CHEMIOTERAPEUTYKI I LEKI PRZECIWWIRUSOWE (HIV)
antybiotyki - leki naturalne lub półsyntetyczne
chemioterapeutyki - leki syntetyczne
Chemioterapeutyki
Pochodne nitroimidazolu:
1. Metronidazol
działanie: po wniknięciu do komórki bakteryjnej lub pierwotniaka ulega biotransformacji i powstają metabolity, które można nazwać wysoce reaktywnymi rodnikami o bardzo krótkim okresie półtrwania, które uszkadzają DNA powodując śmierć komórki. lek te działa nawet wtedy gdy komórki się nie dzielą.
spektrum: b. beztlenowe - Clostridium dificile (rzekomobłoniaste zapalenie jelit), C. perfingeus, Bacterioides, Fusobacterium (zakażenia szpitalne), Helicobacter pylori (wrzody); lamblie, pełzak czerwonki, rzęsistek pochwowy.
zastosowanie: zakażenia bakteriami, lamblioza, zakażenie rzęsistkiem pochwowym, choroba wrzodowa żołądka i XII-cy, miejscowe leczenie trądziku
działania niepożądane: działania neurotoksyczne (np encefalopatia), objawy gastryczne (nudności, wymioty)
występowanie: tabletki doustne, t. dopochwowe, ampułki, żel (trądzik)
2. Tynidazol
3. Ornidazol
Sulfonamidy
1. Biseptol (Bactrim)
skład: sulfametaksazol + trimetoprim
spektrum: b. Gram - - E. coli, Proteus, Salmonella, Shigella; b. Gram + - paciorkowce, gronkowce; pierwotniaki - Toxoplasma gondi, Pneumocistis carini, Plasmodium.
wskazania: zakażenia dróg moczowych, zak. układu pokarmowego, banalne zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych, toksoplazmoza, zapalenie płuc, zak. oczu.
działania niepożądane: odczyny alergiczne, nadwrażliwość na światło, zaburzenia gastryczne, działanie nefrotoksyczne (uszkodzenie nerek), uszkodzenie wątroby.
Fluorochinolony
działanie: na gyrazę DNA
spektrum: b. Gram -, Gram +, atypowe (np. mykoplazma)
działania niepożądane: objawy gastryczne, uszkodzenie wątroby, zaburzenia wzrostu u dzieci (nie podawać do 12 r.ż.), uszkodzenia ścięgien.
Generacje:
- I - kwas nalidyksowy (Negram), kw. pipenidynowy (Palin)
zastosowanie: zakażenia dróg moczowych wywołanych przez b. Gram -
- II - norfloksacyna, ofloksacyna, ciprofloksacyna
zastosowanie: zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych, zapalenie ucha, zap. zatok przynosowych, zak. przewodu pokarmowego, zak. skóry, tkanek, kości.
Leki przeciwwirusowe
wirusy DNA: wirus ospy, herpeswirusy (półpasiec, opryszczka, cytomegalia, mononukleoza), adenowirusy, brodawki
wirusy RNA: wirus grypy, odry, świnki, wścieklizny, polio, HIV (retrowirusy)
cechy: pasożyty wewnątrzkomórkowe, nie posiadają własnych układów metabolicznych (enzymów)
Leki działające przez:
zapobieganie przyczepiania się wirusa, wnikania
1. Amantazyna (Viregut K) - grypa typu A
wskazania: zapobieganie chorowaniu u osób podatnych
2. Rymantadyna (podobnie jak wyżej)
3. Tromantydyna (Viru-Merz)
wskazania: opryszczka
4. Dokonazol (Erazaban)
wskazania: opryszczka
oddziaływanie na syntezę DNA/RNA; analogi nukleozydów
1. Acyklowir (Zovirax)
wskazania: opryszczka, półpasiec, ospa wietrzna
występowanie: tabletki, krem, maść
2. Gancyklowir
3. Rybawiryna
zapobieganie uwalniania wirusów
1. Oseltawir (Tamiflu)
Leczenie wirusa HIV
Leki (5 grup w różnych kombinacjach):
1. Nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (np. Zydowudyna)
2. Nukleotydowe inhibitowy odwrotnej transkryptazy (np. Tenofowir)
3. Inhibitory proteazy (np. Indinawir)
Antybiotyki
wskazania: rozpoznany drobnoustrój (antybiogram); bez antybiogramu, ale rozpoznanie kliniczne; bez rozpoznania, ale ciężki stan pacjenta; uzasadnienie leczenia zapobiegawczego.
przeciwwskazania: niewrażliwe drobnoustroje, nie występuje zagrożenie życia, choroby przewlekłe (np. choroby nerek), nadwrażliwość.
mechanizm obrony bakterii: produkcja enzymów rozkładających antybiotyk (betalaktamazy)
oporność krzyżowa: całkowita, częściowa
efekt poantybiotykowy: zahamowanie wzrostu bakterii (aminoglikozydy, makrolidy, fluorochinolony)
próba uczuleniowa przy penicylinie naturalnej:
- Testarpen 0,1 ml r-r
- wynik po 30, ew. 60 minutach
- dodatni wynik - grudka średnicy >1 cm