Elastyczność popytu

1.

Popyt nazywamy elastycznym, gdy jego elastyczność cenowa jest mniejsza od –1. 
Popyt jest nieelastyczny, gdy jego elastyczność przyjmuje wartości między –1 i 0.

Elastyczność popytu służy mierzeniu siły, z jaką wielkość popytu reaguje na zmiany 
czynnika określającego popyt (głównie ceny i dochodu)

Rodzaje elastyczności popytu:

a)

Cenowa elastyczność popytu jest to stosunek względnej zmiany wielkości 
zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany jego ceny, przyjmuje 

wartości w przedziale [-∞, 0].

Cenowa elastyczność popytu – miara wpływu zmian cen określonego dobra na 
zmianę popytu na dane dobro. Jest wyrażana w procentach, informuje, o ile 

procent zmienił się popyt wskutek zmiany cen, np. o 10 procent. Jeżeli duże 
zmiany cen nie wywołują zmian popytu, to mówimy, że popyt na dane dobro jest 

nieelastyczny (sztywny), np. mimo dużych zmian cen soli, popyt na nią ulegałby 
niewielkim zmianom. Jeżeli wraz ze zmianą ceny określonego dobra zmienia się w 

podobnym zakresie (proporcjonalnie) popyt na to dobro, to mówimy, że jest on 
proporcjonalny względem ceny. Jeżeli natomiast zmiany popytu są większe niż 

zmiany cen, to mówimy, że popyt na to dobro jest elastyczny względem ceny.

Cenowa elastyczność popytu - mówi o wpływie zmian ceny na ilość nabywaną 
danego dobra

Gdy elastyczność popytu osiąga duże wartości ujemne, wówczas mówimy o 
wysokiej elastyczności. Popyt jest wtedy bardzo czuły na zmianę ceny. Gdy zaś 

elastyczność wyraża się małą liczbą ujemną, popyt jest relatywnie mało wrażliwy 
na zmiany ceny. Mówimy wówczas, że elastyczność popytu jest niska.

c

c

P

P

E

P

P

c

∆

∆

=

:

, gdzie

c

E  - współczynnik cenowej elastyczności popytu

P

P

P

P

∆

 - względna zmiana popytu

c

c

∆

 - względna zmiana ceny

Zmiany cen i popytu są różnokierunkowe. 
Stosuje się dwa zapisy tego wzoru:

-

według Veblena (ze znakiem -)

-

według Marschalla (tak jak jest )

Elastyczność cenową popytu wykorzystujemy m.in. do obliczenia, o ile należy 
podnieść cenę, aby zlikwidować nadwyżkę popytu, bądź o ile ją obniżyć, aby 

zlikwidować nadwyżkę podaży.

Determinanty elastyczności cenowej:

∗

stopień substytucyjności dobra - im więcej substytutów danego dobra tym 
większa elastyczność jego popytu; 

∗

rodzaj dóbr - popyt na dobra podstawowe jest mniej elastyczny niż na dobra 
luksusowe; 

∗

znaczenie dobra dla konsumenta - popyt na dobro o dużym udziale w budżecie
jest stosunkowo elastyczny; 

∗

poziom ceny towaru - im wyższy poziom ceny, tym elastyczność jest większa;

∗

czas trwania ceny - im dłużej utrzymuje się zmiana ceny, tym elastyczność 
cenowa dobra będzie ceteris paribus większa.

b)

Mieszana cenowa elastyczność popytu (krzyżowa) na dobro i względem zmian 
ceny dobra j to relacja między względną zmianą zapotrzebowania na dobro i a 

względną zmianą ceny dobra j i przyjmuje wartości w przedziale [-∞, ∞].

Mieszana elastyczność popytu mierzy reakcję wielkości popytu na jedno dobro za 
zmianę ceny dobra pokrewnego. Dodatnia elastyczność mieszana oznacza na ogół,

że rozpatrywane dobra są substytutami. Ujemna elastyczność mieszana oznacza 
zwykle, że dane dobra są wzajemnie komplementarne.

Mieszana elastyczność popytu - mówi o wpływie zmiany ceny dóbr zależnych na 

ilość nabywaną danego dobra.

