Alergiczny wyprysk kontaktowy / Alergie zawodowe skóry
Wyprysk kontaktowy:
Stan zapalny skóry przebiegający pod postacią wyprysku
-Ostry- grudka wysiękowa-pęcherzyk, nadżerki, ogniska sączenia
-Przewlekły- zliszajowacenie skóry- zgrubienie naskórka, złuszczanie, pęknięcia
Często przebieg przewlekły z zaostrzeniami
Alergiczny- uczulenie na związki drobnocząsteczkowe (hapteny). Hapteny są zbyt małe, aby wywołać swoistą reakcję układu immunologicznego dlatego alergenem jest kompleks haptenu z własnymi białkami organizmu
Niealergiczny- z podrażnienia. Czynniki drażniące, które uszkadzają warstwę ochronną skóry.
Warstwa ochronna skóry
-jest częścią nieswoistych mechanizmów obronnych (barier a mechaniczną)
-prawidłowa funkcja zależy od:
*ochronnej warstwy lipidowej (wydzielina gruczołów łojowych, naskórek , pot)
* zawartości ceramidów , NMF (naturalnego czynnika nawilżającego)
*złuszczania naskórka
*niskiego pH
Wyprysk kontaktowy alergiczny
Reakcja komórkowa= Typ IV – nadwrażliwość typu późnego
Faza uczulenia (7-10dni)
Prezentacja antygenu przez kom. Langerhansa limfocytowi T
Sygnały dodatkowe decydują o aktywacji limfocytu Th0 -> Th1-> uczulenie
Powstanie limfocytów T pamięci
Typ IV reakcja komórkowa
Faza reakcji alergicznej (24-48 godziny)
Ponowny kontakt z alergenem
Th1- cytokiny
Aktywacja limf. Tc (cytotoksycznych)
->naciek komórkowy, niszczenie komórek
Typy limfocytów T
Tc-cytotoksyczne CD8 –efekt cytotoksyczny= zabijają zakażone komórki i komórki nowotworowe , rozpoznają antygen z udziałem cząsteczek MHC 1, limfocyty NKT, komórki NK
Th-pomocnicze CD4 – rozpoznają antygen z udziałem cząsteczek MHC klasy II
Th1 ^ reakcji komórkowej
Th2 ^ reakcji humoralnej
Tm- pamięci CD8/ CD4-pamięć immunologiczna
Wyprysk kontaktowy alergiczny
Do zmian dochodzi w miejscu kontaktu skóry z alergenem
Często wiąże się z wykonywanym zawodem
Najczęstsze alergeny:
-nikiel 10-20%
-chrom 20-10%
-kobalt 10%
-balsam peruwiański 5-12%
-formaldehyd 5-6%
-parafenylodiamina 3%
-tiuramy 3%
Występowanie objawów ubocznych, reakcji nadwrażliwości i alergii na wybrane składniki kosmetyków oraz metale u studentek kosmetologii
Objawy uboczne 28,8%
Objawy nadwrażliwości 16,1%
Alergia:
-chrom 4%
-nikiel 3,3%
-składniki kosmetyków -2 %
Nikiel
Częściej chorują kobiety
Własności osobnicze potu
Warunki towarzyszące (woda, detergenty)
Sztuczna biżuteria z domieszką niklu (wczesne przekłuwanie uszu- kolczyki)
Sprzączki, paski, zamki
Zawodowe- monety, nożyczki
Osoba uczulona może reagować nawet na minimalne ilości niklu (stopy złota)
Zaostrzenia po pokarmach- woda, orzechy, czekolada, śledzie, piwo, margaryna , masło roślinne
Zawody: fryzjerki, pracownicy przemysłu metalowego, kasjerzy,
Nikiel daje przeżuty
Chrom
Częściej chorują mężczyźni
Reakcje wywołują związki chromu (nie chrom metaliczny)
-głównie cement (nawet 80% murarzy)
-środki do garbowania skóry
Farby (druk gazetowy)
-smary
Profilaktyka- zmiana technologii
-cienie do powiek
-pasty do podłóg
-detergenty
-metale
-świeże gazety i znaczki
-atrament
-pokarmy: owoce, jarzyny, chleb, białe mięso, woda
-leki homeopatyczne
-może powodować wyprysk powietrzno pochodny- dymy spawalnicze
Kobalt
Najczęściej współistnieje z uczuleniem na nikiel lub chrom
Nasila zmiany chorobowe
Występowanie:
-żywice, farby, barwniki tekstylne
-barwniki szkła, ceramiki, glazury
-stopy metali w chirurgii i stomatologii
-tatuaż czasowy
-środki czystości
-tworzywa: komputer i długopis
-pokarmy: rośliny i owoce morza
Balsam peruwiański
Pochodzenia roślinnego, jest mieszaniną wielu związków występujących w olejkach eterycznych. Stosowany jako substancja zapachowa kosmetyków, dodatek do leków. Częściowo jest wskaźnikiem uczuleń na substancje zapachowe-kosmetyki.
