UWARUNKOWANIA PRACY W GRUPACH

PRACA GRUPOWA - forma organizacyjna pracy polegająca na wykonywaniu zadań przez kilka osób. Grupy mogą być tworzone celowo albo powstawać samorzutnie. Podstawą doboru grupy mogą być: cele ogólne i treści wiodącego zadania, wiek uczestników, miejsce oddziaływania (Ciechaniewicz W: Pedagogika. 2000).

Cechy charakteryzujące nauczanie grupowe:

1. PRACA GRUPOWA JEDNOLITA - sprowadza się do rozwiązywania zadania na lekcji przez stałe grupy kilkuosobowe, rozwiązywanie tych samych zadań następuje równocześnie. Po wykonaniu tego samego zadania odbywa się wspólna dyskusja nad propozycjami rozwiązań.

2. PRACA GRUPOWA ZRÓŻNICOWANA - to jednoczesne rozwiązywanie przez stałe grupy różnych zadań w tym samym czasie, przy czym zadania te składają się zazwyczaj na określoną całość.

3. PRACA BRYGADOWA - polega na wykonaniu przez stałe grupy zadań o charakterze praktyczno-produkcyjnym, w warsztatach, pracowniach praktycznych. Sprzyja dojrzewaniu społecznemu.

Rodzaje pracy grupowej:

- praca grupowa jednolita polega na równoczesnym wykonywaniu takich samych zadań przez wszystkie grupy, a następnie na konfrontowaniu ich wyników;

- praca grupowa zróżnicowana polega na równoczesnym wykonywaniu przez grupy różnych zadań, które składają się na pewną całość, a uzyskane wyniki prezentowane są na forum całej grupy.

Korzyści wynikające z pracy grupowej:

- skłania do aktywności wszystkich uczniów,

- sprzyja lepszemu wykorzystaniu wiedzy,

- ułatwia wzajemne poznanie,

- buduje klimat zaufania i otwartości,

- uczy konstruktywnego rozwiązywania problemów i konfliktów, podejmowania decyzji,

- obiektywizuje wiedzę o sobie każdego ucznia,

- odkrywa nieznane obszary osobowości

- przełamuje nieśmiałość,

- umożliwia wzrost empatii i tolerancji,

- trening współżycia z kolegami,

- poszerza repertuar ról społecznych,

- umożliwia nauczycielowi lepsze poznanie uczniów,

- wprowadza efekt zaskoczenia, nowości i zabawy.

Planowanie pracy grupowej należy rozpocząć od uświadomienia wszystkim osobom grupy celowości danego działania i wzbudzenia w nich motywacji do tego działania.

Skuteczność i sprawność działania grupy zależy od sposobu kierowania jej pracą. Wyróżnia się 3 podstawowe style kierowania grupą:

1. STYL AUTOKRATYCZNY - cechuje się tym, że lider sam ustala cele i sposoby ich realizacji i nie uzasadnia swoich decyzji. Stąd często obserwuje się słabą motywację, brak wspólnego języka z szefem, małą spoistość zespołu i brak identyfikacji z grupą poszczególnych jej członków. Grupa ta może działać szybko i skutecznie, jednak rzadko wytwarza ciekawe pomysły i oryginalne rozwiązania.

2. STYL DEMOKRATYCZNY - lider grupy zachęca do podejmowania decyzji i proponuje różne sposoby osiągnięcia celu, o ich wyborze i podziale zadań decyduje jednak grupa. Lider uzasadnia swoje oceny i wybory, włącza się w pracę grupy oraz częściej posługuje się nagrodami niż karami. Wynikiem jest silna motywacja, czyli dążenie do zaakceptowanego przez grupę celu, aktywne włączanie się w realizację zadań, a także tworzenie oryginalnych rozwiązań.

3. STY LIBERALNY - lider pozostawia grupie pełna swobodę w wyborze celu i podejmowaniu decyzji, zachowuje się wobec grupy i podejmowanych zadań raczej biernie, wstrzymuje się od wydawania ocen. Skutkiem jest niedostateczna motywacja, brak osoby koordynującej działania zespołu, likwidującej konflikty i czuwającej nad całością stąd tez poszukiwanie w grupie nieformalnego lidera.

W rzeczywistości powyższe style rzadko występują w czystej postaci.

