ZDROWIE
Dobrosta
n
fizyczny,
psychiczn
y i
społeczny
Zdrowie determinują:
czynniki genetyczne
czynniki środowiskowe
środowisko społeczne
styl życia człowieka
medycyna naprawcza
Choroby cywilizacyjne
•
Są to globalnie szerzące się, powszechnie znane
choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji
•
Częstotliwość ich występowania zależy od
stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa
•
Choroby cywilizacyjne przez swą powszechność
stają się chorobami społecznymi
•
Przyczyną chorób cywilizacyjnych jest postęp
techniczny, rozwój przemysłu, urbanizacji,
motoryzacji oraz chemizacja środowiska
•
Wiele z tych schorzeń jest następstwem
wypadków, zatruć przemysłowych, hałasu,
zanieczyszczeń środowiska, a zwłaszca skażenia
gleb , wody, żywności
Najczęściej do chorób cywilizacyjnych
zalicza się:
Choroba nadciśnieniowa
Choroba niedokrwienna serca
Nieurazowe choroby narządów ruchu
Przewlekłe nieswoiste choroby układu
oddechowego
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Nowotwory
Nerwice i zaburzenia psychiczne
Zaburzenia odżywiania
Cukrzyca
Urazy, wypadki, zatrucia
Choroby jatrogenne
Uzależnienia
Nadciśnienie tętnicze
Optymalne ciśnienie tętnicze <
120/80
mmHg
Ciśnienie prawidłowe 120-129/80-84 mmHg
Ciśnienie wysokie prawidłowe 130-139/85-89
mmHg
Nadciśnienie 1st.- łagodne
140
-159/
90
-99
mmHg
Nadciśnienie 2 st.- umiarkowane 160-
179/100-109
mmHg
Nadciśnienie 3 st.- ciężkie > lub = 180/110
mmHg
Nadciśnienie tętnicze
Pierwotne:
Wtórne:
> 90% przypadków
U 60% uwarunkowania
genetyczne
Budowa ciała typu
pyknicznego
Nadwaga, otyłość
Zbyt mała aktywność
fizyczna
Spożywanie nadmiaru soli
Palenie papierosów
Nadmierne spożywanie
alkoholu
Stres
Zaburzenia hormonalne
< 10% przypadków
Nerkopochodne
Hormonalne
Zwężenie cieśni aorty
Polekowe
Powikłania nadciśnienia
tętniczego:
Przerost mięśnia sercowego
Choroba niedokrwienna serca, zawał
serca
Udary mózgu
Uszkodzenie nerek
Retinopatia nadciśnieniowa
Tętniaki: aorty brzusznej,
rozwarstwiający aorty
Choroba niedokrwienna mięśnia
sercowego
Jest to zespół objawów będących następstwem
niedostatecznego zaopatrzenia mięśnia sercowego
w tlen i substancje odżywcze
Zaburzenia równowagi między zapotrzebowaniem
na tlen i substancje odżywcze, a możliwością ich
dostarczenia doprowadza doprowadza do
niedotlenienia zwanego niewydolnością wieńcową
Najczęstsza przyczyna zgonu w krajach
uprzymesłowionych
Występuje u prawie 20% mężczyzn w średnim wieku
Mężczyźni chorują 2-3 razy częściej niż kobiety
Postacie kliniczne choroby
wieńcowej:
Utajona (bezobjawowa) choroba wieńcowa
(nieme niedokrwienie)
Jawna (klinicznie objawowa) choroba
wieńcowa:
1.
Dławica piersiowa: bóle w klatce piersiowej
spowodowane przejściowym niedokrwieniem
mięśnia sercowego
2.
Zawał serca
3.
Niewydolność lewokomorowa
5.
Nagła
śmierć
sercowa
4.
Zaburzenia rytmu serca
Etiologia choroby wieńcowej
Przeczyny ( czynniki ryzyka ) miażdżycy:
czynniki niezależne od chorego (obiektywne)
obciążenie rodzinne
wiek
płeć męska
czynniki zależne od chorego ( subiektywne)
czynniki ryzyka I rzędu ( najistotniejsze):
1.
Zaburzenia gospodarki tłuszczowej
2.
Nadciśnienie tętnicze
3.
Cukrzyca
4.
