 
wystąpiły nieprawidłowości i sposoby ich unikania w przyszłości. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa  

Na podstawie dostępnej literatury wskaż zastosowanie pomiarów mikrometrem w trakcie 

prac warsztatowych, zwłaszcza obsługi i naprawy pojazdów.  
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

  anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć,  trudności 

podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1.  Przyrządy pomiarowe i pomiary warsztatowe 

 

5.1.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wskaż, nazwij i opisz poszczególne elementy budowy suwmiarki.  
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowych, 
2)  wskazać elementy budowy suwmiarki uniwersalnej, 
3)  opisz elementy suwmiarki w notatniku, 
4)  wskazać zadania poszczególnych elementów budowy suwmiarki, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

suwmiarka, 

 

notatnik, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca

 

przyrządów pomiarowych i pomiarów warsztatowych. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  pomiary  zewnętrzne,  wewnętrzne  i  pomiar  głębokości  na  elemencie 

udostępnionym przez nauczyciela za pomocą suwmiarki. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowych, 
2)  przygotować suwmiarkę, 
3)  zidentyfikować dokładność pomiarową suwmiarek, 
4)  wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją, 
5)  zapisać wyniki pomiarów w notatniku, 
6)  uporządkować stanowisko pracy, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

element przygotowany przez nauczyciela, 

 

suwmiarki  uniwersalne  z  noniuszami  o  modułach  I  i  II  z  dokładnością  pomiarową  
0,1 mm i 0,05 mm, 

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca

 

przyrządów pomiarowych i pomiarów warsztatowych. 

 
Ćwiczenie 3 

Za pomocą mikrometru wykonaj pomiary elementu wskazanego Ci przez nauczyciela. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowych, 
2)  przygotować mikrometr, 
3)  wybrać sposób przeprowadzenia pomiaru, 
4)  wykonać trzykrotnie pomiary każdego wymiaru, 
5)  uporządkować stanowisko pracy, 
6)  zapisać wyniki pomiarów i je zinterpretować, 
7)  zaprezentować efekt wykonanego zadania. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

mikrometr, 

 

statyw mikrometru, 

 

pryzma lub uchwyt dla elementów ciężkich, 

 

zestaw elementów przestrzennych do wykonywania pomiarów zewnętrznych,  

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca

 

przyrządów pomiarowychi pomiarów warsztatowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

5.2.  Obróbka ręczna 

 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  podstawie  plansz  i  materiałów  poglądowych  przygotowanych  przez  nauczyciela 

dobierz pilniki do materiałów poddawanych obróbce piłowania. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące operacji piłowania, 
2)  przeanalizować plansze i materiały poglądowe, 
3)  ocenić materiały zgromadzone na stanowisku ślusarskim, 
4)  dobrać odpowiedni pilnik do rodzaju obrabianego materiału, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

tablice poglądowe,  

 

zestaw pilników, 

 

zestaw materiałów metalowych i niemetalowych stosowanych w budowie maszyn,  

 

zeszyt do ćwiczeń,  

 

przybory do pisania, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  operacji  piłowania  materiałów  metalowych  
i niemetalowych. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  piłowanie  powierzchni  płaskich  i  kształtowych  elementów  i  materiałów 

przygotowanych przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące operacji piłowania, 
2)  przeczytać dokumentację techniczną wyrobu – rysunek techniczny, 
3)  przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

4)  dobrać  odpowiednie  pilniki  do  piłowanych  powierzchni  pod  względem  kształtu  

i własności skrawających, 

5)  wykonać proces piłowania,  
6)  uporządkować stanowisko pracy, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

stanowisko ślusarskie,  

 

zestaw pilników, 

 

suwmiarka, 

 

liniał krawędziowy, 

 

rysunek techniczny elementu, 

 

półfabrykat elementu piłowanego, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  operacji  piłowania  materiałów  metalowych  
i niemetalowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

5.3.  Obróbka mechaniczna 

 

