Zmiany organizmu związane z wiekiem

Skóra i błony śluzowe



siwienie włosów – rozpoczyna się u ok. 50% populacji przed

50 rokiem życia;



łysienie okolicy czołowo-skroniowej – typowe dla mężczyzn;



rozlane łysienie- występuje u obu płci w bardzo

zaawansowanym wieku;



hirsutyzm – nadmierne owłosienie – często dotyczy kobiet

po 50 r. ż. (najczęściej w okolicy brody) – związane

ze zmienioną równowagą estrogenowo - androgenową i jej

wpływu na mieszki włosowe;



paznokcie- suche, kruche, łamliwe, płaskie lub wklęsłe,

często z podłużnymi bruzdami, kolor-od żółtego do

szarego, czasami występuje szponowatość (grube,

zniekształcone paznokcie)

c.d. skóra i błony śluzowe



zmieniona przepuszczalność skóry;



zmniejszona odpowiedź na stan zapalny;



zmniejszona reaktywność immunologiczna skóry;



zmniejszona funkcja termoregulacyjna skóry;



utrudnione gojenie się ran;



zmniejszona produkcja potu i łoju;



zmniejszona elastyczność skóry;



zmniejszone wytwarzanie wit. D w skórze;



upośledzenie percepcji bodźców czuciowych w

skórze;

c.d. skóra i błony śluzowe



skóra sucha, często występuje świąd, wypryski, wyprzenia;



zmiana zabarwienia skóry, liczne przebarwienia, zmarszczki



owrzodzenia żylakowate podudzi;



odleżyny u osób długotrwale unieruchomionych,

niedożywionych, odwodnionych;



oko- niedostateczna produkcja łez (suche oko) lub

nadmierna produkcja łez (brak kontaktu między punktem

łzowym i gałką oczną – przy odstającej dolnej powiece);



ucho- nadmierne gromadzenie się woszczyny powodujące

szumy uszne i niedosłuch

c.d. skóra i błony śluzowe



nos- krwawienia w wyniku zmian zanikowych i kruchości

naczyń krwionośnych;



nos – wydłużenie nosa (może powodować jego

niedrożność); obniża się ilość śluzu produkowanego w nosie

(suchość); wodnisty, obfity wyciek z nosa (głównie przy

jedzeniu ostrych i gorących potraw – efekt wypaczonego

działania parasympatycznych włókien wydzielniczych w

błonie śluzowej nosa)



jama ustna- często brak zębów, próchnica, choroby

przyzębia, błona śluzowa – blada, cienka, sucha, podatna na

uszkodzenia, zmniejszone wytwarzanie śliny jako efekt

uboczny stosowania różnych leków (głównie leki

p/depresyjne), często powstają owrzodzenia – źle

dopasowana proteza;



suchość błony śluzowej okolicy narządów płciowych

(dyskomfort, nawracające zakażenia układu moczowo –

płciowego)

Układ oddechowy



od 55 r. ż. zaczyna słabnąć siła mięśni oddechowych;



zwiększa się sztywność klatki piersiowej (kostnienie

połączeń chrzęstno – kostnych w żebrach, postępująca

kifoza) ;



postępuje utrata sprężystości płuc a w efekcie wzrasta

liczba zapadających się drobnych oskrzeli;



wzrost objętości powietrza zalegającego w płucach;



spadek ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej wraz

z wiekiem (ok. 0,3 % / rok);



zmniejsza się reakcja ukł. oddechowego na hipoksję

i hiperkapnię a w efekcie zwiększa się narażenie

na powikłania chorób prowadzące do obniżenia ciśnienia

parcjalnego tlenu (np. zap. płuc, POCHP)

c.d. ukł. oddechowy



zaburzenia mechanizmów obronnych płuc

:zaburzenia odruchu kaszlowego, obniżona

produkcja p/ciał w odpowiedzi na ostre antygeny

zewnątrzpochodne (np. szczepionka p/grypie),

występują reakcje nadwrażliwości opóźnionej

( odporność komórkowa);

Układ pokarmowy



zaburzenia czynnościowe – zaparcia, wzdęcia, odbijania,

zaburzenia połykania, nietrzymanie stolca, uczucie niesmaku w

ustach – jako efekt stresu, chorób pozajelitowych, leków,

unieruchomienia;



spowolnienie metabolizmu wpływa na gorsze reakcje na niską

temperaturę otoczenia;



wydłużenie pasażu jelit – jako efekt chorób, depresji, leków;



mniej efektywny odruch ze strony mięśniówki jelit zapobiegający

zaparciu;



zwiększenie zdolności odbytnicy do magazynowania mas

kałowych a tym samym powstawania niedrożności;



zmniejszenie wydzielania kwasu solnego w żołądku i wzrost

stężenia gastryny;



zmniejszone wytwarzanie enzymów trawiennych;



wygładzenie, zanik kosmków jelitowych w wyniku np.

