MIKROBIOLOGIA I PARAZYTOLOGIA

WYKŁAD 8 (02.12.2011)

Zakażenia szpitalne

Zakażenia dzielimy na:

• endogenne (wewnętrzne) – wywołane przez drobnoustroje, z własnej flory, najczęściej gronkowiec

• egzogenne (zewnętrzne) – pochodzące z zewnątrz (np. od innego chorego), ze środowiska szpitalnego (sprzęt, personel szpitalny)

a także na:

• wczesne (5-7 doby w szpitalu)

• późne (po 7 dobie w szpitalu)

oraz na:

• miejscowe (skóra, błony śluzowe)

• uogólnione (sepsa, wstrząs septyczny)

• układowe (układ moczowy)

Rezerwuar zakażeń:

• żywy (personel, pacjenci, osoby odwiedzające, owady, gryzonie)

• martwy (środowisko szpitalne – łózko, pościel, urządzenia sanitarne, środki dezynfekujące; sprzęt medyczny – inkubatory, respiratory, endoskopy, inplanty)

Drogi rozprzestrzeniania:

• kontaktowa (bezpośrednio – ręce personelu, osoby chorej lub jej wydzieliny; pośrednio – dotykanie skażonych przedmiotów)

• kropelkowa (kaszel, kichanie, mówienie, wirus ospy wietrznej i grypy)

• pokarmowa (Staphylococcus aureus)

Czynniki wspomagające szerzenie zakażeń:

• warunki sprzyjające rozsiewaniu drobnoustrojów (wadliwy system wentylacyjny, klimatyzacja)

• wilgoć

• obecność szczepów zjadliwych drobnoustrojów

• intensywne zanieczyszczenie sprzętu i przedmiotów drobnoustrojami

Czynniki ryzyka zakażeń szpitalnych:

• chory (ustrój gospodarza) – wiek, choroba podstawowa, podłoże genetyczne, niedożywienie, otyłość, niedokrwistość, niedobory witamin

• szpital i jego środowisko

• drobnoustrój (czynnik etiologiczny)

Gruźlica – czynnik etiologiczny – Mycobacterium tuberculosis(prątki gruźlicy)

Kliniczne postacie zakażeń szpitalnych:

• zakażenie układu moczowego (ból brzucha, pobierany mocz metodą środkowego strumienia), czynnik etiologiczny Escherichia coli, czynnik predysponujący (płeć – kobiety), zastój w drogach moczowych

• zakażenie miejsca operowanego (zakażenia powierzchniowe – skóra, tkanka podskórna; zakażenia głębokie – obejmują głębiej położone tkanki w okolicy nacięcia (powięź, mięśnie), czynnik etiologiczny – Staphylococcus aureus). Czynniki ryzyka (techniki operacyjne, wielkość pola operacji, czas trwania zabiegu, reoperacje, stosowanie wszczepów)

• zakażenia układu oddechowego – warunek rozwoju procesu zapalnego:

• kolonizacja drobnoustrojów

• osłabienie mechanizmów obronnych organizmu

zapalenie płuc, mechaniczna wentylacja – respirator, czynnik etiologiczny Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae

• zakażenia krwi (najrzadsze są najgroźniejsze, bakteriemia – czynnik etiologiczny gronkowce)

Cewniki są główną przyczyną sepsy!

Patogeny alarmowe:

• Streptococcus aureus i Streptococcus epidermidis – oporne na β-laktamy, glikopeptydy (MRSA, MRSCN, VISA, VRSA)

• Streptococcus pyogenes – odporne na pelicylinę, erytromycynę i glikopeptydy

• Streptococcus penumoniae – oporne na penicylinę i cefalosporyny III genetacji

• Enterokoki – HLAR, VRE, oporne na ampicylinę

• Haempphilus influenzae – oporne na β-laktamy (BLNAR) i fluorochinolony

• pałeczki GN fermentujące – oporne na β-laktamy (ESBL), aminoglikozydy i fluorochinolony

• Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter – oporne na β-laktamy (MBL), ceftazydym, cefalosporyny IV generacji i aminoglikozydy

• Escherichia coli – szczepy wytwarzające toksynę shiga

• Salmonella, Shigella

• Neisseria meningitidis – oporne na pelicylinę

• Legionella pneumophilia

• Bordetella pertussis

• Mycobacterium

• wirusy: VZV, odry, grypy, rotawirusy, RSV, HBV, HCV, HIV, Staphylococcus