bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

77

Poznajemy środowisko

Beata Bielska

Życzę Ci zadziwienia nad każdym dniem.
Gdy potrafisz każdym spojrzeniem w stronę świata
wyłowić nowy element, to znak, że się rozwijasz.

Agnieszka Trojanowska, Kerstin Hess

„Mam dla Ciebie bukiet życzeń”

D

zieci w wieku przedszkolnym wykazują dużą ak-

tywność poznawczą, przejawiającą się chęcią cią-

głego działania i eksploracji otaczającego świata.

Poprzez rozwijanie zainteresowań i zdolności przedszkola-

ków dajemy im możliwości kierowania swoimi działania-

mi. Jednym z najważniejszych zadań wczesnej edukacji jest

więc zapoznanie wychowanków z przyrodą, jako źródłem

wrażeń i doświadczeń prowokujących do rozwiązywa-

nia problemów, szukania odpowiedzi, zadawania pytań.

Obserwacja oraz kontakt z otaczającym środowiskiem

rozwijają wrażliwość i postawę twórczą. Bezpośredniej

wiedzy dostarcza dzieciom codzienność – dom, rodzina,

plac zabaw, wycieczki, spacery i oczywiście przedszkole.

Harmonijny rozwój zapewnimy dzieciom poprzez kształ-

towanie szacunku do przyrody, wszechstronne jej poznanie

oraz zrozumienie związku człowieka ze środowiskiem.
Precyzyjnie ujmuje to nowa podstawa programowa, w której

szczególną uwagę zwraca się na: „(...) budowanie dziecięcej

wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym

oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemy-

śleń w sposób zrozumiały dla innych; zapewnienie dzieciom

lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich cieka-

wości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie

tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji

szkolnej (...)” (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 23.12.2008 r. w sprawie podstawy programowej wy-

chowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w po-

szczególnych typach szkół. Rozporządzenie zostało opubli-

kowane w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r., Nr

4, poz. 17). Wokół tych treści skupiają się wszystkie obszary

aktywności dziecka. Zainteresowanie otoczeniem zachęca

dzieci do samodzielnego działania i myślenia. Dlatego nie-

zbędne jest systematyczne wprowadzanie przedszkolaków

w eksperymentowanie i obserwację.

Właśnie do wychowawców należy podtrzymywanie

tego zaciekawienia i budowanie na jego podstawie

trwałego zainteresowania środowiskiem. Dlatego

nauczyciel powinien pobudzać uczniów do prze-

żywania, myślenia, np.: przez zorganizowanie ob-

serwacji, ciekawego eksperymentu, wprowadzenia

dziecka w sytuację, która wywoła zdziwienie (...).

R. Więckowski

Zainteresowania najmłodszych mogą być dla nas wska-

zówką, w jaki sposób powinniśmy organizować zajęcia, by

u dzieci pojawiła się wewnętrzna motywacja do nowych od-

kryć. W swojej koncepcji nauczania warto więc uwzględnić

metody i formy pracy: aktywizujące, praktycznego działa-

nia, problemowe, ekspresyjne, gry oraz zabawy dydaktycz-

ne. Do ogólnie zalecanych form organizacyjnych w edukacji

przyrodniczej należą wycieczki, spacery, prowadzenie ką-

cika przyrody, udział w akcjach ekologicznych. Wszystkie

zajęcia w terenie ułatwiają dzieciom atrakcyjną obserwację

zmian zachodzących cyklicznie, w różnych porach roku.

Szczególnie wycieczki zawierają wiele walorów poznaw-

czych i kształcących: sprzyjają integracji oraz uspołecznieniu,

są okazją do wielozmysłowego poznania, poprzez kontakt

z okazami naturalnymi, na przykład roślinami, umożliwiają

poznanie życia zwierząt w kolejnych fazach rozwojowych.
W edukacji przyrodniczej przedszkolaków wskazana jest

różnorodność pomocy dydaktycznych. Poza bezpośrednim

blizejprzedszkola.pl

wiosenne spotkania z przyrodą

– edukacja przyrodnicza dzieci pięcio- i sześcioletnich

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

78

78

go

to

we

na

rz

ęd

zia

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

Edukacja przyrodnicza

kontaktem manipulacyjnym z materiałami i przyrządami

w otoczeniu, warto zastosować także ilustracje, zdjęcia, środ-

ki audiowizualne, albumy, książki. Pobudzają one wyobraź-

nię, spostrzegawczość oraz rozwijają koncentrację uwagi

i procesy poznawcze u wszystkich dzieci. Różnorodność

środków jest także niezbędna w pracy z dziećmi o parcjal-

nych i fragmentarycznych zaburzeniach rozwoju. A kon-

frontacja z przyrodniczą rzeczywistością jest jeszcze bardziej

kształcąca, gdy zaangażowane są wszystkie zmysły. U dzieci

w wieku przedszkolnym występuje niezwykle zróżnicowa-

na zdolność postrzegania. Właściwie maluchy obserwują

„całym ciałem”, na przykład przylegają ciałem do pnia, gdy

obserwują drzewo. Warto pozostawić im swobodę, jednak

czasami należy nią kierować.
Tak doświadczana przyroda budzi potrzebę zadawania py-