5.3.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dobierz  frezy  do  wykonania  procesu  frezowania  i  wykonaj  frezowanie  powierzchni 

płaskich. Wykonaj rysunki poszczególnych metod frezowania. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki mechanicznej, 
2)  przeczytać rysunek techniczny wyrobu, 
3)  przygotować stanowisko zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, 
4)  dobrać frezy do wykonywanej operacji, 
5)  wykonać ćwiczenie, 
6)  uprzątnąć stanowisko pracy, 
7)  sporządzić rysunek elementu z zaznaczeniem użytych frezów do jego wykonania, 
8)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

frezarka uniwersalna, stołowa lub wiertarka elektryczna, 

 

zestaw frezów, 

 

pomiarowe narzędzia warsztatowe, 

 

materiał do obróbki, 

 

rysunek techniczny wykonawczy prostego elementu, 

 

przyrządy kreślarskie, 

 

gotowy element, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca obróbki mechanicznej. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj ostrzenie narzędzia skrawającego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki mechanicznej, 
2)  przeanalizować instrukcję obsługi szlifierki do ostrzenia narzędzi,  
3)  przygotować stanowisko ćwiczeniowe,  
4)  wykonać ćwiczenie zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, 
5)  uprzątnąć stanowisko pracy, 
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

szlifierka do ostrzenia narzędzi, 

 

instrukcja obsługi szlifierki, 

 

narzędzie do ostrzenia, 

 

narzędzie zaostrzone prawidłowo, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  obróbki  mechanicznej,  dotycząca  ostrzenia  narzędzi 
skrawających. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

5.4.  Połączenia nierozłączne i rozłączne 

 

5.4.1.  Ćwiczenia  
 

Ćwiczenie 1 

Na podstawie przedstawionych przez nauczyciela przykładów złącz nazwij poszczególne 

metody łączenia i dokonaj podziału na połączenia rozłączne i nierozłączne. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  połączeń  i  ich 

zastosowania w technice, 

2)  przeanalizować otrzymane próbki połączeń, 
3)  pogrupować połączenia zgodnie z przyjętymi kryteriami, 
4)  wyniki przedstawić w dowolnej formie, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

elementy połączone różnymi metodami, 

 

przybory do pisania, 

 

arkusz papieru, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń nierozłącznych i rozłącznych. 

 
Ćwiczenie 2 

Określ  zastosowanie  przedstawionych  złączy  elektrycznych,  przykłady  zastosowań 

zapisz w notaniku. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  połączeń  nierozłącznych  

i rozłącznych, 

2)  rozpoznać rodzaj złącza, 
3)  określić przeznaczenie poszczególnych złącz, 
4)  zapisać w notatniku przykładowe zastosowanie poszczególnych złącz, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

złącza wtykowe różnej konstrukcji, 

 

przybory do pisania, 

 

notatnik, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń nierozłącznych i rozłącznych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

5.5.  Połączenia ruchowe  

 

5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj  montażu  dwóch  blach  stalowych  o  grubości  2  mm  za  pomocą  dwóch 

nitokołków  o  średnicy  Ø6.  Zabezpieczenie  przed  samoczynnym  odkręceniem  wykonaj 
dwoma różnymi sposobami. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  połączeń  ruchowych  i  ich 

zastosowania w technice, 

2)  przygotować  stanowisko  pracy  zgodnie z zasadami  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny 

pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, 

3)  dokonać doboru nitokołków, zgodnie z wymogami ćwiczenia, 
4)  dobrać narzędzia do montażu, 
5)  wykonać montaż blach, 
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

przygotowane elementy do montażu, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

zestaw kluczy płasko-oczkowych, 

– 

nitokołki, 

– 

przyrządy pomiarowe, 

– 

literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń ruchowych. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj montaż koła pasowego z wałem za pomocą kołka. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w  materiałach dydaktycznych  informacje dotyczące połączeń ruchowych  i  ich 

zastosowania w technice, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

2)  przygotować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  zasadami  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny 

pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, 

3)  zgromadzić niezbędne materiały i narzędzia, 
4)  dobrać rodzaj i średnicę kołka, 
5)  wykonać montaż elementów, 
6)  uprzątnąć stanowisko pracy, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

elementy przeznaczone do łączenia za pomocą kołków,  

 

narzędzia pomiarowe, 

 

kołki różnych rozmiarów i typów, 

 

przyrządy i narzędzia mocujące, 

 

młotek, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca połączeń ruchowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

