Rrzęsistek pochwowy - rzęsistkowica (trychomonadoza)
Źródło infekcji to chory partner seksualny, lecz możliwe jest też zarażenie przez używanie wspólnie przedmiotów higieny osobistej, bielizny. Rzęsistkowica częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Miejsce bytowania rzęsistka to pochwa, cewka moczowa, a u mężczyzn także gruczoł krokowy.
Zapalenia organów płciowych, zapalenie cewki moczowej, zapalenie stercza, impotencja u mężczyzn, bezpłodność, wysiękowe zapalenie pochwy, pieczenie w pochwie, obfite pieniste wydzieliny u kobiet, częstomocz, dyzuria.
Rzęsistek policzkowy
Suchość i pieczenie w jamie ustnej. Bóle przy żuciu i połykaniu. Zaburzenia smaku. Ropnie na skórze, ropnie na płucach, paraliż, nieżyt żołądka i jelita cienkiego, choroby stawów i nóg, choroby wątroby, bezpłodność, poronienia, próchnica, parodontoza.
Motylica wątrobowa - fascjoloza
atakuje wątrobę, powoduje reakcje alergiczne i zaburzenia pracy przewodu pokarmowego; zaburza produkcję żółci i może prowadzić do żółtaczki, zapalenia wątroby, zapalenia otrzewnej, marskości wątroby, niedokrwistość.
pierwotniaki Babesia (kleszcz) - babeszjoza
W pełnoobjawowych przypadkach dochodzi do hemolizy wewnątrznaczyniowej oraz występowania w erytrocytach wtrętów w kształcie krzyża.
Balantidium coli - Balantydioza
Liczne, rozsiane owrzodzenia jelita, bóle spastyczne brzucha, biegunka, bolesne parcie, nudności i wymioty, w kale duże ilości śluzu i krwi. W przewlekłej balantydiozie: bóle głowy, bezsenność, utrata apetytu, chudnięcie i niedokrwistość.
krętki Borelia (kleszcz) - borelioza z Lyme
Rumień wędrujący (erythema migrans) - w miejscu ukąszenia przez kleszcza pojawia się rumieniowa zmiana na skórze (często przemieszczająca się obwodowo); występuje nie we wszystkich przypadkach choroby; naciek limfocytarny - może wystąpić w dowolnym miejscu na ciele, wygląda jak "banieczka" wypełniona płynem zawierającym borrelie. Wygląd zbliżony do odcisku, lecz występuje w miejscach zazwyczaj nie narażonych na odciski (np. płatki uszu). objawy grypopodobne, nawracające dolegliwości stawowe, objawy podrażnienia lub zapalenia opon mózgowych, zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia czucia, pamięci, psychiczne, zanikowe zapalenie skóry, przewlekłe zmęczenie
pałeczki coxelia (kleszcz) - gorączka Q
W 60% przypadków jej przebieg jest bezobjawowy. Rezerwuar dla bakterii stanowią: bydło, owce, kozy, psy i inne zwierzęta domowe. Zarażenie występuje najczęściej przez wdychanie aerozoli zawierających skażone cząstki kału, moczu lub mleka zwierząt (drobnoustrój jest również rzadko przenoszony na człowieka przez kleszcze czy poprzez kontakt z chorym). Grupy zawodowo narażone: hodowcy bydła, owiec, kóz, personel weterynaryjny i laboratoriów mikrobiologicznych, pracownicy rzeźni, mleczarni, przetwórni mięsa, pracownicy garbarni, handel skórami. Czas inkubacji wynosi 9-40 dni. Gorączka Q jest uważana za jedną z najbardziej zakaźnych chorób na świecie, ponieważ do wywołania infekcji u osób podatnych może wystarczyć tylko jedna bakteria. Choroba objawia się grypopodobnie; gwałtownie pojawiają się gorączka, ogólne złe samopoczucie, silny ból głowy, bóle mięśniowe, utrata apetytu, suchy kaszel, ból opłucnowy, dreszcze. Pojawiają się również objawy z układu pokarmowego: wymioty, biegunka, nudności. Może wystąpić zapalenie wsierdzia, zapalenie płuc. Gorączka trwa 7-14 dni.
Glista ludzka - glistnica (askarioza)
Glistnica objawia się: ogólnym osłabieniem, zawrotami głowy, kaszlem, obrzękami twarzy, nadmierną pobudliwością, reakcjami alergicznymi, niedrożnością jelit w przypadku masowej intestacji, drgawki, podwyższona temperatura, spadek apetytu, duszności astmatyczne, infekcje dróg oddechowych.