tań, których dorośli nie powinni lekceważyć. Zaspokojenie

ciekawości mobilizuje także nas, rodziców i nauczycieli, do

sięgania po różne źródła wiedzy z zakresu biologii, ekologii

oraz szukania ciekawych rozwiązań poprzez łączenie z in-

nymi dziedzinami, jak: zajęcia ruchowe (wycieczki, spacery),

artystyczne (malowanie okazów przyrodniczych, krajobra-

zów), matematyczne (klasyfikowanie, porównywanie, gro-

madzenie zbiorów).

Jeśli dziecko nie otrzyma odpowiedzi na swoje py-

tania, istnieje niebezpieczeństwo, że odwróci się od

swoich spostrzeżeń. Jego „niezdolność do zrozumie-

nia” stanie się wtedy „niechęcią zrozumienia”.

Rolf Patermann

Dlatego dziecko ma pełne prawo do indywidualnych spos-

trzeżeń oraz interpretacji, oczywiście przy naszym wspar-

ciu. Naturalna potrzeba ruchu i aktywności powinna być

również dla opiekunów drogowskazem w bezpiecznym

poruszaniu się wychowanków w otoczeniu. Możliwość

zdobywania doświadczeń poprzez zmysły to najbardziej

atrakcyjna forma zajęć dla dzieci.

Te przeżycia stanowią niezwykle istotny element

rozwoju dzieci. Odkrycia dokonane wszystkimi na-

rządami zmysłu zapisują się w ich pamięci i budzą

w nich gotowość do przejmowania odpowiedzialno-

ści, a także uczą cenić środowisko.

Andrea Hielscher

Celem przedszkola jest rozwijanie zainteresowań przyrod-

niczych dzieci poprzez kierowaną obserwację, wyjaśnianie

otaczającego świata, uwrażliwienie zmysłów. Nauczyciele

pobudzają wyobraźnię przedszkolaków w różnorodny

sposób. Aby zaspokoić ciekawość, należy sięgać do róż-

nych metod, na przykład: poznawanie przyrody za po-

mocą wszystkich zmysłów; naturalny kontakt z przyrodą

poprzez obserwację, identyfikowanie okazów przyrody

ożywionej i nieożywionej; odkrywanie otoczenia przez grę

i zabawę, naśladowanie i odgrywanie ról; kontakt ze sztu-

ką: słuchanie muzyki relaksacyjnej, odgłosów przyrody,

prezentacja albumów, obrazów, literatury, bajek oraz twór-

czość artystyczna dzieci. Poniżej przedstawiam propozycje

gier i zabaw, które uatrakcyjnią zajęcia z przedszkolakami.

Można je przeprowadzać w sali przedszkolnej i na wy-

cieczkach.

KąCIK PRZYRODY

Aby nauczyciel-wychowawca mógł zaspokoić cie-

kawość i zainteresowania dzieci światem i osiągnąć

swoje cele wychowawcze, musi przyjąć, że punktem

wyjścia wychowania jest czynna i samodzielna

praca dziecka z obiektami i zjawiskami przyrody.

Dlatego też część przyrody z bliższego i dalszego

otoczenia trzeba przenieść do każdej sali zajęć (...).

