Leki układu

pokarmowego

Farmakoterapia biegunek

• biegunka - masa stolca > 250 g
- zmiana rytmu wypróżnień
- często ustępuje samoistnie

Chory oddaje więcej niż 2 luźne stolce / dobę
przez ponad 3 dni poważny epizod

Farmakoterapia biegunek

PRZYCZYNY BIEGUNKI:

1. zakażenia bakteryjne ( Escherichia

coli,Shigella,

Salmonella) wirusowe, pierwotniakowe
2. intoksykacje (arsen)
3. leki (np. antybiotyki, środki przeczyszczające,
kolchicyna)
4. rzekomobloniaste zapalenie jelit – powikłanie
leczenia antybiotykami
5. alergia na produkty spożywcze

Farmakoterapia biegunek

PRZYCZYNY BIEGUNKI:

6. choroby prowadzące do zaburzeń trawienia
7. choroby prowadzące do zaburzeń wchłaniania
(niedobór laktazy)
8. przewlekle choroby zapalne jelit
(choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie
okrężnicy)
9. gruczolaki, raki okrężnicy
10. przyczyny hormonalne: nadczynność tarczycy

Farmakoterapia biegunek

PRZYCZYNY BIEGUNKI

:

11. cukrzyca
12. psychiczne (emocjonalne)
13. fizyczne (oziębienie, przegrzanie)
14. błędy żywieniowe – mleko, pokarmy
zawierające błonnik
15. woda
16. podróże

Farmakoterapia biegunek

• biegunka ostra ( zatrucie

produktami spożywczymi, zakażenia,
przedawkowanie leków)

• biegunka przewlekła : okres

trwania > 3-4 tygodnie (przewlekłe
zakażenia jelit)

Farmakoterapia biegunek

• biegunka ostra

biegunka zakaźna w zależności od tego,

czy

drobnoustroje wniknęły do błony śluzowej

jelita

a. ostra infekcyjna biegunka zapalna
b. ostra infekcyjna biegunka niezapalna

Farmakoterapia biegunek

ostra infekcyjna biegunka zapalna

- - spowodowana przez drobnoustroje, które

wniknęły

- do błony śluzowej jelita
- - gorączka
- - krew lub leukocyty w kale (test na krew

utajoną)

Farmakoterapia biegunek

ostra infekcyjna biegunka niezapalna

-

- spowodowana przez drobnoustroje, które
poprzez

toksyny zaburzają prawidłowe wchłanianie
i wydzielanie enterocytów jelitowych;

-

- ma tendencję do samoistnego ustępowania;

-

- trwa zwykle nie dłużej niż 3 dni

Farmakoterapia biegunek

ostra infekcyjna biegunka zapalna –

zakażenie

wirusowe

- - nie obserwuje się krwi lub leukocytów

w kale

- - ma tendencję do samoistnego

ustępowania

Farmakoterapia biegunek

LECZENIE PRZYCZYNOWE:

Biegunka bakteryjna o ciężkim przebiegu, z

gorączką

- przy bardzo ostrym przebiegu wskazane jest
natychmiastowe leczenie za pomocą kotrymoksazolu,

który

skutecznie działa przeciwko pałeczce czerwonki, pałeczce
duru i pałeczce okrężnicy (E. Coli).

W przypadkach amebiazy i lambliozy - metronidazol.

Farmakoterapia biegunek

LECZENIE PRZYCZYNOWE:

Antybiotyki

(ampicilina, amoksycylina, cefalosporyny,

klindamycyna)

mogą wywołać biegunkę o różnym przebiegu

począwszy od łagodnych epizodów aż do zagrażających życiu
przypadków rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego
(najczęściej Clostridium difficile).
- - częste w szpitalach
- - objawy: gorączka, leukocytoza, masywna wodnista biegunka

W przypadku podejrzenia o spowodowany antybiotykami przerost flory
okręźnicy przez C.difficile należy przerwać leczenie antybiotykami
(po diagnozie podać wankomycynę).