B

B

pA

pA

cm

c

c

P

P

E

∆

∆

=

:

 

cm

E

 - współczynnik mieszanej cenowej elastyczności popytu

PA

PA

P

P

∆

 - względna zmiana popytu na dobro A

B

B

c

c

∆

 - względna zmiana ceny dobra B

Znak ujemny współczynnika oznacza, że dobra są komplementarne, dodatni – że 

substytucyjne.

c)

Elastyczność dochodowa popytu to stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu 
na określone dobro do względnej zmiany dochodu i przyjmuje wartości w 

przedziale [-∞, ∞].

Elastyczność dochodowa popytu – miara, która informuje, w jaki sposób zmiana 

dochodów ludności wpływa na wielkość popytu na dane dobro. Jest ona mierzona 
w procentach, to znaczy przedstawia, o ile procent zmienił się popyt na dane 

dobro wskutek procentowej zmiany wielkości dochodu. Mówimy, że popyt może 
być względem dochodów:

∗

sztywny – popyt na dane dobro nie zmienia się pod wpływem zmian dochodów;

∗

proporcjonalny – popyt na dane dobro zmienia się w takim samym stopniu, w 
jakim zmieniają się dochody ludności,

∗

elastyczny – procentowe zmiany popytu są większe niż procentowe zmiany 
dochodów.

Elastyczność dochodowa popytu - mówi o wpływie zmiany dochodu nabywcy na 
ilość nabywaną danego dobra.

d

d

P

P

E

p

p

d

∆

∆

=

:

Wyróżnia się:

-

dochody nominalne – wyrażone w jednostkach pieniężnych

-

dochody realne – wyrażają to, co można nabyć za dochód nominalny przy 

istniejącym poziomie cen.

Elastyczność dochodów popytu mierzy reakcję popytu na zmiany dochodu przy 

założeniu, że cena danego dobra oraz ceny dóbr substytucyjnych i 
komplementarnych pozostają stałe.

Elastyczność dochodowa jest niezbędna do prognozowania zmian w strukturze 

popytu konsumpcyjnego, zachodzących pod wpływem wzrostu gospodarczego i 
wzrostu poziomu zamożności. Takie prognozy będą wykorzystywane przy 

podejmowaniu przez przedsiębiorstwa decyzji inwestycyjnych, planowaniu przez 
państwo wpływów budżetowych z podatku od sprzedaży.

       
       Sposoby obliczania elastyczności popytu:

       

a).

  Metoda punktowa:

  

Elastyczność punktowa, dotycząca zmian ciągłych i obliczana geometrycznie z 
krzywej popytu (podaży), odnosi się do poszczególnych punktów krzywej:

PA

A

A

PA

cPp

P

c

dc

dP

E

⋅

=

PA

PA

cPp

P

D

dD

dP

E

⋅

=

b).

Metoda łukowa:

Elastyczność cenowa łukowa, dotycząca nieciągłych zmian i obliczana na 
podstawie tabeli popytu (podaży), odnosi się do pewnego odcinka krzywej popytu 

(podaży). Aby wyeliminować problem różnych elastyczności zależnych od kierunku
poruszania się po krzywej, stosuje się we wzorze na elastyczność popytu wartości 

przeciętne:

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

2

2

2

c

c

c

Q

Q

Q

c

c

c

Q

Q

Q

c

c

c

P

P

P

E

p

p

p

cPp

+

∆

+

∆

=

+

∆

+

∆

=

+

∆

+

∆

=

2.

Cenowa elastyczność podaży – miara wpływu cen na wielkość podaży. Przedstawia 
ona, jak zmienia się ilość oferowanych na rynku produktów pod wpływem zmian cen 

tych produktów. Jeżeli podaż zmienia się w większym stopniu niż zmieniają się ceny, 
to mówimy, że jest ona elastyczna, jeżeli zmiany te są takie same jak zmiany cen, 

mówimy, że jest to podaż proporcjonalna, jeżeli natomiast duże zmiany cen nie 
powodują zmian podaży, to mówimy, że jest ona nieelastyczna.

P

P

S

S

E

S

∆

∆

=

:

a) Ponieważ zmiany ceny i ilości oferowanej na sprzedaż są jednokierunkowe, 

elastyczność podaży przyjmuje wartości dodatnie.

Elastyczność łukową podaży mierzymy arytmetycznie:                                             

http://notatek.pl/elastycznosc-popytu?notatka