Rada Europy i Europejski
Trybunał
Praw Człowieka
– garść informacji

Łukasz Bojarski, Łucja Miara

Radcowie prawni jako pełnomocnicy skarżących przed

ETPCz

Szkolenie zorganizowane przez Krajową Radę Radców

Prawnych i Helsińską Fundację Praw Człowieka

1949 – 2009

Jak Konwencja zmieniała Europę,
a Europa Konwencję

• Powojenna Europa
• 4 listopad 1950 - konferencja w Rzymie
• Nowa architektura prawna Europy
• Upadek komunizmu i rozwój Rady Europy
• Prawo do skargi indywidualnej i płynąca z niego

potęga Trybunału Praw Człowieka

• Rozwój Trybunału i dzisiejsza sytuacja

Rada Europy

Rada Europy, założona w 1949 roku, jest

najstarszą organizacją polityczną

na

kontynencie europejskim, która

• skupia 47 państw (i ponad 800 mln

mieszkańców)

• ma siedzibę w Strasburgu

Oficjalne Cele Rady Europy

•

ochrona praw człowieka

• obrona demokracji parlamentarnej i rządów

prawa

• rozwój porozumień o zasięgu kontynentalnym

w celu ujednolicania praktyki społecznej i
prawnej poszczególnych państw

• promowanie świadomości europejskiej

tożsamości opartej na wspólnych wartościach

Główne zadania Rady Europy
(od 1989 roku)

• działanie na rzecz umacniania demokracji i

praw człowieka

• pomoc nowym krajom członkowskim w

przeprowadzaniu i umacnianiu reform
politycznych, prawnych i konstytucyjnych

• przekazywanie wiedzy w dziedzinach takich

jak prawa człowieka, demokracja lokalna,
edukacja, kultura i środowisko

Organy i instytucje Rady Europy

Komitet Ministrów RE – organ decyzyjny Organizacji
47 ministrów spraw zagranicznych (lub ich zastępców

rezydujących w Strasburgu – ambasadorów lub stałych
przedstawicieli)

Zgromadzenie Parlamentarne RE – organ „obradujący”
18 zastępców) z 47 parlamentów krajowych oraz delegacje o

statusie gościa specjalnego

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy –

organ doradczy

Sekretarz Generalny Rady Europy
Konferencja Międzynarodowych Organizacji

Pozarządowych – ok. 400 NGOs

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu

Rada Europy a Unia Europejska

Rada Europy -

Organizacja

Rada Europejska –

spotkania szefów państw

lub rządów UE

47 członków, ponad 800

mln obywateli

27 państw, niecałe 500

mln obywateli

Komitet Ministrów –

organ decyzyjny RE

Komisja Europejska –

organ wykonawczy UE

Zgromadzenie

Parlamentarne RE –

organ obradujący

Parlament Europejski –

organ parlamentarny UE

Europejski Trybunał

Praw Człowieka –

Strasburg

Trybunał

Sprawiedliwości

Wspólnot Europejskich

(ETS) – Luksemburg

Rada Europy a Unia Europejska

Wspólne
flaga (od 1955 w RE, od 1995 w UE)

•

hymn – fragment Ody do Radości z IX Symfonii
Bethovena (w aranżacji Herberta von Karajana)

(od 1972 w RE, od 1986 w UE)

Polska w Radzie Europy

•

od 8 czerwca 1989 r. status gościa specjalnego

•

od 26 listopada 1991 Polska państwem
członkowskim RE (26-te państwo członkowskie
RE)

•

Sędzia Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka Prof. Lech Garlicki

•

24 osobowa delegacja w Zgromadzeniu
Parlamentarnym

•

16-17 mają 2005 – Polska organizatorem III
Szczytu Szefów Państw i Rządów RE

System ochrony praw człowieka w
Europie

•

Prawa człowieka chronione przez Konstytucję

•

Prawa człowieka chronione przez Europejską
Konwencję Praw Człowieka

•

Prawa człowieka w Karcie Praw Podstawowych
UE

prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego

5

5

41

dostęp do
służby
publicznej

60

zakaz
Klonowania

3

Konwencja

Karta

Konstytucja

prawo do życia

2

2

38

zakaz tortur

3

4

41

wolność

wyznania

9

10

53

wolność
słowa

10

11

54

prawo do własności

P1-1

17

64

zakaz pracy
przymusowej

4

5

65

wolność stowarzyszeń

11

12

57/58

zakaz dyskryminacji

14

20/21

32

swoboda

przemieszczania się

P4-2

45

52

prawo do nauki

P1-2

14

70

Ochrona w wypadku ekstradycji

P4-3/4

19

55

prawo do życia prywatnego

8

7

47

prawo do rzetelnego procesu

6

41/47

45

prawo do skutecznego
środka prawnego

13

47

45

domniemanie niewinności

6.2

48

45

prawo do wolnych wyborów

P1-3

40

62

ochrona
zdrowia

34/35

zakaz ponownego sądzenia

P7-4

50

prawa pracownicze

27-31

prawo wyborów do PE

39

prawo do azylu

18

ochrona
konsumentów

38

opieka
dyplomatyczna

46

zabezpieczenie
społeczne

67

Kilka dat

5 Maja 1949 – Powstanie Rady Europy
4 Listopad 1950 – Przyjęcie Konwencji
21 Stycznia 1959 – Wybór pierwszych członków

Trybunału

23-28 Luty 1959 – Pierwsza sesja Trybunału
18 Wrzesień 1959 – Trybunał przyjmuje Regulamin
14 Listopad 1960 – Trybunał wydaje pierwszy

wyrok: Lawless pko. Irlandii

1 Listopad 1998 – Wejście w życie Protokołu nr 11,

„nowy” Trybunał

18 Wrzesień 2008 – Trybunał wydaje swój 10,000-

czny wyrok

Trochę statystyki

Sprawy przekazane do rozpatrzenia

Trochę statystyki

Wyroki wydane przez Trybunał

Trochę statystyki

Skargi według podziału krajowego

Trochę statystyki

Wyroki według podziału krajowego

Trochę statystyki

Wyroki według podziału merytorycznego