Zespół metaboliczny X( otyłość, insulinooporność i
hiperinsulinemia, choroby towarzyszące wym. w
pkt. 1-3)
Choroba niedokrwienna serca
Kumulacja
3 czynników
ryzyka
I- rzędu zwiększa ryzyko
wystąpienia choroby
niedokrwiennej serca
10-
krotnie
, natomiast
2 czynników
ryzyka I rzędu-
zwiększa ryzyko wystąpienia
choroby niedokrwiennej serca
4-krotnie
Choroba niedokrwienna serca
Czynniki ryzyka II rzędu:
zwiększone stężenie lipoproteiny
(a)
hiperfibrynogenemia (> 300mg%)
hiperhomocysteinemia
Genetycznie uwarunkowane
zaburzenia t-PA
siedzący tryb życia ( brak ruchu)
negatywny stres
Objawy kliniczne niewydolności
wieńcowej
:
Występują zwykle u chorego z
krytycznym zwężeniem tętnicy (> lub=
75%)
Wiądącym objawem jest dławica
piersiowa-
ból
stenokardialny!
Najczęstszą przyczyną
choroby niedokrwiennej serca jest
miażdżyca
naczyń wieńcowych
!
Cukrzyca
Przewlekłe zaburzenie przemiany materii,
spowodowane całkowitym lub względnym
niedoborem insuliny
Kryteria diagnostyczne cukrzycy:
Okres
Stężenie
glukozy
w
surowicy!
na
czczo
Przygodna
glikemia
OGTT
Cukrzyca
>lub= 126
mg/dl
>lub=200mg/dl
+ obj. Cukrzycy
lub= 200mg/dl
(2h)
Nieprawidłowa
glikemia na czczo
>110 i < 126
mg/dl
Upośledzona
tolerancja
glukozy(2h)
>lub=140 i
<200mg/dl
Wyniki
prawidłowe
<110 mg/dl
<140 mg/dl
Obraz kliniczny cukrzycy klinicznie
jawnej
Zmęczenie, zmniejszenie sprawności
Poliuria, polidypsja, poliphagia
Utrata masy ciała
Potliwość
Nocne kurcze mięśni
Bakteryjne/grzybicze zakażenie skórne
(czyraczność, kandydoza)
Infekcje dróg moczowych
Główne typy cukrzycy
Cukrzyca typu 1
Cukrzyca typu 2
Dawniej nazywana
insulinozależną
Bezwzględny brak
insulinu(zniszczenie
komórek B wysp
trzustkowych)
10%
Okres występowania
pierwszych objawów 15-
20 r.ż.
Leczenie wymaga
stałego podawania
insuliny
Dawniej nazywana
insulinoniezależną
Upośledzenie sekrecji
insuliny, insulinooporność
90%
Okres występowania
pierwszych objawów >40r.ż.
Leczenie polega zazwyczaj
na redukcji masy ciała,
stosowaniu diaty i wysiłku
fizycznego, zażywniu leków
p/cukrzycowych
U części chorych po
pewnym czasie trwania
choroby konieczna jest
insulinoterapia
Typ 3. cukrzyca ciężarnych
– przejściowe
zaburzenie, rozpoznawane na podstawie
podwyższonego stężenia glukozy we krwi,
pojawiające cię u kobiet dotychczas zdrowych
i ustępujące całkowicie po zakończeniu ciąży.
( 24-28hbd test przesiewowy)
U 30- 50 % kobiet, u których stwierdzano w
ciąży cukrzycę ciężarnych, w ciągu
najbliższych 15 lat rozwija się cukrzyca.
Typ 4. Inne postacie cukrzycy:
np.
-endokrynopatie
-leki
-zapalenie trzustki
-choroby zakaźne
Powikłania cukrzycy:
Makroangiopatia:
choroba wieńcowa
miażdżyca zarostowa tt. obwodowych
choroba naczyń mózgowych
Mikroangiopatia:
glomerulopatia
retinopatia
Neuropatia stopa cukrzycowa!
Śpiączka cukrzycowa
Choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy
Etiologia:
Helicobacter Pylori (HP)- dotyczy 99% chorych z
wrzodem dwunastnicy, 75% chorych z wrzodem
żołądka, ok.50% osób zdrowych powyżej 50 r.ż.
Czynniki genetyczne ( częściej u osób z grupą
krwi „0”, czyli tzw. Niewydzielaczy
Przyczyny egzogenne: leki z gr. NLPZ i
glikokortykosteroidy ( synergizm działania)
Palenie tytoniu, kawa,alkohol
Stres (oparzenia, uraz wielonarządowy, po
dużych operacjach)
Gastrinoma
Refluks żółciowy
Choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy:
1)
Objawy kliniczne:
Wrzód żołądka: bóle poposiłkowe
Wrzód dwunastnicy: bóle głodowe, nocne, w nadbrzuszu,
poprawa po przyjęciu pokarmu.
