background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
             NARODOWEJ 

 

 

 
 
 
 

Joanna Stępień 

 

 
 
 
 
 

Stosowanie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 
ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz  ochrony  środowiska 
313[06].O1.01

 

 
 

 

 

Poradnik dla nauczyciela  
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci: 
mgr inŜ. Jacek Szydłowski 
mgr inŜ. Maciej Szykowny 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
mgr inŜ. Joanna Stępień 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Janusz Figurski 
 
 
 
 
 

 

 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  ,,Stosowanie 
przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz  ochrony 
ś

rodowiska”  zawartego  w  modułowym  programie  nauczania  dla  zawodu  asystent  operatora 

dźwięku. 
 

 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2007

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI

 

 
1. Wprowadzenie 

2. Wymagania wstępne 

3. Cele kształcenia 

4. Scenariusze zajęć 

7 

5. Ćwiczenia 

11 

5.1.  Prawna ochrona pracy 

11 

5.1.1.Ćwiczenia 

11 

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciąŜliwe i niebezpieczne 

12 

5.2.1.Ćwiczenia 

12 

5.3. Elementy ergonomii, fizjologii i higieny pracy 

13 

5.3.1.Ćwiczenia 

13 

5.4. Zasady ochrony środowiska  na  stanowisku pracy 

15 

5.4.1.Ćwiczenia 

15 

5.5. Bezpieczeństwo pracy z urządzeniami elektrycznymi 

17 

5.5.1.Ćwiczenia 

17 

5.6. Ochrona przeciwpoŜarowa 

20 

5.7.1.Ćwiczenia 

20 

5.7. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy 

22 

5.7.1.Ćwiczenia 

22 

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

25 

7. Literatura   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    39 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

1. WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy 

Państwu 

„Poradnik 

dla 

nauczyciela 

– 

Stosowanie 

przepisów 

bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz  ochrony  środowiska 
313[06].O1.01 w szkole kształcącej w zawodzie asystent operator dźwięku.  

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania  wstępne,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  powinien  posiadać  juŜ 
ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika dla ucznia,  

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem dla ucznia, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia  oraz  środkami  dydaktycznymi,  z  których  nauczyciel  moŜe  skorzystać  w  całości 
lub wybrać jego zdaniem najlepsze, 

 

przykład narzędzi pomiaru dydaktycznego, 

 

wykaz literatury. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

 
 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

313[06].O1.03 

Rozpoznawanie 

trendów muzycznych 

313[06].O1.05 

Rozpoznawanie tradycyjnych 

i elektronicznych instrumentów 

muzycznych 

313[06].O1 

Podstawy zawodu 

313[06].O1.04 

Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci 

akustycznych ró

Ŝ

nych 

pomieszcze

ń

 

313[06].O1.07 

Stosowanie urz

ą

dze

ń

 

elektrycznych i sprz

ę

tu 

d

ź

wi

ę

kowego  

313[06].O1.02 

Analizowanie rynku mediów  

w Polsce i na 

ś

wiecie 

313[06].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa  

i higieny pracy, ochrony 

przeciwpoŜarowej oraz ochrony 

środowiska 

313[06].O1.06 

Doskonalenie dykcji  

i fonetyki 

Schemat układu jednostek modułowych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

 

−−−−

 

stosować terminologię techniczną,  

−−−−

 

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym, 

−−−−

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

−−−−

 

uczestniczyć w dyskusjach, 

−−−−

 

prezentować efekty swojej pracy, 

−−−−

 

współpracować w grupie,  

−−−−

 

wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć: 

 

zinterpretować  podstawowe  przepisy  prawa  dotyczące  obowiązków  pracownika  oraz 
pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, 

 

określić  podstawowe  obowiązki  pracodawcy  w  zakresie  zapewnienia  bezpiecznych 
i higienicznych warunków pracy, 

 

przewidzieć  konsekwencje  naruszania  przepisów  pracy  oraz  zasad  bezpieczeństwa 
i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych, 

 

określić  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  dotyczące  pomieszczeń  pracy 
i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, 

 

rozpoznać i przewidzieć zagroŜenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy oraz 
wskazać sposoby ich usunięcia, 

 

dobrać i zastosować odzieŜ ochronną oraz sprzęt ochrony indywidualnej w zaleŜności od 
rodzaju prowadzonych prac, 

 

zastosować zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami  elektrycznymi i na wysokości, 

 

określić  skutki  oddziaływania  prądu  elektrycznego,  wibracji  oraz  hałasu  na  organizm 
ludzki, 

 

zastosować  podręczny  sprzęt  oraz  środki  gaśnicze  zgodnie  z  zasadami  ochrony 
przeciwpoŜarowej,  

 

zareagować  zgodnie  z instrukcją  ochrony  przeciwpoŜarowej  w  przypadku  zagroŜenia 
poŜarowego, 

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

zastosować obowiązujące zasady ochrony środowiska, 

 

zastosować  procedury  udzielania  pierwszej  pomocy  osobom  poszkodowanym 
w wypadkach, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ  

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca …………………………………….…………. 
Modułowy program nauczania:  

Asystent operator dźwięku 313[06] 

Moduł:  

 

 

 

313[06].O1 Podstawy zawodu

 

Jednostka modułowa:  

313[06].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa 
i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony 
ś

rodowiska 

Temat:    Prawna ochrona pracy. 

Cel  ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  stosowania  obowiązujących  przepisów  prawnych 

w zakresie bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

 

przeprowadzić nadzór i kontrolę warunków pracy,  

 

wyszukać  w  Kodeksie  Pracy  podstawowe  akty  prawne  w  zakresie  praw  i  obowiązków 
pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,  

 

określić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp, 

 

wyszukać specjalistyczne informacje w ogólnodostępnych źródłach informacji, 

 

określić  podstawowe  obowiązki  pracodawcy  i  pracownika  w  zakresie  stosowania   
ś

rodków ochronnych i środków ochrony indywidualnej,  

 

określić  wymagania  bezpieczeństwa  i  higieny  dotyczące  pomieszczeń  pracy 
i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. 

 

Metody nauczania–uczenia się:  

−−−−

 

pogadanka,  

−−−−

 

praca z tekstem,  

−−−−

 

ć

wiczenie przedmiotowe,  

−−−−

 

dyskusja.  

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−−−−

 

zespołowa. 

 

Czas:  90 min. 