5.6.  Podstawowe rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej 

 

5.6.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1  

Dokonaj podziału metod obróbki cieplnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki cieplnej metali, 
2)  zdefiniować pojęcie obróbki cieplnej, 
3)  określić parametry przemian fazowych, 
4)  określić metody obróbki cieplnej, 
5)  opisać różnice w zastosowaniu rodzajów obróbki cieplnej w notatniku,  
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
  

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

katalog metali poddawanych obróbce cieplnej, 

 

Polska Norma, 

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki cieplnej. 

 
Ćwiczenie 2 

Opisz zmiany właściwości metali pod wpływem obróbki cieplnej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki cieplnej metali, 
2)  sklasyfikować poszczególne przemiany,  
3)  przeanalizuj przedstawione przez nauczyciela próbki metali, 
4)  wypisać zalety i wady obróbki cieplnej,  
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.  

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

katalog stali i stopów, 

 

próbki metali przed i po obróbce cieplnej, 

 

notatnik, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki cieplnej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

5.7.  Obróbka plastyczna 

 

5.7.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Nazwij  kształtowniki,  a  następnie  dokonaj  pomiarów  wymiarów  zewnętrznych 

kształtowników  stalowych  przygotowanych  na  stanowisku  pomiarowym.  Zapisz  otrzymane 
wyniki. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki plastycznej metali, 
2)  nazwać i sklasyfikować poszczególne przykłady kształtowników, 
3)  wykonać pomiary wymiarów zewnętrznych kształtowników, 
4)  wynik pomiarów zapisać w notatniku, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.  

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

katalog stali, stopów i wyrobów hutniczych, 

 

narzędzia pomiarowe, np. suwmiarki, mikrometry, średnicówki,  

 

notatnik, 

 

przybory dopisania, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki plastycznej. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  projekt  ramy  z  kształtowników  stalowych  służącej  do  osadzenia  podzespołu 

maszyny budowlanej, np. silnika zagęszczarki. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki plastycznej metali, 
2)  wykonać rysunek roboczy lub poglądowy, 
3)  wykonać rysunek złożeniowy projektu ramy, 
4)  zaplanować materiały konstrukcyjne, 
5)  obliczyć ilości potrzebnego materiału, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

6)  wykonać z materiału przygotowanego w pracowni prototyp ramy, 
7)  zapisać w notatniku niezbędne obliczenia i informacje, dotyczące wykonania ćwiczenia, 
8)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

katalog stali, stopów i wyrobów hutniczych, 

 

zestaw kreślarski, 

 

płaskowniki,  kątowniki,  profile  o  kształcie  kwadratowym  i  prostokątnym,  ceowniki, 
zetowniki lub rury walcowane, 

 

narzędzia ręczne lub elektryczne, 

 

notatnik, przybory do pisania 

 

literatura dotycząca 7 dotycząca podstawowych rodzajów obróbki plastycznej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

5.8.  Przepisy 

bezpieczeństwa 

higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpożarowej  oraz  ochrony  środowiska  podczas 
wytwarzania elementów maszyn 

 

5.8.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Na podstawie filmu dydaktycznego, plansz i  materiałów poglądowych wskaż zagrożenia 

bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  na  stanowisku  ślusarskim  oraz  zanalizuj  sposoby 
zapobiegania tym zagrożeniom. Zapisz w notatniku niezbędne informacje i wnioski. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  bezpieczeństwa  i  higieny 

pracy podczas obróbki metali, 

2)  obejrzeć film dydaktyczny oraz plansze i materiały poglądowe, 
3)  wskazać zagrożenia oraz sposoby ochrony przed nimi na stanowisku ślusarskim, 
4)  zapisać zagrożenia i wskazać sposoby im zapobiegania w notatniku, 

zaprezentować wykonane ćwiczenie. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

tablice poglądowe, stanowisko multimedialne, film instruktażowy, 

 

stanowisko ślusarskie z pełnym wyposażeniem, 

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  bezpiecznej  i  higienicznej  pracy  na  stanowisku 
ślusarskim. 
 

Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  plansz,  materiałów  dydaktycznych  i  filmu  wskaż  strefy  występowania 

zagrożeń podczas pracy na tokarce. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące toczenia metali, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

2)  obejrzeć plansze i materiały poglądowe, 
3)  obejrzeć film dydaktyczny, 
4)  przeczytać instrukcję obsługi tokarki,  
5)  wskazać strefy występowania zagrożeń, 
6)  wskazać sposoby zapobiegania zagrożeniom podczas prac na tokarkach, 
7)  spostrzeżenia i wnioski z ćwiczenia zapisać w notatniku, 
8)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

materiały poglądowe, plansze, 

 

film dydaktyczny,  

 

stanowisko multimedialne, 

 

tokarka, 

 

instrukcja obsługi tokarki, 

 

notatnik, 

 

przybory do pisania, 

 

literatura  z  rozdziału  7  dotycząca  przepisów  bezpiecznej  i  higienicznej  pracy  na 
tokarkach stanowisku ślusarskim. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wytwarzanie  elementów 
maszyn” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

 

zadania 1–18 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 19–20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,  

-

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

-

  dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

-

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. c, 5. c, 6. b, 7. c, 8. d, 9. c, 10. a, 11. b,  
12. d, 13. a, 14. d, 15. b, 16. b, 17. a, 18. b, 19. d20. c

 

Plan testu 

 

Nr 
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Zidentyfikować dokładność narzędzia  

Zidentyfikować dokładność narzędzia  

Zidentyfikować  dokładność  przyrządu 
pomiarowego 

Określić zasady bezpiecznej pracy 

Zastosować narzędzie do rodzaju obróbki 

Określić rodzaj obróbki 

Określić warunki pracy narzędzia 

Zastosować narzędzie skrawające 

Określić rodzaj połączenia 

10 

Określić budowę połączenia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

11 

Określić budowę połączenia 

12 

Scharakteryzować operację hartowania 

13 

Rozróżnić rodzaje lutowania 

14 

Określić warunki procesu walcowania 

15 

Rozróżnić  metody  produkcji  wyrobów 
stalowych 

16 

Określić proces przemiany energii 

17 

Określić warunki pracy narzędzia 

PP 

18 

Zastosować narzędzia do pomiaru 

PP 

19 

Ocenić dokładność narzędzia 

PP 

20 

Zastosować  narzędzie  skrawające  do 
rodzaju obróbki 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

7.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

8.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

9.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
10.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
11.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które  

sprawiły uczniom największe trudności. 

12.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
13.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadania  o  różnym  stopniu  trudności.  Są  to  zadania  wielokrotnego 

wyboru. 

5.  Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. 
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane 

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz 
ją znakiem X. 

7.  Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedź, 

otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną. 

8.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
9.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  wtedy  odłóż  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

10.  Po  rozwiązaniu  testu  sprawdź,  czy  zaznaczyłeś  wszystkie  odpowiedzi  na  KARCIE 

ODPOWIEDZI. 

11.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia:

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1. 

Suwmiarką o przedstawionym noniuszu można dokonać pomiaru z dokładnością do 

 

a)  0,01 mm. 
b)  0,05 mm 
c)  0,1 mm. 
d)  0,02 mm.

  

  

 

2. 

Mikrometr mierzy z dokładnością 

a)  do 0,01 mm. 
b)  do 0,001 mm. 
c)  do 0,1 mm. 
d)  zależną od sposobu dokonywania pomiaru. 
 

3.  Kątomierz z takim noniuszem pozwala na wykonanie pomiarów kąta z dokładnością 
 

a)  5 minut. 
b)  1 stopnia. 
c)  60 minut. 
d)  zależną o wielości mierzonego kąta. 
 

