Systemy pieniężne

- płynność, - zamienność, - uniwersalność w ramach określonej społeczności (lokalnej lub światowej)

- pieniądz jest: środkiem wymiany, pomiaru wartości i tezauryzacji

3. Narodziny pieniądza i zjawiska z nim związane

- poszukiwanie środka wymiany

- obieg pieniądza i różnorodność jego form w określonym miejscu i czasie

- psucie pieniądza i zaufanie do pieniądza

4. Systemy pieniężne do XVIII wieku

a) system towaropieniądza - towary rzadkie, powszechnie przyjmowane: bydło,

skóry, muszle, papierosy ( od prehistorii do czasów najnowszych)

b) system pieniądza metalowego (kruszcowego)

- głównie złoto i srebro, ale także miedź, ołów, cyna, żelazo; od 3000 p.n.e.

metale w sztabach lub bryłach, a od ok. 650 r. p.n.e. monety (Sardes w Lidii)

- pieniądz kruszcowy paralelityczny - w obiegu są srebro i złoto, które są

wymieniane wg płynnego kursu

złote: dukat = 3,5g, Floren = 3,52 g, Pistol/Luidor = 6g

srebrne: Talar = 31,8 -27,2 g, złoty polski = 8,25 g

System talara po 1570 r. :

5. Systemy pieniężne w XIX wieku

a) bimetalizm - funkcje pieniądza spełniały równolegle złoto i srebro pomiędzy

którymi ustalono we Francji w 1803 stały stosunek wymiany 1:15,5

- 1865 - 1878 - Unia Łacińska

b) system waluty złotej - wszystkie funkcje pieniądza spełniało jedynie złoto

W.Brytania 1816, pozostające w obiegu srebro spełniało rolę pieniądza zdawkowego, po 1878 r. dominujący system w całym świecie zachodnim, po tej dacie srebro zachowało swoją pozycje jedynie w USA, Indiach i Chinach

c) pieniądz papierowy

6. Systemy pieniężne w XX wieku

a) zawieszenie wymienialności biletów bankowych i banknotów podczas I wojny światowej, nadmierna emisja pieniądza papierowego, inflacja

b) systemy pieniężne po I wojnie światowej (konferencja w Genui 1922)

- System walutowy złotych sztabek (Gold bullion standard), banknoty wymienia się na złoto w postaci sztabek; W.Brytania, Francja, USA, - system funkcjonował do Wiekiego Kryzysu kiedy: zawieszono wymienialność banknotów na złoto i przeprowadzono dewaluację walut

- System waluty pozłacanej (Gold exchange standard), nie praktykuje się wewnętrznej wymienialności banknotów na złoto; pozostałe kraje kapitalistyczne,

c) systemy pieniężne po II wojnie światowej ( Bretton Woods - 1944, powstanie MFW i MBOiR 1946)

- system parytetu złota - państwa wyznaczały parytet swojej waluty w złocie ale nie wymagały od siebie realnej wymienialności na kruszec / waluty miały mieć stały kurs wobec dolara - dopuszczalne wahania +/- 1% /

* 1947 r. jednostronna deklaracja USA o wymianie dolarów na złoto w obrocie międzynarodowym

* 1971 r. R.Nixon zawiesza wymienialność dolara na złoto

* 1971 r. - porozumienia „smithońskie” - poszerzono granice tolerancji do +/- 2,5% („Tunel walutowy”) / w Europie tolerancja +/- 1,125% („Wąż walutowy)

* 1973 USA zaprzestały określać wartość dolara w złocie

* 1973 - 1974 system płynnych kursów / SDR

- system pieniądza wolnego

- konferencja w Kingston w 1976 r. demonetaryzacja złota / przejście do systemu pieniądza wolnego: nie związanego ze złotem czy innymi ustawowo określonymi wartościami materialnymi/ oraz nie związanego z papierowymi znakami pieniężnymi (pieniądz elektroniczny krążący w formie rozliczeń bankowych); pieniądz plastikowy

- 1828 - Królestwo Polskie

Talar	Marka	Grosz	Szyling	Stüber	Krajcar	Fenig	Halerz
1	2	24	32	60	72	288	576