 

Środki dydaktyczne:  

−−−−

 

Kodeksy  pracy  (po  jednym  egzemplarzu  na  zespół  lub  stanowiska  komputerowe 
z dostępem do Internetu),  

−−−−

 

przybory plastyczne.  

 

Plan zajęć: 
1.

 

Sprawy organizacyjne. 

2.

 

Uświadomienie uczniom celów zajęć i przedstawienie przebiegu zajęć. 

3.

 

Realizacja tematu.  

−−−−

 

pogadanka: prawo pracy, 

−−−−

 

pytania sprawdzające, 

−−−−

 

ć

wiczenie. 

4.

 

Podsumowanie zajęć: 

−−−−

 

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności. 

−−−−

 

Ewaluacja zajęć. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

Pytania sprawdzające: 
1.

 

Jakie są podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp? 

2.

 

Jakie są podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp? 

3.

 

Jakie są podstawowe prawa pracownika w zakresie bhp? 

4.

 

Jakie są podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie środków ochrony indywidualnej? 

5.

 

Jakie są podstawowe obowiązki pracownika w zakresie środków ochrony indywidualnej? 

6.

 

Jakie są wymogi bezpieczeństwa i higieny dla pomieszczeń higieniczno sanitarnych? 

 
Ćwiczenie 

Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp. 
 
Wskazówki do realizacji 
Praca zespołowa; uczniowie tworzą zespoły 3-4 osobowe, które wykonują plakaty; wynik 

pracy  prezentowany  jest  przez  osobę  wybraną  z  grupy,  przed  zespołem  klasowym;  po 
prezentacji  nauczyciel  dokonuje  podsumowania,  podkreślając  znaczenie  wypełniana 
przedstawionych obowiązków dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia. 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  dziale  dziesiątym  kodeksu  pracy  obowiązki  w  zakresie  prawnej  ochrony 
pracy,  

2)

 

wypisać punkty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,  

3)

 

wyszukać  dział,  w  którym  zawarto  obowiązki  pracownika  i  pracodawcy  w  zakresie 
bezpieczeństwa i higieny pracy,  

4)

 

zanotować na plakacie nazwę, numer działu i artykułu,  

5)

 

określić w oparciu o rozdział I i II Kodeksu pracy obowiązki zgodnie z tematem zadania, 

6)

 

uczestniczyć w opracowaniu plakatu zaznaczając wyszukane w kodeksie obowiązki, 

7)

 

słuchać  uwaŜnie  prezentacji  drugiej  grupy  zwracając  uwagę,  czy  przedstawił  wszystkie 
obowiązki zawarte w dziale X kodeksu pracy, 

8)

 

brać udział w dyskusji uzupełniając ewentualnie prezentacje przedstawicieli grup. 

 
Podsumowanie lekcji
Uczniowie: 

 

wymieniają podstawowe źródła prawa pracy, 

 

wymieniają podstawowe zasady prawa pracy, 

 

wymieniają podstawowe prawa pracownika, 

 

określają podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp, 

 

określają podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp, 

 

określają korzyści wynikające ze stosowania prawa, 

 

wymieniają podstawowe wymogi bhp odnośnie pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. 

 

Nauczyciel:  

−−−−

 

komentuje, ewentualnie uzupełnia wypowiedzi uczniów,  

−−−−

 

ocenia wspólnie z uczniami wykonaną pracę i ich aktywność. 

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:  

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

Scenariusz zajęć 2 

 

Osoba prowadząca …………………………………….…………. 
Modułowy program nauczania:  

Asystent operatora dźwięku 313[06] 

Moduł:  

 

 

 

313[06].O1 Podstawy zawodu

 

Jednostka modułowa:  

313[06].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa 
i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony 
ś

rodowiska 

Temat: Ochrona przeciwpoŜarowa. 

Cel ogólny: Poznanie sposobów zabezpieczających zakład przed poŜarem. 
  
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi wymienić: 
–   przyczyny powstania poŜarów, 

 

urządzenia i instalacje elektryczne w obszarach zagroŜonych poŜarem, 

 

sposoby walki z poŜarami, 

 

typy poŜarów, 

 

 rozpoznać rodzaje sprzętu gaśniczego, 

 

 symbole przeciwpoŜarowe, 

 

 symbole ewakuacyjne, 

 

 symbole bhp, 

 

 znaki informacyjne, 

 

 znaki zakazu. 

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:  
–   organizowania i planowania zajęć, 
–   pracy w zespole, 
–   czytania ze zrozumieniem. 

 

Metody nauczania–uczenia się: 
– 

metoda przewodniego tekstu, 

 

pokaz. 

 
Środki dydaktyczne:  
Teksty do analizy zawarte w poradniku dla ucznia, rozdział 4.– „Ochrona przeciwpoŜarowa” 
lub ich kopie przygotowane przez nauczyciela dla kaŜdego zespołu uczniów, instrukcja pracy 
metodą tekstu przewodniego. 
 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 
 

 

 uczniowie pracują w grupach 4–5 osobowych. 

 
Czas trwania:  45 minut 
 
Przebieg zajęć 
 
Faza wstępna – 
(5 minut). 
1.

 

Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć. 

2.

 

Zapoznanie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego. 

3.

 

Podział grupy na zespoły. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

Faza właściwa 
Praca  metodą  tekstu  przewodniego,  sporządzanie  notatek  z  udzielaniem  odpowiedzi  na 
podane pytania. 
 
Etap I: Informacje 
Określenie uczniom źródła tekstów lub rozdanie kopii tekstów do analizy i pytań – 2 minuty. 
 
Pytania przewodnie: 
1.

 

Jakie są główne przyczyny powstawania poŜarów? 

2.

 

W  jaki  sposób  powinny  być  montowane  urządzenia  elektryczne  mogące  stworzyć 
zagroŜenie poŜarowe? 

3.

 

 Jak naleŜy zabezpieczyć urządzenia wytwarzające łuk elektryczny podczas pracy? 

4.

 

Jakie warunki muszą być spełnione, aby obrona czynna przed poŜarem była skuteczna? 

5.

 

Jakie rozróŜniamy typy poŜarów? 

6.

 

Do jakich typów poŜarów uŜywane są gaśnice pianowe, proszkowe, śniegowe? 

7.

 

Za  pomocą  jakich  środków  moŜna  bezpiecznie  gasić  poŜary  delikatnych  urządzeń 
elektronicznych? 

8.

 

Jakiego sprzętu gaśniczego moŜna uŜywać do gaszenia urządzeń pod napięciem? 