 

4.   Podczas prac na obrabiarkach należy 

a)  wykonywać pomiary podczas obracania się przedmiotów obrabianych. 
b)  zdemontować osłony części wirujących jeżeli przeszkadzają w pracy. 
c)  wióry usuwać jedynie przy pomocy haczyków i szufelek. 
d)  wyłączać obrabiarkę jedynie, gdy oddalamy się od niej na dłużej niż 1 minutę. 

 
5. 

Do obróbki niewielkich powierzchni o skomplikowanych kształtach służą pilniki 

a)  gładziki. 
b)  zdzieraki. 
c)  iglaki. 
d)  jedwabniki. 

 

6.  Do  obróbki  płaszczyzn,  powierzchni  kształtowych,  rowków  prostych  i  śrubowych  oraz 

nacinania uzębień stosuje się 
a)  toczenie. 
b)  frezowanie. 
c)  szlifowanie. 
d)  ostrzenie. 

 
7.  Podczas szlifowania 

a)  ściernica jest elementem nieruchomym. 
b)  ściernica wykonuje powolny ruch obrotowy. 
c)  ściernica wykonuje szybki ruch obrotowy. 
d)  ściernica wykonuje tylko ruch postępowo zwrotny. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

8.  Frezowanie rowków o przekroju prostokątnym wykonuje się frezem 

a)  walcowym. 
b)  czołowym. 
c)  do kół zębatych. 
d)  trzpieniowym. 

 
9.  Mocowanie żarówki samochodowej wykorzystuje połączenie 

a)  gwintowe. 
b)  klinowe. 
c)  bagnetowe. 
d)  wielowypustowe. 

10.  Połączenia ruchowe do łączenia elementów wykorzystują 

a)  sworznie. 
b)  spawy. 
c)  zgrzewy. 
d)  luty. 

 
11.  Do łączenia różnego rodzaju przegubów stosuje się połączenia 

a)  gwintowe. 
b)  bagnetowe. 
c)  sworzniowe. 
d)  kołkowe. 

 
12.  Podczas hartowania stale węglowe chłodzimy w  

a)  oleju lub powietrzu. 
b)  wodzie lub roztworach soli. 
c)  roztworach kwasu. 
d)  zasadach 

 
10.  Lutowanie twarde stosuje się 

a)  w elektrotechnice. 
b)  w celu otrzymania połączeń szczelnych. 
c)  do łączenia blach, kształtowników, mechanizmów. 
d)  do łączenia metali z tworzywami sztucznymi. 

 

14.  Otrzymywaniem plastycznie odkształconego metalu, przesuwanego między obracającymi 

się twardymi walcami, nazywamy proces 
a)  tłoczenia. 
b)  prasowania. 
c)  kucia. 
d)  walcowania. 

 

15.  Pręty, rury i druty otrzymuje się metodą  

a)  kształtowania. 
b)  ciągnienia. 
c)  nagrzewania. 
d)  wyoblania. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

16.  W procesie zgrzewania energia elektryczna zamieniana jest na energię 

a)  mechaniczną. 
b)  cieplną. 
c)  jądrową. 
d)  chemiczną. 
 

17.  Tarcza szlifierska nie wymaga ostrzenia, ponieważ 

a)  podczas skrawania ziarna mikroostrzy wypadają dając miejsce następnym i następuje 

zjawisko samoostrzenia. 

b)  jest wykonana z tak mocnego materiału, że w trakcie pracy nie tępi się. 
c)  podczas skrawania tarcza wiruje z tak dużą prędkością, że mikroostrza nie mają zbyt 

długiego  okresu  styku  z  materiałem  skrawanym,  przez  co  ich  żywotność  jest 
nieskończenie długa. 

d)  obraca się tak wolno podczas procesu skrawania, że zużycie ostrzy jest minimalne.  

 

18.  Średnice zewnętrzne możemy zmierzyć 

a)  liniałem krawędziowym. 
b)  mikrometrem. 
c)  kątomierzem. 
d)  szczelinomierzem. 
 

19.  Jeżeli  suwmiarka  posiada  pięćdziesiąt  działek  noniusza  naciętą  na  czterdziestu 

dziewięciu milimetrach skali głównej to jej dokładność wynosi 

a)  0,20 mm. 
b)  0,10 mm. 
c)  0,05 mm. 
d)  0,02 mm. 

