Leki roślinne stosowane w chorobach układu pokarmowego.

1.WĄTROBA - narząd miąższowy o zwartej masie identycznych komórek parenchymatycznych, podstawowa jednostka morfologiczno-czynnościowa – tzw. płacik czyli zespół komórek zgrupowanych wokół trójzespołu naczyń. Spełnia 3 zadania: czynność krążeniowa, czynność wydzielnicza, czynność ochronna.

2. Żółć – kwasy żółciowe

• zwiększanie napięcia mięśni gładkich i ruchu jelit

• neutralizacja i alkalizacja kwaśnej zawartości z żołądka

• utrzymywanie w roztworze cholesterolu

• wzmaganie wydzielania soku trzustkowego

• umożliwiają wchłanianie kw. tłuszczowych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E, K

3. Leki zwiększające wydalanie żółci

1. leki żółciotwórcze – choleretica – pobudzają miąższ wątroby do wytwarzania żółci

2. leki żółciopędne – cholekinetica, cholagoga – efekt motoryczny opróżnienia pęcherzyka

4. Preparaty roślinne stosowane w fitoterapii:

• ułatwiają proces odtruwania wątroby

• moczopędnie

• przeciwzapalnie

• przeciwbakteryjnie

• przeciwwirusowo

• spazmolitycznie

• pobudzają czynność trawienną – wzmożenie wydzielania soku żołądkowego i trzustkowego

• regulują perystaltykę jelit

• regulują dopływ soku żółciowo- trzustkowego

5. Choroby wątroby: 1. Alkoholizm, 2. żółtaczka tupu B i C, 3. zatrucie środowiska.

Żółtaczka typu Bi C: 170mln ludzi zakażonych wirusem żółtaczki na świecie, 500tyś w Polsce; leczenie – leki p/wirusowe, interferon, leki roślinne (31%) i inne

Ostropest plamisty-Silybi mariani fructus-Silybum marianum-Compositae – złożone - SKŁAD:

• Flawonolignany: Sylibina, Sylikrystyna, Sylidiamina, Izosylimaryna, Sylibinomery

• Flawonoidy: taksyfolina, dihydrokemferol, kemferol, kwercetyna, eriodyktiol

• olej tłusty (20% - 30%)

• sterole

• olejek eteryczny (0,08%)

• aminy biogenne

• gorycze

Preparaty: SYLIMAROL drażetki; SYLIVIT kapsułki twarde; LEGALON iniekcje; SYLICYNAR; SYLICYMAR; ARTECHOLIN; SYLIGRAN granulat.

Mechanizm działania hepatoprotekcyjnego (sylimaryny):

• stymulacja syntezy rRNA

• hamowanie peroksydacji lipidów

• blokowanie wiązania toksyn

• regulacja poziomów enzymów wątrobowych

• czynnik antyfibrotyczny

• ochrona membran komórkowych przed wolnymi rodnikami stabilizacja membran komórkowych

Sylimaryna – Sylibinina:

• przeciwzapalnie

• hepatoprotekcyjnie

• przeciwnowotworowo (niewykorzystywane ze względu na słabą biodostepność flawonolignanów)

Działanie Sylimaryny i Sylibininy:

• hamowanie cyklooksygenazy

• wpływ na limfocyty T

• hamowanie NF- _%B

• hamowanie iNOS

• homaowanie 5 - lipooksygenazy

Sylimaryna

Sylibinina

• hamowanie wzrostu ludzkich linii kom. nowotworu prostaty LNCaP, DU 145, żołądka, piersi, szyjki macicy, jajnika A2780, modele in vivo i in vitro

• hamowanie chemiczne indukowanej karcinogenezy nowotworu pęcherza moczowego, okrężnicy, brodawczaka skóry i języka

• terapia łączona ( I faza badań klinicznych)

- z doksorubicyną w nowotworze prostaty

- z cisplatyną w nowotworze jajnika

Tarczyca bajkalska - Scutellariae radix – Scutellaria baicalensis –Labiateae – wargowe - SKŁAD:

• flawony: wogonina – przciwirusowe wobez HBV

• baikaleina, baikalina

Działanie:

• p/zapalne, p/nowotworowe, p/miażdzycowe, antyfibrynowe, p/utleniające

• wogonina – hamowanie ekspresji antygenów powierzchniowych HBs i HBe oraz ograniczenie form liniowej i kolistej HBV DNA w teście aktywności endogennej polimerazy HBV DNA

• czynnik antyfibrynogenne w infekcji HCV via hamowanie stresu utleniającego

• ochrona hepatocytów

Picrorhiza kurroa Royle ex Benth -Scrophulariaceae – trędownikowate - SKŁAD:

• glikozydy irydoidowe : kutkozyd, pikrozyd I, II, III

• pikroliw – frakcja glikozydów irydoidowych

MIESZ&PREP: Sylicymar.