Emilia i Jan Frątczakowie

Jedną z form rozwoju zainteresowań przyrodniczych jest

kącik przyrody. Można urządzić go w sali, budynku lub

w ogrodzie czy na parapecie. Dzieci mogą w nim gromadzić

okazy przyrodnicze po powrocie ze spacerów lub wycieczek

(szyszki, liście, korę, suszone kwiaty), rośliny, pokarm, na

przykład dla rybek, przyrodnicze prace artystyczne, albumy

i książki przyrodnicze, filmy, płyty z odgłosami przyrody

i muzyką relaksacyjną, środki dydaktyczne umożliwiające

obserwację środowiska (lupa, luneta, szkło powiększające,

aparat fotograficzny, mikroskop, mapa, termometr, baro-

metr, waga, zestaw znaków drogowych, złoża materiałów

naturalnych – węgiel, drewno, bawełna). Kącik przyrodniczy

powinien być tworzony i wzbogacany systematycznie i suk-

cesywnie przez dzieci, rodziców oraz nauczycieli. Zależnie

od zmieniających się pór roku i potrzeb oraz możliwości

wychowanków. Biorąc pod uwagę zestaw zbiorów, wycho-

wawca może wyodrębnić w nim działy i zestawy. Wszystkie

dzieci powinny mieć możliwość sprawowania opieki nad ką-

cikiem, poprzez przydział zadań i obowiązków. Najbardziej

efektywne metody pracy w kąciku przyrody to metody

praktyczne i oparte na obserwacji. Przedszkolaki powinny

samodzielnie, pod kierunkiem nauczyciela, prowadzić ob-

serwacje i eksperymentować. Poza doświadczeniami zajęcia

mogą mieć charakter gier i zabaw, na przykład:

o

Grupowanie i klasyfikowanie okazów przyrodniczych

w zespołach.

Następnie składanie obrazków lub puzzli,

przedstawiających wcześniejsze okazy.

o

Zagadki o roślinach chronionych

, z jednoczesną ekspo-

zycją.

o

Tworzenie zbiorów różnych roślin:

zbóż, chwastów.

o

Zwierzęta mieszkające w lesie i w parku.

Grupowanie

i umieszczanie na makietach.

o

Prezentacja multimedialna,

na przykład „Sad wiosną”.

Następnie wyszukiwanie w kąciku przyrody gałązek

drzew owocowych.

o

Klasyfikowanie nasion owoców i warzyw do pojemnicz-

ków:

słonecznik, fasola, dynia, groch. Naklejanie odpo-

wiednich ilustracji-nalepek na pojemniki z nasionami.

o

Odgłosy przyrody.

Słuchanie i rozpoznawanie, na przy-

kład odgłosów lasu.

o

Ptaki, które przylatują do nas na wiosnę.

Prezentowanie

albumów, ilustracji i słuchanie odgłosów.

o

Wybieranie roślin zaczynających się na określoną głos-

kę,

podaną przez nauczyciela.

o

Rozwiązywanie zagadek

poprzez wskazywanie przez

dzieci odpowiednich eksponatów.

o

Opisywanie okazów znajdujących się w kąciku przyro-

dy.

Chętne dziecko opisuje, pozostałe odgadują nazwę.

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

79

79

got

ow

e n

arz

ędz

ia

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

o

Liczenie i porządkowanie okazów przyrodniczych.

Wy-

chowawca zadaje pytania, na przykład: „Ile jest kaszta-

nów w pojemniku? Ile jest szyszek? Czego jest więcej?

Czego jest mniej?”.

o

Układanie opowiadań lub bajek z wykorzystaniem

okazów przyrodniczych,

widokówek, ilustracji, jako rek-

wizytów. Zaczyna nauczyciel: Nadeszła wiosna. Słońce

świeciło coraz mocniej. Przyroda budziła się do życia. W lesie

rozlegało się stukanie dzięcioła.... Dzieci dopowiadają dal-

szy ciąg.

o

Prace artystyczne z wykorzystaniem zgromadzonych

eksponatów,

na przykład obrazki z suszonych roślin,

zwierzątka z żołędzi i kasztanów.

o

Wspólna uprawa wybranych sadzonek,

na przykład

pietruszki, fasoli, szczypiorku, roślin aromatycznych,

połączona z pogadanką o właściwym odżywianiu. Każ-

da roślina może mieć własną książeczkę, w której dzieci

rysują/fotografują stadia jej rozwoju. Uczestnicy mogą

wymyślać też własne fantastyczne rośliny i je rysować. In-

spiracją mogą być reprodukcje obrazów. Propozycje Denise

i Pascal Chauvel, „Środowisko w wychowaniu przedszkolnym”:

Irys, słoneczniki, kwitnące drzewo Vincenta van Gogha, martwe

natury Paula Cezanne’a, Eduarda Maneta, Ogrody Claude’a

Moneta, Auguste’a Renoira, Wiosna, Lato Giuseppe Arcim-

boldiego, Kwiaty i Owoce Henriego Fantin-Latoura, fotografie

orientalnych dywanów.

o

Rozpoznawanie drzew.

Przyporządkowywanie liści

i owoców do określonych drzew.

o

Wystawa prac artystycznych dzieci w kąciku przyrody,

na przykład rysunki przedstawiające najbliższą okolicę

o określonej porze roku.

o

Ekspozycja zdjęć dla rodziców.

Wystawa może zawierać

prace i czynności dzieci w kąciku przyrody, na przykład:

„Dokarmiamy ptaki w naszym karmniku”, „Nasze deko-

racje z kwiatów ciętych”.

o

Rejestrowanie zjawisk atmosferycznych w kalendarzu

pogody.

o

Książeczka o mojej okolicy.