 
Etap II  Planowanie 
 (10 minut). 
Analizowanie tekstu przewodniego i dołączonych pytań. 
Uczniowie pracują w zespołach, analizują otrzymane teksty, dyskutują nad treścią pytań. 

 

Etap III  Ustalenie odpowiedzi – (10–12 minut).  
Wszyscy  uczniowie  ustalają  i  zapisują  w  zeszytach  przedmiotowych  odpowiedzi  na  kolejne 
pytania, konsultują z nauczycielem poprawność odpowiedzi. 

 

Etap  IV  Prezentacja  wykonania  przez  uczniów  zadań  i  sprawdzanie  wyników  pracy  – 
(12 minut).  4 zespoły po 3 minuty.  
Przedstawiciele  zespołów  kolejno  prezentują  opracowane  odpowiedzi.  KaŜdy  z  4  zespołów 
powinien zaprezentować odpowiedzi na 2 kolejne pytania.  
 
Etap V
  
Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania. 

 

Etap VI  Analiza końcowa, pokaz  – (4 minuty): 
–   uczniowie i nauczyciel wskazują, które etapy zadania sprawiły trudności, 
– 

 nauczyciel  podsumowuje  zajęcia,  wskazuje,  jakie  umiejętności  były  ćwiczone,  jakie 
wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości, 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

5. ĆWICZENIA 

 

5.1. Prawna ochrona pracy 

 

5.1.1. Ćwiczenia

 

 

Ćwiczenie 1 

Wyobraź  sobie, Ŝe jesteś szefem firmy  ze sprzętem dźwiękowym zatrudniającej 4 osoby: 

2 pracowników technicznych, 1 księgową i 1 sekretarkę. Co musisz zrobić, Ŝeby Twoja firma 
działała zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, 

2)

 

dobrać partnerów do pracy w grupie, 

3)

 

zastanowić  się,  jakie  musisz  podjąć  obowiązki  organizacyjne,  uwzględniając  prawa 
i obowiązki  swoich  pracowników;  zapisać  wszystkie  propozycje  na  kartce  (I  faza  burzy 
mózgów – nie krytykując Ŝadnego z pomysłów Twoich koleŜanek/kolegów), 

4)

 

zgromadzić  w  podręcznej  biblioteczce  niezbędne  akty  prawne  (abyś  mógł  w  razie 
potrzeby powołać się na konkretne zapisy), 

5)

 

zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

duŜe arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip chart,  

 

Kodeks Pracy, wybrane rozporządzenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciąŜliwe i niebezpieczne 

 
5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1  

Określ  obowiązki  pracodawcy  związane  z  wymaganiami  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy 

dotyczące prac, podczas wykonywania których moŜe wystąpić w środowisku pracy hałas. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  Internecie    rozporządzenie

 

z

 

dnia  5  sierpnia  2005  r.  w  sprawie 

bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  przy  pracach  związanych  z  naraŜeniem  na  hałas  lub 
drgania mechaniczne (Dziennik Ustaw z roku 2005 r. nr 157, poz. 1318), 

2)

 

zapoznać się z treścią rozporządzenia, 

3)

 

określić  obowiązki  pracodawcy  związane  z  naraŜeniem  na  hałas  na  stanowiskach  pracy 
zawarte  w  § 5. 1  oraz  obowiązki    związane  z  realizacją  programu,  o  którym  mowa 
w ustępie 2 § 5 rozporządzenia.  

 
Zalecany metody nauczania – uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−−−−

 

komputer z dostępem do Internetu. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

5.3. Elementy ergonomii, fizjologii i higieny pracy 

 
5.3.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Określ obowiązki pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy przy ręcznych 

pracach transportowych. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

 Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  Internecie  rozporządzenie  Ministra  Pracy  i  Polityki  Społecznej  z  dnia  14 
marca  2000r.  w  sprawie  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  przy  ręcznych  pracach 
transportowych (Dziennik Ustaw z roku 2000 r. nr 26, poz. 313 ze zmianami),  

2)

 

zapoznać się z treścią rozporządzenia, 

3)

 

określić  na  podstawie  rozporządzenia  obowiązki  pracodawcy  związane  z  bhp  przy 
ręcznych pracach transportowych. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

komputer z dostępem do Internetu. 

 
Ćwiczenie 2
 
 

Określ dopuszczalne wartości masy przemieszczanych przedmiotów. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

wyszukać  w  Internecie  rozporządzenie  Ministra  Pracy  i  polityki  Społecznej  z  dnia  14 
marca  2000  r.  w  sprawie  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  przy  ręcznych  pracach 
transportowych (Dziennik Ustaw z roku 2000 r. nr 26, poz. 313 ze zmianami), 

2)

 

określić,  dopuszczalne  masy  przemieszczanych  przedmiotów  przy  podanych  sytuacjach 
transportu. (Tab. do ćwiczenia 2).  

 

Lp. 

Przemieszczanie przedmiotów 

Masa nie moŜe 
przekraczać kg 

1. 

przez męŜczyznę przy pracy stałej. 

 

2. 

przez męŜczyznę przy pracy dorywczej 

 

3. 

przez męŜczyznę przy przetaczaniu ręcznie przedmiotów po terenie poziomym 

 

5. 

zespołowo przez męŜczyzn przy pracy stałej 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

6. 

zespołowo przez męŜczyzn przy pracy dorywczej 

 

7. 

przez kobietę przy pracy stałej 

 

8. 

przez kobietę przy pracy dorywczej 

 

9. 

przez kobietę przy pracy przy przewoŜeniu na taczkach 2-kolowych 

 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 
 Środki dydaktyczne:  

 

komputer z dostępem do Internetu, 

 

karta ćwiczeń. 

 
Ćwiczenie 3
 

Zorganizuj stanowisko komputerowe zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia.  
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zastosować zmiany, które zmniejszą uciąŜliwość pracy na tym stanowisku,  

2)

 

przedstawić propozycje zmian nauczycielowi, 

3)

 

przeprowadzić podobną analizę w domu na swoim stanowisku komputerowym,  

4)

 

sprawdzić po dokonaniu zmian czy będzie Ci się wygodniej pracowało,  

5)

 

zapisać wnioski z pracy w domu w arkuszu ćwiczeniowym. 