Farmakoterapia biegunek

LECZENIE OBJAWOWE:

- płyny i elektrolity – NaCl, KCl
- - środki ściągające
- - środki adsorbujące
- - środki osłaniające
- - środki pęczniejące
- - środki zapierające - hamują perystaltykę jelit, ale opóźniają
- wydalanie drobnoustrojów
W razie skurczowych bólów brzucha leki rozkurczowe
(Buscopan – butylobromek hioscyny, Scopolan)

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki ściągające

- - denaturują śluz i białka na powierzchni błony
- śluzowej,
- - zmniejszają wysięk i wydzielanie śluzu
- - zwalniają wymianę płynów,
- - mają umiarkowane działanie przeciwzapalne

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki ściągające
- związki bizmutu - działanie ściągające, zapierające,

osłaniające; barwią stolec na czarno

dawniej:
- A. zasadowy węglan lub fosforan bizmutawy,
- B. zasadowy azotan bizmutawy (biegunki pochodzenia
- bakteryjnego; obniżenie ciśnienia)
- C. zasadowy galusan bizmutawy

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki ściągające

-

koloidalny cytrynian trójpotasowo-bizmutawy

-

- przy długotrwałym stosowaniu może się wchłaniać

z przewodu pokarmowego, zwłaszcza w obecności

nienasyconych kwasów tłuszczowych

-

- działania niepożądane – zaburzenia OUN, bóle

głowy

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki adsorbcyjne
- - w przewodzie pokarmowym wiążą np. toksyny
- bakteryjne, bakterie, sole metali ciężkich, leki
-
- - działają leczniczo w bakteryjnych zakażeniach
- przewodu pokarmowego i zatruciach
-

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki adsorbcyjne
węgiel leczniczy – Carbo medicinalis
- działanie przeciwbiegunkowe, zapierające
- duża powierzchnia wchłaniania
- przed połknięciem pogryźć lub pokruszyć

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki adsorbcyjne
Pektyny - polisacharydy występujące np. w

jabłkach

- substancje żelujące, wypełniające
- substancje śluzowate, powlekające
Błonnik – polisacharydy i lignina

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW

RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki adsorbcyjne

Smekta

- związek o budowie warstwowej i dużej lepkości,

który łącząc się z glikoproteinami śluzu żołądka
zwiększa wytrzymałość mechaniczną śluzu;

- stosowany w ostrych, przewlekłych biegunkach

- 3x1 saszetka

Farmakoterapia biegunek

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKÓW RZECIWBIEGUNKOWYCH

Środki adsorbcyjne
Związki wapnia - uszczelniają ściany naczyń w stanach
zapalnych i zmniejszają wysięk, działają zapierająco

Węglan wapnia- silne właściwości zapierające
Fosforan wapnia- stosowany też w stanach niedoboru wapnia
Mleczan wapnia, Glukonian wapnia– też działanie
p/uczuleniowe

Farmakoterapia biegunek

Leki miolityczne i spazmolityczne

- - związki pobudzając receptory opioidowe

zwiększenie

- absorpcji wody
- - powodują rozkurcz mięśni gładkich jelit i znoszą ich
- skurcze spastyczne
- stosowane w ostrych i uporczywych biegunkach,

kolkach,

bolesnych skurczach macicy, stosuje się je wyjątkowo
(w zagrożeniach związanych ze stosowaniem

opioidów)

Farmakoterapia biegunek

Leki miolityczne i spazmolityczne

Difenoksylat

- - lek wspomagający w leczeniu biegunek ostrych
- i neurogennych
- - długotrwałe stosowanie może powodować
- zależność typu morfinowego
• Reasec - difenoksylat + siarczan atropiny

(powoduje suchość w ustach)

Farmakoterapia biegunek

Leki miolityczne i spazmolityczne
Loperamid
- zmniejsza uwalnianie PG, zwiększa absorpcję

wody

- wskazania: ostra i przewlekła biegunka
- dawkowanie: doustnie początkowo 4mg, potem
2-4x/24 h po 2 mg.
- preparaty: Loperamid, Imodium
- przeciwwskazany u dzieci < 3 roku życia, kat B

Farmakoterapia biegunek

Leki miolityczne i spazmolityczne

IZOCHINOLINOWE ALKALOIDY OPIUM

-

papaweryna (wstrzyknięcia)

-

drotaweryna (NO-SPA- tabl.)

