Ancylostoma duodenale /tęgoryjec dwunstnicy/	Enterobius vermicularis /owsik ludzi/	Ascaris lumbricoides hominis /glista ludzka/	Toxocara canis /glista psia/	Trichuris trichiura /włosogłówka ludzka/
otwór gębowy	- 2 pary ząbków skierowanych w głąb torebki + 1 para szątkowych	- 3 kurczliwe wargi, - 2 brodawki po bokach	- 3 wargi - 2 brodawki po bokach - chemioreceptor		- brak warg - 4 brodawki
♂narząd rozr.	- pojedynczy - dodatkowy narz. kopulacyjny - szczecinki kopulacyjne	- pojedynczy - brak torebki kopulacyjnej - szczecinka na końcu ciała	- pojedynczy - 2 szczecinki kopulacyjne	- 2 szczecinki kopulacyjne	- pojedynczy - pojedyncza szczecinka
♀	wulwa: 2/3 dł. ciała	wulwa: koniec 1/3 cz. ciała	szpara sromowa: ¾ dł. ciała	szp. sr.: przednia cz. ciała	wulwa: pocz. tylnego odc. ciała
il. jaj w macicy
il. jaj / dzień	20-30 tys.	8-12 tys.	200-250 tys.	200 tys.	3-10 tys.
Charakterystyka w momencie skł.	- owalne - cienka, przezroczysta otoczka - 4 blastomery	- asymetryczne - lekko spłaszczone, - przezroczyste, - młode zarodki	- owalne - trójwarstwowa osłonka - żółtobrązowe - zygota	- owalne - gruba brązowa skorupka - zarodek (2 blastomery)	- beczułkowaty kształt - 2 przezroczyste czopki na biegunach
Rozwój w środ. zewn.	temp. 23-30, duża wilgotność, tlen rabditopodobne larwy 2 linienia larwa filariopodobna	- Jaja dojrzewają w okol. odbytu (6h) Temp. 37, duża wilgotność	temp. 25, tlen jaja inwazyjne (larwa II stadium) - 3 tyg.	temp. 24, światło, tlen	Temp. 24 (3 tyg.) Larwa rozwijająca się w jaju ma sztylecik
F. INWAZYJNA	larwa filariopodobna - wylinka /gdy sucho/ - nie pobiera pokarmu	jaja z inwazyjnymi larwami	jaja z larwą II stadium	Jaja z larwą inwazyjną II stadium	Jajo z larwą inwazyjną
Sposób zarażenia	- skóra żywiciela (mieszki włosowe) - per os	- autoegzoinwazja (per os) *retroinwazja - autoendoinwazja (w przyp. zaparć)	- per os	- per os	- per os
Rozwój u człowieka	- naczynia krwionośne i chłonne - prawe jamy serca - krążenie małe - płuca - pęcherzyki płucne - oskrzeliki oskrzela tchawica gardło - przełknięcie jelito cienkie - ostatnie linienie (5 stadium rozwojowe	- jel. cienkie (per os) larwa rabditopodobna - 3-krotne linienie osobnik dojrzały - kopulacja, wędrówka samic - odbytnica opróżnienie macicy	- przez ścianę jelita ukł. krwionośny i chłonny ż. wrotna wątroba prawa poł. serca płuca pęcherzyki płucne - dalszy wzrost i linienia gardziel jel. cienkie - 4-te linienie dorosła postać cz. larw duży krwiobieg narządy (otorbienie)	Człowiek jest żywicielem PARATENICZNYM /nicienie nie osiągają dojrzałości płciowej/	- jel. cienkie wylęg larw - jel. grube linienie, dojrzałość, zagłębienie się pod błoną śluzową jelita i uszkodzenie naczyń włosowatych, odżywiają się krwią
LOKALIZACJA	jel. cienkie /głównie dwunastnica/	jel. grube, tylny odc. jel. cienkiego	jel. cienkie	jelito	jelito grube i ślepe człowieka
PATOGENEZA	ANKYLOSTOMOZA - świąd (przenikanie larw) - eozynofilia - leukocytoza - zapalenie płuc i oskrzeli - zniszczenia błony śluzowej jelita (nicienie wysysają krew i wprowadzają do niej antykoagulanty, które zapobiegają krzepnięciu) niedokrwistość niedobarwliwa hipoproteinemia - objawy rzekomowrzodowe	OWSICA (ENTEROBIOZA) - świąd odbytu - nocny lub poranny o różnym stopniu nasilenia - objawy ostrego lub przewlekłego zapalenia błony śluzowej jelita z bólami brzucha, nudnościami, wymiotami, utratą łaknienia - samice w ż. ukł. rozr. Mogą powodować zapalenie pochwy - wokół pasożytów w jamie otrzewnej tworzą się ziarniaki	GLISTNICA - zależne od osobniczej wrażliwości chorego - wyniszczanie organizmu powodowane intoksykacją organizmu - wykazują tendencję do wciskania się do wąskich przewodów - mogą powodować zapalenie otrzewnej - nacieki Loefflera w obrazie rtg płuc GLISTY w świetle jelita NIE SĄ przytwierdzone do ściany jelita torebką gębową. Utrzymują się dzięki ruchom przeciwdziałającym zepchnięciu ich przez ruchy perystaltyczne. Glisty mają wys. zapotrzebowanie na witaminę A.	