 
20.  Wykonując operację toczenia, aby zwiększyć średnicę otworu tulei, należy użyć noża 

a)  prostego. 
b)  do gwintu wewnętrznego. 
c)  odsadzonego. 
d)  przecinaka.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 
 

Wytwarzanie elementów maszyn 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35

TEST 2 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wytwarzanie  elementów 
maszyn” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:  

 

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,  

-

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

-

  dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

-

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. a, 5. c, 6. d, 7. b, 8. d, 9. a, 10. c, 11. b, 
12. c, 13. d, 14. c, 15. c, 16. b, 17. d, 18. c, 19. b, 20. b. 

 

Plan testu 

 

Nr 
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić wynik pomiaru narzędzia  

Wyjaśnić potrzebę użycia narzędzia  

Rozróżniać budowę narzędzi 

Wyjaśnić stosowanie operacji 

Wyjaśnić własnościhartowania 

Zastosować obróbkę cieplną 

Wyjaśnić wybór narzędzia 

Rozpoznać element narzędzia 

Określić narzędzie 

10 

Określić wybór narzędzia 

11 

Ustalić element narzędzia 

12 

Określić rodzaje obróbkimechanicznej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36

13 

Określić budowę połączenia  

14 

Określić operację plastyczną 

15 

Rozróżniać mocowania blach  

16 

Określić kolor elementu ochronnego 

17 

Zaplanować dobór narzedzi 

PP 

18 

Obliczyć dokładność narzędzia 

PP 

19 

Wyjaśnić właściwości obróbki plastycznej 

PP 

20 

Wyjaśnić właściwości obróbki cieplnej 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

7.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru  
8.  dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadania  o  różnym  stopniu  trudności.  Są  to  zadania  wielokrotnego 

wyboru. 

5.  Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. 
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane 

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz 
ją znakiem X. 

7.  Staraj  się  wyraźnie  zaznaczać  odpowiedzi.  Jeżeli  się  pomylisz  i  błędnie  zaznaczysz 

odpowiedź,  otocz  ją  kółkiem  i  zaznacz  ponownie  odpowiedź,  którą  uważasz  za 
poprawną. 

8.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
9.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  wtedy  odłóż  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

10.  Po  rozwiązaniu  testu  sprawdź,  czy  zaznaczyłeś  wszystkie  odpowiedzi  na  KARCIE 

ODPOWIEDZI. 

11.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia:

 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Noniusz suwmiarki wskazuje wymiar 

a)  83,0 mm. 
b)  82,5 mm. 
c)  81,4 mm. 
d)  80,9 mm.  

  

 

2.  Pilnik o zębach przedstawionych na rysunku służy do  

a)  piłowania materiałów twardych. 
b)  piłowania miękkich tworzyw sztucznych i drewna. 
c)  piłowania metali miękkich, aluminium, cyna 
d)  zgrubnego piłowania żeliw i stali. 

 
3.  Chwyt jest elementem  

a)  rozwiertaka. 
b)  noża tokarskiego. 
c)  frezu. 
d)  wiertła. 

 
4.  Podczas frezowania współbieżnego 

a)  kierunek obrotu frezu jest zgodny z kierunkiem przemieszcza się materiału.  
b)  frez pozostaje nieruchomo a materiał wykonuje ruch postępowo zwrotny. 
c)  kierunek przesuwu przedmiotu jest przeciwny do kierunku ruchu roboczego frezu. 
d)  materiał wykonuje ruch obrotowy w kierunku ruchu obrotowego frezu. 

 
5.  Hartowanie izotermiczne zachodzi w temperaturze 

a)  poniżej 100ºC. 
b)  100–250ºC. 
c)  250–400ºC. 
d)  powyżej 500ºC. 

 
6. 

Obróbkę cieplną stosuje się do 
a)  tworzyw sztucznych. 
b)  materiałów uszczelniających. 
c)  metali nieżelaznych. 
d)  stali. 

 
7.  Do szlifowania wałków na szlifierce kłowej zastosujesz tarczę szlifierską 

a) b) c)  d) 

 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39

8. 