Drogi zakażenia: niedomyte warzywa, nawożone ludzkimi fekaliami, zanieczyszczona woda (np. z jeziora, rzadziej z basenu)
Świerzbowiec ludzki - świerzb
Świąd nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w okolicy nadgarstków i na bocznych powierzchniach palców, w naturalnych fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek sutkowych u kobiet, narządów płciowych, gdzie widoczne są norki świerzbowcowe. W okolicach zmian widoczne przeczosy - linijne nadżerki naskórka spowodowane intensywnym drapaniem. Nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem świerzbu norweskiego. U dzieci często lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.
Plasmodium vivax - malaria
Wektorem malarii przenoszącym ją między osobami chorymi i zdrowymi są samice komarów z rodzaju Anopheles.
Jest to najczęstsza na świecie choroba zakaźna, na którą co roku zapada ponad 220 mln osób, a umiera 1-3 mln (są to głównie dzieci poniżej 5 roku życia z Czarnej Afryki). Zachorowania poza terenami tropikalnymi i subtropikalnymi endemicznego występowania tej choroby spotykane są u osób powracających z tych regionów, a także sporadycznie w pobliżu lotnisk i portów, gdzie zostają zawleczone komary z rodzaju Anopheles.
Pierwsze objawy są niecharakterystyczne - choroba rozpoczyna się dreszczami i wysoką gorączką (nawet ponad 40 °C), którym towarzyszą bóle głowy, nudności, wymioty, niekiedy biegunka, w końcowym okresie napadu pojawiają się obfite poty i następuje gwałtowne obniżenie temperatury. Napady gorączki pojawiają się co 48 godzin w przypadku trzeciaczki. Jednak nie we wszystkich przypadkach, szczególnie na początku zachorowania, przebieg gorączki ma tak "klasyczny" przebieg.
Objawy spowodowane są niszczeniem przez pierwotniaka erytrocytów i w mniejszym stopniu odczuwalne, uszkadzaniem hepatocytów. Efektem rozpadu erytrocytów jest niedokrwistość hemolityczna, żółtaczka i hemoglobinuria.
Inne objawy to: bóle mięśniowe, bóle kręgosłupa, zaburzenia świadomości, objawy neurologiczne, kaszel i duszność.
Atypowy przebieg i objawy chorobowe mogą występować u osób, które uzyskały częściową odporność lub wcześniej stosowały profilaktykę przeciwmalaryczną.
W przypadku inwazji P. vivax choroba lub jej nawroty mogą wystąpić po miesiącach albo latach (pasożyty wytwarzają specjalne formy - hipnozoity).
Powikłania malarii mogą być wczesne i późne.
Do wczesnych należą: ciężka niedokrwistość, pęknięcie śledziony, malaria mózgowa - objawiająca się zaburzeniami przytomności do śpiączki włącznie, objawami ogniskowymi, drgawkami, hipoglikemia, skaza krwotoczna, niewydolność nerek, ostra niewydolność oddechowa (obrzęk płuc albo ARDS), wstrząs.
Późne powikłania: nadreaktywny zespół malaryczny z hipersplenizmem (zespół splenomegalii tropikalnej), zespół nerczycowy, chłoniak Burkitta, zwłóknienie wsierdzia.
Włosień kręty - włośnica (trychinelloza)
Do zarażenia dochodzi przez zjedzenie zarażonego mięsa. Objawy uzależnione są od stopnia inwazji i charakteryzują się m.in. wysoką gorączką, bolesnością mięśni, bólami brzucha, biegunką i charakterystycznym dla ludzi obrzękiem twarzy (reakcja alergiczna). We krwi stwierdza się wysoką leukocytozę i eozynofilię. Choroba może być śmiertelna.
Możliwe są ciężkie powikłania: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc, zapalenie mózgu.
Włosogłówka - włosogłówczyca (trichurioza)
Częste, luźne, krwisto-śluzowe stolce i niedokrwistość, nudności, rozdrażnienie, bóle głowy, tracenie przytomności, drgawki, osłabienie, dyspepsja (niestrawność), kolki, zapalenie wyrostka robaczkowego, anemia, w wyniku uszkodzeń a przez nie w jelicie powstają cysty, polipy, obrzęki.
