Barańczak:

- zagadnienie krytyki cudzych tłumaczeń przez innego tłumacza

- „potrafię lepiej niż inni”, „potrafię nie gorzej niż autor”

- motorem działań tłumacza przekładającego już przełożony wiersz jest ambicja

- ciężko porównać dwa różne wiersze, ale można porównać dwa różne przekłady tego samego wiersza, w kategorii „który lepszy”

- obiektywne porównywanie przekładów wymaga spełnienia dwóch niemożliwych warunków: ustalenia ostatecznie, jaki jest sens/sensy wiersza, oraz czym jest w ogóle sens w poezji

- różnica między tłumaczeniem (rozumiem, wyjaśniam, rozstrzygam) i przekładem (transfero, translacja)

- interpretacja krytyczna: opisuje właściwości danego tekstu w swoim metajęzyku; interpretacja translatorska stwarza analogicznie funkcjonujący tekst w innym języku etnicznym

- gotowe tłumaczenie jest „dowodem”, że się idealnie zrozumiało oryginał

- somatyka sprawdzianem identyczności tłumaczenia – emocjonalna reakcja czytelnika

- tłumaczy się po to, aby się dowiedzieć, skąd wzięła się ta reakcja emocjonalna

- wierność tłumaczenia podlega stopniowaniu (procenty)

- czy możliwe jest w ogóle doskonałe tłumaczenie? Czy wszelkie próby są tylko przybliżeniem utworu?

- wg. Barańczaka istnieje wyraźna, wytyczalna granica między przekładem dobrym i złym, nieakceptowalnym (tak, jak w sztuce krytycznej eksplikacji tekstu)

- kategorią tej granicy dominanta semantyczna utworu poetyckiego; odrzucenie przestarzałego podziału na treść i formę

- znaczenie – pełnia semantycznego potencjału, zawierająca się zarówno w bezpośrednio dostępnych lekturze słowach i zdaniach, jak i w poetyckiej organizacji wypowiedzi

- w utworze każdy jego element składowy ma znaczenie dla całości i znaczenia, jako że każdy wybitny utwór poetycki jest miniaturowym modelem świata

- znalezienie „klucza” do utworu jest zadaniem zarówno tłumacza, jak i czytelnika i krytyka

Mała Encyklopedia Przekładoznawstwa, Przekład a hermeneutyka:

-korzenie hermeneutyki w egzegezie biblijnej

- Roman Ingarden: każda lektura jest interpretacją, posiada „miejsca niedookreślenia”; wątpliwa „niezmienność” i ontologiczna tożsamość dzieła

- Martin Heidegger: „przedrozumienie” – percepcja każdego człowieka jest naznaczona jego środowiskiem i czasem życia; a przekład i interpretacja (jako lektura i akt zrozumienia) są codo istoty jednym i tym samym

- w hermeneutyce poznanie jest uwarunkowane historycznie

- myśl ulega transformacji w każdym akcie interpretacji, inny język ukazuje ją w innym świetle

- Georg Gadamer: „cyrkularność interpretacji”; tłumacz stopniowo przyswaja obce mu elementy w nowym świecie; nie można całkowicie oderwać się od swojego „horyzontu”

- Paul Ricocur: sens jest żywy, jeśli jest ciągle interpretowany dzieła pozostają żywe, o ile są tłumaczone

- George Steiner: „utopijne dążenie do wierności”

- spełniając warunek Steinera, przekład może oddać dwie przysługi oryginałowi: podtrzymuje jego trwanie w kulturze i może być lustrem, które odkryje jego nieznane rezerwy

- prawdziwy czytelnik, tym bardziej tłumacz, to „fanatyk słowników”, zainteresowany też historią języka

- Steiner: składnia „obrazem bytu społecznego”

- Eric D. Hirsch, esej inspirujący Steinera „O interpretacji obiektywnej”

- Steiner: przekład to sztuka ze względu na wielość intuicyjnych, nieświadomych decyzji podejmowanych przez tłumacza

- Meschonnic: przekład to wiedza, która powinna kierować się rygorem; nie jest nauką, bo nie można go przedstawić na „modelach”

- kulturowa aneksja i etyczne uznawanie inności dwa tryby tłumaczenia: „hermeneutyka przywłaszczania” („odpowiedniość sytuacyjna”, ekwiwalencja dynamiczna) i „hermeneutyka dosłowności”

- cztery kroki hermeneutyczne Steinera: zaufanie wobec tłumaczonego dzieła, zachwyt; „agresja”, przełamywanie kodów, przywłaszczanie sobie znaczeń oryginału; „inkorporacja”, nowy tekst wsiąka w inną kulturę, również wyobcowanie dzieła; „restytucja”, kompensacja strat, jakich doznał oryginał w trakcie przekładu

- priorytetowa rola lektury-interpretacji tekstu przekładanego

Pisarkowa:

- Ingarden o polifoniczności – wyróżnia dzieło literackie nad resztą sztuki

- rola historii w wierszu Herberta „Układała swe włosy”, krytyka niemieckiego przekładu