2009-10-08

1

Biologia i ekologia

Katarzyna Affek

p. 628

[e-mail]

Konsultacje: pn 11-12 i czw 13-14

BHP

- Fartuchy i rękawiczki; marker, zapalniczka

- Utrzymanie porządku: mikroskopy należy
wyłączać i przykrywać

- Praca z materiałem biologicznym: mycie rąk,
unieszkodliwianie materiału biologicznego,
jedzenie i picie niedozwolone

- Palniki, gruszki na pipecie szklanej

Warunki zaliczenia ćwiczeń

- przestrzeganie regulaminu ćwiczeń i zasad BHP

- obecność na zajęciach – dopuszczalna 1 usprawiedliwiona nieobecność;
możliwe odrabianie w innych grupach

- sprawozdania oddawane w terminie, zeszyt i ołówek na ćwiczeniach z
mikroskopem

- przygotowanie do zajęć – jeśli student uzyska dwie oceny
niedostateczne z przygotowania do ćwiczeń (wejściówki, pytanie)
prowadzący ma prawo nie dopuścić go do dalszego uczestnictwa w
ćwiczeniach; KOLOKWIUM KOMISYJNE

- ocena z ćwiczeń jest sumą: ¾ średniej arytmetycznej ocen uzyskanych z
2 kolokwiów zaliczeniowych i ¼ średniej arytmetycznej ocen uzyskanych
za przygotowanie do ćwiczeń, aktywność na ćwiczeniach, za
sprawozdania

Wyliczenie oceny ostatecznej:
mniej niż 3.00 – ocena 2.0
3.00-3.24 – ocena 3.0
3.25-3.74 – ocena 3.5
3.75-4.24 – ocena 4.0
4.25-4.74 – ocena 4.5
4.75-5.00 – ocena 5.0

-Możliwa jest jedna poprawa kolokwium. Przy powtórnym
zaliczaniu obniża się ocenę o 0,5 stopnia.

Sprawozdanie

- Imię, nazwisko, grupa i sala oraz w jakich godzinach są zajęcia

- Temat (np. Zapoznanie się z podstawowymi formami morfologicznymi
bakterii)

- Cel

- Sposób wykonania

- Zestawienie i omówienie wyników badań (jeśli wykresy i tabele to
dokładnie podpisane)

- Wnioski i uwagi (interpretacja wyników)

Literatura:

„

Ć

wiczenia z biologii sanitarnej cz. 1” pod red. Zofii

Ka

ń

skiej

2009-10-08

2

Podstawowe techniki

badań.

Techniki posiewów.

Sprzęt.

Mikrobiologia i mikroorganizmy

- bakterie
- archeony
- grzyby (oprócz kapeluszowych)
- protisty

Podłoże bakteriologiczne
– sztuczne środowisko do hodowli bakterii. Jest to odpowiednia
(ilościowo i jakościowo) mieszanina składników dostarczająca
niezbędnych pierwiastków chemicznych i źródła węgla.

W podłożu muszą się znaleźć:
- źródło węgla (oprócz autotrofów)
- źródło tlenu, wodoru, azotu (azotany, azot atmosferyczny, sole
amonowe, aminokwasy), fosforu
- mikroelementy (K, Mg, Co), witaminy

Odpowiednie ciśnienie osmotyczne – izotoniczne w stosunku
do bakterii

Odpowiednie pH (na ogół obojętne)

Helicobacter pylori

jest przykładem bakterii, która

w podłożu wymaga kwaśnego pH oraz krwi.

Podziały podłoży:

Ze względu na konsystencję:
- podłoże płynne np. bulion odżywczy
- podłoże stałe (agar-agar)

Ze względu na pochodzenie:
- podłoże naturalne
- podłoże półsyntetyczne
- podłoże syntetyczne

Ze względu na zawartość związków odżywczych:

- podłoże minimalne – niezbędne minimum do przeżycia
- podłoże pełne – zawierające dodatkowe substancje
stymulujące wzrost, np. witaminy, czynniki wzrostowe

Ze względu na cel hodowli:

- ogólne
- selekcyjne (selektywne, wybiórcze) – do wyizolowania
grup bakterii; mogą zawierać antybiotyk, trudno
rozkładalne źródło węgla, niedobór aminokwasu
- wskaźnikowe – zawierają barwny składnik – zdolność do
zmiany zabarwienia ze względu na procesy biochemiczne,
np. zmiana pH

2009-10-08

3

Narzędzia laboratoryjne

płytka (szalka)
Petriego

kolba

eza

probówka

głaszczka

pipeta
automatycz

n

a

tipsy

pipeta
szklana

szkiełko
podstawowe

szkiełko
nakrywkowe

1 l = 1000 ml = 1000000 μl = 1000000000 nl

1 l = 10

3

ml = 10

6

μl = 10

9

nl

1 ml = 10

-3

l

1 μl = 10

-6

l

1nl = 10

-9

l

1 cm

3

= 1 ml

1 dm

3

= 1 l

1 m

3

= 1000 l

Przeliczenia

Metody określania liczby bakterii

- bezpośrednie – np. komora Thoma, Neubauera

- pośrednie – posiew powierzchniowy po
ilościowym rozcieńczeniu

SZEREG ROZCIEŃCZEŃ

Wynik podajemy jako

jtk/ml

Kolonia – skupisko mikroorganizmów widoczne gołym okiem na
podłożu stałym powstałe w wyniku podziału jednej komórki
bakteryjnej.

Posiew powierzchniowy – 0,1 ml na szalkę z podłożem
stałym wgłaskujemy przy pomocy opalonej głaszczki

Posiew głębinowy – 1 ml na pustą sterylną szalkę zalewamy
rozpuszczonym i ostudzonym podłożem stałym

Gęstość hodowli podaje się w jtk/ml:

liczba kolonii/(objętość w ml nakładana na szalkę * rozcieńczenie) =
liczba jtk/ml

np. gdy na szalce wyrosło 20 kolonii po posiewie powierzchniowym z
rozcieńczenia 0,001

20/(0,1*0,001)= 2*10

-5

jtk/ml

Podpisywanie szalek

Zawsze na denku!!!

2009-10-08

4

Część praktyczna

1. Szereg rozcieńczeń

- posiew powierzchniowy: 10

-3

10

-4

10

-5

- posiew głębinowy: 10

-1

10

-2

10

-3

10

-4

10

-5

2. Odciski palców - sektory

3. Podłoże płynne – 100 μl do probówek

4. Skosy bakteryjne – za pomocą ezy

Przygotuj na nast

ę

pne zaj

ę

cia:

- Materiał z dzisiejszych

ć

wicze

ń