W dynamice rozwoju grupy wyróżnia się kilka faz:

I FAZA ZAPOZNAWCZA charakteryzuje się wymianą wstępnych informacji dotyczących proponowanego zadania i członków grupy,

II FAZA NIEPEWNOŚCI - członkowie grupy odczuwają niepewność co do swej roli, celu tworzenia grupy i sposobu działania oraz podejmują działania wyjaśniające zakres przyjętych zobowiązań,

III FAZA ZOBOWIĄZAŃ - następuje wzrost odpowiedzialności za powierzone zadania, ustalenie planu działania, podejmowanie indywidualnych zobowiązań i poszukiwanie liderów,

IV FAZA SPÓJNOŚCI - grupa zaakceptowała program działania i wybrała lidera, dokonała podziału pracy, ustaliła miejsce i czas potrzebny na wykonanie zadania oraz indywidualne kompetencje i źródła informacji,

V FAZA WYKONAWCZA - rozwija się współpraca obejmująca wzajemne konsultacje i kontrolę postępów, a wspólne działanie doprowadza do wykonania powierzonego grupie zadania (częściowo lub w całości),

VI FAZA ROZWIĄZANIA SIĘ GRUPY - następuje po wykonaniu zadania (Wasyluk J. Dydaktyka medyczna. 1990).

Zasady współpracy w grupie.

a) Obowiązki członka grupy:

bierze czynny udział w pracach grupy;

słucha swoich kolegów;

wnosi swój wkład w wynik pracy grupy;

prosi o pomoc, gdy jej potrzebuje;

pomaga innym.

b) Każdy uczeń powinien mieć przydzieloną rolę do wykonania: Należy omówić, na czym ona polega i jak jest ważna rola każdego członka grupy. Organizator jest przywódcą grupy, pilnuje przestrzegania zasad. Inne role to: sprawozdawca, protokolant, przygotowujący podsumowanie, pilnujący czasu, itp. Nauczyciel musi wziąć pod uwagę słabe i mocne strony ucznia przy wyznaczaniu ról. Każdy uczeń powinien wiedzieć, że jest odpowiedzialny za wykonanie konkretnej części zadania. Role powinny się zmieniać w różnych zadaniach

Jak podzielić na grupy? Dla krótkich zadań najlepsze są grupy 4-5 osobowe. Większe grupy mogą być potrzebne do dłuższych zadań (zob. polecenia wielozadaniowe). Grupy 3-osobowe sprawiają na ogół kłopoty, pary są dobre do ćwiczeń wymagających osiągnięcie porozumienia. Grupy muszą być heterogeniczne. Zróżnicowane pod względem poziomu uczniów, płci itp. Ważne jest, by sprawdzić, jakie typy osobowości spotykają się w jednej grupie. Przywódcy klasowi nie powinni być stale przywódcami grup. Istota pracy grupowej może zostać zachwiana, jeśli utrzyma się stałe podziały klasowe. Nie jest to system przeznaczony dla nagradzania uczniów wybitnych, ani też do podciągania słabszych. Jest to metoda pozwalająca wszystkim uczniom na aktywność. Podziału na grupy dokonuje nauczyciel. Uczniowie mogą sami wybierać grupy jedynie na podstawie swoich zainteresowań, w przypadku realizacji przez grupy różnych zadań.

Praca w grupie może przebiegać efektywnie lub nieefektywnie. Obserwując pracę dzieci w grupach, możemy wyrobić sobie zdanie, z jakimi grupami mamy do czynienia.

Cechy charakterystyczne grup efektywnych:

1. Atmosfera jest swobodna, nieskrępowana, dzieci są zaangażowane.

2. Ożywiona dyskusja wszyscy biorą w niej udział, nie odbiegając od tematu.

3. Wszyscy rozumieją zadania, które mają wykonać.

4. Członkowie grupy słuchają się wzajemnie. Każda myśl zostaje uważnie przeanalizowana.

6. Istnieją różnice zdań, ale grupa to aprobuje i pracuje nad dokonaniem selekcji.

6. Dzieci czują się nieskrępowane w krytykowaniu i mówią szczerze to, co myślą.

7. Wszyscy wiedzą, co czują pozostali odnośnie do dyskutowanego tematu.

8. Jeśli mają być podjęte jakieś działania, wszyscy wiedzą, co ma być zrobione i wzajemnie sobie pomagają.

9. Rolę lidera przyjmują różne osoby.

10. Grupa ma świadomość, czy pracuje dobrze i wie co utrudnia jej postępy w pracy . Sama potrafi zatroszczyć się o siebie.

