WIADOMOŚCI OGÓLNE
O KOMÓRKACH I
TKANKACH
WIADOMOŚCI OGÓLNE
O KOMÓRKACH I
TKANKACH
SCHEMAT KOMÓRKI
KOMÓRKA
Funkcja:
Podstawowa „cegiełka” budująca ciało
Cechy:
Wszystkie komórki pochodzą z zygoty
Specjalizując się dopasowują swój
kształt i organizację do pełnionej funkcji
Skład:
Błona komórkowa
cytoplazma
BŁONA KOMÓRKOWA
FUNKCJA BŁONY
KOMÓRKOWEJ
Oddziela komórkę od środowiska
Uczestniczy w transporcie, wydzielaniu
i wchłanianiu
Bierze udział w porozumiewaniu się
komórek
Tworzy wewnątrzkomórkowe przeciały
o odmiennej funkcji (organelle)
BUDOWA BŁONY
KOMÓRKOWEJ
Lipidy
Fosfolipidy – tworzą dwuwarstwową strukturę błony
Cholesterol – wzmacnia wytrzymałość mechaniczną błony
Białka
Transportują
Stanowią miejsce przyczepu (substancji sygnałowych,
cytoszkieletu, białek macierzy międzykomórkowej)
Katalizują reakcje chemiczne
Przenoszą sygnały do wnętrza komórki
Cukry
Przyłączone są do lipidów lub białek w zewnętrznej
warstwie błony
Umożliwiają rozpoznawanie się komórek
Chronią powierzchnię
ŁAŃCUCH CUKROWY
GLIKOLIPIDÓW BŁONY EUROCYTU
DECYDUJE O GRUPIE KRWI ABO
NADMIERNA AKTYWNOŚĆ BIAŁEK WYDAJĄCYCH Z
KOMÓRKI CYTOSTATYKI JEST PRZYCZYNĄ NIEPOWODZEŃ
W LECZENIU NOWOTWORÓW
POWIĄZANIE CYTOSZKIELETU Z BIAŁKAMI BŁONY
ERYTROCYTU DECYDUJE O KSZTAŁCIE KRWINKI
CYTOPLAZMA
Funkcja
Stanowi wnętrze komórki
Skład
Organelle błonowe
Jądro
Retikulum endoplazmatyczne
Aparat Golgiego
Lizosomy
Preoksysomy
Mitochondria
cytozol
JĄDRO KOMÓRKOWE
JĄDRO KOMÓRKOWE
Funkcja:
Przechowuje informację genetyczną
zakodowaną w strukturze DNA;
Udostępnia informację przez syntezę
kwasów rybonukleinowych
Kopiuje DNA
JĄDRO KOMÓRKOWE
Budowa:
Otoczka utworzona z dwóch błon połączonych w
miejscach, gdzie znajdują się pory;
Chromatyna – kompleksy DNA i białek, które w
czasie podziału komórki kondensują do
pałeczkowatych form
Jąderko – wydzielony obszar syntetyzujący
rybosomy
Macierz jądrowa – włóknisto – ziarnista sieć.
RETIKULUM
ENDOPLAZMATYCZNE
RETIKULUM ENDOPLAZMATYCZNE
Funkcja
Synteza białek
Synteza lipidów
Detoksykacja
Budowa
System połączonych ze sobą spłaszczonych
pęcherzyków błonowych oraz rurek
Rodzaje
Szorstkie retikulum endoplazmatyczne
Gładkie retikulum endoplazmatyczne
APARAT GOLGIEGO
APARAT GOLGIEGO
Funkcja:
Sortowanie, modyfikacja i pakowanie białek
oraz lipidów w celu ich wydzielenia lub
dostarczenia do innych organelli
Budowa:
System spłaszczonych woreczków
błonowych
MITOCHONDRIA
MITOCHONDRIA
Funkcja:
Oddychanie komórkowe
Budowa:
Owalne lub pałeczkowate twory zbudowane z
dwóch błon
Błona wew. tworzy liczne fałdy zwane grzebieniami
Wnętrze wypełnia macierz
Biogeneza:
Mitochondria pochodzą od symbiotycznych bakterii
PREOKSYSOMY
Budowa:
kuliste ciałka lub system błon
Funkcja:
Tlenowe utlenianie substratów
Wytwarzanie kwasów żółciowych
MUTACJE GENÓW
Zaburzające sprawność peroksysomów
powodują u noworodków ciężkie wady
mózgu, marskość wątroby i
niewydolność nerek
LIZOSOMY
Funkcja:
Wewnątrzkomórkowe trawienie
makrocząsteczek do substancji prostych
Budowa:
System pęcherzyków o różnej wielkości
W SZCZEGÓLNYCH
PRZYPADKACH ENZYMY
LIZOSOMALNE MOGĄ
BYĆ WYDALANE POZA
KOMÓRKĘ I BRAĆ
UDZIAŁ W TRAWIENIU
TKANEK
GENETYCZNE DEFEKTY
ENZYMÓW
LIZOSOMALNYCH
UNIEMOŻLIWIAJĄ
ROZKŁAD CZĄSTECZEK
OKREŚLONEGO TYPU I
POWODUJĄ GROMADZENIE
SIĘ ICH W KOMÓRCE
CENTROSOM
Funkcja:
Bierze udział w podziale komórki
Buduje wrzeciono podziałowe
Organizuje cytoszkielet mikrotubularny
Budowa:
Zagęszczenie cytoplazmy w okolicy jądra
Zawiera:
centrosole
CYTOZOL
Definicja:
Płynna część cytoplazmy nie wychodząca w
obręb organelli błonowych
Funkcja
Tworzy wewnętrzne środowisko komórki
Zachodzą w niej liczne procesy
metaboliczne
CYTOZOL
Skład:
Białka enzymatyczne
Rybosomy
Proteasomy
Sieć włókienek białkowych tworzących szkielet
cytoplazmatyczny:
Mikrotubule
Filamenty pośrednie
Mikrofilamenty
Glikogen, tłuszcz i inne metabolity
BIAŁKA BUDUJĄCE
FILAMENTY POŚREDNIE SĄ
CHARAKTERYSTYCZNE DLA
TKANEK. JEST TO
WYKORZYSTYWANE DO
ROZPOZNAWANIA
POCHODZENIA
NOWOTWORU