* syntetyczna pochodna papaweryny
* działa rozkurczająco na mięśnie odźwiernika, którego
skurcz opóźnia opróżnianie żołądka i zwiększa

napięcie

mięśni jelit
* przechodzi przez łożysko

Farmakoterapia biegunek

Leki miolityczne i spazmolityczne

LEKI CHOLINOLITYCZNE
- - działają na receptory muskarynowe M1, M3, M5
- - zmniejszają napięcie i skurcze mięśni gładkich p.p
- - nie zmniejszają wysięku ani wydzieliny gruczołów

jelitowych

- (nie stosować w biegunkach ze stanem zapalnym)
- - atropina, skopolamina, hioscyna (np.Scopolan)
- - mebeweryna – leczenie objawowego bólu brzucha

wywołanego skurczem mięśni gładkich jelit

Środki przeczyszczające

Masy kałowe przebywające nadmiernie długo
w jelicie grubym ulegają większemu odwodnieniu,
stwardnieniu co stwarza trudności w ich usunięciu.

MECHANIZM POWSTAWANIA ZAPARĆ

•

zaparcie atoniczne - spadek napięcia ścian jelit

i zahamowanie motoryki jelit
• zaparcie spastyczne - nadmierne skurcze mięśni
okrężnych jelit i utrudnienie przesuwania się treści
pokarmowej

Środki przeczyszczające

Wskazania:

- diagnostyka, zabiegi na jamie

brzusznej,

zatrucia (środki osmotyczne)
- konieczność unikania przez
chorego wysiłku, oszczędzania tłoczni

brzusznej

Środki przeczyszczające

Przeciwwskazania:

-

nierozpoznane zaburzenia p.p., bóle,

podejrzenie porażenia perystaltyki lub
niedrożności

jelit,

długotrwałe

stany

zapalne w obrębie jamy brzusznej lub
miednicy mniejszej, ciąża, przepuklina

Środki przeczyszczające

Mechanizm działania: fizyczny

mechaniczne

zahamowanie wchłaniania

i zagęszczania treści pokarmowej oraz

pobudzenie

perystaltyki przez gromadzącą się płynną treść

Środki przeczyszczające

Parafina płynna

-

substancja poślizgowa, pokrywa powierzchnię kału

i błony śluzowej jelit cienką warstwą co ułatwia
defekację; rozmiękcza twarde masy kałowe;
wypróżnienia po 12 h
- działania niepożądane: gromadzi się w bańce

odbytnicy zmniejszając jej wrażliwość na bodźce,

powoduje świąd odbytu, upośledza wchłanianie

związków rozpuszczalnych w tłuszczach, wywołuje

zmiany zapalne w węzłach chłonnych

Środki przeczyszczające

Dioktylosulfobursztynian sodowy

-

detergent anionowy, rozmiękcza twarde masy

kałowe;

- preparaty: Dipolaxon, Laxopol

Czopki glicerynowe

Środki przeczyszczające

Mechanizm działania: fizyczny

zwiększenie objętości treści jelitowej przez

pęczniejące w świetle jelit śluzy roślinne, które
chłonąc wodę zwiększają uwodnienie i objętość
mas kałowych, powodują rozciągnięcie ścian
jelita i przyśpieszają perystaltykę (częściowo
metabolizowane są przez florę jelitową do
osmotycznie czynnych produktów)

Środki przeczyszczające

- śluzy roślinne np. Semen lini, Semen plantaginis
- pokarmy roślinne np. otręby, pieczywo razowe,

kasze, warzywa

- półsyntetyczne produkty celulozy np.
metyloceluloza, karboksymetyloceluloza
- Neonormacol - lek o potrójnym mechanizmie
działania; początkowo wzdęcia, uczucie pełności

Jeśli nie są popijane wystarczającą ilością wody
następuje zagęszczenie mas kałowych.