Cechy charakterystyczne grup nieefektywnych:

1. Atmosfera pełna nudy i obojętności.

2. Rozmawiają tylko jedna lub dwie osoby. Członkowie grupy nie dbają, aby dyskusja toczyła się na temat.

3. Trudno zrozumieć nad jakim zadaniem pracuje grupa.

4. Członkowie grupy nie słuchają się wzajemnie.

5. Różnice zdań nie są skutecznie rozstrzygane. Poddawane głosowaniu bez przedyskutowania.

6. Dzieci nie mówią szczerze, co myślą. Krytykują podjęte decyzje.

7. Jedna lub dwie osoby dominują.

8. Nikt nie interesuje się pracą i nie proponuje nikomu pomocy.

10. Tylko jedna lub dwie osoby podejmują decyzje i działają jako liderzy grupy.

11.Grupa nie rozmawia na temat własnej pracy czy stojących przed nią problemów. Potrzebuje kogoś kto by się o nią troszczył.

Grupa, jako zbiorowość jednostek, kieruje się takimi samymi prawami jak społeczeństwo w kwestii przyjmowania pewnych pozycji i zależności jednostek.

Role w grupie:

a) dzieci mogą mieć nieokreślone role (wszyscy pracują na równych prawach),

b) wszyscy pracują na równych prawach plus jedna osoba jest wyznaczona do kontaktu z nauczycielem,

c) każda osoba w grupie pełni inną funkcję.

Lub też inny podział:

a) lider

b) sprawozdawca

c) sekretarz

d) osoba do kontaktów z nauczycielem lub innymi grupami

Dosyć istotnym zagadnieniem jest kwestia porozumiewania się w grupie. Najkorzystniejszą formą kontaktowania się dzieci pomiędzy sobą oraz dzieci z nauczycielem jest komunikacja wielokierunkowa.

Wielokierunkowe porozumiewanie się w grupie:

Wielokierunkowe porozumiewanie się może występować wtedy, kiedy dziecko może porozumiewać się nie tylko z nauczycielem, ale także z innymi dziećmi. Ułatwia ono uzgodnienie i ujednolicenie stanowisk, pogłębia przyjaźń i życzliwość. Dzieci lękliwe, nieśmiałe zajmują w grupie najczęściej pozycję najniższą i nie mają możliwości wydźwignięcia się na pozycje wyższe. Szansę awansu mają tylko w sytuacji wielokierunkowego porozumiewania się. Dzięki niemu mogą lepiej konfrontować własne braki z wiadomościami kolegów, rozumieć omawiane na zajęciach treści, a przede wszystkim przekonać się, że mają coś sensownego do powiedzenia. W ten sposób nabierają zaufania do nauczyciela, kolegów i siebie samych. Zdobyte zaufanie wzmacnia ich poczucie uznania i podwyższa samoocenę.

E-LEARNING W KSZTAŁCENIU PIELĘGNIAREK

E-LEARNING - Jest to technika szkolenia wykorzystująca wszelkie dostępne media elektroniczne, w tym Internet, intranet, extranet, przekazy satelitarne, taśmy audio/wideo, telewizję interaktywną oraz CD-ROMy. E-learning jest najczęściej kojarzony z nauczaniem, w którym stroną przekazującą wiedzę i egzaminującą jest komputer, dlatego przyjęło nazywać się tę formę nauki "distance learning" (uczenie na odległość), w którym brak fizycznego kontaktu z nauczycielem. Sedno wyższości e-learningu nad innymi metodami polega na przeniesieniu środka ciężkości w nauczaniu z nauczyciela - na uczącego się.
Ponadto e-learning umożliwia samodzielne wybranie preferowanego formatu dostarczania wiedzy i tempa jej przekazywania. Ostatni rok pokazuje, że wiele firm, instytucji oraz szkół coraz częściej wprowadza kształcenie oparte na technologiach webowych. Nie jest to przypadek, ale świadomość większych możliwości, jakie daje kształcenie online.

Najogólniej e-Learaning jest definiowany jako rozwiązanie polegające na dostarczeniu treści edukacyjnych, zarządzaniu procesem nauczania, egzekwowaniu wiedzy oraz komunikacji uczeń-instruktor-administrator za pośrednictwem sieci teleinformatycznej.