Każde dziecko wykonuje

książeczkę o swojej miejscowości, systematycznie wkle-

jając do niej ilustracje, zdjęcia wykonane na wycieczce

i własne rysunki.

o

Przyporządkowanie okazów do palety barw.

Dzieci

przyklejają zdjęcia albo przyporządkowują okazy przy-

rodnicze do określonych kolorów na palecie barw przy-

gotowane przez nauczyciela.

o

Tajemniczy kuferek.

Po odbytej wycieczce chętne dzie-

cko wyjmuje, z zawiązanymi oczami, różne okazy z ku-

ferka (worka) i próbuje odgadnąć ich nazwy.

o

Opis okazów przyrodniczych na podstawie dotyku.

Każdy uczestnik wkłada rękę do torby i przez dotyk roz-

poznaje przedmiot, który jednocześnie opisuje, na przy-

kład: „To jest miękkie, puszyste, okrągłe” .

o

Obserwujemy akwarium.

Dzieci obserwują zwierzęta

żyjące w przedszkolnym akwarium. Rysują je i omawia-

ją. Następnie wymyślają zwierzę fantastyczne, które tak-

że mogłoby zamieszkać w akwarium, i rysują je.

o

Słuchanie oraz ilustrowanie muzyki

– nauczyciel pre-

zentuje odgłosy przyrody, dzieci ilustrują zasłyszane

dźwięki ruchem lub pracą plastyczną.

blizejprzedszkola.pl

R

E

K

L

A

M

A

!

HIT

NA RYNKU

WYDAWNICZYM

Ksi¹¿ka Aldony Kopik i Moniki Zatorskiej

WIELORAKIE PODRÓ¯E
– edukacja dla dziecka

Ksi¹¿ka prezentuje autorsk¹ koncepcjê
Wielointeligentnej edukacji dla dziecka.
Filarami koncepcji s¹: teoria inteligencji
wielorakich Howarda Gardnera,
indywidualizacja procesu nauczania-uczenia siê,
szeroko rozumiana diagnoza
i rozpoznawanie mo¿liwoœci dziecka,
dialog wszystkich podmiotów procesu edukacyjnego,
Krainy Zabaw – inspiruj¹ce œrodowisko edukacyjne.

zamówienia:

www.radosnaoferta.pl

e-mail: [e-mail]

informacje – tel. [phone]

cena ksi¹¿ki

z p³yt¹ CD 35 z³

(plus koszt przesy³ki)

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

80

80

go

to

we

na

rz

ęd

zia

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

LAS

O lesie, jako przestrzeni życia i różnorodnych prze-

żyć, wiele się pisze i dyskutuje w ostatnim czasie.

Nie ma wątpliwości co do tego, że las jest ciekawym

i pobudzającym nasze zmysły miejscem, które dzięki

bogactwu rozmaitości oraz możliwości bezpośred-

niego obserwowania natury wzbogaca skarbnicę

przeżyć i doświadczeń wszystkich dzieci.

Heike Baum

Las jest bardzo interesującym miejscem do obserwacji bez-

pośredniej. Dzięki bogactwu roślin i zwierząt leśna strefa

działa na wszystkie zmysły. Wycieczka do lasu powinna

być starannie zaplanowana i omówiona z uczestnikami.

Las, jako miejsce dające wiele swobody, staje się ogrodem

zabaw dla dzieci. Niezbędny jest zatem regulamin, któ-

ry wszyscy powinni respektować. Najbardziej efektywna

wydaje się obserwacja przyrody w grupach, pod opieką

kilku osób dorosłych oraz dzielenie się spostrzeżeniami

na wspólnych spotkaniach. Aby przedszkolaki mogły za-

spokoić naturalną potrzebę ruchu, warto zaproponować im

różnorodne gry i zabawy. Oto przykłady:

o

Spotkanie z drzewem.

Każde dziecko przytula się do

drzewa, które najbardziej mu się podoba. Dotyka gałą-

zek, kory, zwraca uwagę na zapach. Może je także nary-

sować w swoim zeszycie lub na kartce z bloku.

o

Leśna skrzynia

. Uczestnicy wycieczki mogą gromadzić

w specjalnym pudełku lub skrzyni zebrane (pod kierun-

kiem osoby dorosłej) leśne skarby, na przykład szyszki

czy liście. Pod koniec wycieczki wychowankowie dzielą

się swoimi odkryciami.

o

Piknik w lesie.

Dzieci na specjalnie przygotowanych

i ozdobionych obrusach przygotowują z opiekunami po-

częstunek. Przy tej okazji można razem zaśpiewać piosen-

kę lub opowiedzieć dzieciom bajkę.

o

Leśne zawody.