antybiotykoterapii jest przyczyną nietolerancji niektórych

pokarmów lub występowania objawów ,,jelita nadwrażliwego;”

zaburzeń wchłaniania, niedoborów witaminowych;

c.d. układ pokarmowy



zmiany w motoryce przełyku – zwolnienie fali wewnętrznej

i obniżenie jej amplitudy – tzw. przełyk starczy

(presbyesophagus);



choroby, leki, interwencje medyczne wpływają na funkcję

przewodu pokarmowego np. cukrzyca – uszkodzenie

autonom. ukł. nerwowego i unerwienia odbytu zależne od

woli, niewydolność serca – przesunięcia płynu w organizmie,

diuretyki- odwadniają masy kałowe



brak uzębienia + mniejsza ilość śliny – zaburzenia

rozdrabniania, połykania, trawienia pokarmów;



biegunki – to bardzo często efekt antybiotykoterapii.

Zmiany psychiczne



człowiek zdrowy – nie dochodzi do ogólnej redukcji

osobowości;



osłabienie pamięci – głównie zdolności przyswajania

i magazynowania nowych informacji;



postawa retrospektywna – związana z dominowaniem

pamięci długotrwałej nad krótkotrwałą;



zmniejszenie zakresu zainteresowań;



niezdolność do przystosowywania się lub spowolnienie

szybkości adaptacji – wyraża się to często tendencją do

uporu, odrzucaniem wszelkich nowości – prowadzi to do

unikania niepewności, opieki obcych, oszczędzania wysiłku

myślowego i decyzyjnego, zapominania szczegółów;

c.d. zmiany psychiczne



sprawność intelektualna - nie zanika, ale podlega zmianom

– zasób słów, ogólna wiedza zostają zachowane, zmniejsza

się dawna sprawność działania;



zmiany charakterologiczne - uwypuklają się

charakterystyczne dla danej osobowości cechy;



obniżona zdolność do sterowania uczuciami – reakcje

nieadekwatne do bodźca np. nagłe wybuchy płaczu;



zahamowanie napędu – dotyczące własnych zainteresowań

i kontaktów społecznych;



obniżenie intensywności przeżyć – odbierane jako stępienie,

zobojętnienie emocjonalne, zdystansowanie emocjonalne

Układ krążenia – zmiany strukturalne

i anatomiczne



zmniejszenie ilości elementów kurczliwych w mięśniu

sercowym (kardiomiocytów);



rozplem tkanki łącznej, degeneracja tłuszczowa, amyloidowa,

zwiększanie masy serca, zwłaszcza komory lewej;



odkładanie się złogów wapnia w pierścieniach włóknistych

lewych ujść żylnych i tętniczych (stenoza), zwyrodnienie,

skrócenie, pogrubienie nitek ścięgnistych i płatków

zastawek , wypadanie płatków i niedomykalność zastawek;



zanik specyficznych komórek rozrusznikowych węzła

zatokowego;



zmniejszenie wrażliwości komórek docelowych (m.in. węzła

zatokowego) na stymulację adrenergiczną,

zmniejszona

wrażliwość baroreceptorów

c.d. układ krążenia – zmiany strukturalne i

anatomiczne



zwiększenie stężenia amin katecholowych w osoczu;



zmniejszenie podatności lewej komory serca na napełnianie

– upośledzenie relaksacji;



przedłużenie fazy napinania i wyrzutu oraz czasu rozkurczu

mięśnia sercowego;



wzrost oporu obwodowego spowodowany: pogrubieniem

błony wewnętrznej i środkowej naczyń, upośledzeniem

wrażliwości receptorów beta 2 –adrenergicznych – z

osłabieniem zdolności rozkurczowej mięśni gładkich ściany

naczyń;



zmniejszenie ilości wydzielanego przez śródbłonek naczyń

tlenku azotu ( NO – to śródbłonkowy czynnik rozkurczający);

c.d. układ krążenia - zmiany strukturalne i

anatomiczne



skłonność do hipoaldesteronizmu

hiporeninowego;



skłonność do zwiększonej sekrecji wazopresyny.

