CHOROBY WIRUSOWE SKÓRY
Choroby wirusowe skóry
opryszczka zwykła, półpasiec i ospa wietrzna, należące do grupy opryszczek
brodawki skórne i płciowe
mięczak zakaźny
guzki dojarek i krowianka przeszczepiona, należące do grupy ospy
pryszczyca
zakażenie retrowirusem HIV
Opryszczka zwykła Herpes simplex
zmiany o charakterze drobnych pęcherzyków zlokalizowane na granicy błon śluzowych i skóry, ze skłonnością do nawrotów
czynnik etiologiczny - wirus herpes simplex (HSV)
- Typ 1 (HSV 1) - opryszczka wargowa (herpes labialis)- zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej, wargach, twarzy, tułowiu i kończynach, rzadziej na narządach płciowych
- Typ 2 (HSV 2) - opryszczka genitalna (herpes progenitalis)- zmiany w obrębie narządów płciowych i pośladków
epidemiologia
- do zakażenia HSV1 dochodzi we wczesnym dzieciństwie ( między 1-5 rż.), a u 50% dzieci stwierdza się już obecność swoistych przeciwciał
- zakażenie HSV2 wiąże się najczęściej z inicjacją seksualną, a szczyt zakażeń przypada na 15-25 rż. Wirusem HSV2 zakażonych jest aż 20-25% osób aktywnych seksualnie. Typ ten ma znaczenie jako kokancerogen w rakach narządów płciowych związanych z zakażeniem wirusem brodawczaka
mechanizm zakażenia
wrota zakażenia:
- HSV1 - błony śluzowe jamy ustnej lub zmieniona chorobowo skóra twarzy
- HSV2 - błony śluzowe i/lub skóra okolic narządów płciowych i odbytu
wirusy po wniknięciu do organizmu ulegają replikacji w miejscu inokulacji i w węzłach chłonnych
objawy kliniczne
wykwity pierwotne to drobne pęcherzyki, wielkości kilku mm, umiejscowione na podłożu rumieniowo-obrzękowym, wykazujące tendencję do grupowania się
początkowo pęcherzyki wypełnione są treścią surowiczą, następnie ropną, szybko przekształcają się w nadżerki i pokrywają się w ciągu kilku dni strupami (impetiginisatio)
goją się bez pozostawienia blizny
zmianom skórnym towarzyszy lekkie pieczenie lub niewielka bolesność. Niekiedy objawy te wyprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni
umiejscowienie zmian
HSV1 - twarz i wargi (herpes labialis), błony śluzowe jamy ustnej (stomatitis herpetica) - zwykle obecne tylko dość bolesne nadżerki, rogówka - zmiany bolesne, uporczywe, nawet upośledzenie wzroku (keratitis dendritica)
HSV2 - żołądź, napletek, wargi sromowe, pośladki
wykwity rozsiane na skórze - często nie mają charakterystycznych cech i są nie rozpoznawane (drobne grudki, pęcherzyki) - palce rąk, małżowiny uszne i in.