Owsik ludzki - owsica (enterobioza)
Lęki, migrena, swędzenie odbytu, u dziewczynek „gryzienie” w okolicy narządów płciowych, rozregulowanie układu nerwowego, depresja, rozdrażnienie, kaszowate stolce, zapalenie wyrostka, bóle głowy, bezsenność, zwiększone zmęczenie umysłowe i fizyczne.
Tasiemiec nieuzbrojony - tasiemczyca
Bóle brzucha, mdłości, zwiększone łaknienie, wymioty, utrata masy ciała.
Tasiemiec uzbrojony - wągrzyca
Postaci larwalne tasiemca mogą rozwijać się w różnych narządach: mózgu, oku (tkance podsiatkówkowej, w ciele szklistym, w odcinku przednim gałki ocznej), w rdzeniu kręgowym, mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym i tkance podskórnej.
Około 1/2 przypadków neurocysticerkozy przebiega bezobjawowo. Okres wylęgania cysticerkozy objawowej wynosi kilka lat. Najczęściej przebieg jest podstępny i mało charakterystyczny; choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (być może spowodowanych obumieraniem pojedynczych wągrów). Objawy mają zmienne natężenie, są to drgawki, objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego (wymioty, silne bóle głowy, zaburzenia widzenia) i zaburzenia psychiczne (halucynacje, spowolnienie, zaburzenia emocjonalne, apatia, amnezja, demencja). Objawy wągrzycy w innych lokalizacjach są również mało charakterystyczne.
Tasiemiec bąblowcowy - bąblowica (echinokokoza)
Choroba postępuje powoli. Objawy ze strony wątroby lub innych zajętych przez bąblowce narządów mogą wystąpić po okresie trwającym nawet do 15 lat. Ze względu na długi bezobjawowy przebieg choroby - rozpoznanie bąblowicy z reguły jest późne. Głównym objawem choroby jest torbiel, jednokomorowa , najczęściej (60%) umiejscowiona w wątrobie, zwłaszcza (3/4 przypadków) w prawym płacie; rzadziej w płucach, śledzionie, kościach lub mózgu. Torbiel może osiągać 20 cm (przyrasta około 1 cm na rok), zawiera płyn i otoczona jest dwiema błonami, wewnętrzną rozrodczą i zewnętrzną oskórkową. Odczyn zapalny z czasem powoduje wytworzenie torebki włóknistej (pericysty) wokół torbieli. Torbiel wywołuje objawy uciskowe: może spowodować cholestazę, zastoinowe zapalenie wątroby albo nadciśnienie wrotne. Pęknięcie torbieli i uwolnienie płynu bąblowca do jamy otrzewnej może spowodować rozsiew pasożyta i wstrząs anafilaktyczny. Bąblowica płuc przez ucisk tkanki płucnej powoduje niedodmę, bąblowica kości z czasem prowadzi do zaniku kości z ucisku i złamania. Zajęcie mózgu przebiega z objawami guza mózgu.
Problemy z krwioobiegiem, przytłumienie funkcji wszystkich organów, co może prowadzić nawet do śmierci, schizofrenia, ukłucia zależnie od lokalizacji, ucisk na narządy w okolicach bąbla, możliwość szoku spowodowanego wydaleniem toksyn z pękniętego bąbla.
Toxoplasma gondii - toksoplazmoza
Nabyta: Gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, objawy grypopodobne, zapalenie mózgu i opon mózgowych, dolegliwości stawowe, zmiany pozapalne zajętych narządów
W postaci wrodzonej objawy zależą od zaawansowania ciąży w chwili zakażenia matki. Wynika stąd ich zróżnicowanie. Charakterystyczna triada objawów tzw. triada Sabina-Pinkertona, do której należą małogłowie i (lub) wodogłowie, zapalenie siatkówki oraz naczyniówki, a także zwapnienia śródmózgowe występuje w ok. 30% przypadków. Towarzyszy jej często znacznego stopnia opóźnienie rozwoju umysłowego. Innymi objawami wrodzonej toksoplazmozy są: hipotrofia, hepatomegalia, splenomegalia, małopłytkowość, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie mięśnia sercowego, małoocze, agenezja gałki ocznej.
Giardia Lamblia - giardioza
Najczęściej zakażenie przebiega bezobjawowo. Objawy ostrego zakażenia występują po 1-3 tyg., są niejednoznaczne i zależne od wieku i stanu wydolności układu odpornościowego, a także rodzaju szczepu lamblii. U dorosłych występują nudności, brak apetytu, gwałtowne, wodniste, sfermentowane stolce, gazy, niewielka gorączka, wzdęcia, kurczowe bóle brzucha, niekiedy w okolicy pęcherzyka żółciowego, bóle głowy, zmęczenie, bezsenność, reakcje uczuleniowe z różnego rodzaju wysypką i stany podgorączkowe. U dzieci zwykle występuje wodnista biegunka.
