Cykle koniunkturalne

1. Teorie postępu (Zaratustra, chrześcijaństwo, determinizm historyczny)

2. Teorie cykliczne (cykl przyrodniczy, religia Egiptu, filozofia grecka)

3. Darwinizm Gospodarczy

Teoria cykli koniunkturalnych

Clement Juglar (1862) 9 - 10 lat

Joseph Kitchin (1923) 40 miesięcy

Nikołaj Kondratiew (1925) 50 - 60 lat

Simon Kuznets (1930) 18 lat

Teoria cykli strukturalnych

Joseph Schumpeter 50 - 60 lat (każdy nowy cykl to nowa odmienna struktura technologiczna)

Budowa cyklu

Zagadnienie I - Teorie funkcjonowania kapitalistycznej gospodarki rynkowej

Zagadnienie II - Teorie cyklicze

Zagadnienie III - Charkterystyka cykli koniukturalno - strukturalnych Kondratiewa - Schumpetera

 Wzrost W-I / Prosperita P-II / Recesja R-III / Depresja D-IV

Cykle koniunkturalne N.Kondratiewa

I Cykl 1790 - 1815 - 1850

II Cykl 1850 - 1870 - 1896

III Cykl 1896 - 1922 - 1940 (1945)

IV Cykl 1945 - 1970 - ?

Charakterystyka cykli

- w każdym występują innowacje bazowe, które pojawiają się na początku cyklu

- każdy kolejny cykl rozpoczyna się z wyższego poziomu niż poprzedni - dziedziczy dorobek materialny i technologiczny

- w kolejnych cyklach amplituda wzrostów i spadków maleje (cykl ulega spłaszczeniu - działalność państwa), okresy wzrostu i prosperity wydłużają się a recesji i depresji ulegają skróceniu

 

Zjawiska zachodzące w kolejnych fazach cyklu koniunkturalnego

I faza - wzrost

innowacje bazowe. stanowią podstawę rozwoju nowych gałęzi gospodarki i zmieniają funkcjonowanie już istniejących → umożliwia to kreowanie i zaspokajanie popytu na nowe dobra oraz popytu na stare dobra produkowane w nowy sposób

II faza - prosperita

dostępne moce produkcyjne są w· pełni wykorzystane co (przy rosnącym popycie) skłania do ich rozbudowy → dalej powoduje to rozbudowę przemysłu dóbr inwestycyjnych - inwestycje pierwszego i drugiego rodzaju są możliwe dzięki mobilizacji prywatnego kapitału i innych czynników produkcji (ludzie, surowce, transport) → produkcja rośnie i poszerza się rynek → wzrasta zatrudnienie (bezrobocie maleje lub całkiem zanika) → rosną płace → wzrasta konsumpcja (popyt) indywidualna → gospodarka osiąga szczyt prosperity
 

III faza - recesja

boom inwestycyjny prowadzi do nadmiernej rozbudowy mocy produkcyjnych (problem spóźnionych inwestycji - przegrzanie gospodarki), →wielkie inwestycje produkcyjne wymagają dużego kapitału → dostępność kredytu pogarsza się i staje się on coraz droższy → banki podnoszą oprocentowanie kredytów i depozytów co prowadzi do wzrostu poziomu oszczędzania wśród ludności → zmniejsza się rynkowy obieg pieniądza → dalszy wzrost mocy produkcyjnych prowadzi do braku rąk do pracy, surowców i koniecznych usług (transport, budownictwo) → płace oraz ceny surowców i usług rosną → opłacalność inwestycji zaczyna maleć → dążenie do poprawy opłacalności prowadzi do wzrostu cen wyrobów gotowych, które rosną szybciej niż płace → konsumpcja prywatna zaczyna maleć, a produkcja w wyniku uruchamiania kolejnych zakładów, cały czas rośnie →moce produkcyjne występują w nadmiarze - pojawia się nadprodukcja → trudności ze spłatą kredytów → rozpoczyna się redukowanie mocy produkcyjnych i zmniejszanie inwestycji (szczególnie uderza to w przemysł dóbr inwestycyjnych i budownictwo) → maleje popyt inwestycyjny → zmienia się nastawienie przedsiębiorców i inwestorów do gospodarki - w związku z brakiem dziedzin rokujących zyski w miejsce inwestowania pojawia się oszczędzanie ("ciężkie czasy") -spada produkcja, rośnie bezrobocie, maleją płace i popyt konsumpcyjny -rozpoczyna się depresja

IV faza - depresja

ogólny spadek popytu prowadzi do masowej nadprodukcji → liczne bankructwa → spadek produkcji i szybki wzrost bezrobocia → problemy sektora produkcyjnego powodują problemy sektora usług (złe długi, brak zamówień) → pozostałe w ruchu moce produkcyjne są wykorzystywane częściowo → pieniądz jest oszczędzany a nie reinwestowany → ponieważ bezrobocie jest wysokie a płace niskie nie pojawiają się znaczniejsze impulsy popytowe (powsżechne ograniczanie konsumpcji) → kryzys się pogłębia → w tej sytuacji· pojawiają się nowe innowacje bazowe prowadzące do poszerzenia rynku i ożywienia gospodarki (innowacje pojawiają się bo: potrzeba jest matką wynalazków, spada ryzyko niepowodzenia w związku z ogólnym spadkiem kosztów, przedsiębiorcy kapitalistyczni byli skłonni do ryzyka i drastycznego ograniczania bieżącej konsumpcji w imię przyszłych zysków)

---