Środki przeczyszczające

Mechanizm działania: fizyczny

zwiększenie dopływu wody ze ścian do

światła jelit, zwiększenie objętości i
rozwodnienie treści pokarmowej, rozciągnięcie
ścian jelit i pobudzenie perystaltyki (środki
osmotyczne)

Środki przeczyszczające

sole nieorganiczne

o dwu lub więcej wartościowym anionie (roztwór
hipertoniczny); działają głównie na jelito cienkie,
powodują gromadzenie się wody w jego świetle

- siarczan magnezowy (sól gorzka)
- siarczan sodowy (sól glauberska)
- fosforan sodowy (Enema)
-

Środki przeczyszczające

laktuloza

- syntetyczny dwucukier
- zakwasza środowisko i uniemożliwia rozwój bakterii
wytwarzających amoniak, zmniejsza stężenie amoniaku
- działanie po 2-3 dniach
- stosowana w nawykowych zaparciach i encefalopatii
wątrobowej
- preparat: Lactulosum (syrop)

- PEG – glikol polietylenowy

Środki przeczyszczające

Mechanizm działania: chemiczny

podrażnienie śluzówki jelita, wzrost wydzielania

soków

trawiennych i śluzu, pobudzenie perystaltyki

* działanie na jelito cienkie
* działanie na jelito grube

Środki przeczyszczające

- Oleum Ricini

* rozkładany przez kwasy żółciowe i lipazę
trzustkową do glicerolu i kwasu rycynolowego,
tworzą się mydła rycynolowe, które drażnią jelito
cienkie i zwiększają perystaltykę
* dawka 15-60 ml
* wykazuje działanie po 3-4 godzinach
* przeciwwskazany w ciąży (przekrwienie narządów
jamy brzusznej i miednicy mniejszej)

Środki przeczyszczające

Glikozydy antrachinonowe

- działają po 8-12 h
- wchłaniają się z jelit do krwi i tkanek, są ponownie
wydzielane do światła jelita grubego gdzie ulegają
przemianie do aktywnych emodyn i drażnią komórki
nerwowe mięśniówki jelita (pobudzenie motoryki)
- Folium Sennae (liść senesu) - zawiera sennozydy;
preparaty: Xenna
- Aloes – zawiera alona; preparaty: Alax
- Cortex Frangulae (kora kruszyny pospolitej), Rhizoma Rhei
(kłącze rzewienia)

Środki przeczyszczające

Bisakodyl

- działa bezpośrednio na śluzówkowe i podśluzówkowe sploty
nerwowe błony śluzowej jelita grubego
- zwiększa wydzielanie śluzu
- przyspiesza ruchy perystaltyczne
- wskazania: krótkotrwałe, objawowe leczenie zaparć
nawykowych i zaparć u osób obłożnie chorych

Leki

przeciwwymiotne

Metoklopramid
-

obwodowo zwiększa siłę działania acetylocholiny na receptory

muskarynowe (pobudza perystaltykę żołądka i pasaż
pokarmu w przewodzie pokarmowym), zwiększa napięcie
mięśnia zwieracza wpustu żołądka a rozkurcza mięśnie
odźwiernika; hamuje wymioty wywołane pobudzeniem
chemoreceptorów; dobrze wchłaniany z p.p.
- zastosowanie: wymioty przy nieprawidłowej diecie,
wymioty pooperacyjne
- działania niepożądane: niepokój, senność, zmęczenie,
mlekotok, bezsenność
- preparaty: Metoclopramidum, Cerucal, Reglan

Leki przeciwwymiotne

Domperydon
-

blokuje obwodowe receptory

dopaminergiczne

- wzmaga napięcie mięśni wpustu i perystaltykę
- żołądka i dwunastnicy
- - wydziela się z mlekiem matki
- - zastosowanie: wymioty przy cytostatykach
- i po hemodializie
- - preparat: Motylium

Leki przeciwwymiotne

NEUROLEPTYKI
-

pochodne fenotiazyny

- hamują ośrodek wymiotny (działanie dopaminolityczne,
cholinolityczne, przeciwhistaminowe)
- zastosowanie: uporczywe wymioty po podrażnieniu
otrzewnej, przy ostrym nieżycie żołądka, urazach czaszki,
zatruciach lekami, chorobie popromiennej, wymioty
ciężarnych
- preparaty: Chlorpromazyna, prometazyna

.

