Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełny tekst dostępny był na wykładzie 

1 

 

TEMAT 4 

 

Elastyczność dr Joanna Nowicka 

 

Elastyczność jest 

miarą siły funkcjonalnych zależności

, 

wyraża intensywność reakcji 

zachodzących między 

wielkościami ekonomicznymi.

 

Elastyczność popytu to 

miara niemianowana 

 

UWAGA !

 Rzeczywista elastyczność jest trudna do ustalenia  

Elastyczność cenowa popytu (price elasticity of demand) 

 

Stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości popytu na dane dobro do względnej (procentowej) zmiany 
jego ceny. 
Odpowiada na pytanie, 

o ile 

%

 

wzrośnie lub zmaleje wielkość popytu 

w rezultacie 

1% zmiany ceny

.  

Elastyczność punktowa i łukowa

 

Elastyczność punktową należy mierzyć według wzoru podanego wcześniej, przy małych zmianach ceny (np. o 
1%), a nie przy dużych zmianach (np. o 10%). 

 

Rozpatrując duże zmiany ceny w małej liczbie obserwacji, należałoby liczyć elastyczność łukową - średnią 
elastyczność między dwoma punktami na krzywej.                           

 

Interpretacja 

 

Współczynniki elastyczności cenowej popytu  są ujemne i kształtują się w granicach 

od 0 do -∞

 .

 

Elastyczność cenowa popytu jest na 

ogół ujemna

, co wynika z prawa popytu ilustrowanego ujemnym 

nachyleniem krzywej popytu. dodatnie wartości są możliwe ale dotyczą tzw. paradoksów- czyli wyjątków od 
prawa popytu.  
Interpretacja

 



 

Przy popycie elastycznym  (-∞,-1 ) 

% zmiana wielkości popytu jest wyższa niż % zmiana ceny.

 

Przychody sprzedawców (wydatki nabywców) zmieniają się w kierunku zgodnym z kierunkiem zmiany 
popytu. 



 

Przy popycie jednostkowym neutralnym Ep =-1 

% zmiany wielkości popytu i cen są identyczne 

jakakolwiek zmiana ceny nie powoduje żadnej zmiany w całkowitych wydatkach nabywców na dane 
dobro, a więc i w przychodach firmy. 



 

Przy popycie nieelastycznym Ep (-1,0 ) 

% zmiana wielkości popytu jest niższa niż % zmiana ceny.

 

Przychody sprzedawców zmieniają się zatem w kierunku zgodnym z kierunkiem zmiany ceny. 

Ilość 

nabywana rośnie relatywnie wolniej niż obniża się cena tego dobra.

 



 

Popyt doskonale (nieskończenie) elastyczny Ep = -oo  Występuje wtedy gdy, kupowane ilości rosną 

lub maleją nawet, gdy poziom cen pozostaje, niezmienionym.  



 

Popyt sztywny Ep = 0 Ma to miejsce wtedy, gdy dodatnim lub ujemnym zmianom cen 



p nie 

towarzyszą żadne zmiany zapotrzebowania na dany produkt 



x=0. 

Częstym błędem w interpretacji elastyczności cenowej popytu jest mniemanie, że można mówić o 
elastyczności w odniesieniu do całej krzywej popytu. 

 

Błąd polega na tym, że w większości przypadków elastyczność zmienia się wzdłuż danej krzywej popytu.

 

W połowie długości krzywej popytu Ep= -1.W górnej połowie popyt jest elastyczny.

 

W dolnej – nieelastyczny.

 

 Elastyczność cenowa popytu spada wraz z opadaniem krzywej popytu. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Zmiana ceny  

Popyt elastyczny  

Popyt jednostkowy  

Popyt nieelastyczny  

Cena rośnie  

Przychód całkowity spada 

Przychód całkowity bez zmian  

Przychód całkowity 
rośnie   

Cena spada  

Przychód całkowity rośnie 

Przychód całkowity bez zmian  

Przychód całkowity spada 

 

 

P 

 X 

 

 

 Ep( -1,-∞) 

 

 

     Ep=- 1 

Ep(-1,0) 

 

   Ep = 0 

Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełny tekst dostępny był na wykładzie 

2 

 

Elastyczność a nachylenie krzywej popytu

 



 

Popyt o wysokiej elastyczności

 wyraża krzywa o małym nachyleniu (

płaska

).

 



 

Popyt nieelastyczny

 wyraża krzywa o dużym nachyleniu (

stroma  -pionowa

). 

 

Elastyczność cenowa popytu zależy od:

 

  liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba 

substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa,  

  czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu, im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność 

popytu.

 

  skuteczności akcji promocyjnych, skuteczna reklama prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu  
  udziału danego dobra w całkowitych wydatkach nabywcy, im ten udział jest większy, tym popyt jest 

bardziej elastyczny 

 

Mieszana elastyczność cenowa popytu

 

Zmiana wielkości popytu na jedno dobro (A) pod wpływem zmiany ceny drugiego dobra (B)

 

  dla dóbr substytucyjnych elastyczność mieszana popytu jest dodatnia

 

  dla dóbr komplementarnych elastyczność mieszana popytu jest ujemna

 

Na przykład, znajomość mieszanej elastyczności popytu na coca-colę względem ceny pepsi pozwoliłaby firmie 
Coca-Cola przewidzieć, jak może się zmienić sprzedaż jej napojów w przypadku, gdy  Pepsi –Cola dokona 
zmiany ceny.

 

Znajomość mieszanej elastyczności popytu być również wykorzystana w analizie handlu międzynarodowego i 
bilansu płatniczego. 

 

Dochodowa elastyczność popytu

 

Reakcja wielkości popytu na zmianę poziomu realnego dochodu nabywcy (lub nabywców) dobra 
Odpowiada na pytanie, o ile % wzrośnie lub zmaleje wielkość popytu w rezultacie 1% zmiany dochodu. 

 

Interpretacja

 

< 0 dla dóbr niższego rzędu

 

> 0 dla dóbr zwykłych (normalnych) 

 

(0,1) dla dóbr pierwszej potrzeby (podstawowych)  
> 1 dla dóbr wyższego rzędu (luksusowych)

 

Rodzaj dobra  

Elastyczność dochodowa 

Zmiana wielkości popytu  

Zmiana udziału w 

budżecie  

Przykład  

Luksusowe  

> 1

 

Wzrost o więcej niż 1 % 

Wzrost  

Jachty  

Pierwszej potrzeby  

(0,1)

 

Wzrost o mniej niż 1 % 

Spadek  

Żywność  

Niższego rzędu  

< 0

 

Spadek  

Spadek  

ziemniaki 

Elastyczność dochodowa a zamożność ludzi

 

Rodzaje dóbr 

 

Popyt 

 

Ubodzy  

Średniozamożni  

Bogaci  

Niezbędne np. chleb, sól 

Sztywny  

Sztywny 

 

Sztywny 

 

Niekonieczne  np. cukier, owoce  

Elastyczny  

Sztywny 

Sztywny 

 

Półluksusowe np. mięso  

Elastyczny 

Elastyczny 

Sztywny 

 

Luksusowe  

Brak  

Brak  

Sztywny 

 

Pytania 

 

  Popyt jest zwykle bardziej elastyczny w długim okresie niż w krótkim TAK

 

  Na całej linii popyt  ma stałą wartość cenowej elastyczności NIE

 

  Utarg całkowity osiaga wartość maksymalną gdy elastyczność popytu jest równa -1. TAK

 

  Szerokie grupy towarów t.j. żywność, charakteryzują się wyższą elastycznością niż konkretne towary np. 

parówki. NIE