E-Learning pozwala na tworzenie i prowadzenie kursów (realizowanych przez użytkowników samodzielnie oraz w grupach) w wirtualnie stworzonych klasach, funkcjonujących w Internecie i / lub Intranecie. Wszystkie formy kształcenia są udostępniane użytkownikowi przez przeglądarkę internetową, dzięki czemu kursant odbywa szkolenie nie opuszczając swojego stanowiska pracy lub miejsca zamieszkania. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu osiągnięć techniki, wykorzystujących wszystkie dostępne środki przekazu i prezentacji. Uczestnicy szkoleń nabywają umiejętności poprzez uczestnictwo w multimedialnych i interaktywnych kursach szkoleniowych, laboratoriach, sesjach dyskusyjnych, konferencjach ćwiczeniowych oraz konferencjach na żywo. Korzystają z interaktywnych testów, nagrań audio i wideo, biorą udział w quizach oraz grach symulacyjnych.

Biorąc pod uwagę powyższą definicję, w chwili obecnej można wyodrębnić co najmniej trzy rodzaje platform e-Learning'owych wyodrębnionych  względem zakresu realizowanej funkcjonalności:

• LMS (Learning Management System) - system do zarządzania procesem kształcenia oraz śledzenia przebiegu i rezultatów udziału pracownika w kursach.

• LCMS (Learning Content Management System) - system przeznaczony do tworzenia, dostarczania oraz ulepszania zawartości szkoleń, często jest to LMS uzupełniony narzędziem publikowania treści dydaktycznej.

• HCDM (Human Capital Development & Management) - LMS rozszerzony o funkcjonalności związane z rozwojem kapitału ludzkiego.

Budowa kompleksowego i korporacyjnego systemu „nauczania na odległość” nie jest jednak zadaniem łatwym. Wymaga z jednej strony spójnej i jednolitej polityki szkoleniowej opartej na nowoczesnych podstawach, akceptowanych przez kadrę zarządzającą i pracowników, a z drugiej strony wdrożenia zintegrowanego systemu e-Learning połączonego w logiczny i uporządkowanych sposób ze wszystkimi istotnymi systemami funkcjonującymi w przedsiębiorstwie, a w szczególności z portalem, z systemem kadrowym, pocztą korporacyjną oraz innymi systemami zarządzania.

Na światowym rynku dostępnych jest kilka rozwiązań e-Learningowych. Wiele firm zainwestowało spore sumy w tą technologię i uzyskało pozytywne wyniki. Jeden z większych amerykańskich koncernów telekomunikacyjnych SouthWestern Bell użył e-Learningu do zdalnego przeszkolenia 20,000 pracowników serwisu w 15 stanach USA, oszczędzając na tym 5,6 miliona dolarów. IBM, który w świecie technologii elektronicznych szkoleń odgrywa czołową pozycję, w samym roku 2000 zaoszczędził 350 milionów dolarów stosując e-Learning dla własnych potrzeb. Oszczędności płyną głównie z braku kosztów organizacji szkolenia tradycyjnego, co jest szczególnie widoczne w przypadku dużej firmy o rozproszonej strukturze. Dzięki e-Learningowi pracownik może odbyć szkolenie nie opuszczając swojego biurka. Elektroniczne szkolenia mogą zostać również przeprowadzone bardziej sprawnie, co pozwala skrócić czas całego cyklu szkoleniowego. The Rouse Company osiągnęła znaczne oszczędności redukując okres szkolenia nowych pracowników z 8 do 5 tygodni. Obowiązkowe szkolenia nowych pracowników są tym obszarem gdzie e-Learning pokazuje swoje prawdziwe zalety. Innych przykładów dostarczyła firma Parker Guitars, która e-Learning wykorzystuje nie tylko do szkolenia własnych pracowników, ale również partnerów handlowych oraz samych klientów dostarczając im najbardziej aktualną wiedzę na temat najnowszych produktów.

ZALETY E-LEARNING'U:

• Oszczędność pieniędzy. Eliminacja kosztów związanych z prowadzeniem szkoleń w sposób tradycyjny, tym samym znikają z budżetu takie pozycje jak: honorarium trenera, wynajem ośrodka szkoleniowego, transport, zakwaterowanie, wyżywienie i inne

• Oszczędność czasu. Pracownicy szkolą się w czasie, który jest dla nich najwygodniejszy i nie powodują zaniedbań w pracy. Nie tracą czasu na dojazdy na szkolenia. Nie muszą też odrywać się od swoich codziennych obowiązków

• Brak dezorganizacji pracy. Tradycyjne grupowe szkolenie, w których uczestniczy jednocześnie cały dział znacznie utrudnia i dezorganizuje pracę, a często również powoduje straty. Szkolenia internetowe rozwiązują ten problem - pracownicy mogą uczestniczyć w szkoleniach w dowolnych, dogodnych dla nich i biznesu porach. Nie muszą też czynić tego wszyscy naraz

• Monitoring wyników nauczania. Przełożeni mogą w łatwy sposób monitorować postępy w nauce swoich pracowników. Dzięki testom weryfikującym, możliwe jest sprawdzenie stopnia przyswojonej wiedzy

• Dowolna liczba osób szkolonych. Nie ma żadnych ograniczeń ilości osób, które mogą korzystać ze szkoleń przez Internet.