Leki przeciwwymiotne

LEKI PRZECIWHISTAMINOWE (H1)

-

hamują receptory H1

- zmniejszają pobudliwość ośrodka wymiotnego i

błędnika,

działają słabo spazmolitycznie
- zastosowanie: wymioty pochodzenia błędnikowego
(choroba lokomocyjna)
- preparaty: Dimenhydrynat (Aviomarin),

Difenhydramina,

Meklozyna (Bonamina)

Leki przeciwwymiotne

LEKI CHOLINOLITYCZNE
-

pochodne skopiny – hioscyna, skopolamina

- zastosowanie: wymioty pochodzenia

błędnikowego

(choroba lokomocyjna), wymioty

pochodzenia

żołądkowego, radio i chemioterapia

Leki przeciwwymiotne

ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW SEROTONINOWYCH - 5-HT3
(r. obwodowe i ośrodkowe)

-

Ondasetron (Zofran),Tropisetron (Navoban),

Granisetron

- wskazania: chemioterapia przeciwnowotworowa
- nie działają uspokajająco, nie upośledzają czynności
psychomotorycznych

Leki wpływające na odruch

wymiotny

Odruch wymiotny powstaje w wyniku
pobudzenia ośrodka wymiotnego w

rdzeniu

przedłużonym

Leki wpływające na odruch

wymiotny

LEKI WYMIOTNE

ograniczone zastosowanie np. w leczeniu zatruć

* apomorfina – działa ośrodkowo, pobudza
receptory dopaminergiczne
* emetyna (Ekstr.z wymiotnicy) – działa na
drodze odruchowej wskutek drażnienia
zakończeń nerwowych błony śluzowej p.p

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Czynniki ryzyka:

- czynniki genetyczne
- pokarmy, które zwiększają wydzielanie soku
żołądkowego
- palenie (wzmaga wytwarzanie kwasu, zmniejsza
wydzielanie prostaglandyn i dwuwęglanów oraz
zmniejsza przepływ krwi przez śluzówkę żołądka)
- nadużywanie alkoholu
- niektóre leki np. aspiryna i inne leki przeciwzapalne
- zakażenie drobnoustrojami (H.pylori)
- stres i czynniki psychiczne, nieprawidłowości krwi
- guz, uszkodzenie mózgu (wrzód Cushinga)

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Czynniki agresji:

-

nadmierne wydzielanie kwasu solnego

i pepsynogenu
- nadmierne wydzielanie gastryny pod wpływem
pokarmu i rozciągnięcia żołądka przez pokarm
- upośledzenie neutralizacji kwaśnej treści
w dwunastnicy
- zaburzenie motoryki żołądka

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Czynniki protekcji:

- bariera śluzówkowa
. - prostaglandyny
. - alkaliczna treść dwunastnicy
- prawidłowe ukrwienie błony śluzowej

żołądka

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Objawy choroby wrzodowej

:

- - ból w nadbrzuszu i górnej części brzucha
- - ból występuje krótko (30 minut) po posiłkach
- - ból ustępuje po posiłkach, ból nocny
- - utrata apetytu, nudności, wymioty, odbijanie,
- zgaga, niestrawność.

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Powikłania choroby wrzodowej

:

- krwawienie z miejsca owrzodzenia
- niedokrwistość
- przedziurawienie (perforacja) owrzodzenia
- zwężenie trawienne (łagodne) odźwiemika
- rak żołądka

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Helicobacter pylori

- - pałeczka G (-)

- - szeroko rozpowszechniona

- - zwiększa przepuszczalność warstwy śluzowej dla H

+

,

- które wraz z HCl i pepsyną uszkadzają komórki

nabłonka

- żołądka

- - zapalenie błony śluzowej żołądka prawie zawsze

związane

- z H. Pylori, ale wrzód trawienny powstaje u 1 na 6

zakażonych

- osób

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Helicobacter pylori można wykryć,

wykonując:

- badanie krwi poprzez nakłucie palca
(wykrycie przeciwciał przeciwko Helicobacter pylori)
z 1 kropli krwi wynik po 5-10 min.
- test oddechowy (Urea Breath Test - UBT)
- test tkankowy na ureazę.