U dzieci lamblie powodują zaburzenia w trawieniu tłuszczów i węglowodanów, co łącznie z niedoborem witamin i utratą białka w czasie biegunek prowadzi do niedożywienia i upośledzenia rozwoju fizycznego.
Bruzdogłowiec szeroki - difylobotrioza
Objawy choroby to niedrożność jelit, biegunki, bóle brzucha oraz niedokrwistość megaloblastyczna, spowodowana niedoborem witaminy B12.
Wesz głowowa - wszawica
Wszy bytują na skórze owłosionej głowy. Choroba ta obecnie najczęściej występuje u przedszkolaków i młodzieży szkolnej jak również u osób nie przestrzegających zasad higieny. Do zakażenia dochodzi w wyniku używania wspólnych nakryć głowy, szczotek oraz grzebieni i w wyniku kontaktów fizycznych. W okresie wszawicy występuje silny świąd skóry owłosionej głowy, a wszy w czasie ruchu są widoczne gołym okiem. Składają jaja zwane gnidami.
Skóra owłosiona jest pokryta małymi, swędzącymi, nakładającymi się w skupiska grudkami, które mogą występować również na karku.
Wesz odzieżowa - wszawica
Wszawica odzieżowa (pediculosis vestimenti) jest dolegliwością głównie osób nie przestrzegających zasad higieny ludzi bezdomnych, alkoholików, a w normalnych warunkach występuje rzadko. Pojawia się w czasie klęsk żywiołowych i miejscach przeludnionych. Zarazić się można poprzez kontakt fizyczny z osobą już zarażoną lub przez nocleg w kiepskich warunkach. Wesz nie bytuje na skórze. Żyje i rozmnaża się w odzieży oraz pościeli. Żywi się krwią (człowiek jest dla niej jedynie źródłem pokarmu).
Objawami wszawicy odzieżowej jest intensywny świąd skóry, a także pojawienie się na niej grudek, przeczosów, rzadko może prowadzić do posocznicy. W następstwie drapania dochodzi do pogrubienia i łuszczenia skóry. Częste są brunatne przebarwienia skóry i wtórne zakażenia ropne.
Zmiany we wszawicy odzieżowej najczęściej są ulokowane w okolicach, gdzie ciało pozostaje w bezpośrednim kontakcie z odzieżą, czyli głównie na ramionach, szyi, klatce piersiowej oraz wokół pośladków.
Wesz łonowa - wszawica
Jest zazwyczaj przenoszona drogą płciową, lecz możliwe jest także zarażenie się poprzez noszenie odzieży osoby zainfekowanej.
Objawem głównym jest silny świąd wzgórka łonowego, a sama wesz i jej jaja są widoczne w okolicy łonowej, a także sino-fiołkowe lub szarawe plamy, powstające wskutek hemolizy erytrocytów w miejscu ukłucia przez owady, tzw. plamy błękitne (maculae ceruleae). Wesz może rozprzestrzeniać się na inne części ciała, głównie kończyny dolne (bytować we włosach brzucha, ud, pach, brwi) i zająć może nawet rzęsy, lecz nigdy nie zasiedli skóry owłosionej głowy.
Wuchereria bancrofti (filaria Bancrofta) - słoniowacizna
Samice żyją w węzłach chłonnych (powodując nasilony obrzęk kończyn na skutek utrudnionego odpływu chłonki), tam rodzą tzw. mikrofilarie nocne, larwy pojawiające się we krwi nocą, by dostać się z krwią wysysaną przez komara do jego jelita, gdzie dojrzewają.
Fasciolopsis buski - fascjolopsoza
Bóle brzucha, biegunka, obfite, żółtozielone stolce. Miejscowy stan zapalny ze wzmożonym wydzielaniem śluzu, owrzodzeniami i ropniami. Może dochodzić do niedrożności jelita, obrzęków i jelita.
Tasiemiec psi - Hymenolepioza
Bóle głowy, zaburzenia równowagi, utrata łaknienia, anoreksja, wymioty, bóle brzucha, biegunki na przemian z zaparciami, wzmożona pobudliwość, zaburzenia snu.