Możemy zorganizować rzuty szyszkami

do pudełek, budowle z szyszek, kamyków czy wykona-

nie ozdobnych, na przykład jesiennych, bukietów z liści.

o

Taniec liści.

Zabawa ruchowa, w której dzieci naśladują

spadające, wirujące liście z drzew.

o

Ukryte obrazy.

Wychowawca chowa na wyznaczonym

terenie kilka widokówek, zdjęć, ilustracji związanych te-

matycznie z leśną przyrodą. Dzieci, w zespołach, starają

się je odnaleźć.

o

Leśne ludziki.

Uczestnicy zbierają różne materiały przy-

rodnicze. Następnie na ziemi układają z nich postać leś-

nego ludzika. Nauczyciel utrwala prace, robiąc zdjęcia.

o

Barwy lasu.

Przedszkolaki oglądają przez lunetę (na

przykład rolka po papierowym ręczniku) dowolny wy-

cinek leśnego krajobrazu. Zadanie polega na opisaniu

wszystkich kolorów, jakie widzą.

o

Leśna cisza.

Dzieci siedzą w kole z zamkniętymi oczami.

Wsłuchują się w odgłosy lasu, po czym o nich opowiadają.

o

Dotyk w stopach.

Opiekunowie rozkładają na leśnej

ścieżce różne przedmioty: szyszki, mech, gałązki, kasz-

tany, żołędzie, trawę, liście, patyczki, kamyki. Zadaniem

uczestników jest rozpoznanie tych przedmiotów poprzez

dotyk – stopą (bez buta), z zawiązanymi oczami.

o

Leśne zagadki.

Osoba dorosła opisuje przedmiot, który

znalazła w lesie. Dzieci na podstawie opisu odgadują,

o jaki przedmiot chodzi. Ciąg dalszy polega na wymy-

ślaniu przez dzieci zagadek opisowych.

o

Rozpoznawanie drzew.

Dzieci przyporządkowują znale-

zione liście i owoce do gatunków leśnych drzew.

o

Zapamiętaj jak najwięcej!

Dzieci, w zespołach, przemie-

rzają kolejno tę samą trasę. Konkurs polega na zapamię-

taniu jak największej liczby szczegółów zauważonych po

drodze.

o

Co tak pachnie?

Zabawa polega na identyfikowaniu leś-

nych zapachów. Uczestnicy mają zawiązane oczy.

o

Rozpoznawanie śladów zwierząt.

Uczestnicy, w zespo-

łach, starają się rozpoznać ślady zwierząt leśnych. Moż-

na korzystać z rysunków i plansz pomocniczych.

o

Nagrywanie leśnych odgłosów.

Dzieci z osobą dorosłą

nagrywają różne odgłosy natury. Warto nagrywać z ko-

mentowaniem.

o

Prace artystyczne.

Atrakcyjną i relaksacyjną formą zajęć

będzie rysowanie pastelami wybranego fragmentu leśne-

go krajobrazu. Dzieci zajmują wygodne pozycje i rysują

na kartkach z bloku.

o

Zgadywanki w parach.

Dzieci dobierają się parami. Jed-

no dziecko chowa w dłoni mały leśny przedmiot, na

przykład żołądź. Druga osoba stara się odgadnąć nazwę.

Można sobie pomagać, zadając pytania: „Czy to rośnie

na drzewie liściastym?”.

o

Kora drzewa na papierze.

Dzieci przykładają kartkę do

dowolnego drzewa. Rysują miękkim ołówkiem po papie-

rze i otrzymują rysunek – odbicie kory. Rozkładają swoje

prace na polanie, omawiają i starają się przyporządko-

wać korę do odpowiedniego drzewa.

o

Kolorowe folie.

Dzieci oglądają las przez okulary sło-

neczne lub kolorowe folie. Opowiadają o swoich spo-

strzeżeniach.

o

Chodzimy po pniach drzew.

Proponujemy dzieciom cho-

dzenie po przewróconych pniach drzew. Dzieci ćwiczą

w ten sposób utrzymywanie równowagi.

o

Rozpoznajemy owady.

Nauczyciel prezentuje dzieciom

plansze (ilustracje) różnych owadów występujących

w lesie (żuki, osy, mrówki). Przedszkolaki omawiają ich

wygląd, zwracają uwagę na barwy. Następnie, starają się

rozpoznawać poszczególne owady, po czym rysują tego,

który najbardziej je zaciekawił. Zajęcia artystyczne mo-

żemy także przeprowadzić w sali przedszkolnej, używa-

jąc farb.

o

Zaczarowany przedmiot.