  

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:   

−−−−

 

Dziennik Ustaw z roku 1998 Nr 148, poz. 973,  

−−−−

 

stanowisko komputerowe, na którym pracuje uczeń,  

−−−−

 

liniał do pomiaru z dokładnością 1 mm. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

5.4. Zasady ochrony środowiska  na  stanowisku pracy 

 
5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wyobraź  sobie,  Ŝe  pracujesz  w  duŜej  firmie  branŜy  elektrycznej  i  zajmujesz 

się konserwacją  urządzeń  elektrycznych.  Zastanów  się,  w  jaki  sposób  moŜesz  zadbać 
o środowisko pracując na swoim stanowisku. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

dobrać partnerów do pracy w grupie, 

2)

 

zastanowić  się,  jakie  zagroŜenia  środowiska  są  związane  ze  sprzętem  elektrycznym, 
zapisać  wszystkie  pomysły  na  kartce  (I  faza  burzy  mózgów  –  nie  krytykując  Ŝadnego 
z pomysłów Twoich koleŜanek/kolegów), 

3)

 

uporządkować  zapisane  pomysły;  ustalić,  co  moŜna  zrobić  ze  zuŜytymi  elementami 
urządzeń  elektrycznych  i  jakie  metody  wypracować  na  stanowiskach  pracy, 
by doprowadzić do zmniejszenia zuŜycia energii elektrycznej, 

4)

 

zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

duŜe arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip chart. 

 

Ćwiczenie 2 

Poszukaj  w  Internecie  informacji  na  temat  zanieczyszczeń  środowiska  z  tytułu 

niewłaściwego gospodarowania odpadami ze zuŜytych urządzeń elektrycznych. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zrobić notatki z informacji odnalezionych w Internecie, 

2)

 

zaprezentować efekty swojej pracy na forum klasy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,  

 

przybory do pisania. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

5.5.  Bezpieczeństwo  pracy  z  urządzeniami  elektrycznymi  i  na 

wysokości 

 

5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wybierz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe: 

Zadanie: 

prawda 

fałsz 

Wilgotne 

otoczenie 

zmniejsza 

zagroŜenie 

poraŜenia 

prądem 

elektrycznym 

 

 

Prąd  zmienny  jest  mniej  niebezpieczny  dla  człowieka  niŜ  prąd  stały  
o tym samym natęŜeniu. 

 

 

Migotanie moŜe powodować dekoncentrację i ból głowy. 

 

 

Aby uniknąć olśnienia naleŜy odsłaniać okna, uŜywać lamp i stosować 
gładkie powierzchnie. 

 

 

Zły  stan  techniczny  urządzeń  elektrycznych  moŜe  być  przyczyną 
poraŜenia prądem. 

 

 

Czas  trwania  poraŜenia  nie  ma  znaczenia  dla  rozmiaru  zmian  
w organizmie spowodowanych przez przepływający prąd. 

 

 

Działanie 

prądu 

przemiennego 

wpływa 

przede 

wszystkim  

na zaburzenia czynności komórek. 

 

 

Wibracja wpływa na ostrość widzenia. 

 

 

Dopuszczalny hałas podczas pracy projektanta wynosi 85 dB. 

 

 

Separacja  elektryczna  zapewnia  ochronę  przeciwporaŜeniową  przed 
dotykiem pośrednim. 

 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać dokładnie zdania, 

2)

 

przeanalizować ich treść decydując czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe, 

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

4)

 

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

treść zadania dla kaŜdego ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

Ćwiczenie 2 

Wpisz znaczenie poszczególnych znaków i symboli: 

 

CE 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

obejrzeć dokładnie wszystkie znaki i symbole, 

2)

 

przeanalizować znaczenie znaków i krótko opisać, czego dotyczą,  

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

treść zadania dla kaŜdego ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Ćwiczenie 3 

Zaklasyfikuj środki ochrony przeciwporaŜeniowej do odpowiedniej kategorii wstawiając 

„x” w odpowiedniej kolumnie lub kolumnach: 

Ś

rodki ochrony przeciwporaŜeniowej 

Ochrona przed 

dotykiem bezpośrednim 

Ochrona przed 

dotykiem pośrednim 

umieszczenie urządzenia 
w odpowiedniej obudowie 

 

 

bezpiecznik z wkładką topikową 

 

 

bariera uniemoŜliwiająca dostęp do 
urządzenia 

 

 

zastosowanie wyłączników 
róŜnicowoprądowych 

 

 

zastosowanie urządzeń ochronnych 
przetęŜeniowych 
(nadmiarowoprądowych) 

 

 

stosowanie dodatkowej izolacji 

 

 

stosowanie nieuziemionych połączeń 
wyrównawczych miejscowych 

 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować wskazane środki ochrony przeciwporaŜeniowej, 

2)

 

zakwalifikować kaŜdy z nich do odpowiedniej kategorii lub do obu kategorii, 

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

4)

 

dokonać oceny poprawności  wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

treść zadania dla kaŜdego ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7, 

 

przybory do pisania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

5.6. Ochrona przeciwpoŜarowa  

5.6.1. Ćwiczenia 

Ćwiczenie 1 

Dobierz sprzęt i środki gaśnicze w zaleŜności od rodzaju poŜaru. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać  się  z  instrukcjami  przeciwpoŜarowymi  oraz  instrukcjami  stosowania  sprzętu 
i środków gaśniczych, 

2)

 

zanotować moŜliwe do zastosowania środki gaśnicze,  

3)

 

scharakteryzować środki gaśnicze, 

4)

 

wypełnić tabelę. 

 

Rodzaje poŜaru 

Środki gaśnicze 

1. urządzenia elektryczne 

 

2. tłuszcze i oleje spoŜywcze 

 

3. ciała stałe 

 

4. ciecze i gazy palne 

 

5. urządzenia pod napięciem 

 

6. metale palne 

 

7. tłuszcze spoŜywcze w urządzeniach 
kuchennych 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

instrukcje przeciwpoŜarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  symulację  polegającą  na  zastosowaniu  podręcznego  sprzętu  i  środków 

gaśniczych do gaszenia poŜaru. 

  

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

wybrać odpowiedni sprzęt lub środek gaśniczy do określonego typu poŜaru, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

2)

 

omówić sposób uŜycia danego sprzętu lub środka gaśniczego,  

3)

 

omówić najczęściej popełniane błędy przy stosowaniu w/w środków.  

