LEKI UKŁADU POKARMOWEGO
LEKI PRZECIWYMIOTNE
1.leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego
*metoklopramid
-antagonista receptorów dopaminergicznych
-pobudza czynność skurczową gólnego odcinka przewodu pokarmowego (zamyka zwieracz wpustu, większa amplitudę skurczów żołądka, rozkurcza odźwiernik i nasila perystaltykę dwunastnicy)
Zastosowanie:
-wymioty po zabiegach operacyjnych
-wymioty wywołane przez opioidy
-refluks żołądkowo-przełykowy
-przepukliny roztworu przełykowego
-atonia żołądka i jelit
*domperidon
-antagonista receptora dopaminergicznego
-słabo przenika przez bareiere krew mózg przez co ma ograniczone działanie ośrodkowe (słabe ptrzeciwwyniotne)
Zast: zaburzenia motoryki żołądka
*Cisaprid
-antaghonista receptorów 5-HT4 przewodu pokarmowego
-pobudza kurczliwość górnego odcinka przewodu pokarmowego
Zastosowanie:
Refluks żołądkowo-przełykowy, upośledzenie motoryki przewodu pokarmowego
2.neuroleptyki
*promazyna
*chloropromazyna
-blokada receptorów dominowych, 5-HT2 adrenergiczne alfa1, histaminowe H1, muskarynowe
Zastosowanie:
Hamowanie wymiotów w przebiegu wielu chorób także wymiotów pochodzenia błędnikowego
3.antagoniści receptora H1
*dimenhydrinat
*prometazyna
-hamują wymioty pochodzenia błędnikowego (choroba lokomocyjna)
4.antagonisci receptora 5-HT3
*ondansetron
*tropisetron
*granisetron
-blokowanie receptorów 5-HT3 zlokalizowanych w OUN oraz obwodowo w zakończeniach n.błędnego, w spolocie śródściennym przewodu pokarmowego
-hamują nudno sic i wymioty związane z działaniem serotoniny uwalnianej w jelicie cienkim przez radioterapię lub chemioterapię p/nowotworową
-hamują wymioty pooperacyjne
Leki PRZECZYSZCZAJĄCE
1.PREPARATY zwiększające objętość mas kałowych (pęczniejące)
Metyloceluloza
*karboksymetyloceluloza
*agar
*śluzy roślinne:nasiona lnu, otręby pszenne
-spożyte nie są trawione ani wchłaniane, chłoną wodę, pęcznieję
-zwiększają objętość mas kałowych i ich uwodnienie co przyspiesza pasaż
-mają zdolność adsorbowania kw. żółciowych co obniża stężenie cholersterolu w surowicy krwi
-powodują uczucie nasycenia mimo niewielkiej wartości kalorycznej (stosowane w leczeniu otyłości)
Uwaga: jeśli nie są popijane odpowiedną ilością wody mogą prowadzić do dalszego zagęszczania mas kałowych i zaparć
2.środki zmiękczające kał
*olej parafinowy-gromadząc się w bańce odbytnicy zmniejsza jej wrażliwość na bodźce co nasila zaparcia. Upośledza wchłanianie związków rozpuszczalnych w tłuszczach np. witamin
*dokuzan sodowy -obniżając napięcie powierzchniowe fazy tłuszczowo-wodnej ułatwia przenikanie wody i tłuszczów do mas kałowych w jelicie grubym, co ułatwia pasaż
3.osmotyczne leki przeczyszczające
*krystaloidy organiczne-wyciągu z owodów, miód
*laktuloza (syntetyczny disacharyd). W jelicie grubym pod wpływem flory bakteryjnej zostaje rozłożona do CO2 i kwasów organicznych (kwasu mlekowego i octowego) które na drodze osmotycznej zatrzymują wodę, pobudzają jego perystaltykę oraz zmiękczają masy kałowe
*krystaloidy nieorganiczne -roztwory hipertoniczne soli mineralnych nie ulegające wchłanianiu. Zwiększają cisnienie osmotyczne tresci jelitowej i zatrzymuja wodę w świetle jelita prpoprcjonalnie do dawki
*siarczan magnezu *sól gorzka)
*siarczan sodu (sól glauberska)
*fosforan sodu
4.środki drażniące błonę śluzową jelita cienkiego
*olej rycynowy w środowisku żółci i soku trzustkowego
kwas rycynolowymydła rycynolowe-działają drażniąco w jelicie cienkim, powodując zmniejszenie wchłaniania wody i elektrolitów, pobudzają ruchy perystaltyczne jelita cienkiego
glicerol
Warunkiem działania przeczyszczającego oleju rycynowego jest obecność żółci i lipazy trzustkowej
5.środki drażniące błonę śluzową jelita grubego
*glikozydy antrachinonowe
*pochodne difenylometanu (bisakodyl)
*glicerol
Mech działania
-zmniejszają whclanianie zwrotne wody i elektrolitów
-poprzez stymulację zwojów śródściennych pobudzają skurcze okrężnicy
-działanie przeczyszczające występuje kilkanaście godzin po podaniu, gdy treść pokarmowa pezehdzie do jelita grubego (działają tylko w kontakcie z błoną śluzową, podane pozajelitowo są nieskuteczne)
Biegunka
Biegunka ostra-to stan w którym jest oddawanych 3 lub wiecej wolnych stolców w ciągu 12 lub tez w tym czasie 1 płynny stolec z domieszką krwi, śluzu, lub ropy