• Stałe doskonalenie programu szkoleniowego. Każdy program szkoleniowy może być modyfikowany wraz z rozwojem potrzeb firmy i wymaganiami stawianymi przez rynek. Szkolenia są coraz lepsze i bardziej efektywne, gdyż uwzględniane są sugestie i uwagi poprzednich uczestników szkoleń

• Nowoczesny sposób nauczania. Pracownicy firmy doskonalą swoją wiedzę przy wykorzystaniu najnowocześniejszych narzędzi. Według analityków w 2005 roku 80% szkoleń odbywać się będzie za pomocą Internetu. Nieograniczony dostęp do wiedzy. Pracownik zawsze w dogodnym dla siebie czasie może powrócić do informacji zawartych w szkoleniach internetowych, np. w przypadku nowych produktów, czy też usług, może zweryfikować posiadane wiadomości

• Łatwy i powszechny dostęp do wiedzy. Możliwość wielokrotnego uruchamiania wybranych szkoleń pozwala pracownikom na powtórzenie w szybki i prosty sposób poznanych wcześniej zagadnień. 

• Sprawne zarządzanie ścieżkami karier. Pracownicy mogą systematycznie doskonalić i poszerzać swoją wiedzę poprzez uczestnictwo w szkoleniach, których ścieżka budowana jest zgodnie z wymaganiami przedsiębiorstwa.

Termin e-learning, tak jak i techniki uczenia się oraz technologie kształcenia, odnosi się do stosowania w nauczaniu technologii elektronicznej w o wiele szerszym zakresie niż w ramach tradycyjnych szkoleń komputerowych, czy też nauczania wspomaganego komputerowo z połowy lat osiemdziesiątych. Jest również o wiele szerszy od pojęć nauczania i edukacji online, które oznaczają nauczanie tylko przez sieć internetową. W przypadku zastosowania technologii mobilnych, częściej używane jest pojęcie M-learningu.

E-learning służy nauczaniu na odległość oraz nauczaniu elastycznemu, jednak może być również łączony z tradycyjnym nauczaniem w formie kursów mieszanych.

Dostęp do zautomatyzowanych narzędzi oraz materiałów dydaktycznych umożliwia typowe środowisko e-learningowe Virtual Learning Environment (VLE) z menu nawigacyjnym i ikonami.

Szczególnie w szkolnictwie wyższym wzrasta tendencja do tworzenia środowisk VLE, które w połączeniu z systemami kontroli informacji (Managed Informaton System, MIS), tworzą system kontroli środowiska e-learningowego (Managed Learning Environment). W środowiskach tych wszelkie informacje związane z kursem przekazywane są poprzez interfejs użytkownika zgodny ze standardami obowiązującymi na uczelni.

Coraz więcej tradycyjnych szkół wyższych, jak również młodszych szkół wyższych online, oferuje przez Internet wybrane programy dyplomowe na wielu poziomach i w wielu dziedzinach. Zazwyczaj studenci zobowiązani są do uczęszczania na zajęcia, jednak wiele kursów jest udostępnianych wyłącznie online. Ponadto, coraz częściej uczelnie oferują studentom wsparcie online np. w formie informacji i rejestracji w sieci, e-doradztwa, sprzedaży podręczników przez Internet, stron samorządów czy gazet studenckich online.

E-learning może również odnosić się do edukacyjnych stron internetowych, udostępniających np. scenariusze lekcji, arkusze ćwiczeniowe, czy interaktywne ćwiczenia dla dzieci. Pojęcie to jest również używane w biznesie w odniesieniu do opłacalnych szkoleń online.

Tworzenie skutecznego środowiska nauczania online

Przeprowadzono wiele badań, w celu określenia skuteczności nauczania online. Wyniki tych badań nie są jednoznaczne. Mimo wszystko, istnieje przekonanie iż kursy online mają istotny wpływ na sukcesy uczniów.