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

sprzęt i środki gaśnicze, 

 

instrukcje przeciwpoŜarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych, 

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

5.7. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy 

5.7.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wpisz  do  tabeli  wymienione  poniŜej  fazy  ratowania  poszkodowanego  w  przypadku 

omdlenia. w odpowiedniej kolejności (wybierz właściwe). 
 
sprawdzenie  czynności  serca;  upewnienie  się,  Ŝe  pacjent  oddycha;  ułoŜenie  w  pozycji 
bezpiecznej;  zewnętrzny  masaŜ  serca;  masaŜ  wykonywany  równocześnie  ze  sztucznym 
oddychaniem;  kontrola  tętna;  sztuczne  oddychanie;  przywrócenie  droŜności  układu 
oddechowego; badanie kompleksowe; wezwanie pogotowia. 
 

1. 

 

2. 

 

3. 

 

4. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać dokładnie nazwy wszystkich faz, 

2)

 

przeanalizować ich treść decydując, w jakiej kolejności powinny być wykonywane, 

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

4)

 

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

treść zadania dla kaŜdego ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7, 

 

przybory do pisania. 

 
Ćwiczenie 2 

Połącz początek zdania z jego końcem, tak aby stanowiły sensowną całość. 

Przy  oparzeniu  prądem  elektrycznym 
naleŜy… 

…zdjąć 

poszkodowanemu 

obrączki, 

pierścionki i bransoletki. 

Przy oparzeniach nie naleŜy…  

…zgłosić  się  do  przychodni  chirurgicznej 
celem zabezpieczenia przeciwtęŜcowego. 

JeŜeli  doszło  do  poparzenia  powyŜej 
15% powierzchni ciała naleŜy… 

…zdejmować 

części 

ubrania 

przylegających  bezpośrednio  do  miejsca 
oparzonego. 

Przy oparzeniach kończyn naleŜy… 

 

…dodatkowo  zapewnić  poszkodowanemu 
opiekę kardiologiczną. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

JeŜeli  doszło  do  utraty  części  ciała 
naleŜy… 

…okryć go kocem lub płaszczem. 

przypadku 

zabrudzenia 

rany 

kurzem, błotem lub ziemią, naleŜy… 

…ułoŜyć 

poszkodowanego 

wygodnie  

w pomieszczeniu o nieskaŜonym powietrzu. 

JeŜeli  poszkodowany,  oczekując  na 
pomoc przebywa w chłodnym miejscu, 
naleŜy… 

…zwrócić się o pomoc do lekarza. 

Przy ostrym zatruciu w oczekiwaniu na 
pomoc lekarską, naleŜy… 

…odciętą  część  zabezpieczyć  w  worku 
foliowym  lub  suchym  opatrunku  do  czasu 
przyjazdu pogotowia. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać dokładnie wszystkie części zdań, 

2)

 

przeanalizować je decydując, które z nich powinny się łączyć, 

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

4)

 

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

treść zadania dla kaŜdego ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 

Uzupełnij teksty odpowiednimi słowami. W kaŜdą lukę naleŜy wpisać tylko jedno słowo. 

 
Miejsce  wypadku  naleŜy  zabezpieczyć  do  czasu  ustalenia  okoliczności  i  ……………. 
wypadku,    w  taki  sposób,  by  wykluczyć:  dopuszczenie  do  miejsca  …………..  osób 
niepowołanych,  uruchomienie  bez  koniecznej  potrzeby  …………….,  które  w  związku  
z  wypadkiem  zostały  wstrzymane,  dokonywanie  zmiany  ich  połoŜenia,  jak  równieŜ  zmiany 
połoŜenia  innych  przedmiotów,  które  ……………..  wypadek  lub  pozwalają  odtworzyć  jego 
………….. 
 
JeŜeli  poszkodowany  wymaga  czynności  ………………  krąŜenie  i  oddychanie,  tamowania 
………………..    lub  ochrony  uszkodzonego  kręgosłupa  -  pierwszej  pomocy  powinny 
udzielać  tylko  osoby  ……………….    w  tym  zakresie.  W  zaleŜności  od  sytuacji,  ………… 
rannych  oraz  charakteru  …………..  powinno  się  wezwać  odpowiednią  pomoc:  karetkę  lub 
kilka karetek, zespół reanimacyjny, straŜ …………., pogotowie energetyczne lub ………….  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeczytać dokładnie całe teksty, 

2)

 

przeanalizować je decydując, jakie słowa naleŜy wpisać w luki, 

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

4)

 

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

 

treść zadania dla kaŜdego ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

 

 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Stosowanie  przepisów 
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz  ochrony 
środowiska” 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są poziomu podstawowego, 

 

zadania 1, 2, 4, 5, 18  są  poziomu ponadpodstawowego. 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 14  zadań, w tym, co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  17  zadań,  w  tym,  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi  1  a,  2  d,  3  d,  4  b,  5  d,  6  a,  7  a,  8  d,  9  b,  10  c,  11  b,  12  c,  

13 b, 14 c, 15 c, 16 c, 17 b, 18 c, 19 a, 20 a. 

 

Plan testu 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(uczeń potrafi) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Wskazać zagroŜenia spowodowane hałasem 

Ustalić sposób postępowania, w przypadku 
poraŜenia prądem. 

PP 

Wyjaśnić na czym polega ochrona 
przeciwporaŜeniowa dodatkowa 

Ustalić sposób postępowania, przy wypadku 
poraŜenia prądem 

PP 

Podać znaczenie symboli gaśnic 

Wskazać środki ochrony indywidualnej 

Zastosować wymogi, jakie powinny spełniać 
pomieszczenia higieniczno-sanitarne 

PP 

Zastosować zadania przy udzielaniu pierwszej 
pomocy 

PP 

Określić zadania przy udzielaniu pierwszej 
pomocy 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

10  Określić zadania przy udzielaniu pierwszej 

pomocy 

11  Określić sposób postępowania podczas poŜaru 

12  Określić zastosowanie gaśnicy proszkowej 

13  Określić podstawowe zadania przy udzielaniu 

pierwszej pomocy 

14  Określić zadania przy udzielaniu pierwszej 

pomocy 

15  Wskazać rolę prowadzącego przy udzielaniu 

pierwszej pomocy 

16  Wybrać sposób ułoŜenia nieprzytomnego przy 

udzielaniu pierwszej pomocy 

17  Określić zadania przy udzielaniu pierwszej 

pomocy przy poraŜeniu prądem 

18  Wskazać zagroŜenia występujące na 

stanowisku operatora dźwięku 

19  Podać numer straŜy poŜarnej 

20  Określić osobę odpowiedzialną za ochronę 

i środki ochrony indywidualnej w zakładzie 
pracy 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

Przebieg testowania 
 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

3.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

4.