c.d. układ krążenia– zaburzenia czynnościowe



upośledzenie autonomicznej kontroli pracy serca i RR;



zaburzenia bodźcotwórczości, przewodzenia

przedsionkowo-komorowego i śródkomorowego,

zmniejszenie inotropizmu;



zmniejszenie przepływu wieńcowego;



przerost lewej komory serca, wady;



zmniejsza się maksymalna częstość serca;



ekg – zmiany np. bloki I, utrwalone migotanie

przedsionków;



kruchość naczyń, małopłytkowość – skłonność do

mikrowylewów, mikrozakrzepów

Układ krwiotwórczy



średnia wartość hemoglobiny i hematokrytu

obniża się nieco – pozostaje jednak w zakresie

normy dla dorosłych;



średnia objętość krwinek wzrasta nieznacznie;



nie podlega zmianie: czas przeżycia erytrocytów,

całkowita objętość krwi, objętość masy krążących

krwinek czerwonych, charakterystyka

morfologiczna płytek krwi

Układ moczowo-płciowy



fizjologiczne starzenie się – znaczne zmniejszenie

wydolności nerek, ale wystarczające do usuwania

zbędnych produktów i regulowania składu i

objętości płynu pozakomórkowego; niemniej zmiany

czynności nerek powodują zmniejszoną sprawność

odpowiedzi na fizjologiczne i patologiczne bodźce;



powolny ubytek masy nerek;



w ścianach większych naczyń nerkowych –

stwardnienia, które zmniejszają ich światło;



stopniowe ↓ przepływu krwi przez nerki ( ze

względu na zmniejszenie łożyska naczyniowego

nerki)



obniżanie przesączania kłębuszkowego (↓ klirensu

kreatyniny);

c.d. układ moczowo-płciowy



w miarę starzenia postępuje zanik nefronu;



obniża się stężenie reniny, aldosteronu – wpływa to

↑ ryzyka hiperpotasemii

;



starzejące się nerki wolniej reagują na zakwaszenie

– wpływa to na

↑ryzyka hiperkaliemii;



nocne oddawanie moczu (nycturia) – dotyczy 2/3

kobiet i mężczyzn po 65 r. życia – powoduje

zaburzenia snu u 20% osób w starszym

wieku;



zmienia się rytm dobowy wydalania płynów – na

nocny (młodzi ludzie- rytm dzienny)

c.d. układ moczowo - płciowy



wydalanie dużej ilości moczu to efekt

niedostatecznego jego zagęszczania oraz

zmniejszenia rozciągliwości pęcherza moczowego,

w którym dochodzi do zalegania moczu po mikcji;



zaburzenia nerwowo-mięśniowej koordynacji

czynności pęcherza moczowego;



zmniejsza się pojemność pęcherza a tym samym

uczucie konieczności oddania moczu;



często pojawiają się nagłe skurcze ścian pęcherza;



zmniejsza się szybkość wypływu moczu;



u kobiet zmniejsza się maksymalne ciśnienie

zamykania cewki i jej długość;

c.d. układ moczowo-płciowy



u mężczyzn powiększa się gruczoł krokowy ( skutek

hiperplazji nabłonka), który uciska na cewkę moczową;



nietrzymanie moczu najczęściej jednak jest związane

z chorobą towarzyszącą, stosowaniem leków;



zakażenia układu moczowego wynikają najczęściej z

zalegania moczu, zanikowych zmian błony śluzowej

(cieńszy nabłonek w zewnętrznej części cewki);



Kobiety – krwawienia po menopauzie (efekt łagodnych

schorzeń przednowotworowych i nowotworowych),

niewydolność dna miednicy( obniżenie lub wypadanie

macicy), całkowite wypadanie pochwy



zmiany zachowań seksualnych – redukcja aktywności

seksualnej

Układ kostno-stawowo-mięśniowy



zmniejsza się masa kości (osteopenia) – kobiety

tracą 25-40% , mężczyźni 15-25% masy kości;



z wiekiem zmniejsza się gęstość kości ( u kobiet

związane jest to ze zmianami hormonalnymi w

okresie menopauzy) -

↑ryzyko złamań;



zmiany inwolucyjne dotyczą stawów i tkanek

otaczających – tkanka chrzęstna podlega zanikowi,

zwężają się przestrzenie stawowe, tarcie i

uszkodzenia pobudzają procesy odnowy, błona

maziowa włóknieje, tkanka łączna wypełniająca

ubytki na powierzchni stawów umożliwia

wykonywanie ruchów;

c.d. układ kostno-stawowo-mięśniowy



nieelastyczność przyczepów ścięgnistych, zwyrodnienia

więzadeł i torebek stawowych sprzyja urazom;