Podstawowe elementy skutecznego kursu online to:

• Jak w każdym środowisku nauczania, znajomość uczestników kursu.

• Tworzenie kursu na postawie jasno sprecyzowanych celów i zaznajomienie z nimi studentów

• Zwrócenie szczególnej uwagi na opracowanie graficzne kursu - wygląd nie jest najważniejszy; układ graficzny kursu powinien ułatwiać nawigację i naukę; trzeba też zwróć uwagę na realne możliwości studentów jak znajomość obsługi komputera, a w przypadku zamieszczania plików audio, video lub linków do stron internetowych również na ograniczenia sprzętowe.

• Zapewnienie ducha współpracy poprzez obowiązkowy podział zadań między studentów i nauczycieli, umożliwienie konstruktywnej krytyki, odpowiednią motywację i dostarczenie narzędzi, które pozwolą na dokonanie oceny w odpowiednim czasie.

• Elastyczne środowisko nauki - dostosowane do indywidualnych potrzeb studentów, ich zainteresowań oraz priorytetów, które nie mogą jednak stać się celem samym w sobie; wiedza musi być udoskonalana w czasie rzeczywistym i dostosowana do potrzeb edukacyjnych

• Dostępność serwisu technicznego, aby szkolić i zapewniać stałe wsparcie techniczne zarówno dla uczniów jak i nauczycieli.

• Zamieszczenie linków i listy zasobów, umożliwiających poszerzanie podstawowego zakresu wiadomości.

• Stałe aktualizowanie informacji na stronach poświęconych szkoleniom online

Rozwój e-learningu

Spośród organizacji, które wykorzystywały e-learning w latach 80. wymienić można: Zachodni Instytut Psychologii Behawioralnej (z ang. Western Behavioral Sciences Institute), Instytut Technologii w Nowym Jorku ( z ang. New York Institute of Technology), Elektroniczny System Wymiany Informacji (z ang. Electronic Information Exchange System - EIES), Instytut Technologii w New Jersey (z ang. New Jersey Institute of Technology) oraz Zintegrowana Edukacja (z ang. Connected Education). W późniejszych latach również organizacja Niezależne Media Studenckie (z ang. Independent Student Media) opracowała roboczy program nauczania dla studentów realizowany za pomocą interaktywnego podręcznika online (z ang Interactive Online Textbook).

Według raportu opracowanego przez Konsorcjum Sloan (z ang. Sloan Consortium), wiarygodne źródło informacji na temat szkolnictwa wyższego, do 2003 roku liczba studentów korzystających z platform e-learningowych w Stanach Zjednoczonych wyniosła ponad 1,9 mln.

Zaskakujący wzrost liczby użytkowników wynoszący obecnie około 25 procent w skali roku poważnie zmienił wcześniejsze statystyki.

Konsorcjum Sloan podaje, iż obecnie, praktycznie wszystkie państwowe instytucje szkolnictwa wyższego jak i przeważająca większość odpłatnych szkół wyższych oferuje zajęcia online. Dla porównania tego typu zajęcia są prowadzone zaledwie w połowie nieodpłatnych uczelni prywatnych. Raport Sloana opracowany na podstawie sondażu przeprowadzonego na najlepszych wyższych uczelniach dowodzi, że studenci są przynajmniej tak zadowoleni z zajęć online jak z kursów tradycyjnych. W miarę obniżania się kosztu wprowadzenia takiego systemu uczelnie prywatne mogą bardziej zaangażować się w prezentacje online. Do pracy online ze studentami należy zatrudnić odpowiednio wyszkoloną kadrę, której członkowie muszą posiadać nie tylko odpowiednią wiedzę merytoryczną, ale też wysokie kwalifikacje w obsłudze komputera i Internetu.

Popularna stała się również koncepcja tzw. Digital Native (osoba mająca styczność z technologią od najmłodszych lat). Z pewnością na przyszłość e-learningu wpływ będą miały różnice pokoleniowe, jednak w miarę wzrostu liczby dorosłych studentów będą one zanikać.

Ponadto, e-learning wykorzystuje uniwersalny charakter możliwości edukacji online.