Do pudełka wkładamy jakiś

przedmiot przyniesiony z lasu, na przykład kasztan. Za-

danie polega na odgadnięciu nazwy tylko na podstawie

wrażeń słuchowych, poprzez poruszanie kartonikiem.

o

Ćwiczenia słownikowe.

Dobieranie określeń do rozpo-

znawanych i dotykanych roślin, na przykład: szyszki

– jakie? – brązowe, twarde, kanciaste itp.

Więcej zabaw na stronie:

www.blizejprzedszkola.pl/wiosenne_spotkania

Edukacja przyrodnicza

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

81

81

got

ow

e n

arz

ędz

ia

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

blizejprzedszkola.pl

SCENARIUSZ I: WIOSENNE SPOTKANIA – WYCIECZKA NA łąKę

Cele ogólne:

o

zapoznanie ze zmianami zachodzącymi wiosną na

łące;

o

wzbogacanie wiadomości na temat roślin i zwierząt

żyjących na łące;

o

inspirowanie dzieci do dzielenia się swoimi przeży-

ciami;

o

stwarzanie warunków do prawidłowego rozwoju na-

rządów zmysłów;

o

wdrażanie do kulturalnego zachowania się podczas

posiłku;

o

rozwijanie różnych form ekspresji artystycznej;

o

wzbogacanie słownictwa dzieci.

Przewidywane osiągnięcia (dziecko):

o

opowiada o zaobserwowanych na łące zjawiskach

przyrody;

o

dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie wiosną;

o

wypowiada się na temat swoich wrażeń zmysłowych;

o

wie, jak należy zachować się podczas wycieczki;

o

współpracuje w grupie, z rówieśnikami;

o

potrafi wykonać pracę artystyczną inspirowaną prze-

życiami;

o

układa krótkie rymowanki.

Przebieg zajęć:


Bocian.

Zabawa w grupach. Dzieci naśladują ruchy i od-

głosy bociana szukającego żab. Zabawę możemy poprze-

dzić zagadkami: „Zielony dywan, na nim kwiatków tyle.

Piją z nich nektar pszczoły, osy i motyle” (łąka); „W czerwo-

nych chodzi kozaczkach i w czarno-białym kaftanie. Kiedy

go spotkasz na łące, znak to, że wiosna nastanie” (bocian).



Co w trawie piszczy?

Prosimy dzieci, aby wsłuchały się

w odgłosy łąki (kumkanie i rechot żab, klekotanie bociana,

świergot ptaków, szum wiatru i trawy, brzęczenie owadów).



Rymowanka.

Uczestnicy zabawy układają krótką rymo-

wankę lub zagadkę o łące.



Obserwujemy rośliny.

Zadanie polega na przyglądaniu

się przez lupę łąkowym roślinom. Przedszkolaki pracują

w parach. Następnie opowiadają o swoich spostrzeżeniach.



Wycinek łąki.

Nauczyciel rozdaje wychowankom lunety

wykonane z rolek po papierowych ręcznikach. Każdy oglą-

da tylko fragment krajobrazu i stara się zapamiętać jak naj-

więcej szczegółów. Później opowiada o swoim fragmencie

łąki innym dzieciom.



Praca artystyczna.

Uczestnicy rysują kredkami wybrany

wycinek krajobrazu łąki.



Kto pierwszy odwiedził łąkę?

Nauczyciel ustawia w do-

wolnej kolejności figurki (maskotki lub obrazki) przedsta-

wiające na przykład bociana, skowronka, żabę, zająca,

trzmiela, motyla. Następnie je zabiera. Zadanie polega na

zapamiętaniu kolejności, w jakiej ustawieni byli mieszkańcy

łąki. Kolejność można powtarzać i zmieniać.



Co opisuję?

Osoba prowadząca opowiada dzieciom o róż-

nych zwierzętach żyjących na łące. Zadaniem dzieci jest od-

gadnięcie, o jakich zwierzętach była mowa. Nauczyciel zwra-

ca uwagę na barwy ochronne zwierzęcia i znaczenie, jakie

odgrywa w życiu mieszkańców łąki.



Piknik na łące.

Dzieci z opiekunami przygotowują wspól-

ny posiłek. Przy okazji możemy porozmawiać o kulturze

spożywania posiłków.



Obserwujemy kolory.

Dzielimy dzieci na grupy. Każdej

grupie przyporządkowujemy kolor do obserwacji. Uczestnicy

w danym zespole poszukują rzeczy tylko w wyznaczonym

kolorze. Następnie wymieniają je na wspólnym spotkaniu.



Moje wrażenia.

Nauczyciel nagrywa wypowiedzi przed-

szkolaków na temat wrażeń z wycieczki na łąkę. Możemy

również nagrać odgłosy łąki.