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

- - zmniejszenie bólu
- - regeneracja niszy wrzodowej
- - zmniejszenie częstości nawrotów choroby

wrzodowej

- ( 70-80% / rok – wrzód dwunastnicy,
- 50-70% / rok - wrzód żołądka)

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki neutralizujące:
- zmniejszają kwaśność soku żołądkowego poprzez
chemiczne wiązanie kwasu solnego; hamowanie
aktywności pepsyny poprzez zwiększenie pH soku
żołądkowego

- stosowane w celu zmniejszenia drażniącego
i uszkadzającego działania kwasu solnego na błonę
śluzową żołądka

- silne zobojętnianie jest niekorzystne bo sprzyja zaburzeniom
trawiennym i zakażeniom bakteryjnym

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki neutralizujące:
Związki magnezu:
- WODOROTLENEK I TLENEK MAGNEZU,
WĘGLAN MAGNEZU, TRÓJKRZEMIAN

MAGNEZU

- działają silniej od związków glinu
- łagodzą bóle spowodowane działaniem

kwaśnego soku żołądkowego

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki neutralizujące:

Związki glinu:

- ALUSAL, ALUGASTRIN
- słabe, długotrwałe działanie
- właściwości ściągające (zaparcia)
- upośledzają wchłanianie jonów

fosforanowych

mogące prowadzić do osteoporozy
( z wyjątkiem fosforanu glinu)

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki neutralizujące:
Węglan wapnia:
- szybkie działanie
- długotrwałe podawanie może

spowodować

wystąpienie kamicy dróg moczowych
- uczucie pełności w nadbrzuszu (CO

2

)

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki neutralizujące:

Związki glinu i magnezu:
- działanie dłuższe
- nie powodują ani zaparć ani nie działają
przeczyszczająco
- preparaty: Alumag, Maalox
•

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki osłaniające:

- nieselektywne: kaolin, agar, żelatyna
- selektywne:

1. koloidalne związki bizmutu wiążą pepsynę i kwasy
żółciowe; działanie bakteriobójcze
2 . cytrynian potasowo-bizmutawy
(Ventrisol, De-Nol); działanie przeciwbakteryjnie
na H. pylori.

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki osłaniające: - selektywne

3. Sukralfat (Ulgastran, Ancrusal)

- zasadowa sól glinu z siarczanem sacharozy;

- tworzenie polimerów przez resztę cukrową,
- hamowanie aktywności pepsyny,
- wiązanie kwasów żółciowych,
- stymulowanie syntezy prostaglandyn;
- działanie poprzez przyleganie do niszy wrzodowej
i zabezpieczanie przed dalszym uszkodzeniem przez

kwas

i pepsynę

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Antagoniści receptora H2

:

-

hamują stymulowane przez histaminę wydzielanie kwasu

solnego a także stymulowane przez gastrynę i częściowo
acetylocholinę ( podstawowe i po posiłku); hamują
wszystkie fazy wydzielania żołądkowego; pobudzają
wydzielanie gastryny; zmniejszają objętość soku żołądkowego
- wskazania: choroba wrzodowa dwunastnicy, zapalenie
przełyku z zarzucania
- działania niepożądane: reakcje nadwrażliwości, zaburzenia
rytmu serca, zaburzenia czynności p.p
- przenikają do mleka matki

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Antagoniści receptora H2

:

RANITYDYNA (RANIGAST; ZANTAC)

FAMOTYDYNA (FAMOGAST;ULFAMID)

CIMETYDYNA (ALTRAMET; TAGAMET)

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka i

dwunastnicy

Antagoniści receptora H2

:

Działania niepożądane:

nadmierne zahamowanie wydzielania kwasu

solnego=> zakażenia bakteryjne i drożdżakowe przewodu pokarmowego,

perforacja wrzodu, bóle i zawroty głowy, bóle mięśniowe, zaparcia, biegunki,

wysypki skórne.

Cimetydyna może powodować zaburzenia świadomości. Modyfikuje

biotransformację innych leków ( fenytoiny, teofiliny, fenobarbitalu, leków

przeciwarytmicznych).

Dawkowanie:

ranitydyna - 2x 150mg, famotydyna-40mg x l

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka i

dwunastnicy

Leki cholinolityczne (antagoniści receptora M):

- hamują wydzielanie kwasu solnego i powodują zwiotczenie mięśni gładkich

- nieselektywne – ATROPINA - dla skutecznego działania
konieczne jest stosowanie dawek powodujących szereg
działań niepożądanych (zaburzenia widzenia, kołatanie
serca).