Podejścia pedagogiczne

Naturalnie, możliwe jest zastosowanie jakiegokolwiek pedagogicznego podejścia do e-learningu, jednak niektóre z nich są stosowane częściej niż inne. Dwa najbardziej powszechne to projektowanie instrukcji i pedagogika społeczno-konstruktywistyczna. Tę ostatnią w szczególności można zastosować wykorzystując fora dyskusyjne, blogi, artykuły wikipedii i inne zbiorowe projekty internetowe. Zdolność adaptacji do różnych stylów nauczania jest wciąż popularna w pewnych środowiskach. Model Konwersacyjny Laurillarda jest również odpowiedni dla e-learningu, natomiast Model Pięciostopniowy autorstwa Gilly Salmon jest podejściem pedagogicznym do stosowania forów dyskusyjnych. Istnieją cztery fundamentalne podejścia pedagogiczne, które wpłynęły na strategię wobec pedagogiki wspieranej komputerowo, nauczania na odległość, i które nadal wyznaczają główne zasady pedagogiki e-learningu

Kognitywizm skupia się zarówno na procesie kognitywnym w uczeniu się jak i na działaniu mózgu

Emocjonalizm skupia się na emocjonalnych aspektach uczenia się, takich jak motywacja, zaangażowanie, zabawa, itd.

Behawioryzm skupia się na umiejętnościach i behawioralnych rezultatach procesu uczenia się np. odgrywanie ról, zastosowanie (wiedzy?) w warunkach środowiska pracy

Kontekstualizm skupia się na środowiskowych i społecznych aspektach, które mogą stymulować proces uczenia się, takich jak kontakty międzyludzkie, wspólne szukanie rozwiązań oraz znaczenie wsparcia kolegów i pracy pod presją

Wspomagany komputerowo system oceny i projekt nauczania

Wspomagany komputerowo system oceny (z ang. Computer-aided Assessment), rzadziej zwany również E-oceną, obejmujący zarówno komputerowe testy wielokrotnego wyboru jak i bardziej zaawansowane formy testowania, staje się coraz bardziej powszechny. W niektórych systemach reakcja może dotyczyć specyficznych błędów popełnionych przez studenta lub komputer może zadać studentowi serię pytań dostosowanych do stanu jego wiedzy. Stosowane do tych celów oprogramowanie jest nadal najczęściej bardzo proste.

Projekt nauczania (z ang. Learning Design) odnosi się czasami do rodzajów zadań dostępnych dzięki oprogramowaniu otwartemu takiemu jak oprogramowanie LAMS, które udostępnia zadania adaptacyjne wykonywane w grupie. System projektowania nauczania IMS Learning Design stanowi standard dla innych systemów tego typu, a IMS Level A jest wspomagany przez LAMS V2.

Pierwszym uniwersalnym systemem wspomaganym komputerowo wykorzystywanym w nauczaniu, z którego powstał e-learning był System PLATO opracowany na Uniwersytecie Illinois w Urbana-Champaign. System Plato powstał przy współpracy firmy Control Data, która opracowała pierwsze autoryzowane oprogramowanie używane do opracowywania materiałów dydaktycznych / materiału dydaktycznego. Oprogramowanie to nazwano Plato. Następnie Rada ds Badań Naukowych opracowała pierwszy wspomagany komputerowo kurs matematyki dla klas 0-6. Następnie firma Wicat Systems stworzyła WISE - swoje pierwsze narzędzie do edycji hipertekstu napisane w Pascalu oraz opracowała program nauczania matematyki i angielskiego dla klas 0-6.

Pierwszy kompletny kurs wspomagany komputerowo (CAI) dla klas od 0-6 powstał w szkole podstawowej Waterford w Utah przy użyciu systemu Wicat. Pierwsze ogólnodostępne zajęcia wspomagane komputerowo według własnego projektu zrealizowała w Singapurze przy użyciu systemu Wicat firma Baal (później znana jako Virtual Systems) w ramach wspólnego projektu Wicat i Baal. Projekt ten zapoczątkował rozwój centrów nauczania wspomaganego komputerowo (prekursorów e-learningu) na całym świecie.

D-learning lub dLearning (ang. distance learning) - uczenie się na odległość. Charakteryzuje się ono odseparowaniem nauczyciela od ucznia oraz ucznia od grupy uczących się, zastępując interpersonalną komunikację (typową dla konwencjonalnej edukacji) typem komunikacji, w której pośredniczy technologia.

Pierwszymi przykładami zastosowania d-learningu są szkoły korespondencyjne. Jednym z warunków d-learningu jest zapewnienie komunikacji w obie strony, tak, aby możliwy był dialog między słuchaczem a nauczycielem.

Pojęcie to często bywa błędnie utożsamiane z e-learningiem, który jest tylko jedną z form uczenia się na odległość.