Zajęcia artystyczne w sali przedszkolnej,

po powrocie

z wycieczki. Dzieci otrzymują arkusze papieru. Zadanie

plastyczne polega na namalowaniu palcami łąki. Uczestnicy

mogą malować na jednym dużym arkuszu lub w grupach.



Wystawa i omówienie prac.

Na tablicy ściennej przycze-

piamy wspólne prace dzieci. Wystawę możemy zatytuło-

wać: „Łąka – dywan z kwiatów”.



Spotkanie z łąką.

Relaksacja, wyciszenie – przedszkolaki

leżą pod ogromną kolorową chustą dydaktyczną (spado-

chron) i słuchają przy muzyce relaksacyjnej:

Poznaj zaczarowany świat łąki. Przymknij oczy. Słoneczko

uśmiecha się mocno i złociście. Jest ci przyjemnie. Uwielbiasz

spotkania z przyrodą. Dźwięki owadów i szepty traw kołyszą

cię leniwie. Są jak taniec barwnych motyli. Widzisz bociana

i wesołe rzekotki nad stawem. Rozpoznałeś właśnie tatarak,

kaczeńce, różową koniczynkę. W oddali słychać skowronka

i czajkę. Takie spotkania spełniają wszystkie wiosenne ma-

rzenia. Delikatny głos łąki otula cię puszystym obłoczkiem.

Podziwiasz piękny krajobraz szmerów, barw i muzyki. Za

chwilę spotkasz się w sali ze wszystkimi dziećmi. Ale z przy-

jemnością znowu wrócisz do zielonej krainy. Teraz otwórz

oczy i uśmiechnij się radośnie.

pomoce do prowadzenia zajęć w przedszkolu

kupisz

w sklepie BlizejEdukacji.pl

tel. [phone]; www.blizejedukacji.pl



Magia przyrody – zabawy edukacyjne (książka + 2 płyty CD) 99,00zł



Śpiewanki pokazywanki (płyta CD) 24,50zł



Hopsanki zabawianki (płyta CD)24,50zł



R E K L A M A

+

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

82

82

go

to

we

na

rz

ęd

zia

bliżej przedszkola  5.116 maj 2011

Cele ogólne:

o

pokazanie zmian zachodzących wiosną w lesie;

o

wzbogacanie wiadomości na temat roślin i zwierząt ży-

jących w lesie;

o

inspirowanie dzieci do dzielenia się swoimi przeżycia-

mi pod wpływem bezpośredniej obserwacji przyrody;

o

stwarzanie warunków do prawidłowego i wszech-

stronnego wykorzystania narządów zmysłów;

o

wdrażanie do kulturalnego zachowania się podczas

posiłku;

o

rozwijanie różnych form ekspresji artystycznej;

o

wzbogacanie słownictwa dzieci.

Przewidywane osiągnięcia (dziecko):

o

opowiada o zaobserwowanych zjawiskach przyrody;

o

dostrzega zmiany zachodzące w przyrodzie wiosną;

o

wypowiada się na temat swoich wrażeń zmysłowych;

o

wie, jak należy zachować się podczas wycieczki;

o

współpracuje w grupie, z rówieśnikami;

o

wykona pracę artystyczną inspirowaną przeżyciami;

o

układa dłuższe wypowiedzi, kierowane pytaniami;

o

szanuje przyrodę.

Przebieg zajęć:


Leśne obrazy.

Nauczyciel zadaje zagadkę: „Cichuteńko

bądźmy tu, w tym zielonym domu. Na mięciutkim siądź-

my mchu, nie wadźmy nikomu” (las). Po rozwiązaniu za-

gadki dzieci rozmawiają o leśnym krajobrazie, który je ota-

cza. Opowiadają, jaki obraz namalowałyby, gdyby miały

zrobić to właśnie teraz.



Sprawność przyrodnika.

Proponujemy dzieciom zdoby-

cie sprawności „Młodego Przyrodnika”, pod warunkiem

bardzo dobrego wywiązania się z proponowanych zadań

na wycieczce.



Przywitanie drzew.

Każde dziecko wybiera drzewo,

które najbardziej mu się podoba. Zadanie polega na do-

kładnym obejrzeniu gałęzi, liści, owoców oraz przyłożeniu

papieru do kory i rysowaniu po nim miękkim ołówkiem.

Następnie uczestnicy porównują swoje prace.



Odgłosy przyrody w lesie.

Przedszkolaki przymykają oczy

i starają się rozpoznać jak najwięcej leśnych odgłosów.