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Leki cholinolityczne (antagoniści recep. M1):
- selektywne – PIRENZEPINA - hamuje wydzielanie kwasu
solnego proporcjonalnie do stężenia w surowicy, zmniejsza
ogólną objętość soku żołądkowego a nie stężenie kwasu;
hamuje wydzielanie podstawowe i stymulowane przez
histaminę i pentagastrynę.
* wskazania: wygojenie 80-90% wrzodów dwunastnicy i około
60% wrzodów żołądka po 4 tyg. leczenia
* działania niepożądane: suchość w ustach, zaburzenia
widzenia, zaparcia, biegunki, bóle głowy
* dawkowanie: 100-150 mg na dobę w 2 dawkach podzielonych.

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Inhibitory pompy protonowej :

- hamują H+ K+ATP – azę niezbędną dla wyprodukowania
protonu i wydzielenia go do światła żołądka ( hamowanie
tak spoczynkowego jak i posiłku wydzielania HCl)

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Inhibitory pompy protonowej :
- OMEPRAZOL: hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego
niezależnie od rodzaju bodźca
* wskazania: krótkotrwałe leczenie choroby wrzodowej dwunastnicy,

ciężkich postaci refluksu żołądkowo-przełykowego i stanów hipersekrecji

kwasu solnego. Stosowany jest jako składnik terapii w eradykacji H. pylori.

* dawkowanie: 20mg x l doustnie przez 2-4 tygodnie w chorobie

wrzodowej dwunastnicy i 4-8 tygodni w chorobie wrzodowej żołądka.

- LANSOPRAZOL

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka

i dwunastnicy

Analog prostaglandyny E1-mizoprostol

:

- chroni błonę śluzową żołądka przed wpływem czynników
uszkadzających: hamuje wydzielanie kwasu solnego, nasila
wydzielanie śluzu, pobudza wydzielanie wodorowęglanów
- wskazania: profilaktyka wrzodu trawiennego w przebiegu
leczenia chorób reumatycznych NLPZ.

NIE STOSOWAĆ W CIĄŻY!!!

Farmakoterapia choroby

wrzodowej żołądka i

dwunastnicy

Eradykacja Helicobacter pylori

,, terapia potrójna” – 7 dni

- metronidazol + bizmut + tetracyklina lub amoksycylina

- omeprazol + metronidazol + amoksycylina

- omeprazol + klaritromycyna + amoksycylina

Leki wpływające na czynność

wątroby

Leki żołciotwórcze

:

-

powodują zwiększenie wydzielania żółci

przez komórki wątroby

- wskazania: niedobór endogennych kwasów

żółciowych

z osłabionym wydzielaniem żółci.

Leki wpływające na

czynność wątroby

Leki żołciotworcze

:

-

Kwasy żółciowe: kwas dehydrocholowy, kwas

deoksycholowy

* zwiększają wydzielanie żółci, emulgują lipidy,

aktywują lipazę, pobudzają układ
przywspółczulny, działają bakteriobójczo

* preparaty np. RAPHACHOLIN (kwas

dehydrocholowy + wyciąg z czarnej rzodkwi +
węgiel leczniczy + olejek miętowy)

Leki wpływające na

czynność wątroby

Leki żołciotworcze

:

-

pochodne kwasu nikotynowego - działanie

żółciotwórcze, żółciopędne, spazmolityczne np.

Cholamid

- pochodne kwasu salicylowego - działanie

żółciotwórcze,

żółciopędne, spazmolityczne, odkażające np. OSALMID
- roślinne olejki eteryczne - terpeny, olejek jałowcowy
- leki roślinne: ziele dziurawca, liść mięty, liść melisy,

ziele krwawnika,

Leki wpływające na

czynność wątroby

Leki żołciopędne:

- nasilają na drodze odruchowej wydzielanie żółci z

pęcherzyka żółciowego, wywołując skurcz jego mięśni
gładkich z jednoczesnym rozluźnieniem zwieraczy
- Leki parasympatykotoniczne -wzrost napięcia,

skurcz

i opróżnienie pęcherzyka żółciowego- Hymekromon
- Olej rycynowy
- Osmotyczne środki przeczyszczające np. siarczan
magnezu, siarczan sodu

Pokarm: oliwa, żółtko jaja, śmietana, czekolada