Działanie: hepatocurativum porównywalny z sylimaryną, działanie p/utleniające

Cytryniec chiński - Schizandrae fructus – Schizandra chinensis Bail. – Schizandraceae – cytryńcowete; SKŁAD:

• lignany: Gomisyna A

• schizandryny – też hepatoprotekcyjnie

Działanie:

• indukcja enzymów mikrosomalnych wątroby

• aktywność antyutleniająca

• wzrost poziomu glutationu i aktywności reduktazy glutationu

• wzrost proliferacji retikulum endoplazmatycznego

Phyllantus - Phyllantus amarus, Ph. tenelus, P. virgatus, P. multiflorus - Euphorbiaceae – wilczomleczowate - SKŁAD:

• Lignany: nirtetralina, nirantyna

Działanie:

• p/wirusowe wobec HBV – hamuje ekspresję antygenów powierzchniowych HBsAg i ABeAg

• hamowanie aktywności polimerazy DNA wirusa HBV

• hipoglikemiczne, antyhepatotoksyczne

MIESZ&PREP: SYLICYMAR

Lipa srebrzysta - Tiliae Inflorescentia – Tilia argentea – Tiliaceae – lipowate -

Skład: tilirozyd.

Działanie:

• w modelu indukowanym D-GaIN/LPPS

• obniżenie poziomu transaminaz w surowicy krwi

• hamowanie produkcji TNF – α

• obniżanie wrażliwości hepatocytów w stosunku do TNF –α

• bezpośrednie działanie ochronne hepatocytów wobec D-GaIN

Lipa drobnolistna i szrokolistna-Tiliae inflores.-Tilia cordata et platyphyllos-Tiliaceae– lipowate - SKŁAD:

• Flawonoidy: (kwercytryna, hyperozyd, tilirozyd), fenoolokwasy

• tilirozyd

• olejek eteryczny: (linalol, geraniol, farnezol)

• śluz

• proantocyjanidyny

• garbniki

Działanie:

• napotne

• osłaniające na błony śluzowe

• zwiększenie wydzielania soku żołądkowego oraz zółci do dwunastnicy

• moczopędnie

• słabe działanie uspokajające

Karczoch zwyczajny - Cynarae Herba – Cynara scolymus – Compositae – złożone – SKŁAD: Cynaryna. MIESZ&PREP: CYNAREX, SYLICYNAR, RAPACHOLIN C, CYNAREIN – , CHOLAGOGA I, CHOLAGOGA II – fix, CHOLAGOGA II

Działanie:

• cholagogum, cholereticum

• obniżenie poziomu triglicerydów, cholesterolu w surowicy krwi, p/miażdżycowo

• działanie ochronne na miąższ wątroby np. w zatruciach CS2

• eliminacja z żółcią toksycznych składników

• diureticum

• stymulacja czynności wydzielniczej żołądka ze względu na gorzki smak

Kocanki piaskowe-Helichrysi inflorescentia-Helichrysum arenarium-Compositae – złożone – SKŁAD: izosalipurpozyd – związek z grupy chalkonów.

Zastosowanie:

• w badaniach mikrosomalnej frakcji wątroby szczurów

• hamowanie enzymatyczne indukowanej oksydacji lipidów

• aktywacja reduktazy NADPH cytochromu C efekt silniejszy od sylibiny

• wpływa na wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego

• reguluje funkcje przewodu pokarmowego usprawniając proces trawienia

• działa silniej na żołądek

• flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny

• działa hepatoprotekcyjnie – o tym decyduje efekt ontyoksydacyjny

• działa detoksykująco

Działanie: cholagogum, cholereticum, spasmolyticum (w obrębie dróg żółciowych).

MIESZ&PREP: GASTROCHOL proszek, CHOLESOL płyn.