Pokarmy-Cola, wermuty, duma do żucia, cynamon, goździki
Kit pszczeli- reakcje krzyżowe
-krem do opalania
-czopki
-maści rozgrzewające
-świece zapachowe
-pasty i płyny do zębów
Może wywołać alergie typu I (bądź pokrzywka)
Formaldehyd
Chorują pracownicy służby zdrowia, przemysłu włókienniczego
Źródło: formalina, kleje, tworzywa sztuczne, tkaniny
Obecnie raczej reakcje krzyżowe z glutaraldehydem- składnikiem preparatów dezynfekcyjnych
-kleje
-farby
-mydła
-szampony, kremy, perfumy
-cienie do oczu i kredki do brwi
-maseczki, podkłady, pudry
Daje wyprysk powietrzno pochodny
Parafenylodiamina (PPD)
Związki chemiczne „para-grupy” dające reakcje krzyżowe
Barwniki- farby do włosów, tekstylia
Antyutleniacze gumy
Leki (miejscowo znieczulające)
Fotografia- wywoływacze
Choroby zawodowe
-barwniki skór, futer i tkanin
-tatuaż czasowy
Daje wyprysk powietrzno pochodny
Składniki gumy
Tiuramy- związki chemiczne używane przy produkcji wyrobów gumowych (przyspieszacze wulkanizacji, antyutleniacze) gumy
Latex- pochodzenia naturalnego
Kontaktowe zapalenie skóry ale także reakcje IgE zależne- astma, wstrząs anafilaktyczny
Leki i kosmetyki
Substancje czynne (penicylina, neomycyna, hydrocortison)
Rumianek
Substancje zapachowe kosmetyków (ponad 5 tysięcy)
Podłoża- lanolina i euceryna (uzyskiwane z wełny owczej)
Środki konserwujące
Są to substancje złożone- praktycznie każdy składnik może uczulać
Parabeny Mix
-konserwanty- majonez, dżem
-pudry
-tusze
-kremy, mleczka, toniki, dezodoranty
-mydła
-krople do oczu
Kissing dermatitis
Kontaktowe zapalenie skóry „z pocałunku”. Przeniesienie substancji uczulającej przez jedną osobę na drugą.
Pocałunek (szminka, drobina pokarmu)
Także poprzez podawanie rąk zabrudzonych alergenem (smary, barwniki)
Protein dermatitis
-wyprysk kontaktowy związany z alergią typu I
-na kontakt z pokarmami
-przy obróbce ryb i krewetek
-przy krojeniu jarzyn
Air-born dermatitis
-alergia kontaktowa typu I na pyłki
-w okresie pylenia na odkrytych częściach ciała
Inne odmiany wyprysku
-Wyprysk potnicowy-
Wysiewy drobnych pęcherzyków na dłoniach i stopach
Doustny kontakt z metalami
Zakażenia grzybicze
-Wyprysk powietrzno pochodny rolników
Odsłonięte części ciała
Alergia kontaktowa na białka pyłków roslin
-Wyprysk powietrzno pochodny przemysłowy
Alergia kontaktowa na lotne alergeny
Żywice epoksydowe, farby
Wyprysk kontaktowy niealergiczny- z podrażnienia
-mydła i detergenty- ochrona płaszcza lipidowego
-substancje zapachowe i toaletowe środki myjące
-kosmetyki z dodatkiem AHA (alfa hydroksykwasy), retinoidów- peeling chemiczny
-zabiegi kosmetologiczne (peeling, mikrodermabrazja)
-stosowanie emulsji pielęgnacyjnych
-środki wybielające i odkażające
-rozpuszczalniki
Zmiany występują w miejscach kontaktu z czynnikami drażniącymi:
-często dłonie
-u niemowląt pieluszkowe zapalenie skóry
-miejsca zabiegów kosmetologicznych
Zależą od stężenia czynnika drażniącego i czasu działania
Diagnostyka
Wywiad chorobowy= ustalenie okoliczności występowania (ewentualnie ustępowania)zmian
Testy skórne płatkowe- zestaw europejski
1.Chrom- dwuchromian potasu 0,5% waz.
2. Parafenylenodwuamina 1,0% waz.
3 Tiuramy 1,0%
4. Neomycyna 20,0% waz
5. Kobalt 1,0%waz
6.Benzokaina 5,0%
7. Nikiel 5,0%
8.Kliochinol 5,0%
9.Kalafonia 20,0%
10. Parabeny 16,0% waz
11.N-izopropylo-N-fenylo-4-fenylenodwuamina 0,1%waz
12.Alkohole wełny 30% waz
14. Zywica epoksydowa 1,0% waz
15. Balsam peruwiański 25,0%waz
16.Żywica 4-tert-butyloformaldehydowa 1,0%waz
17.Merkaptobenzotiazol 2,0%waz
18.Formaldehyd 1,0% wod.
19.Mieszkanka zapachowa 18,0% waz.
20. Seskwiterpeny laktonowe - 0,1%
21.Quatemium 1,0% waz
22.Primina 0,01% waz
23.Chlorometyloizotiazolinon 0,01% wod
24.Budezonid 0,01% waz
25.Tiksokortol 0,01%waz
26.Metylodibromoglutaronitryl 0,5% waz
27. Mieszanka zapachowa II 14,0%waz
28.Lyral 5,0% waz
Leczenie
Eliminacja alergenu
Środki ochronne
Kortykosteroidy (miejscowo)
Leki przeciwhistaminowe
Emolienty