Zabawy z szyszkami:

o

Celowanie szyszkami do skrzynek (koszyków).

o

Układanie budowli z szyszek (formy przestrzenne).

o

Obrazki z szyszek. Dzieci układają dowolne obrazki

z szyszek (formy płaskie).



Leśne skarby.

Przedszkolaki, pod kierunkiem opiekunów,

zbierają do koszy: liście, szyszki, igły drzew, owoce leśne.



Mieszkańcy lasu.

Praca w parach. Zadaniem dzieci jest

obserwacja (w zupełnej ciszy) dowolnego mieszkańca lasu:

mrówki, dzięcioła, wiewiórki. Kolejny etap to opowiadanie

o swoich spostrzeżeniach.



Śpiewy ptaków.

Nauczyciel prezentuje dzieciom ilustra-

cje różnych ptaków – nadsłuchuje i nagrywa śpiew ptaków

leśnych, starając się także je zidentyfikować.

SCENARIUSZ II: WIOSENNE SPOTKANIA – WYCIECZKA DO LASU



Zajęcia artystyczne w lesie.

Dzieci rysują drzewo, które

najbardziej im się podobało w lesie.



Gdyby las umiał mówić, to poprosiłby o...

Osoba prowa-

dząca zajęcia prosi dzieci o dokończenie ww. zdania. Zwra-

camy uwagę na właściwe zachowanie się dzieci w lesie.



Spotkanie w sali przedszkolnej.

Po wycieczce nauczy-

ciel rozmawia z dziećmi na temat przeżyć i wrażeń. Dzieci

umieszczają leśne skarby w kąciku przyrody.



Zajęcia relaksacyjne w sali przedszkolnej.

Przedszkolaki

słuchają odgłosu lasu (nagranego na wycieczce) oraz bajki

relaksacyjnej. Aby przenieść dzieci w krainę marzeń i relak-

su, możemy zaproponować im przejście przez „magiczne

drzwi”. W tym celu przygotowujemy dużą ramę z kartonu

lub plastiku. Przejście przez nią oznacza przeniesienie się do

świata bajki. Po wysłuchaniu krótkiej relaksacji uczestnicy

malują farbami swoje wrażenia:

Połóż się wygodnie na dywanie marzeń. Zabierz kogoś w niez-

naną wiosenną podróż. Właśnie lecisz nad kolorowym lasem.

Wszystko jest takie bajeczne i cudowne. Cała gama barw. Nie

możesz powstrzymać zachwytu. Twoje myśli i życzenia tak-

że stają się kolorowe. Unoszą się w powietrzu i siadają obok

ciebie. Leżysz na dywanie i cieszysz się podróżą w chmurach.

Leśne drzewa poruszają gałązkami i machają liśćmi. Zama-

wiają dla ciebie kolorowe sny. Śnisz o zapachu i muzyce lasu.

Malujesz to kolorowymi farbami. Uśmiechasz się do marzeń.

Oddychasz spokojnie i powoli otwierasz oczy.



Wystawa i omówienie prac. 

Bibliografia

Baum H., Zabawy w lesie, Kielce 2002.
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją w domu. Po-

radnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007.
Budniak A., Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym

i młodszym – szkolnym. Podręcznik dla studentów, Kraków 2009.
Chauvel D. P., Środowisko w wychowaniu przedszkolnym, Warszawa 2000.
Ćwiek M., Godzimirska B., Wasilewska J.: ABC czterolatka. Przewodnik meto-

dyczny ze scenariuszami zajęć, Warszawa 2006.
Frątczakowie E. J., Kącik przyrody w wychowaniu przedszkolnym, Warszawa

1991.
Hielscher A., Zabawy na postrzeganie w lesie. Dla dzieci w wieku od 3 – 12 lat,

Kielce 2003.
Parczewska T., Edukacja ekologiczna w przedszkolu, Lublin 2009.
Stec J., Zagadki dla najmłodszych. Materiały metodyczne, Kielce 1992.
Trojanowska A., Hess K., Mam dla Ciebie bukiet życzeń. Seria „Akwarelki

– 4”, Częstochowa 2003.
Wasilak A. (red.), Zabawy z chustą, Lublin 2002.
Więckowski R., Pedagogika wczesnoszkolna, Warszawa 2003.
Wlaźlik B., Koncepcja pracy wychowawczo-dydaktycznej w edukacji przedszkol-

nej. Plany pracy i scenariusze zajęć, Łódź 2008.

Beata Bielska – nauczycielka nauczania zintegrowanego, terapii

pedagogicznej z elementami logopedii oraz tyflopedagogiki – spec-

jalność orientacja przestrzenna.
Autorka licznych publikacji na temat terapii zabawowej z szerokim

gronem dzieci i dorosłych.

Edukacja przyrodnicza