postępuje zanik mięśni szkieletowych – w wieku 70-80 lat

masa mięśni jest zmniejszona o ok. 40% wartości

wyjściowej; osłabieniu podlega napięcie i siła mięśni;



zwyrodnienia stawów i kręgosłupa – wynik zaburzeń

postawy, czynników środowiskowych;



zniekształcenia, ograniczenia ruchomości najczęściej

dotyczą stawów biodrowych i kolanowych;



hiperlordoza lędźwiowego odcinka kręgosłupa, poziome

ustawienie kości krzyżowej, płaskostopie, koślawość

paluchów, zmiany zapalno-zakrzepowe, niedokrwienie

kończyn dolnych – trudności w chodzeniu

c.d. układ kostno-stawowo-mięśniowy



wychylenie postawne – ruchy korekcyjne związane

z utrzymaniem pozycji pionowej (zmniejszają

odruch prostowania, pogłębiają przygarbienie sylwetki);



zmiana wzorca chodu – chód starczy - mężczyźni – na

szerokiej podstawie, kobiety –stawiają wąsko nogi, kołyszą

biodrami; seniorzy chodzą wolniej, zmniejszają wymachy

kończyn górnych i rotację w stawach biodrowych i

kolanowych;



tendencja do upadków, zaburzeń chodu - wyraz zaburzeń

przedsionkowych (zmysł równowagi), upośledzenia wzroku,

słuchu, zaburzeń poznawczych, przewlekłych chorób,

osłabienia mięśni, zmian zwyrodnieniowych, reumatycznych

oraz środowiskowych czynników ryzyka np. schody



konieczność stosowania zaopatrzenia ortopedycznego przy

chodzeniu, wstawaniu

Narządy zmysłów

Oko:



uczucie dyskomfortu – fałszywe uczucie ciała obcego

(suche oko, zmęczenie mięśni oka związane z brakiem

snu, zły stan zdrowia, patrzenie ze zbyt małej

odległości)



bóle głowy –efekt nadmiernego napięcia mięśni, bólu

mięśni oka , bólu głowy o podłożu naczyniowym)



zaburzenia widzenia – olśnienie - efekt zmian

w soczewce i ciele szklistym (np. przez światła

samochodu przy prowadzeniu samochodu nocą)



przymglenia widzenia, błyski świetlne, plamki – efekt

zmętnień w ciele szklistym;

c.d. narządy zmysłów



zmiany refrakcji – presbyopia ( starczowzroczność) – czyli

utrata akomodacji;



zaburzenia widzenia/utrata wzroku – m.in. efekt zaćmy

(zmętnienie soczewki), jaskry, retinopatii cukrzycowej

Ucho:



starcze osłabienie słuchu – głuchota starcza –

(presbyacusis) – symetryczny niedosłuch, częściej dotyczy

mężczyzn, najczęściej obejmuje dźwięki o bardzo wysokiej

częstotliwości (nie zakłóca rozumienia mowy); wyróżnia się:

- głuchotę sensoryczną (czuciową) – rozpoczyna się w wieku

średnim, postępuje powoli, wynik atrofii narządu Cortiego;

-głuchota neuralną (nerwową) – w późnym okresie życia, efekt

utraty neuronów nerwu słuchowego

c.d. narządy zmysłów

-metaboliczne upośledzenie słuchu – występuje rodzinnie,

rozpoczyna się w wieku średnim, efekt upośledzenia funkcji

narządu Cortiego;

-ślimakowa przewodzeniowa głuchota starcza – rozpoczyna się

w wieku średnim, efekt zaburzeń mechanizmów

motorycznych przewodu ślimakowego

Smak:

-zaburzenia rozpoczynają się od 60 r. ż.

-najczęściej skarżą się na nieprzyjemny smak w ustach;

-zaburzenia smaku u zdrowych osób występują sporadycznie,

najczęściej dotyczą jednego doznania smakowego;

-hypogeusia (zmniejszona wrażliwość smakowa) lub dysgeusia

(zaburzenie smakowe w jamie ustnej) mogą być

spowodowane stanem uzębienia, brakiem higieny, lekami,

zakażeniami górnych dróg oddechowych, menopauzą i in.

c.d. narządy zmysłów

Węch:

utrata subtelnego smaku rozpoczyna się w szóstej

dekadzie życia jako efekt degeneracji neuronów;

czasami seniorzy skarżą się na odczuwanie

nieprzyjemnych zapachów ;

nagła zmiana powonienia może być efektem

przebytego zakażenia wirusowego, urazu głowy

(złamanie blaszki sitowej)

Document Outline