 

Upewnij się, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości. 

5.

 

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  pisemny  zawiera  20  zadań  i  sprawdza  Twoje  wiadomości  z  zakresu  nawiązywania 
i utrzymywania kontaktów międzyludzkich  

5.

 

Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi.  WskaŜ  tylko  jedną 
odpowiedź  prawidłową.  W  przypadku  pomyłki  naleŜy  błędną  odpowiedź  zakreślić 
kółkiem i zaznaczyć odpowiedź poprawną.  

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut. 

Powodzenia 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

 
 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

 Negatywnym skutkiem hałasu w pracy nie jest 

a)

 

zaburzenie akcji serca, 

b)

 

zmiana rytmu oddychania, 

c)

 

łamliwość kości, 

d)

 

zaburzenie wzroku. 

 
2.

 

Na wystąpienie poraŜenia prądem nie ma wpływu 

a)

 

zły stan techniczny urządzeń elektrycznych, 

b)

 

niewłaściwe posługiwanie się urządzeniami elektrycznymi, 

c)

 

bezpośredni kontakt ze źródłem prądu lub przewodami elektrycznymi, 

d)

 

obecność w pomieszczeniu drewnianego parkietu i wykończeń gipsowych. 

 

3.

 

Ochrona przeciwporaŜeniowa dodatkowa zapobiega 

a)

 

zetknięciu człowieka z przewodzącymi częściami urządzeń znajdujących się pod 
napięciem, 

b)

 

udzielaniu się napięcia przedmiotom  lub częściom urządzeń normalnie nie 
znajdujących się pod napięciem, 

c)

 

szkodliwemu działaniu łuku elektrycznego, 

d)

 

pojawieniu się niebezpiecznego napięcia dotykowego dzięki zastosowaniu urządzeń II 
klasy ochronności. 

 

4.

 

Dla której z wymienionych osób poraŜenie prądem  jest najbardziej niebezpieczne 

a)

 

młoda kobieta, 

b)

 

starsza kobieta, 

c)

 

młody męŜczyzna, 

d)

 

starszy męŜczyzna. 

 
5.

 

Symbol E na gaśnicy oznacza, Ŝe jest ona przeznaczona do 
a)

 

gaszenia ciał stałych, np. papieru 

b)

 

gaszenie cieczy palnych. 

c)

 

gaszenie gazów. 

d)

 

gaszenie poŜarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem. 

 
6.

 

 Środkiem ochrony układu oddechowego jest 

a)

 

maska ochronna. 

b)

 

rękawice ochronne. 

c)

 

nakrycie głowy. 

d)

 

ubranie robocze. 

 
7.

 

Zaproponuj,  gdzie  powinno  znajdować  się  największe  pomieszczenie  higieniczno-
sanitarne 

a)

 

w budynku, w którym odbywa się praca. 

b)

 

tylko i wyłącznie w oddzielnym budynku. 

c)

 

nie ma konieczności tworzenia takiego pomieszczenia na terenie zakładu. 

d)

 

to moŜe być kaŜde jedno pomieszczenie. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

8.

 

Opaskę uciskową naleŜy stosować 

a)

 

w kaŜdym przypadku krwawiącej rany. 

b)

 

w przypadku obcięcia lub oderwania kończyny. 

c)

 

w przypadku zmiaŜdŜenia kończyny. 

d)

 

w przypadku skaleczenia. 

 
9.

 

W czasie udzielania pierwszej pomocy tętno sprawdza się 

a)

 

po obu stronach szyi, uŜywając kciuka i pozostałych palców. 

b)

 

po jednej stronie szyi, trzema środkowymi palcami. 

c)

 

kciukiem na przegubie ręki. 

d)

 

po jednej stronie szyi, jednym palcem. 

 
10.

 

Najskuteczniejszą i najprostszą metodą udroŜnienia dróg oddechowych podczas wypadku 
przy pracach monterskich jest 

a)

 

wyciągnięcie i przytrzymanie języka. 

b)

 

przygięcie głowy do mostka. 

c)

 

usunięcie ciał obcych z jamy ustnej i odgięcie głowy do tyłu. 

d)

 

odgięcie głowy do tyłu.  

 
11.

 

W przypadku wybuchu poŜaru w pomieszczeniu naleŜy 

a)

 

szybko otworzyć okno, 

b)

 

nie otwierać okna, 

c)

 

otworzyć lufcik lub uchylić okno. 

d)

 

szybko szczelnie zamknąć okno. 

 

12.

 

Gaśnicy proszkowej uŜyjesz do gaszenia 

a)

 

cięŜkiej zasłony z materiału i instalacji elektrycznej, 

b)

 

podłogi drewnianej i instalacji elektrycznej, 

c)

 

cięŜkiej zasłony z materiału i drewnianej podłogi. 

d)

 

wykładziny leŜącej w pomieszczeniu. 

 
13.

 

Udzielający pierwszej pomocy podczas zagroŜenie Ŝycia ma za zadanie 
a)

 

przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce i czekać na przyjazd pogotowia, 

b)

 

utrzymać przy Ŝyciu poszkodowanego, 

c)

 

szukać pomocy wśród ludzi zebranych wokół poszkodowanego i dopiero jej udzielić. 

d)

 

szukać na własną rękę pomocy. 

 
14.

 

Objawy wskazujące na konieczność wykonania masaŜu serca to 

a)

 

brak tętna, sztywność źrenic, silny ból w klatce piersiowej, kaszel, 

b)

 

zmiana barwy skóry, silny ból w dole brzucha, brak tętna, 

c)

 

utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna, zmieniona barwa skóry. 

d)

 

brak tętna, sinienie rąk. 

 

15.

 

Prowadzący sztuczne oddychanie po wykonaniu wdechu obserwuje 

a)

 

poszkodowanego i jego wygląd, 

b)

 

poszkodowanego i jego zachowanie, 

c)

 

klatkę piersiową kontrolując jej ruchy. 

d)

 

kolor twarzy i rąk. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

16.

 

Pacjenta nieprzytomnego naleŜy ułoŜyć w pozycji 

a)

 

na wznak. 

b)

 

wysokiej. 

c)

 

bocznej ustalonej. 

d)

 

siedzącej. 

 

17.

 

Pierwszą czynnością w przypadku poraŜenia prądem jest 

a)

 

odciągniecie poszkodowanego od miejsca wypadku, 

b)

 

przerwanie obwodu elektrycznego, 

c)

 

wezwanie pogotowia ratunkowego. 

d)

 

udzielenie pierwszej pomocy. 