Inną formą d-learning są edukacyjne programy i audycje realizowane za pośrednictwem środków masowego przekazu, w szczególności Edutainment.

M-learning (mobile learning) - uczenie się na odległość wymagające bezprzewodowej technologii, nowocześniejsza forma d-learningu.

M-learning oznacza mobilne uczenie się z wykorzystaniem przenośnego, bezprzewodowego sprzętu jak laptopy, palmtopy, a także nowoczesne telefony komórkowe, tzw. smartfony. Wszystkie te urządzenia, aby spełniały wymogi m-learningu, powinny posiadać stały, bezprzewodowy dostęp do Internetu w każdym możliwym miejscu.

Nowoczesne systemy komunikacji i wymiany danych stworzyły możliwości dla interaktywnej edukacji, łączącej zastosowanie obrazu, dźwięku i tekstu. Pojawiły się nowe narzędzia i metody dydaktyczne, które przez wielu specjalistów uważane są za bardzo efektywne i jednocześnie optymalne - biorąc pod uwagę takie czynniki jak koszty i czas. Wszystkie te rozwiązania przyjęto określać mianem e-Learning.

 

System szkoleń niestacjonarnych jako rozwiązanie klasy e-Learning dostarcza do użytkowników wiedzę w postaci przygotowanych szkoleń posiadających różną formę. Szkolenie może składać się z wielu materiałów dydaktycznych prezentowanych studentowi w odpowiedniej kolejności. Formy kształcenia oraz rodzaje prezentowanego materiału można podzielić na kilka typów w zależności od przyjętego kryterium.

Podział form:

1. ze względu na interakcję użytkownika z treścią

• Bierne informowanie - materiał szkoleniowy prezentowany biernie studentowi bez możliwości wpłynięcia na jego treść, np: dokument Word, strona WWW, prezentacja slajdów, odtworzenie nagrania audio lub wideo.

• Interakcja - materiał szkoleniowy, w którym student podejmuje działania wpływając tym samym na jego przebieg. Są to wszelkie interaktywne formy kształcenia w formie testów, quizów, gier, symulacji oraz multimedialnych i interaktywnych kursów  szkoleniowych.

• Współpraca - forma kształcenia pozwalająca na współpracę dwóch lub większej liczby osób. Systemy e-learnig oferują różnego rodzaju funkcjonalność związaną z wymianą informacji, konferencjami, wirtualną klasą. Przy jej pomocy można organizować e-laboratoria, sesje dyskusyjne i ćwiczeniowe oraz konferencje na żywo.

2. ze względu na tryb uczestnictwa

• Tryb asynchroniczny (samodzielne nauczanie) - czyli wszystkie szkolenia, które student może odbyć sam. Charakteryzują się one tym, że student sam może wybrać termin szkolenia oraz  przerwać je i wznowić w dowolnym momencie.

• Tryb synchroniczny (współpraca on-line) - wymaga uczestnictwa większej liczby osób. Zazwyczaj odbywa się w formie wirtualnej klasy z instruktorem lub osobą prowadzącą. Sesja taka musi odbyć się w zaplanowanym czasie tak, aby wszyscy uczestnicy mogli wziąć w niej udział.

3. ze względu na tryb dostępu

• Off-line - szkolenia, których treść może zostać pobrana z systemu szkoleń i przeglądana bez konieczności stałej komunikacji z portalem szkoleniowym.

• On-line - szkolenia, które muszą być przeprowadzane przy stałym połączeniu z portalem szkoleniowym.

4. ze względu na informację zwracaną do systemu zarządzania: 

• Szkolenia bez śledzenia (no tracking) - czyli szkolenia, dla których system zarządzania nie gromadzi żadnych informacji na temat postępu użytkownika w szkoleniu oraz wyniku jego wykonania.

• Szkolenia ze śledzeniem postępu (tracking) - czyli szkolenia, które zwracają do systemu zarządzania informacje na temat postępu studenta lub wyniku przeprowadzonego szkolenia. Umożliwia to automatyczne prowadzenie punktacji i oceny postępu w danym szkoleniu.

Wszystkie powyższe formy szkolenia powinny być obsługiwane przez nowoczesny system e-Learning'owy. Dodatkowo różne kombinacje ich własności dają wiele wariantów, które powinny być zaimplementowane zarówno w systemie jak i w samych szkoleniach. Pokazuje to jak rozbudowane funkcjonalnie mogą być rozwiązania tej klasy.

9

---