przebieg opryszczki
krótkotrwały (6-10dni)
nawrotowy-zwykle w tych samych miejscach, zwłaszcza na błonach śluzowych jamy ustnej i narządów płciowych
objawy prowokowane są przez: choroby gorączkowe i zakaźne, przegrzanie (np.silne nasłonecznienie) lub oziębienie ciała, miesiączkę, obniżenie odporności
nawroty pomimo swoistych przeciwciał
Półpasiec Herpes zoster
zmiany pęcherzowe i pęcherzykowe o jednostronnym układzie, z nasilonymi objawami bólowymi
czynnik wywołujący: Herpes virus varicellae. Jest to ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną
schorzenie występuje przez reaktywację utajonego zakażenia w zwojach czuciowych lub zetknięcie z chorym na ospę
powinowactwo wirusa do układu nerwowego-atakuje zwoje międzykręgowe lub zwoje czuciowe nerwów czaszkowych, czasem nerwy układu obwodowego
zmiany skórne dotyczą miejsc odpowiadających unerwieniu jednego lub kilku korzeni tylnych (segmentów)
objawy i przebieg
- wykwit pierwotny:surowiczy pęcherzyk o trwałej pokrywie
- pęcherzyki zgrupowane są linijnie, jednostronnie wzdłuż zajętego segmentu
- umiejscowienie: twarz, zwłaszcza okolica unerwiana przez I gałąź n. trójdzielnego, oczodół , tułów zwłaszcza klatka piersiowa w obrębie dermatomów
- zmiany skórne poprzedzone są nerwobólami, w niektórych przypadkach bóle mogą utrzymywać się przez wiele miesięcy po ustąpieniu zmian skórnych
- półpasiec na ogół pozostawia trwałą odporność
- nawroty i zmiany rozsiane - konieczne badanie w kierunku nowotworów, chłoniaków i defektów immunologicznych
odmiany kliniczne
- zgorzelinowa
- krwotoczna
- oczna
- uogólniona lub rozsiana
powikłania
- zajęcie rogówki
- porażenie nerwów okoruchowych
- porażenie nerwu słuchowego i częściowa utrata słuchu
- porażenie nerwu twarzowego
- porażenie nerwu trójdzielnego
- przewlekłe bóle neuralgiczne
- zmiany ustępują bez śladu, jedynie postać zgorzelinowa może pozostawić blizny
Grupa brodawek
- odmiany kliniczne wywołane wirusem DNA brodawczaka ludzkiego HPV
brodawki zwykłe (verrucae vulgares)
brodawki płaskie (młodocianych)(verrucae planae, juveniles)
brodawki stóp (verrucae plantares: myrmecia i mozaikowe -„mosaic warts”)
brodawki weneryczne czyli kłykciny kończyste (verrucae genitales, condylomata acuminata)
Brodawki zwykłe
HPV2
umiejscowienie - najczęściej palce rąk, wały paznokciowe, pod płytką paznokciową oraz skóra gładka i błony śluzowe
drobne grudki o nierównej, hiperkeratotycznej powierzchni, brunatnie zabarwione
okres wylęgania: kilka tygodni-kilka miesięcy
bardzo zakaźne
objawy podmiotowe na ogół nie występują, jedynie brodawki okołopaznokciowe bywają bolesne
Brodawki stóp
- Myrmecia
czynnikiem wywołującym jest HPV1
najczęściej występują u dzieci (zakażenie basenowe)
są pojedyncze lub nieliczne, wnikają głęboko do skóry, wywołują odczyn zapalny, są bolesne
reinfekcja zdarza się rzadko
- mozaikowe
czynnikiem wywołującym jest HPV2
są one powierzchowne, rozległe, długotrwałe, nie wywołują odczynu zapalnego, są z reguły niebolesne
wykazują tendencję do nawrotów
Brodawki płaskie ( młodocianych, młodzieńcze)
wirus HPV3, najczęstsze u dzieci
umiejscowienie-skóra gładka i błony śluzowe: grzbiety rąk, dolne części twarzy, czoło
drobne grudki o gładkiej, lśniącej powierzchni i zabarwieniu normalnej skóry
bardzo liczne
mogą ustępować samoistnie
tendencja do samoistnego ustępowania; u osób z obniżona odpornością mogą utrzymywać się przez wiele lat
wykazują dodatni objaw Koebnera
Brodawki płciowe - kłykciny kończyste
HPV 6 i 11
brodawki w obrębie narządów płciowych i odbytu
bardzo zakaźne, najczęściej przenoszone drogą płciową
sprzyjają: maceracja błon śluzowych, wydzielina, ciąża, obniżenie odporności
wykwit podstawowy: przerosłe, uszypułowane twory brodawkowate o kalafiorowatej powierzchni i brunatnym zabarwieniu
zmiany mogą ustępować samoistnie, zwłaszcza u ciężarnych kobiet
powikłania: u mężczyzn stulejka i załupek, u kobiet zakażenie szyjki macicy
Condylomata gigantea Buschke-Loewenstein - guzy te rozwijają się z długotrwałych przerosłych kłykcin, cechują się wieloletnim przebiegiem i zniszczeniem tkanek
Raki szyjki macicy są związane w 80% z zakażeniem wirusami HPV 16, 18, 31 i 32.
4