 
18.

 

UciąŜliwością w pracy asystenta operatora dźwięku jest 

a)

 

zapylenie. 

b)

 

nadmierny wysiłek fizyczny. 

c)

 

wymuszona pozycja ciała. 

d)

 

praca w naraŜeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych. 

 
19.

 

W przypadku poŜaru naleŜy zawiadomić straŜ poŜarną dzwoniąc po numer 
a)

 

997 lub 112 (z telefonu komórkowego). 

b)

 

998 lub 112 (z telefonu komórkowego). 

c)

 

999 lub 113 (z telefonu komórkowego). 

d)

 

998 lub 113 (z telefonu komórkowego). 

 
20.

 

W środki ochrony indywidualnej zabezpiecza pracownika  
a)

 

pracodawca. 

b)

 

tylko i wyłącznie pracownik. 

c)

 

ś

rodki ochrony indywidualnej. 

d)

 

dobra wola pracodawcy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Stosowanie 

przepisów 

bezpieczeństwa 

higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

 

 

 

2. 

 

 

 

3. 

 

 

 

4. 

 

 

 

5. 

 

 

 

6. 

 

 

 

7. 

 

 

 

8. 

 

 

 

9. 

 

 

 

10.  

 

11.  

 

12.  

 

13.  

 

14.  

 

15.  

 

16.  

 

17.  

 

18.  

 

19.  

 

20.  

 

Razem:   

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

Test 2 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

 

 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Stosowanie  przepisów 
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz  ochrony 
środowiska” 

 
Test składa się z  20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania  od  1,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  16,  17,  18,  19,  są  poziomu 
podstawowego, 

 

zadania 2, 15, 20 są  poziomu ponadpodstawowego. 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 14  zadań, w tym, co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  17  zadań,  w  tym,  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1 c, 2 b, 3 b, 4 c, 5 d, 6 b, 7 b, 8 a, 9 a, 10 d, 11 c, 12 c, 13 d

14 a, 15 c, 16 d, 17 a, 18 c, 19 b, 20 a

 

Plan testu 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(uczeń potrafi) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić bezpieczeństwo pozycji bocznej 
ustalonej 

PP 

Określić zadania przy udzielaniu pierwszej 
pomocy 

PP 

Określić sposób postępowania podczas poŜaru 

Określić zagroŜenie 

Wybrać z listy środki ochrony indywidualnej 

Podać znaczenie symboli gaśnic 

Wskazać dokument zawierający obowiązki 
pracownika w zakresie BHP 

Określić w jaki sposób sprawdzić przytomność 
u poszkodowanego (dorosłego) 

Przewidzieć skutki naraŜenia człowieka na 
hałas. 

10  Wskazać osobę odpowiedzialną za bhp w 

zakładzie pracy 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

11  Podać organ państwowej kontroli w zakresie 

BHP 

12  Podać przepisy określające obowiązki 

pracownika w zakresie BHP 

PP 

13  Określić obowiązki pracodawcy w zakresie 

BHP 

14  Określić czas w jakim dochodzi do 

nieodwracalnych zmian w centralnym układzie 
nerwowym 

PP 

15  Dobrać środki ochrony indywidualnej 

PP 

16  Wskazać organ państwowej kontroli w 

zakresie BHP 

17  Podać sposób postępowania podczas poŜaru 

18  Rozpoznać symbol przedstawiony na rysunku 

19  Podać wysokości, jakie powinny spełniać 

pomieszczenia higieniczno-sanitarne 

20  Ustalić sposób postępowania, w przypadku 

poraŜenia prądem 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

Przebieg testowania 
 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

3.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

4.

 

Upewnij się, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości. 

5.

 

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  pisemny  zawiera  20  zadań  i  sprawdza  Twoje  wiadomości  z  zakresu  nawiązywania 
i utrzymywania kontaktów międzyludzkich  

5.

 

Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi.  WskaŜ  tylko  jedną 
odpowiedź  prawidłową.  W  przypadku  pomyłki  naleŜy  błędną  odpowiedź  zakreślić 
kółkiem i zaznaczyć odpowiedź poprawną.  

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut. 

 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Pozycja boczna ustalona jest bezpieczna poniewaŜ 

a)

 

jest standardowa. 

b)

 

zabezpiecza przed zachłyśnięciem. 

c)

 

zapewnia komfort psychiczny. 

d)

 

zabezpiecza przed powstawaniem siniaków. 

 
2.

 

Udzielający pierwszej pomocy podczas zagroŜenia Ŝycia ma za zadanie 

a)

 

przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce i czekać na przyjazd pogotowia. 

b)

 

utrzymać przy Ŝyciu poszkodowanego. 

c)

 

szukać pomocy wśród ludzi zebranych wokół poszkodowanego i dopiero jej udzielić. 

d)

 

nic nie robić. 

 
3.

 

W przypadku wybuchu poŜaru w pomieszczeniach naleŜy 

a)

 

szybko otworzyć okno. 

b)

 

nie otwierać okna. 

c)

 

otworzyć lufcik lub uchylić okno. 

d)

 

wszystkie odpowiedzi są poprawne. 

 
4.

 

Korzystanie  z  wadliwego  lub  niesprawdzonego  urządzenia  elektrycznego  jest 
zagorzeniem 

a)

 

szkodliwym. 

b)

 

obojętnym. 

c)

 

niebezpiecznym. 

d)

 

szkodliwym i niebezpiecznym. 

 
5.

 

Do środków ochrony wzroku naleŜą 
a)

 

maska ochronna. 

b)

 

rękawice ochronne. 

c)

 

nakrycie głowy. 

d)

 

okulary ochronne. 

 
6.

 

Gaśnice z symbolem B stosuje się do 

a)

 

gaszenia ciał stałych, np., papieru. 

b)

 

gaszenia cieczy palnych. 

c)

 

gaszenia gazów. 

d)

 

gaszenia poŜarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem. 

 
7.

 

Obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej zawiera 

a)

 

Regulamin pracy. 

b)

 

Instrukcja bezpieczeństwa poŜarowego. 

c)

 

Instrukcja darmowe na wypadek poŜaru. 

d)

 

Ustawa o ochronie przeciwpoŜarowej. 

 

8.