TOKSOKAROZA PSIA Objawy związane z głęboką wędrówką larw nicieni do: - wątroby - płuc - mózgowia - mięśnia sercowego - węzłów chłonnych Larwy są źródłem wielu antygenów eozynofilia hipergammaglobulinemia 3 postacie: 1/ trzewna - ogniska larwy wędrującej trzewnej -powiększenie wątroby (u dzieci), astenia (u dorosłych) - eozynofilia - hipergammaglobulinemia 2/ oczna - obniżenie ostrości wzroku - zmiany w obrębie gałki utrata widzenia zarażonym okiem 3/ mózgowa - brak objawów charakterystycznych	WŁOSOGŁÓWCZYCA (TYCHURIOZA) Objawy pojawiają się tylko w masowych inwazjach
DIAGNOSTYKA	- stwierdzenie jaj pasożyta w świeżym kale metodą flotacji Fülleborna lub rozmazu bezpośredniego - hodowla larw z kału na płytkach agarowych	- stwierdzenie osobników dorosłych lub jaj w okolicy odbytu - jaja w kale wykrywane są rzadko	- stwierdzenie pasożyta wydalonego z kałem lub przez usta - badanie kału na obecność jaj	- test ELISA z zast. antygenów metabolicznych larw, jako bardziej swoiste gatunkowo niż antygeny somatyczne	- wykrycie jaj w kale, - obecność w kale krwinek kwasochłonnych oraz kryształów Charcota-Leydena

	Trichinella spinalis /włosień kręty/	Wuchereria bancrofti	Onchocerca volvulus	Loa Loa /= Microfilaria diurnal/	Strongyloides stercoralis /wągorek jelitowy/
Żywiciel pośr.	//	Żerujące wieczorem i nocą komary	Mieszki	Ślepaki	//
F. INWAZYJNA	Larwy otorbione w mięśniach zarażonych zwierząt	Mikrofilarie (wykazują rytm nocny)	Mikrofilarie	Mikrofilarie (wykazują rytm nocny)	Larwy filariopodobne
LOKALIZACJA	- w przew. pokarmowym - w mm. szkieletowych (ale NIE w m. sercowym)	- naczynia limfatyczne i węzły chłonne człowieka	- tkanka podskórna, zwłaszcza głowy, tułowia i kończyn dolnych (tworzą się charakterystyczne guzy)	- tkanka podskórna,	-
Sposób zarażenia	- mięso zwierząt z larwami	- ssanie krwi przez komara	- w czasie żerowania meszek na skórze człowieka	- w czasie ssania krwi przez krwiopijnego bąka	- przez skórę - autoegzoinwazja - autoendoinwazja
Rozwój u człowieka	Ma m-ce AUTOKSENIA - pełny cykl rozwojowy zachodzi w jednym organizmie.	W ciągu dnia mikrofilarie przebywają w naczyniach narządów (gl. płuca), w nocy trafiają do krwi obwodowej	W tk. podskórnej -^- Człowiek jest jedynym żywicielem ostatecznym	///////////////////////////// U ślepaka w ciele tłuszczowym
PATOGENEZA	WŁOŚNICA /trychineloza/ Faza jelitowa: - zespół biegunkowy z bólami brzucha - nudności - wymioty Typowy zespół włośnicowy: - gorączka do 40st. - silne bóle mięśni - trudności w oddychaniu, mówieniu - nadmierne pocenie się - symetryczne obrzęki powiek i tkanek oczodołowych - wybroczyny w spojówkach oczu i pod paznokciami	WUSZERERIOZA /słoniowacizna/ W naczyniach i węzłach chłonnych wokół mikrofilarii tworzy się tk. ziarninująca, która po kilku, kilkunastu latach prowadzi do nieopdwracalnych zmian zarostowych i wapniejących układu chlonnego.	ONCHOCERKOZA - guzy w tk. podskórnej - rozległe, swędzące zmiany wypryskowe Inwazja gałki ocznej: - zapalenie spojówek, naczyniówki i siatkówki - uszkodzenia rogówki Powikłania zmętnienie rogówki jaskra zmiany na dnie oka („ślepota rzeczna”)	LOAOZA - krótkotrwałe, swędzące zmiany wypryskowe - obrzęk kalabarski w okol. dużych stawów - obrzęk głośni, - zapalenie mózgu, - fibroblastyczne zapalenie wsierdzia - nefropatie	WĘGORZYCA /strongyloidoza/ - nieregularność objawów z okresami zaostrzeń i poprawy związanych z porą roku i stanem odporności organizmu.
DIAGNOSTYKA	- wykrycie larw w bioptatach tkanki mięśniowej - badania immunoserologiczne	- krew pobrana między godziną 22 a 2	- mikrofilarie zaobs. pod mikroskopem w skrawkach z powierzchniowych warstw skóry	- krew pobrana między godziną 12-14 - wydobycie pasożytów wędrujących pod skórą	- larwy w kale lub treści dwunastnicy - hodowlana metoda agarowa Fülleborna (określenie gatunku) !!! wcięcie ogona

---