2)
Powikłania:
a)
Ostre
- bardzo często bez objawów ostrzegawczych!
Krwawienia krwawe wymioty, smoliste stolce
Perforacja ostry brzuch
Penetracja np. do trzustki
b)
Późne
zwężenie odźwiernika
zwyrodnienie rakowe przewlekłego wrzodu żołądka
Nieswoiste choroby układu
oddechowego:
POCHP
- zespół chorobowy charakteryzujący się
postępującym i niecałkowicie odwracalnym
ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi
oddechowe.
Najczęstszą przyczyną jest narażenie na
dym
tytoniowy
i inne substancje drażniące i pyły z
powietrza oraz stany wrodzone, na przykład
niedobór alfa1-antytrypsyny.
Objawy są niespecyficzne, dominuje
duszność
Rozpoznanie stawia się na podstawie
badania
spirometrycznego
jest chorobą nieuleczalną, a wszelkie działania
lekarskie mają na celu spowolnienie procesu
chorobowego i
poprawę komfortu życia pacjenta
Nieswoiste choroby układu
oddechowego
Astma oskrzelowa-
odwracalna
niedrożność
dróg oddechowych, o różnym nasileniu,
występująca w następstwie zapalenia i
nadwrażliwości oskrzeli.
Etiologia:
a.
Astma uczuleniowa (zewnątrzpochodna)-
alergiczna, atopowa, drażniące i toksyczne
substancje
b.
Astma nieuczuleniowa – poinfekcyjna, refluks
żołądkowo-przełykowy, wysiłkowa, aspirynowa.
Klinicznie:
duszność ze świstem wydechowym
,
przedłużony wydech,kaszel, liczne fenomeny
osłuchowe nad polami płucnymi.
Nerwice i zaburzenia psychiczne
Nerwice obejmują dużą i bardzo różnorodną grupę
zaburzeń, których podstawowym objawem jest
lęk
Najczęściej występująca grupa schorzeń o podłożu
psychicznym
Różnego rodzaju objawy czynnościowych i zespoły
chorobowe
, których przyczyną jest
reakcja na jakiś
ujemny bodziec środowiskowy lub emocjonalny
, np.
pocenie się, czerwienienie, uczucie pustki w głowie,
skurcze spastyczne jelit, biegunki, jąkanie się, lęk,
niepokój, zaburzenie snu.
Zaburzenia wegetatywne – wszelkiego rodzaju skargi na
objawy somatyczne, bóle i zawroty głowy, bóle w okolicy
serca, duszność, objawy ze strony układu pokarmowego
(zgaga, zaparcia wzdęcia, biegunki, zaburzenia łaknienia
Szacuje się, że na zaburzenia lękowe cierpi
co piąty
Polak
Depresja...
wg WHO (Światowej
Organizacji Zdrowia)
czwartym
najpoważniejszym
problemem
zdrowotnym na
świecie!
Depresja
obniżony nastrój, utrata radości życia, negatywny
obraz siebie, obniżona samoocena, samooskarżenia,
samookaleczenie, pesymizm i rezygnacja, a w
skrajnych wypadkach mogą pojawić się także
urojenia depresyjne, problemy z mobilizacją do
wszelkiego działania, które może przyjąć wręcz
formę spowolnienia psychoruchowego; trudności z
podejmowaniem decyzji; zaburzenie rytmów
dobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i czuwania),
utrata apetytu (ale możliwy jest również wzmożony
apetyt), osłabienie i zmęczenie, utrata
zainteresowania seksem, czasem skargi na bóle i złe
samopoczucie fizyczne;
myśli samobójcze
!!!
Choroba afektywna dwubiegunowa
Faza maniakalna charakteryzuje się wzmożoną
aktywnością psychoruchową, bezsennością,
szałem twórczym, gonitwą myśli (podobnymi
do hiperaktywności wywołanej silnymi
środkami psychoaktywnymi, np. amfetaminą),
urojeniami, zawyżoną samooceną, zazwyczaj
przekonaniem o własnej poczytalności (co w
połączeniu z urojeniami często prowadzi do
agresji przeciw osobom "wmawiającym"
choremu zaburzenia psychiczne). Depresyjny
komponent choroby dwubiegunowej
przypomina depresję jako osobną jednostkę
chorobową, ale jej przebieg jest zwykle cięższy.