 

Przytomność u poszkodowanego sprawdzisz w sposób 

a)

 

chwycę poszkodowanego za barki i lekko potrząsając zapytam np. Co się stało?. 

b)

 

poklepię go po twarzy. 

c)

 

poleję wodą. 

d)

 

poklepię go po rękach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36

9.

 

Przy naraŜeniu człowieka na działanie dźwięku o natęŜeniu 140 dB 

a)

 

wystąpi chwilowe obniŜenie progu słyszalności. 

b)

 

wystąpi utrata słuchu trwająca przez kilka dni. 

c)

 

wystąpi utrata słuchu trwająca przez parę miesięcy. 

d)

 

narząd słuchu zostanie mechanicznie uszkodzony. 

 
10.

 

Za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy odpowiada 

a)

 

nauczyciel praktycznej nauki zawodu. 

b)

 

kaŜdy pracownik. 

c)

 

kaŜda osoba kierująca pracownikami. 

d)

 

pracodawca (właściciel zakładu). 

 
11.

 

Organem państwowego nadzoru i kontroli w zakresie bhp oraz prawnej ochrony pracy jest 

a)

 

Wojewoda. 

b)

 

Premier RP. 

c)

 

Państwowa Inspekcja Pracy. 

d)

 

NajwyŜsza Izba Kontroli. 

 
12.

 

Do obowiązków pracownika w zakresie bhp naleŜy 

a)

 

organizowanie  pracy  w  sposób  zapewniający  bezpieczne  i  higieniczne  warunki 
pracy. 

b)

 

organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami bhp. 

c)

 

dbanie o naleŜyty stan maszyn i urządzeń oraz o porządek i ład na stanowisku pracy. 

d)

 

wykonywanie zaleceń Społecznego Inspektora Pracy. 

 
13.

 

Do obowiązków osoby kierującej pracownikami w zakresie bhp naleŜy 

a)

 

organizacja stanowiska pracy zgodnie z przepisami. 

b)

 

formułowanie zaleceń dla społecznego inspektora pracy. 

c)

 

dbać o ład i porządek na stanowisku pracy. 

d)

 

ułatwianie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych. 

 
14.

 

Na  skutek  nagłego  zatrzymania  krąŜenia  dochodzi  do  nieodwracalnych  zmian 
w centralnym układzie nerwowym po: 

a)

 

10 min. 

b)

 

3 min. 

c)

 

4,5 min. 

d)

 

6 min. 

 
15.

 

Ś

rodkiem profilaktycznym chroniącym oczy jest 
a)

 

ustawienie maszyn tak, aby umoŜliwić swobodne rozchodzenie się światła. 

b)

 

wyłoŜenie sufitu i ścian blachą stalową. 

c)

 

zastosowanie specjalistycznych okularów ochronnych. 

d)

 

ustawienie maszyn na betonowej podłodze. 

 
16.

 

Rozstrzyganie indywidualnych spraw z zakresu prawa pracy naleŜy do 

a)

 

inspektorów PIP. 

b)

 

pracodawców. 

c)

 

inspektorów PIS. 

d)

 

sądów pracy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37

17.

 

Uniwersalny  numer  telefonu  komórkowego  w  krajach  UE  w  przypadku  zgłoszenia 
poŜaru, wypadku lub innego zagroŜenia to 
b)

 

112. 

c)

 

999. 

d)

 

997. 

e)

 

998. 

 

18.

 

Znaczenie poniŜszego rysunku to 

 

a)

 

nie dotykać. 

b)

 

ostrzeŜenie przed promieniami laserowymi. 

c)

 

nieupowaŜnionym wstęp wzbroniony. 

d)

 

tu nie wolno parkować. 

 

19.

 

Wysokość pomieszczeń sanitarnych powinna 
a)

 

być nie mniejsza niŜ 2,5 m. 

b)

 

być mniejsza niŜ 2,5 m. 

c)

 

być mniejsza niŜ 2,2 m. 

d)

 

wynosić 3 m 

 
20.

 

W przypadku poraŜenia prądem ratownik powinien w pierwszej kolejności 

a)

 

uwolnić człowieka poraŜonego spod napięcia. 

b)

 

rozpoznać stan zagroŜenia poraŜonego. 

c)

 

skontrolować oddech. 

d)

 

zmierzyć ciśnienie i skontrolować tętno. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Stosowanie 

przepisów 

bezpieczeństwa 

higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

 

 

 

2. 

 

 

 

3. 

 

 

 

4. 

 

 

 

5. 

 

 

 

6. 

 

 

 

7. 

 

 

 

8. 

 

 

 

9. 

 

 

 

10.  

 

11.  

 

12.  

 

13.  

 

14.  

 

15.  

 

16.  

 

17.  

 

18.  

 

19.  

 

20.  

 

Razem:   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39

7.

 

LITERATURA 

 

1.

 

Gacek W.: Kompendium pierwszej pomocy. CIOP- PIB, Warszawa 2002  

2.

 

Mac  S.,  Leowski  J.:  Bezpieczeństwo  i  higiena  pracy  dla  szkół  zasadniczych.  WSiP, 
Warszawa 1999  

3.

 

Markiewicz  H.:  ZagroŜenia  i  ochrona  od  poraŜeń  w  instalacjach  elektrycznych. 
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004  

4.

 

Kwiatkowski  K.:  Zasady  doboru  i  stosowania  środków  ochrony  indywidualnej  oraz 
odzieŜy i obuwia roboczego. ODiDK. Gdańsk 2003  

5.

 

Olszewski J.: Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. WAE, Poznań 1997   

6.

 

Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2005 

7.

 

Roj-Chodacka  A.:  Przestrzeganie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony 
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU, 
Warszawa 2002 

8.

 

Rozporządzenie z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy 
pracach  związanych  z  naraŜeniem  na  hałas  lub  drgania  mechaniczne  (Dziennik  Ustaw 
z roku 2005 r. nr 157, poz. 1318). 

9.

 

Rozporządzeniu  Ministra  Pracy  i  Polityki  Socjalnej  z  dnia  1  grudnia  1998  r.  w  sprawie 
bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposaŜonych w monitory ekranowe. 

10.

 

Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie 
ogólnych  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  z  póŜn.  zm.  (tekst  jedn.:  Dz.  U. 
z 2003 r., nr 169, poz. 1650) 

11.

 

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska 

12.

 

Warno O.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach zagraŜających Ŝyciu. PCK, Warszawa 
1994  

13.

 

www.ciop.pl 

 
Norma 
1.

 

PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.