Kabłąk jest elementem 
a)  suwmiarki. 
b)  liniału krawędziowego.  
c)  kątomierza uniwersalnego. 
d)  mikrometru. 
 

9.  Przedstawione narzędzie skrawające to 

a)  frez walcowy 
b)  frez obwodowy. 
c)  nóż tokarski. 
d)  ściernica. 

 

 

10.  Pomiar warsztatowy lub trasowanie powinno odbywać się na 

a)  równej płaszczyźnie. 
b)  stoliku metalowym. 
c)  płycie pomiarowej. 
d)  dowolnym stole. 

 
11.  Powierzchnie natarcia i przyłożenia są elementami części roboczej 

a)  freza trzpieniowego. 
b)  noża tokarskiego. 
c)  liniału krawędziowego. 
d)  ściernicy. 

 

12.  Osiągnięcie  dużych  dokładności  wymiarów  obrabianych  przedmiotów  jest  możliwe 

podczas 
a)  toczenia poprzecznego. 
b)  frezowania. 
c)  szlifowania. 
d)  wiercenia. 

 
13.  Do połączeń przekładni kierowniczej z kolumną stosowane są połączenia 

a)  gwintowe. 
b)  kołkowe. 
c)  bagnetowe. 
d)  wielowypustowe. 

 

14.  Proces cięcia i kształtowania blach nazywany jest 

a)  walcowaniem. 
b)  kuciem. 
c)  tłoczeniem. 
d)  prasowaniem. 

 

15.  Elementy blaszane często łączone są przez 

a) 

klejenie. 

b) 

nitowanie. 

c) 

rozginanie (odkształcenie). 

d) 

nawiercanie 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40

16.  Osłony maszyn obrabiarek posiadają kolor 

a)  czerwony. 
b)  żółty. 
c)  biały 
d)  czarnym 

 
17.  Średnica wiertła pod wykonanie gwintu metrycznego 12 mm wynosi 
 

a)  od 5,5 do 6,5 mm. 
b)  od 7,6 do 8,5 mm. 
c)  od 12,0 do 12,8 mm 
d)  od 9,6 do 10,5 mm. 

 
 

18.  Na  rysunku  technicznym  podano  wymiary  zewnętrzne  elementu  z  dokładnością  

do 0,01 mm. Podczas odczas kontroli wymiarów wykonywanego przedmiotu użyjesz 
a)  przymiaru kreskowego. 
b)  suwmiarki uniwersalnej. 
c)  mikrometru. 
d)  liniału krawędziowego. 

 
19.  Na jakość obróbki plastycznej ma wpływ  

a)  ciężar stali. 
b)  skład chemiczny. 
c)  długość materiału. 
d)  kształt materiału. 

 

20.  Nagrzanie  stopu  do  wysokiej  temperatury,  wygrzanie  go  w  tej  temperaturze  i  szybkie 

chłodzenie to  
a)  hartowanie. 
b)  przesycanie. 
c)  starzenie. 
d)  wyżarzanie 

 
 

Średnica wiertła[mm] 

Średnica 
gwintu [mm] 

Skok 
gwintu 

najmniejsza 

największa 

M8 

1,25 

5,5 

6,5 

M10 

1,50 

7,6 

8,5 

M12 

1,75 

9,6 

10,5 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 
 

Wytwarzanie elementów maszyn 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42

7.  LITERATURA

 

 

1.  Grzybek 

S. 

(red.): 

Budowa 

pojazdów 

samochodowych. 

Część 

I. 

REA,  

Warszawa 2003 

2.  Janas E. (red.): Poradnik mechanika warsztatowca WNT, Warszawa 1981 
3.  Mac S. Obróbka metali z materiałoznawstwem WSiP, Warszawa 1994 
4.  Mac S. Technologia kierunek mechaniczny WSiP, Warszawa 1975 
5.  Malinowski J. : Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1979 
6.  Okoniewski S. Technologia Metali. WSiP Warszawa 1959 
7.  Reymer B. Mały poradnik mechanika tom I i II WNT, Warszawa 1984