Biegunka przewlekła -trwa powyżej 2 tyg, towarzyszy jej postępujący niedobór masy ciała
Przyczyny biegunek:
-błędy dietetyczne
-zatrucia pokarmowe
-zakażenia jelitowe: bakterie, wirusy, pasożyty
-nieswoiste stany zapalne
-czynniki jatrogenne: leki np. antybiotyki
-konstytucjonalna -wady rozwojowe
-pielęgnacyjno-środowiskowe (alkoholizm, nikotynizm, narkomania w rodzinie)
Leczenie biegunek
1.doustne sole nawadniające
*gastrolit
*saltoral
2.leki zapierające
a)środki osłaniające
b)środki ściągające
c)związki działające na mięśnie
a)środki osłaniające
&środki adsorpcyjne -wimążą w przewodzie pokarmowym związki nasilające perystaltykę i przechodzenie płynów do światła jelita a także toksyny bakteryjne i bakterie
*węgiel leczniczy
-posiada dużą zdolność adsorpcyjną
-nie należy podawać jednoczenie innych leków gdyż zostaną zaadsorbowane przez węgiel
*pektyny-występują w welu surowcach roślinnych: marchew, jabłko, banan. W jelitach są częściowo rozkładane zakwaszając tresc jelitowa wytwarzają niesprzyjające warunki dla drobnoustrojów chorobotwórczych. Stosowane są głownie w posraci naturalnej: mleko na marchwiance, dieta jabłkowo-ryżowa
*związki wapnia (węglan, fosforan, mleczan)
-w stanach zapalnych uszczelniają ściany naczyn zmniejszając wysiek
-działają zapierająco
Środki osłaniające
*smekta
-naturalny glinokrzemian o dużej lepkości
-ma właściwości adsorbujące, laczy się z glikoproteinami śluzu żołądkowego i jelit zwieszając wytrzymałość mechaniczną śluzu
-nie wchlania się z przewodu pokarmowego
-stosowana głownie u dzieci
b)środki ściągające
-działanie ściągające polega na denaturacji śluzu i białek na powierzchni błony śluzowej co powoduje zmniejszenie przesięku i wysięku oraz utrudnienie działania substancji toksycznych na mięsnie gładkie i gruczoły jelit
*organiczne: garbniki roślinne-są zawarte w lprze dębu, dębiankach, liśiach borówki brusznicy, jagodach borówki czernicy
*nieorganiczne: zasadowy węglan bizmutawy, zasadowy azotan bizmutawy
c)związki działające na mięśnie gładkie jelit
pobudzają receptory opioidowe powodując:
-zwiększenie napięcia mięsni gładkich jelit
-zwoększenie resorpcji wody i elektrolitów przez komórki ściany jelita
*difenoksylat
*loperamid
Leki przywracające prawidłową florę bakteryjną
Lactobacillus-liofilozowana zawiesina żywych pałeczek kwasu mlekowego przywraca i pomaga w utrzymaniu prawidłowego składu flory bakteryjnej jelit. Chroni przed rozojem grzybicy i drożdżycy przewodu pokarmowego zwłaszcza podczas stosowania antybiotyków i sulfonamidów oraz we wspomagającym leczeniu biegunek u dzieci.
LEKI WPŁYWAJĄCE NA CZYNNOŚĆ WYDZIELNICZĄ WĄTROBY
1.leki żółciotwórcze
-wywołują zwiększenie wydzielania żółci przez komórki wątrobowe
-kwasy żółciowe -długotrwałe ich podawanie powoduje również rozpuszcz cholersterolowych kamieni żołc
-pochodne kw nikotyn
-pochodne kw salicyl
-oleki eteryczne
Zast: niedobor endogennych kw żółciowych z osłabionym wydzielaniem żółci
2.leki żółciopędne
-zwiększają wypływ żółci z dróg żółciowych do dwunastnicy w następstwie obkurczenia pęcherzyka żółciowego
*cholecystokinina
*tłuszcze: oliwa, żółtka jaj
*pochodne kwasu nikotynowego
*pochodne kwasu salicylowego
*siarczan magnezu, siarczan sodu
*Olejki eteryczne
3.leki ochraniające komórkę wątrobową
a)aminokwasy zawierające siarkę: metionina, cysteina
b)witaminy grupy B (B12, B15)
c)ornityna -bierze udział w syntezie mocznika z amoniaku w wątrobie. Przyspiesza procesy odtruwania
d)Orozamid
e)kwas liponowy
f)silimaryna
g)interferon a2b (Intrin A, Roferon A)- stosowany w zapaleniach wątroby wywołanych wirusem B i C
LEKI WPŁYWAJĄCE NA CZYNNOŚĆ ZEWNĄTRZWYDZIELNICZĄ TRZUSKI
Niewydolność trzustki prowadzi do zaburzenia trwawienia białek i tłuszczów, co przejawia się obecnością w kale niestrawionych tłuszczów. Zaburzenia te mogą być łagodzone podawaniem wyciągów trzystkowych zawierających odpowiednie enzymy: trypsynę, chymotrypsynę, amylazę, lipaza.
*Pancreatinum
*Creon
*Pancreon
*Panzytrat
Wskazania: choroby z towarzyszącą niewydolnością trzuski np.
-przewlekłe zapalenie trzustki
-mukowiscydoza
-nowotwory trzustki
-zaburzenia trawienia tłuszczów, białek, węglowodanów [UKŁAD KRWIONOŚNY NA NASTĘPNE ĆWICZENIA]